Çin Rusiyanın bir hissəsini öz ərazisi elan etdi

Çin ilk addımı atdı və rəsmi xəritələrdə Rusiyanın bir hissəsini öz ərazisi elan etdi. Çinin dövlət təsisatı, Standart Xəritələrin Kartoqrafik Xidməti 2023-cü il üçün coğrafi xəritələr toplusunu təqdim edib. Bu xəritələrdə ilk dəfə olaraq Rusiya aid ərazi Çinin bir hissəsi kimi göstərilib. Söhbət Amur çayı üzərindəki Böyük Ussuri adasından gedir. Rusiya və Çin arasında 2008-ci ildə imzalanmış sazişə görə bu ada iki ölkə arasında bölünmüşdü. İndi isə ada bütövlükdə Çin torpağı elan edilib. Sovet dövründə bütövlükdə Rusiyaya aid olan adanın yarısını Putin 2008-ci ildə Çinə güzəştə getmişdi. Adanın ərazisi Amur çayında suyun səviyyəsindən asılı olaraq 327 ilə 350 kvadrat kilometr təşkil edir. İndi isə Çin adanı bütövlükdə öz sərhədləri daxilinə qatıb. Rusiyanın rəsmi dairələri bu hadisəyə etiraz da etməyiblər.  Böyük Ussuri adasının Çinin sərhədləri içərisinə daxil edilməsi ilk addımdır və ardı gələcək. Ancaq bu hadisənin bu qədər tez baş verəcəyini etiraf edim ki, gözləmirdim. Görünür ki, Rusiyanın vəziyyəti daha pisdir. Çin dövləti də bunu bilir və özünükü hesab etdiyi torpaqları sərhədləri daxilinə qatmağa başlayıb.  Çin Rusiya torpaqlarını özününküləşdirməyə başladığı bir zamanda Ukrayna müharibə başlayandan bəri Rusiya ərazisinə ən böyük hücumunu həyata keçirib. Ukrayna Silaahlı Qüvvələri Rusiyanın Pskov, Bryansk, Oryol, Kaluqa, Ryazan və Moskva vilayətlərindəki hərbi obyektlərə zərbələr endirib. Pskovdakı hava limanında İl-76 hərbi-nəqliyyat təyyarələrinin yandığını göstərən videolar yayılıb. Ukraynanın bu hücumu da son deyil, yalnız başlanğacdır. Rusiya ordusunun Ukraynadakı itgiləri də çox böyük miqyas alıb. Ukrayna ordusu bütün cəbhə boyu Rusiya ordusuna ağır zərbələr vuraraq irəliləməkdədir.  Bütün bunlar Dərbəndi tələb etmə zamanı olduğunu təsdiqləyir. Xəqani Cəfərli, siyasi şərhçi 

Dərbəndi tələb etmək zamanı

Birinci Dünya müharibəsindən sonra iki böyük dövlətin, Osmanlı və Avstriya-Macarıstan imperiyalarının tarixin səhnəsindən silinməsində, onların yerində etnomilli əsasda müstəqil dövlətlərin yaranmasında o zaman ABŞ-ın prezidenti olan Tomas Vudro Vilsonun irəli sürdüyü 14 bənddən ibarət “Sülh şərtləri” mühüm rol oynadı.  ABŞ-ın böyük dövlət kimi dünya səhnəsinə ilk çıxışı olan bu sənədin 10-cu bəndində deyilirdi ki, Avstriya-Macarıstan xalqları müstəqil inkişaf üçün ən geniş imkanlardan istifadə etməlidirlər. Həmin sənədin 12-ci bəndində isə deyilirdi ki, Osmanlı imperiyasının türk hissələri indiki tərkibində təminatlı və davamlı suverenlik əldə etməli, lakin indi türklərin hakimiyyəti altında olan digər millətlər birmənalı olaraq mövcudluq təminatı və müstəqil inkişaf üçün tamamilə toxunulmaz şərait almalıdırlar. Prezident Vilsona Nobel Sülh Mükafatı qazandıran bu təşəbbüs ilə Osmanlı və Avstriya-Macarıstan imperiyaları tarixə qovuşdu. Çünki, Vilsonun “Sülh şərtləri” dövrünün iki böyük imperiyasının ərazsində yaşayan xalqların öz müqəddəratını təyinetmə hüququnun tanınmasını şərtləndirmişdi.  Rusiyanın 24 fevral 2022-ci ildə Ukraynaya qarşı əsassız və qəfil geniş miqyaslı hücumu iki dəfə formasını dəyişsə də mahiyyətini saxlaya bilmiş Rusiya imperiyasının müstəmləkəsizləşdirmə (Dekolonizasiya) zərurətini meydana çıxardı. Post-Rusiya Azad Xalqlarının Forumunun yaranması və uğurlu fəaliyyəti bu zərurətin nəticəsidir.  Post-Rusiya Azad Xalqlarının Forumunun birinci konfransı 8-9 may 2022-ci ildə Varşavada (Polşa), ikinci konfransı 22-24 iyul 2022-ci ildə Praqada (Çexiya), üçüncü konfransı 23-25 sentyabr 2022-ci ildə Qdanskda (Polşa), dördüncü konfransı 7-11 dekabr 2022-ci ildə Helsinqborqda (İsveç), beşinci konfransı 31 yanvar 2023-cü ildə Brüsseldə (Belçika) Avropa Parlamentinin binasında, altıncı konfransı 25-28 aprel 2023-cü ildə ABŞ-ın üç əsas siyasi mərkəzində, Vaşiqnton, Nyu-York və Filadelfiyada, yeddinci konfransı 7 avqust 2023-cü ildə Tokioda (Yaponiya) keçirilmişdir. Rusiyanın dekolonizasiyasını məqsəd elan edən Post-Rusiya Azad Xalqlarının Forumunun konfranslarının Şərqi Avropadan Uzaq Şərqədək geniş bir çoğarafiyada, dünyanın əsas siyasi mərkəzləri olan Brüssel və Vaşqintonda keçirilməsi bu prosesin beynəlxalq ictimai rəydə ligitimləşdirilməsinə, eləcə də dünyanı bu prosesə hazırlamağa xidmət edir. Bu mənada Post-Rusiya Azad Xalqlarının Forumunun fəaliyyətini prezident Vilsonun 14 bənddən ibarət “Sülh şərtləri” ilə müqayisə etmək olar. Post-Rusiya Azad Xalqlarının Forumunun Avropa, ABŞ və Yaponiyada keçirdiyi konfarnslarda tədbirlərə ev sahibliyi edən ölkələrin siyasi və rəsmi dairələrinin iştirakı Rusiya əsarətindəki xalqların öz müqəddəratını təyinetmə hüququnun tanınması baxımından tarixi hadisədir. Forumda təmsil olunan milli hərəkatlar Rusiyanın 41 dövlətə bölünməsini hədəfləyirlər. Rusiyanın neçə dövlətə bölünəcəyini heç kim dəqiq proqnozlaşdıra bilməz. ABŞ Dövlət katibinin keçmiş müşaviri Pol Qobl hesab edir ki, Rusiya 41 deyil, 100 yerə bölünə bilər. Bu çox doğru yanaşmadır. İnformasiya əsrində Rusiyada baş verə biləcək prosesləri əvvəlcədən dəqiq proqnozlaşdırmaq mümkün deyil. Əsrlərlə Rusiyanın müstəmləkə siyasətinin qurbanı olan xalqların öz müqəddəratını təyinetmə hüququnun tanınması ilə yanaşı, Moskvanın işğalında olan qədim Azərbaycan torpaqlarıın azad olunma ehtimalını qaçılmaz edən başqa bir proses də gedir. Bu da öz müqəddəratını təyin etmiş, milli dövlətçiliklərini qurmuş xalqların Rusiyaya qarşı ərazi iddialarının kütləviləşməsi və ligitimləşməsidir.  Bir neçə il öncə Estoniyanın Mühafizəkar Xalq Partiyasının (Eesti Konservatiivne Rahvaerakond) qurucusu, keçmiş diplomat Marta Helmen Estoniya ərazisinin 5.2 faizinin Rusiyanın işğalında olduğunu bəyan edəndə bu fikir Tallinndə çox dəstək qazanmırdı. Ancaq indi Tallinnin siyasi dairələrində Rusiyadan torpaq tələb edilməsinin tərəfdarları hər ötən gün artır. Buna görə də, Estoniyada ictimai-siyasi xadimlər Tartu Sülh Müqaviləsi ilə Estoniyaya məxsus olan, yalnız 1940-cı il işğalından sonra Rusiyanın tərkibinə qatılan tarixi torpaqlarının geri qaytarılması üçün mübarizəyə başlayıblar. Estoniya NATO-ya qəbulu üçün Rusiyaya qarşı ərazi iddialarından imtina etmişdi. Ancaq indi Tallinndə anlayırlar ki, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşmış dünya düzəni dağılıb. Bu isə o deməkdir ki, Estoniyanın tarixi torpaqlarının Rusiyaya verilməsini ligitimləşdirən beynəlxalq münasibətlər dağılıb və itirilmiş torpaqların tələb edilməsi üçün əlverişli geosiyasi vəziyyət yaranıb. Estoniya ilə yanaşı Finlandiyada da İkinci Dünya müharibəsi nəticəsində itirilmiş ərazilərin geri qaytarılmasını tələb edən çağrışlar güclənib. Finlandiya Rusiyaya qarşı ərazi iddiası olmadığını keçmişdə dəfələrlə bildirsə də, Rusiyanın Ukraynada üzləşdiyi uğursuzluq Finlandiya cəmiyyətində itirilmiş torpaqlarla bağlı mövqeyi dəyişməkdədir. Söhbət, 10 fevral 1947-ci il tarixli Sovet-Fin sülh müqaviləsinə əsasən Rusiyanın tərkibinə daxil edilən Qərbi Kareliyadan gedir. Son zamanlara kimi bu torpaqların Finlandiyaya qaytarılası qeyri-real görünürdü. Ona görə də Finlandiyada “Şərq torpaqları” məsələsi aktual deyildi. Ancaq Ukraynada üzləşdiyi hərbi-siaysi uğursuzluqdan sonra Rusiyanın dekolonizasiyasının gündəmə gəlməsi Finlandiyada itirilmiş torpaqları geri qaytarmaq üçün tarixi şəraitin yarandığı qəanətini yaradıb. Bu qənaəti gücləndirən digər məqam Kareliyada anti-Rusiya əhval-ruhiyyəsinin güclənməsidir. Vəziyyət elə həddə çatıb ki, Rusiya xüsusi xidmət orqanları Kareliyada separatçı əhval-ruhiyyənin gücləndiyi haqqında həyəcan təbili çalırlar. Kareliyanın müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan Kareliya Milli Hərəkatı Leninqrad vilayətinin bir hissəsinə iddialıdır.  Estoniya və Finlandiaya ilə yanaşı Litvada da Rusiya qarşı ərazi iddialrı səslənir. Litva parlamentinin deputatı Matas Maldeykis 1634-cü ildə bağlanmış Polyanovski sülh müqaviləsini ləğv etməyi və həmin sazişə əsasən Moskvaya verilən ərazilərin Rusiyadan geri tələb edilməsini təklif edib. Deputat Matas Maldeykis parlamentdə səsləndirdiyi bu təklifi ilə bağlı sosial şəbəkdə paylaşımını bu sözlərlə bitirib: “Smolensk Litvadır!” Rusiya parçalanacağı halda ən böyük ərazi iddiası olan ölkələr isə Qərbdə deyi, Şərqdədir. Çin Xalq Respublikası yaradıldıqdan dərhal sonra Pekin Moskvadan tarixi torpaqlarını tələb etməyə başlayıb. Çinin ilk kommunist lideri Mao Tszedun 1949-cu ildə Moskvaya səfəri zamanı Sovet İttifaqının rəhbərliyi ilə apardığı danışıqlarda tarixi torpaqların Çinə qaytarılmasını müzakirə etmiş, ancaq rədd cavabı almışdı. Həmin zamandan başlayaraq Çində tarixi torpaqlarla bağlı müzakirə səngimir. Çinin iddia etdiyi ərazilər isə 500 min kvadrat kilometdən iki milyon kavdrat kilometrə qədərdir. Çin dövlət başçısı Si Cinpin 2014-cü ildə Berlinə səfəri edərkən o zaman Almaniyanın kansleri olan Angela Merkelin hörmətli qonağa çox diqqət çəkən bir xəritə hədiyyə etmişdi. Bu, 1735-ci ildə Almaniyada tərtib edilmiş “Çinin ilk dəqiq xəritəsi” idi. Həmin xəritədə Rusiyanın indiki əraziləri olan Uzaq Şərq, Tıva, Amur, Sibir və Cənubi Çin dənizi bütün adaları ilə birlikdə Çin dövlətinin sərhədləri daxilindədir. Angela Merkelinin bu hədiyyəsi ilə bağlı Çin mətbuatında o zaman belə yazırdılar: “Bu, dərin məna daşıyan qiymətli hədiyyədir! Bu xəritədə ehtiyacımız olan hər şey var”. Çinin sosial şəbəkələrində isə çinlilər fikirlərini daha açıq ifadə edərək belə yazırdılar: “Rəhbərlərimiz bu xəritəyə diqqətlə baxsınlar və indiki ilə müqayisə etsinlər. Ölkəmiz nə qədər kiçildi! Onlar bundan utanmırlarmı?” Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsinin il dönümü ərəfəsində, bu ilin fevralında Çinin Təbii Sərvətlər Nazirliyi çox maraqlı bir addım ataraq Rusiyanın Uzaq Şərqdəki şəhərlərinin və ərazilərinin adlarını dəyişdi. Belə ki, həmin şəhər və ərazilərin rus adlarının yerinə Çin adların işlənməsinə qərar verildi. Həmin qərardan sonra Vladivostok yenidən Hayşenvay, Xabarovsk Boli, Saxalin adası Kuedao, Ussuriysk Şuançenzi, Blaqoveşensk Hailanpao, Nerçinsk Nibuçu, Nikolaevsk-na-Amure Miaojie, Stanovoy dağ silsiləsi Vaixing Anlinq adlanır. Bu hadisə Çinin Rusiyaya rəsmən ərazi iddiası irəli sürməsi olmasa da, prosesin başlanğacıdır.  Çinlə yanaşı Monqolustanda da Rusiyanın böyük ərazilərinə iddialar bar. Monqolustanın keçmiş prezidenti Saxiaqiyn Elbeqdorjdan Ukraynaya qarşı müharibədə iştirak etmək istəməyən tuvanlara, buryatlara və kalmıklara yönəlik ingilis dilində etdiyi müraciətdə buryat monqolları, tuva monqolları və kalmık monqolları ifadələri işlətmişdi. Aydın görünür ki, 2009-2017-ci illər arasında Monqolustana rəhbərlik etmiş Saxiaqiyn Elbeqdorjdan Buryatiya, Tıva və Kalmukiyanın əhalsiini monqol hesab edir. Ulan Batorda bu üç respubliaknın Rusiyadan ayrılaraq Monqolustana birləşməsinin və ya müstəqil dövlət kimi fəaliyyət göstərməsinin tərəfdarları da artmaqdadır. Monqolustanda belə fikirlər güclənir ki, Ukraynanın qələbəsi bu istəyi gerçəkləşdirə bilər. Keçmiş prezident Saxiaqiyn Elbeqdorjdanın Rusiyanın işğalına qarşı göstərdikləri cəsarətə görə Ukrayna xalqına və prezident Vladimir Zelenskiyə təşəkkür etməsi də bununla bağlıdır.   Rusiyanın Ukraynada məruz qaldığı hərbi-siaysi uğursuzluq Yaponiyanın da Kuril adaları ilə bağlı mövqeyində dəyişikliyə səbəb olub. Yaponiya hakimiyyəti 2018-ci ildən bəri ilk dəfə olaraq Kuril adaları ilə bağlı “qanunsuz işğal” anlayışını dövriyəyə qaytardı. Yaponiyada “Şimal torpaqları” adlandırılan Kuril adaları ilə bağlı keçiriən ənənəvi mitinqin yekun bəyanatının mətnində deyilir ki, “Dörd şimal adasının Sovet İttifaqı tərəfindən qeyri-qanuni işğal edilməsi və bu gün də belə qalması qəbuledilməzdir”. Qeyd edək ki, İturup, Kunaşir, Şikotan və Xabomai adaları 1945-ci ildə sovet qoşunları tərəfindən işğal edilib. Sovet İttifaqı və onun varisi Rusiya bu adaları Yaponiya qaytarmaqdan imtina etdiyi Moskva ilə Tokio arasında bu günə kimi sülh müqaviləsi imzalanmayıb. Rusiyanın Ukrayna uğursuzluğuan qədər Tokio Kuril adaları ilə bağlı sərt mövqe tutmaqdan çəkinirdisə, indi artıq vəziyyət kəskin şəkildə dəyişib. Yaponiyada Kuril adalarının geri qaytaracağına əminlik artıb.  Rusiya əsarətindəki xalqların öz müqəddəratını təyin etmə hüququnun tanınması, eləcə Finlandiyadan Yaponiyaya kimi çox geniş çoğrafiayada yerləşən dövlətlər tərəfindən Rusiyaya qarşı ərazi iddialarının irəli sürülməsi Moskvanın əsarəti altında olan qədim Azərbaycan torpaqlarının da azad olacağı ehtimalını kəskin artırır. Təəssüf ki, Azərbaycanda bununla bağlı təşəbbüslər yoxdur. Halbuki, Rusiyanın parçalama ehtimalının əksər araşdırmaçıları Rusiyanın parçalanmasında Azərbaycan faktorunu hökmən qeyd edirlər. “Parçalanma: Rusiyanın dağılmasına hazırlaşmağın vaxtıdır” başlıqlı məqalənin müəllifi, Monrealdakı iki ingilis dilli universitetdən biri olan Concordia Universitetinin dosenti Julian Spenser-Çörçill məqalədə Qafqazın gələcəyindən bəhs edəndə Dağıstanda əhəmiyyətli dərəcədə azərbaycanlıların yaşadığını qeyd edir və bu amilin etnik münaqişəyə səbəb ola biləcəyini yazır. Çox yaxın gələcəkdə Qafqazda etnik münaqişələrlə üzləşməmək, eyni zamanda Dağıstanda yaşayan soydaşlarımızı taleyin ümidinə buraxmamaq və Dərbənd başda olmaqla qədim torpaqlarımızın ana vətənlə birləşməsini təmin etmək üçün Şimal torpaqlarımızla bağlı iddiamızı hər bir platformada irəli sürməliyik.  Rusiyanın parçalanacağı halda Ukraynanın bu çoğrafiyada əsas söz sahiblərindən biri olacağı Şimal Qafqazda münaqişələri önləmək, Dərbənd başda olmaqla Şimal torpaqlarımızın azad edilməsində çox böyük imkanlar yarada bilər. Ukrayna parlamentində Rusiyanın əsarət altına alınmış xalqları üzrə komissiyanın yaradılması və fəaliyyətə başlaması Kiyevin bu prosesə həssas və ciddi yanaşdığını göstərir. Məşhur Stratfor özəl kəşfiyyat şirkətinin analitikləri hesab edirlər ki, Rusiya Sovet İttifaqının 1990-cı illərdəki taleyini yaşayacaq. Stratforun analitikləri də Julian Spenser-Çörçill kimi Qərbi Rusiyanın dağılması prosesinə hazır olmağa çağırırlar.  Bütün bu çağrışlar ilk öncə bizi, bu çoğrafiayada yaratdığı ən qədim şəhər Dərbənd Rusiya işğalında olan Azərbaycan xalqının oyatmalıdır. Xaqani Cəfərli, politoloq 

Bu gün Müxalifət qəzetinin baş redaktoru Rövşən Kəbirlinin doğum günüdür

Bu gün müasir Azərbaycan mətbuatının işıqlı imzalarından biri Rövşən Kəbirlininin ( Rövşən Ələsgər oğlu Mahmudov) doğum günüdür. Həsən bəy Zərdabinin ölməz izində kim var sualı versək ?  Rahatlıqla nümunə kimi adını çəkəcəyimiz imzalardan biri Rövşən bəydir.  Rövşən bəy 1961-ci il 29 avqust tarixində Ağcəbədi rayonunda anadan olmuşdur. Orta məktəbi 8-ci sinfinə qədər Mehrablı kənd məktəbində, 9-10-cu sinfləri isə Örənqala orta məktəbində oxumuş və 1977-ci ildə bitirmişdir. Bir neçə cəhddən sonra 1983-ci ildə Xankənd Pedaqoji İnstitutunun Tarix fakultəsinə daxil olmuş, 1987-ci ildə oranı Qırmızı diplomla bitirmişdir.  Əmək fəaliyyətini 1987-1989 illərdə Beyləqan rayon Kəbirli kəndində müəllim kimi davam etmişdir. 1991-ci ildən jurnalistikayla məşqul olub: "Muxalifət" qəzitində müxbir, şöbə redaktoru, baş redaktorun müavini, nəhayət 2003-ci ildən bu günə qədər baş redakor vəzifələrində çalışır.  Azərbaycanın ilk müstəqil parlament qəzeti sayılan "Müxalifət" qəzetində, onun ölümsüz baş redaktoru, təsisçisi Ağamalı Sadiq Əfəndi ilə birgə çalışmaq onun həyatının ən dəyərli anlarından birinə çevrilib. Ağamalı Sadiq Əfəndini daha dərindən tanımağımda onun əməyi böyükdür. Rövşən bəyə ilk öncə can sağlığı və mətbu həyatında uğurlar arzu edirik ! Ceyhun Nəbi 

Şəfiqə xanım Qaspıralının 1971-ci ildə İstanbuldan Gəncəyə göndərdiyi foto

Fotonun arxa hissəsində "Oğlum Envere sevgilerle - Şefika 24-12.1971" qeyd olunub.  Foto Azərbaycan Cümhuriyyətinin baş naziri Nəsib bəy Yusifbəylinin böyük qardaşı Həmid bəy Yusifbəylinin yeganə övladı Ənvər Yusifova göndərilib. Şəfiqə xanım və övladları Azərbaycanı tərk edəndə Ənvər çox balaca uşaq idi. Fotodakı balaca uşaq odur. Ceyhun Nəbi

“Azərpoçt” bələdiyyə hesabları ilə bağlı məsələyə münasibət bildirdi

Sozcu.az saytında yayımlanan: Azərpoçt” qazansın deyə, bu gün Astaranın 15 bələdiyyəsi niyə iflic vəziyyətə düşməlidir? CİDDİ SİQNAL - başlıqlı xəbərə,  “Azərpoçt” MMC münasibət bildirib.  Həmin münasibəti olduğu kimi təqdim edirik:  Astara Poçt Filialının bağlanması və həmin regionda yerləşən bələdiyyələrin hesablarının statusu ilə bağlı bildirək ki, sözügedən filialın ləğv edilməsinə baxmayaraq, həmin filialda olan heç bir bələdiyyənin hesabı bağlanmayıb, hamısı aktiv saxlanılıb. Həmin hesablar hazırda Lənkəran Regional Poçt Filialına köçürülür. Bununla yanaşı, köhnə hesablar da aktiv saxlanılır ki, bələdiyyələrin ödəniş prosesində hansısa problem yaranmasın. Bu hesabların aktiv olduğunu, hətta əməliyyatların aparıldığını da “Azərpoçt”un daxili izləmə sistemində görmək mümkündür. Həmçinin yeni əməkhaqqı kartlarının ödənişli olması ilə bağlı yayılan məlumat həqiqəti əks etdirmir və onlar tamamilə ödənişsiz şəkildə təqdim olunub Bir daha xatırladırıq ki, “Azərpoçt”un regionlaşma və optimallaşma prosesləri ilə əlaqədar bütün addımlar müvafiq qaydalar və tələblər əsasında aparılır. Media nümayəndələrini “Azərpoçt” MMC-nin nüfuzunu əsassız şəkildə zədələyə biləcək məlumatları yaymamağa dəvət edirik.

“Azərpoçt” qazansın deyə, bu gün Astaranın 15 bələdiyyəsi niyə iflic vəziyyətə düşməlidir? CİDDİ SİQNAL

“Azərpoçt” qazansın deyə, bu gün Astaranın 15 bələdiyyəsi niyə iflic vəziyyətə düşməlidir? CİDDİ SİQNAL  Azərpoçt” ASC-nin apardığı regional idarəetmə siyasəti nəticəsində ASC-nin Astara filialı bağlandı. Bizə bildirdilər ki, Lənkəran filalında bələdiyyələrin yeni hesabı açılmalıdır. Baxmayaraq ki, bələdiyyələrin bütün məlumatları Astara filalında var idi,  1-ci əsrdə bu hesabları Lənkəran filalına keçirmək üçün bir neçə dəqiqə kifayət idi. Amma “Azərpoçt” bunu etmədi. Hesab açmaq üçün Dövlət Vergi Xidmətindən "şəhadətnamə dublikat" almaq üçün müraciət etmək lazım idi. Əksər bələdiyyələrin DSMF və vergi borcu olduğu üçün Dövlət Vergi Xidmətindən "şəhadatnamə dublikat" üçün müraciət etmək mümkün olmayıb. Lakin Dövlət Vergi Xidmətinə məktubla müraciət etdik. Sağ olsunlar , vergi borclarını ödəmədən bələdiyyələrə bu imkan verildi. Yeni hesabları açdıq. İndi 3 aydan çox vaxt üstündən keçməsinə rəğmən “Azərpoçt”un Lənkəran filalı hesabımızı aktiv edə bilmir. 4 aydan artıqdır ki, biz bələdiyyə olaraq "Azərpoçt"un yarıtmazlığı ucbatından hesablarımızdan heç bir əməliyyat apara bilmirik.   Həm də hesabdan əlavə keçmiş əmək haqqı kartları da ləğv olunur. Yeni əmək haqqı kartı da əlavə ödəniş tələb edir. “Azərpoçt” qazansın deyə, bu gün Astaranı 15 bələdiyyəsi iflic vəziyyətə düşüb.  Bugün düyünə düşmüş bu məsələnin həllinə çalışmaq lazımdır. Rüfət Əliyev Astara rayonu Homoşam bələdiyyəsinin sədri  P.S. Məsələ ilə əlaqədar Azərbaycan Milli Bələdiyyə Assosiasiyalarına və “Bələdiyyələrin onlayn xidmət” mərkəzinə müraciət etdik. Qurumlardan bildirdilər ki, məsələdən məlumatlıdırlar və bununla bağlı “Azərpoçt”un rəhbərliyi ilə əlaqə saxlanılıb. “Azərpoçt rəhbərliyi tərəfindən məsələnin tezliklə bələdiyyələr üçün “itkisiz” həll ediləcəyi bildirilib.

Bu gün Maestro Niyazinin anadan olmasının 111-ci ili tamam olur

Görkəmli Azərbaycan drijoru Niyazi Tağızadə 1912-ci il avqustun 20-də Tiflis şəhərində anadan olub.  Atası Zülfüqar Hacıbəyov Azərbaycanda musiqili teatrın banilərindən və dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun qardaşı idi. Niyazi ilk musiqi təhsilini Y.A.Şefferlinq adına məktəbdə skripka sinifində oxumaqla alıb. Sonradan atası Zülfüqar Hacıbəyov və əmisi Üzeyir Hacıbəyovun tövsiyəsi ilə təhsilini 1925–1926-cı illərdə Moskvada Mixail Fabianoviç Qnessinin bəstəkarlıq sinifində davam etdirir. 1929–1930-cu illərdə isə Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) Mərkəzi Musiqi Texnikumunda bəstəkarlıq sinifində təhsil alır. Ancaq həmin şəhərin havası ona düşmədiyindən və darıxdığından bu təhsil ocağını bitirə bilməyib. Niyazi Z.Hacıbəylinin "Aşıq Qərib", Ü.Hacıbəylinin "Arşın mal alan" və s. əsərlərinin yeni redaksiyalarını hazırlamış, Azərbaycan xalq mahnılarını ("Xumar oldum", "Qaragilə", "Ay bəri bax", "Küçələrə su səpmişəm" və s.) simfonik orkestr üçün işləmiş, 1935-ci ildə "Rast" və "Şur" muğamlarını nota salmışdır. Niyazi 1934-cü ildə "Zaqatala süitası"nı yazmış, 1944-cü ildə ikihissəli "Qəhrəmanlıq" simfoniyası üzərində işini bitirmişdir. Azərbaycan musiqisində ilk simfonik əsərlərin müəlliflərindən olan Niyazi milli simfonizmin təşəkkülü və inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Niyazinin 1942-ci ildə yazdığı "Xosrov və Şirin" operası musiqi dramaturgiyasının çoxplanlı olması, psixoloji gərginliyi, xor səhnələri və opera epizodlarının ifadəliliyi ilə fərqlənir. Onun 1949-cu ildə yazdığı "Rast" simfonik muğamı dramaturji bitkinliyi, güclü emosional təsiri, zəngin melodikası, xüsusilə harmonik dilinin əlvanlığı və ifadəliliyi ilə fərqlənir. "Rast" müəllifin idarəsi ilə bir çox xarici ölkələrdə səslənmiş, Çexiyada "Suprafon", ABŞ-də "Rikordi" musiqi şirkətləri tərəfindən qrammofon valına yazılmışdır. 1951–1952-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının dirijoru işləmiş Niyazi 1951 və 1952-ci illərdə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. Azərbaycan milli dirijorluq məktəbinin formalaşması Niyazinin adı ilə bağlıdır. Onun yozumunda milli bəstəkarların bir çox əsərləri, o cümlədən Ü.Hacıbəylinin "Koroğlu" operası dünya musiqisinin qızıl fonduna daxil olmuşdur. Niyazi M.Maqomayevin "Nərgiz", Q.Qarayev və C.Hacıyevin "Vətən", F.Əmirovun "Sevil", P.Çaykovskinin "Qaratoxmaq qadın", A.Borodinin "Knyaz İqor", J.Bizenin "Karmen", C.Puççininin "Bohema", B.Smetananın "Satılmış gəlin" operalarını, S.Hacıbəyovun "Gülşən", Q.Qarayevin "7 gözəl", "İldırımlı yollarla" baletlərini tamaşaya hazırlamışdır. 1959-cu ildə SSRİ xalq artisti adına layiq görülən Niyazi 1961-ci ildə S.M.Kirov adına Leninqrad Opera və Balet Teatrının baş dirijoru təyin olunmuşdur. SSRİ-nin ən məşhur teatrlarından birinə rəhbərlik etmək o dövrdə onun bir musiqiçi kimi böyük nüfuzundan xəbər verirdi. O burada A.Məlikovun "Məhəbbət əfsanəsi" baletinin ilk tamaşasını hazırlamışdır. Həmçinin P.Çaykovskinin "Yatmış gözəl" və S.Prokofyevin "Daş çiçək" baletlərinin yeni quruluşuna dirijorluq etmiş, həmin baletlərlə Parisin "Qrand-Opera", Londonun "Kovent-Qarden" teatrlarında qastrol tamaşaları vermiş və böyük uğur qazanmışdır. Müqavilə əsasında xarici ölkələrdə işləmək təklifi alan dirijor ona bir azərbaycanlı kimi doğma olan Türkiyəni seçmişdir. Niyazi P.Çaykovskinin "Yevgeni Onegin" və "Qaratoxmaq qadın", C.Verdinin "Aida" operalarına Ankara Opera və Balet Teatrında, türk bəstəkarı Ə.Sayqunun "Koroğlu" operasına İstanbulOpera Teatrında ilk quruluş vermiş, onun ilk tamaşasına və "Yunus İmrə" oratoriyasına dirijorluq etmişdir. İfaçılıq sənəti tanınmış sənətkarlar D.Şostakoviç. Ş.Q.Şarayev, K.Sekki, B.Tarcan, V.Dobiaş və b. tərəfindən yüksək qiymətləndirilən Niyazi Azərbaycana qayıdaraq Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının bədii rəhbəri və baş dirijoru təyin edilmişdir. Niyazinin "Konsert valsı" və s. simfonik əsərləri, fortepiano ilə orkestr üçün konserti klassik musiqi əsərləri hesab olunur. O, "Təbrizim", "Dağlar qızı", "Vətən haqqında mahnı", "Arzu" mahnılarının müəllifidir. Niyazi Ə. Haqverdiyevin "Dağılan tifaq", C.Cabbarlının "Almaz", S.Vurğunun "Vaqif, A. Korneyçukun "Polad qartal" dram tamaşalarına, həmçinin "Almaz", "Kəndlilər", "Fətəli xan" və s. kinofilmlərə yazılmış musiqilərin müəllifidir. Azərbaycan dirijorluq məktəbinin formalaşması və inkişafı onun adı ilə bağlıdır. Niyazi Azərbaycan dirijorluq məktəbinin banisidir. Q.Ropov, P.Ryazanov, L.Rudolfun bəstəkarlıq məşğələlərində iştirak edən Niyazi dirijorluq fəaliyyətinə 1934–35-ci illərdə başlayır. 1935-ci ildə ilk dəfə olaraq Azərbaycan xalq musiqisinin klassik nümunələrini — "Rast" və "Şur"u nota köçürür. 1937-ci ildə Mirzə Fətəli Axundzadə adına Opera və Balet teatrında dirijorluq vəzifəsinə dəvət olunur. 1938-ci ildə Moskva şəhərində keçirilən Azərbaycan incəsənəti ongünlüyündə Müslüm Maqomayev (bəstəkar)in "Nərgiz" operasına dirijorluq edir. Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu", Qara Qarayevin və Cövdət Hacıyevin "Vətən", Fikrət Əmirovun "Sevil" operalarının, Arif Məlikovun "Məhəbbət əfsanəsi" baletinin dirijorluğunu da Niyazi etmişdir. 1946-cı ildə gənc dirijorların baxış müsabiqəsinin laureatı adını qazanır. 1949-cu ildə ən məşhur əsərini — "Rast" simfonik muğamını yazır. Böyük sənətkar müxtəlif vaxtlarda Azərbaycan SSR-in xalq artisti, SSRİ xalq artisti adlarına, Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan dövlət mükafatına, SSRİ dövlət mükafatına, "Çitra" baletinə görə Cəvahirləl Nehru adına beynəlxalq mükafata layiq görülmüşdür. Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin bədii rəhbəri və dirijoru və Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının direktoru olmuşdur.  2 avqust 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.  Məzarı Bakıda Fəxri Xiyabandadır.  Sözcü.az

"Rusiya dağılacaq" - Politoloq

Azərbaycan üçün dörd həyati əhəmiyyəti bölgədən biri olan Şimali Qafqazda son zamanlar ciddi hadisələr baş verir. Elektrik enerjisinin fasilələrlə verilməsinə, suyun olmamasına və ən nəhayət bahalığa etirazlar ağır qəzalarla müşaiyyət olunur. Böyük təlafata səbəb olan qəzalar təsadüfi deyil, məntiqi hadisələrdir. Dövlətin çöküşü ərəfəsində bir qayda olaraq infrastruktur dağılmağa başlayır. Proseslərin pisləşən xəttlə davam edəcəyini nəzərə almaq lazımdır. Əks halda bir neçə aydan sonra sürprizlə qarşılaşa bilərik. Rusiyanın mövcudluğunu qoruyacağına inanmaq böyük səhv olar. Heç bir möcüzə olmayacaq və çökməkdə olan imperiya hökmən dağılacaq.  Çünki ətalət qanunu ilə hərəkət edən cəmiyyətlər müəyyən zamandan sonra hadisələrin xüsusiyyətlərinin pisləşməsi nəticəsində deqredasiya mərhələsinə daxil olur. Uzun zaman böyük imperiyadan miras qalan ətalətlə hərəkət edən Rusiya bir müddətdir ki, deqredasiya mərhələsinə daxil olub. Ətalət mərhələsi on illər çəksə də, deqredasiya mərhələsi bir qayda olaraq qısa, bir neçə il çəkir. Hətta kənar müdaxilələrin təsirləri ilə bir neçə aya da yekunlaşa bilər. Təbiətdə olduğu kimi cəmiyyətdə proses eyni ardıcılıqla və məntiqlə davam edir. Qurumuş ağacın çürüməsi uzun müddətli, çürümüş ağacın aşması qısa zaman işidir. Güclü külək və ya yağış çürümüş ağacı vaxtından öncə aşıracaq. Cəmiyyətlərin də cürüməsi uzun müddət çəkdiyi halda, çürümüş cəmiyyətin dağılması qısa zaman işidir. Rusiyanın Ukraynada üzləşdiyi hərbi məğlubiyyət çürümüş ağacı aşırmaq üzrədir. Xəqani Cəfərli, siyasi şərhçi 

Ölüm sahibi sənsən

Məndə itib gecə, gündüz, Səbəbkarı özünsən. Yuxu gəlmir gözlərimə,  Bunun sahibi sənsən. ******************  Sən canımda ağrı, acı, Dilimdə ah-naləsən. Gözlərimi parıldadan  Suyun sahibi sənsən. ******************* Havam, suyum sən deyildin?  İndi ağır nəfəssən. Su içirəm, acı dadır, Dadın sahibi sənsən. ****************** Mən varam, mən yaşamıram,  Mən ağlar, sən gülürsən. Həyat eşqim çoxdan ölüb, Ölüm sahibi sənsən. ****************** Səni Tanrım qədər sevdim, Cəzası nə, bilirsən? Cəhənnəmə yol gedirəm, Yolun sahibi sənsən. ********************* Gah sevgimsən, gah nifrətim, Gah mələk, gah iblissən. Bu şeirim sənin üçün,  Təbin sahibi sənsən ********************   Müəllif: Şahin İsmayıl

Başkənd uğrunda savaş( 1992-ci il avqust) - Dilqəm Əliyev yazır( 5-ci hissə)

Mutudərə döyüşü həqiqətən Gədəbəy uğrunda gedən döyüşlərin ən ağırı oldu. Birdən sul verilər ki,Dilqəm yazırsan ki,dayanmadan atəş açırdıq yazırsan. Bəs bu qədər mərmini, gülləni haradan alırdın? Cavabı çox sadədir : Gədəbəydə fövqaladə səlahiyyətli Səxavəddin Nəsibli adlı Gədəbəyli ziyalı şəxs var idi. Yəqin ki, Gədəbəylilər onu yaxşı tanıyarlar. Həmin Səxavəddin müəllim 4(Dörd) maşın sursatı vaxtında bizə çatdırdı. Əgər o sursatlar vaxtında olmasaydı,Gədəbəy də bəlkə qaçqın həyatı yaşayardı. Biz 07.08.1992-ci il tarixdə tərpənən nə varsa hamısını vurduq. Varlığa nə darlıq. PDM-lərin topları od kimi qızmışdı. İsgəndər və Sahib də dayanmadan çayın sahilindəki evlərdə gizlənən erməniləri QRAD atəşi ilə məhv edirdilər.Belə ki, ermənilər mülki evlərə doluşub bizə atəş açırdılar. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi həm Krasnoselskidən gələn erməni və ruslar,həm də Başkənddən çıxan ermənilər Mutudərədə öz hərbçilərinə qoşularaq bizə qarşı döyüşürdülər. Həmin döyüşdə mənim ən çox çəkindiyim texnika PDM-2 idi. Belə ki,mən Ukraynada xidmət edəndə məhz PDM-2 rotasında xidmət etdiyimdən onun nəyə qadir oduğuna mükəmməl bələd idim. Bacarıqlı əllərdə PDM-2 sürətli,dəqiq,uzaq məsafəyə atışlarına görə tək başına çox işin öhdəsindən layiqincə gəlir. Bir sözlə PDM-1-in PDM-2-yə qarşı şansı həddən artıq azdır. Ona görə də Əfqanıstan müharibəsində Sovet qoşunları PDM-1-ləri PDM-2 ilə əvəzlədilər. Burada da eyni şey idi... Burada ermənilər PDM-2-dən atış edəndə açıq mövqeyə çıxır,10--15 saniyə gözləyir və sonra atırdılar.Bu onların böyük səhvi idi. Mən Ali Hərbi məktəbdə oxuyanda Atəş hazırlığı müəllimimiz Mayor Nikel bizə sual verən kimi fikirləşməyə vaxt vermədən bizdən cavabı dərhal tələb edirdi. Bizlərin narazılığına cavabı çox sadə idi: Yodaş Kursantlar, mən sizə istədiyiniz qədər vaxt verə bilərəm və siz bütün suallara cavab verə bilərsiniz. Amma döyüşdə DÜŞMƏN sizə bu VAXTI VERƏCƏKMİ? İndi ona nə qədər minnətdar idim,bunu tək ALLAH bilir. Odur ki,açıq mövqeyə çıxıb PDM-2 nin çıxışını gözlədim. Burada hər şeyi mənim onu birinci atəşlə vurub vurmayacağım həll edirdi. Yox əgər vura bilməsəm bu hər şeyin sonu oilacaqdı. O,görünər-görünməz mən atəş açdım. Mərmi qüllə və korpusun birləşdiyi yerdən dəydi. PDM-2-nin qülləsi sıradan çıxdı. O,artıq döyüşə tam yararsız hala düşdü və döyüş müydanınıl tərk etdərək getdi... Arada imkan tapıb 37 mm-lik topu da sıradan çıxarda bildim... Gecə saat 22.30 radələrində bizim sursatımız tükəndi. Bu zaman qaranlıq yerdən mənə qarşı alov çıxdığını gördüm və mən də dərhal həmin yerə atəş açdım. Qumbaraatan mərmisi PDM-in altında partladı.Mənim atdığım mərmi isə ermənilərin gizləndiyi yerə dəydi. 4--5 nəfər məşələ dönmüş adamın necə qamasını bir neçə saniyə müşahidə etdim. Onlar bir az qaçaraq yerə yıxıldılar(yandılar).Axmaqlar yanacaq çəninin arxasında gizləniblərmiş. Düşmən yavaş--yavaş irəliləməyə başladı. Mən artıq ancaq insan komuna atəş açırdım. Qrad da atəşi dayandırdı. Digər PDM-də olan Paşa gecə cihazından istifadə edə bilmədiyindən vəziyyət lap pisləşdi. Bu zaman əsgərlərdən biri:   -- Komandir ora bax,nə gəlir? Dedi.  Mən həmin yerə baxdım. Atəşin səngidiyini görən ermənilər irəlidə PDM-lər lə kəndin içinə doğru gəlirdilər. Mən məcburən GERİ ÇƏKİLİN əmrini vermək istəyirdim.Lakin bu zaman bir neçə əsgərin qucaqlarında PDM mərmiləri gətirdiklərini gördüm. Dayanmadan Qəlıpəli və ya Kumulyativ mərmi demədən,hansını verdilərsə onu da ermənilərə atdım. Düşmən yaxında olduğundan mərmilər hamısı hədəfə dəydi. Biz öz yerimizdə qaldıq. Həmin mərmiləri 861 saylı alayın sursat anbarı rəisi gizir Balayev Mübariz bizə çatdırdı. Yerimizdə qalmağımıza baxmayaraq vəziyyət son dərəcə gərgin idi. Bu zaman gecənin qaranlığını Qasımağalı tərəfdən gələn Tank səsi bürüdü. Bu nədir? Mühasirədir,yoxsa nə??? Hər ehtimala qarşı PDM-in topunu səs gələn yerə çevirdim... Gələnlər QAZAX TANKçıları idilər. Onların komandiri baş leytenant Salmanov Eldar öz tankçıları ilə vaxtında köməyimizə çatdılar. Tank səsini düşmən də duydu. Gecə səhərə qədər nisbi sakitlik yaşandı. Onu da qeyd edirəm ki, axşam saatlarında mən sol tərəfə baxanda düşmən texnikasının yerini mənə deyən qadının əlində avtomat düşmənə tərəf güllə atdığını gördüm. Belə XALQI HEÇ KİM MƏĞLUB EDƏ BİLMƏZ. Gecə vaxtı isə PDM-in gecə görmə cihazı ilə ermənilərin ay işığında öz meyitlərini maşınlarla yığıb apardıqlarını müşahidə etdim. Onlar bir neçə reys etdilər. Onlar meyitləri üst-üstə yığırdılar... Səhər tezdən saat 08 - 09 radələrində mən PDM-in motoruna yağ tökənə qədər İsgəndər və Paşa QRAD və PDM-lə kəndin içinə doğru hərəkət etdilər. Bu səhv hərəkət idi. Onları hər an vura bilərdilər. Odur ki, işimi yarımçıq qoyub tez onların arxası ilə getdim və zamanında çatdım. Düşmən PDM-i topunu aşağı salıb atışa hazırlaşırdı. Hərəkətdə ikən ona atəş açdım. Mərmi onun üstündən keçdi və PDM geri çəkildi. Geriyə baxdım və Gədəbəyin Kom.Batı Malbaxovun əlində TT markalı tapança ilə piyadaların önündə gəldiyini gördüm, Şəmkirdən olan Dəli Kür Praporşiklər rotası da onunla idi. Əsil real kino sənhəsi idi. Artıq tək deyilik,qələbə ovcumuzdadır...    ARDI VAR... Dilqəm Əliyev 

Başkənd uğrunda savaş(1992-ci il avqust) - Dilqəm Əliyev yazır(4-cü hissə)

... Düşmənin bir topunun azalması məndə rahatlıq hissi yaradırdı. Amma qarşıda çox çətin döyüş bizi gözləyirdi. Belə ki, düşmən hakim yüksəkliklərdə mövqelənib,möhkəmlənmişdi. Mən sizə düşmən hücum edən ana qədər Mutudərəni qoruyası rotanın ixtiyarında olan texnika və silahları təqdim edirəm:  -- Ər Dağında ( 1967 m) 100 mm-lik KS-19 markalı top.  -- Ər Dağının ətəyindəki qəbiristanlığın üstündə 37 mm-lik avtomatik Zenit gəmi topu.  -- 2(iki)ədəd D-44 markalı top.  -- 2(iki)ədəd BTR-70.  -- 1(bir)ədəd DDM-1 (BMD-1).  -- 1(bir)ədəd əldəqayırma NURS qurğusu.  -- 1(bir)ədəd AT-59 markalı texnikanın üstündə 30 mm-lik zenit qurğusu.  Bundan əlavə Gədəbəy batalyonunun komandiri polkovnik leytenant Malbaxov Krasnoselsk--Başkənd yolunun Mutudərədən keçən hissəsində qarışıq mina sahəsi qurdurmuşdu ki,bu da faktiki olaraq oranın düşmən tərəfindən alınmasını mümkünsüz edirdi. Lakin rus hərbçilərinin işə qarışması hər şeyi ermənilərin xeyrinə dəyişdi. Üstəlik də Boz Qurd dəstəsinin komandiri Etibar Əmiraslanovun Kom.Bat Malbaxovu və rota komandiri Bayram Hacıyevi özbaşına həbs edərək naməlum istiqamətə aparması düşmənə son dərəcə güclü kömək oldu...Ermənilər Mutudərəni aldıqdan sonra yuxarıda adı çəkilən texnika və silahların hamısını ələ keçirtdilər və üstəlik ora 1(bir) ədəd T-72 (tank), 1(bir)ədəd PDM-2, 1(bir)ədəd ZQ-23-2, 2(iki)ədəd DM-1 cəlb etdi. Sonra döyüşün gedişatında daha 2 (iki) ədəd PDM-1 onlara köməyə gəldi. Canlı qüvvə isə qarşı tərəfdə saysız hesabsız idi. Belə ki,həm Ermənistanın Krasnoselsk rayonundan köməyə gələnlər, həm də Başkənddən çıxanlar Mutudərədə bizə qarşı döyüşənlərə köməyə gəlirdilər. Çünki biz Mutudərəni alsaydıq Ermənilər tam mühasirəyə düşərdilər. Odur ki,onlar bu strateji mövqeni nə olursa olsun əldə saxlamaq istəyirdilər. İndi qəti hücum ərəfəsi düşmən qüvvələrini sizə təqdim etdim. Mənim isə tabeıiyimdə 2 (iki) ədəd PDM-1 və 1 (ədəd) K-16 tipli QRAD qurğusu var idi. Etibar Əmiraslanovun gətirdiyi 30 mm-lik ZQ-23-2 ümumiyyətlə döyüşdə iştirak etmədi.Canlı qüvvə isə mənimlə gedən 5(beş)nəfər + 15--16 nəfər Hacıyev Bayramın rotasının əsgərləri və 15--20 nəfərlik Boz Qurdun dəstəsi. Yəni haradasa 40 (qırx) nəfərə qədər. Nəzərə alsaq ki,Etibarın dəstəsi heç bir əmrə tabe olmur,öz bildikləri kimi hərəkət edirdilər ( bildikləri də heç nə idi), özünüz təsəvvür edin. 07.08.1992-ci il səhər saat 08--09 radələrində biz artıq öz mövqelərimizdə idik. İsgəndərə tez QRADı döyüşə hazırlamağı tapşırdım. PDM-lər isə tam hazır idilər. Etibara da: Qrad hazır olan kimi, nə qədər ki,ermənilər bizi gözləmir hamımız eyni vaxtı çıxıb düşmən zastavasına qəfil atəş açmalıyıq. Qəfil atəş onları təşvişə salacaq. Hazır ol və gözlə dedim. Lakin o, heç nə demədən əlindəki PKT pulemyotunu götürüb bir təpəyə çıxdı və işıqsaçan güllələrlə düşmə zastavasının təxminə 30 ( otuz) metr hündürlüyündən butöv bir lenti atdı. Ermənilər gözümüzün qabağında zastavadan çıxaraq ətrafa səpələndilər. Bununla da onlara vurmaq istədiyim qəfil zərbə baş tutmadı. Ümumiyyətlə o, bu hərəkəti ilə növbəti təxribatı etdi. Daha gözləmək olmazdı. Sürücü mexanikə PDM-i təpənin üstünə çıxartmağı əmr etdim. Biz təpəyə çıxan kimi düşmən topu,tankı və DDM-1-i eyni zamanda bizə atəş açdılar. Top və tankın mərmiləri üstümüzdən keçərək dağın ətəyinə dəydi. DDMin mərmisi isə bizim PDM-in altında partladı. Mən hər üç texnikanın lülələrindən çıxan alovu gördüm. Bu sıradan mənzərə deyil. Tank atəş açan kimi arxaya çəkildi. Deməli mənim bir neçə dəqiqə vaxtım olacaqdı. Odur ki,ilk atəşi daha sərrast olan DDMə atdım. Atdığım mərmi DDM-in açıq lyukundan içəri düşdü və güclü partlayış oldu. Tank hələ görünmədiyindən mən top istiqamətinə şahmatvari qaydada bir neçə mərmi atdım və növbəti partlayış... Topun arxa tərəfi göyə qalxdı. Deməli topun mərmiləri partladı,top isə yararsız hala düşdü. Daha bir neçə mərmi atdım və növbəti top da döyüşə yararsız oldu. Artıq tankı nisbətən sərbəst qaşılamaq olardı. Üzbə-üz döyüşdə PDM-in tanka qarşı şansı çoz azdır. Lakin tankın zəif yerlərini bilmək hər hərbçinin borcudur. Mən zabitəm. Bu çox şey deməkdir. Tank zastavanın yanından görünən kimi mən atəş açdım və mərmi tankın korpusu və qülləsinin bitişdiyi yerdən dəydi. Tank sıradan çıxdı və mən bir də həmin tankı Mutudərədə görmədim. Sürücü mexanik PDM-i arxaya sürüb dayandı. Çox həyəcanlanmışdı. Elə mən də tamamilə tər içində idim.Piyadalar da bundan ruhlanıb dayanmadan atəş açırdılar. Mən onlardan yalnız bir şeyi xahiş etmişdim -- Çalışın məni gizlindən qumbaraatanla vurmasınlar. Qalan hər şeyin öhdəsindən gələcəyəm. Heç nədən qorxmayın... Onlar da hələlik verdiyim tapşırığın öhdəsindən layiqincə gəlirdilər. Tədricən axşam olurdu. 07.08.1992-ci il saat 18.00 radələri -- Etibar Əmiraslanov öz dəstəsini götürüb Tovuza qayıtdı. Hara gedirsən sualıma--Sabah gələcəyik. İndi istirahətə gedirik dedi. ən sabah daha gəlməyə bilərsiniz.Bizim sizə ehtiyacımız yoxdur.Dedim... Bayaqdan heç olmasa onun adamlarında bir-iki nəfər güllə atırdı. İndi onlar da getdilər və mən 15--20 nəfərlik adamla saysız hesabsız düşmən qarşısında qaldım. Etibar isə növbəti təxribatını törətdi. Hərbidən anlayışı olmayan adamların hərbidə olması yolverilməzdir. Bunu özünəqəsd adlandırmaq olıar... Bu müddət ərzində İsgəndər və Həsənov Sahib QRAD qurğusu ilə,Paşa isə PDM-dən durmadan atırdılar. Onların atdığı atəşlər mənə sərbəstlik verirdi. Ukraynada gördüyüm təlimlər indi işimə çox yarayırdı...  ARDI VAR... Dilqəm Əliyev 

Başkənd uğrunda savaş (1992 avqust) - Dilqəm Əliyev yazır( 3-cü hissə)

Başkəndin Erməni-Daşnak quldurlarından təmizlənməsi əməliyyatına 861 saylı hərbi hissənin komandiri polkovnik leytenant Cahangir Rüstəmov rəhbərlik edirdi... Amma əvvəl yazdığım hadisələrin xronikasını bitirməliyəm.   -- 03--05 avqust 1-ci batalyonun QR kapitan İlham Əliyev öz yoldaşları ilə hər gecə səhərə kimi Başkəndin bütün giriş-çıxış yollarını,düşmən qüvvəsini,texnikasını və s. dəqiqləşdirdi.  -- Əvvəlcədən verilən tapşırığa görə Daşkəsəndən gələn rota taxıllıq istiqamətindən Başkəndə doğru hərəkət etməli idi. Onların bir neçəsinin adını yazıram: baş leytenent Abbasov Elçin, Bagiri Manuçohr, Bagiri Arif, leytenant Qeysər Əliyev...  -- Tovuzun Göyəbaxan kəndi istiqamətindən və Novosaratovkadan Başkəndə hücum edəsi qüvvələrin komandir və zabit heyətinin bir neçəsinin adını qeyd edirəm: kapitan İlham Əliyev - 1-ci batalyonun QR, leytenant Qalib Hüseynov - rota komandiri, Gizir Oruc Mahmudov - rota komandiri, leytenant Əliyar Novruzov - rota komandiri...  Yəni Başkəndə 3(üç) istiqamətdən eyni zamanda hücum olmalı idi. Əlbəttə ki,düşmən bunun qarşısında duruş gətirə bilməzdi. Lakin yaralı yerimiz Mutudərə idi. Belə ki,əvvəl qeyd etdiyim kimi,o ərazi düşmən tərəfdən işğal edilmişdi. Əlavə olaraq onu da qeyd edirəm ki, ermənilərə RUS - lar çox yaxından və hərtərəfli kömək edirdilər. Faktiki olaraq Mutudərəyə RUS tankları,PDM-ləri, hərbçiləri böyürlərində də bir neçə qəhraman Aşot hücum etmişdilər...   Mutudərə döyüşçülərindən Çingiz Məmmədov,polis Asif, Mutudərəli topçu Rasim və daha bir neçə nəfər döyüşü davam etdirmək istəsələr də düşmən say və texnika sarıdan üstün olduğuna görə geri çəkilməyə məcbur olurlar. Leytenant Məzahir Rüstəmov da məhz yaralanaraq düşmən əlinə keçir...   06.08.1992-ci il axşam saat 21--22.00 radələrində HH komandiri polkovnik leytenant Cahangir Rüstəmov, mən, qardaşım kapitan İlham Əliyev və əsas qüvvələrimiz Tovuzun Göyəbaxan kəndində idik. Ermənilərin yandırdığı Mutudərədəki evlərin külünü,iyini Göyçə gölündən əsən külək bizə çatdırırdı. Gecənin qaranlığı qırmızı rəngə boyanmışdı.Bu zaman Mutuərəni qoruyası olan OMON-lar vay şivənlə gəldilər.Təxminən 20 ( iyirmi) nəfər olardılar. Onların bu hərəkətləri əsgərər arasında az qala xaos yaradacaqdı. Belə ki,biri ağlayır,biri qışqırır,biri kimləri isə günahkar sayır...daha nə... Onların iradından sonra Cahangir Rüstəmov,İlham Əliyev və OMON-larla birgə vəziyyəti yoxlamaq üçün Mutudərəyə getdilər. Mən isə Göyəbaxanda komandir əvəzi qaldım. 07.08.1992-ci il səhərə yaxın komandir və İlham OMON-larsız gəldilər. Mən OMON-ları soruşanda -Əşi Mutudərəyə çatanda hamısı dağılışdı--cavabını aldım. Sonra Cahangir Rüstəmov məni yanına çağırdı:  -- Dilqəm iki ədəd PDM götür və Mutudərəyə get. Nə edirsən et, necə edirsən elə. Amma Mutudərə bizdə olmalıdır.   --Oldu komandir. Amma mən heç vaxtı orada olmamışam,xəritə verə bilərsinizmi?  -- Xəritə neyləyirsən,mən sənə Abbasov Zülfüqarı verirəm,o sənə yolu göstərər. Deyərək Zülfüqarı çağırdı və tapşırığnı verdi.  Mən 2(iki)ədəd PDM-1-lə Mutudərəyə yola düşdüm. Mənim hərəkət etdiyim PDM-in sürücü mexaniki 56 yaşlı könüllü Hacıyev Hidayət, digər PDM-də isə sürücü mexanik Alıyev Alxan idi. Əlavə olaraq bizə sıravi könüllü Xasməmmədov Fazil də qoşuldu. Zülfüqar bizi iç yollarla Mutudərə istiqamətinə aparırdı. Yolda Mutudərə və ətraf kəndlərdən çoxlu sayda mülkü əhalidən qaçanları gördüm. Bu çox dəhşətli mənzərə idi. Başıaçıq,ayaqlyalın insanların ayaqlarını daşlar çapmış,qanları axırdı. Azyaşlı uşaqlar ağlaya - ağlaya valideynlərinin əlindən tutub gedirdilər. Acığımdan gözümdən yaş axırdı... Yolda çayın qırağında K-16 tipli,Leytenant Şmidt zavodunda hazırlanmış QRAD qurğusu ilə hərəkət edən topçu İsgəndərlə rastlaşdıq. Hara getdiyini soruşdu və Mutudərəyə gedirəm cavabını eşitdim. Bu yaxşı xəbər idi. Belə ki, QRAD qurğusunun xeyirdən başqa ziyanı yox idi. Bir az da getdikdən sonra nizam-intizamsız, pərakəndə halda hərəkət edən, sayı 15-20 nəfərə çatan bir dəstəni gördüm. Kim olduqlarını soruşdum və biz Boz Qurdlarıq cavabını eşitdim. Hara getdiklərini soruşdum,onlar da Mutudərəyə gedirik dedilər. Yolda İsalı kəndinin içində bir qadın mənim PDM-imin qabağını kəsdi:  -- Ay qadan alım tankını saxla.  -- Nə olub ay xala?  -- Qadan alım əlindəki tüfəngin birini denən mənə versinlər.  -- Ay xala bu tüfəng deyil,avtomatdır. Neyniyirsən bunu.  -- Mən də siznən döyüşmək istəyirəm.  -- Olmaz ay xala,olmaz. Sən nə danışırsan?  -- Niyə (əsgərləri göstərərək) onlara olar,mənə olmaz?  -- Dedim olmaz da. Qurtardı.  -- Onda qulaq as...     Həmin qadın ermənilərin harada nələri olduğunu mənə öz bildiyi kimi başa saldı.   -- Bax mindiyin tankdan balacası orada var,o da bunun kimi seplidir(tırtıllıdır) deməli BMD - dir (DDM). Bundan böyüyü var,zırıltıdır (deməli tankdır). Ər-Dağının başında uzun,lap uzun lüləli top var( deməli təxminən KS-19 ola bilər( Gədəbəy batalyonunun orada KS-19 markalı topu var idi,amma indi ora ermənilərin əlində idi), və s... Mən Mutudərəyə çatmamış orada bizi nələrin gözlədiyini təxmin etdim... Artıq kəndə yaxınlaşdıq və uzaqdan Ər-dağına bir necə qəlpəli mərmi atdım. Mərmiləri şahmatvari qaydada atdığımdam Ər-Dağında olan topun yanındakı mərmilər partladı. Əla,deməli düşmənin qorxun silahlarından biri azaldı...  ARDI VAR... Dilqəm Əliyev 

Başkəndin azad edilməsinin 31-ci ili

8 avqust 1992-ci il Başkənd'in azad edildiyi gün kimi tarixə düşüb. Bu əməliyyat Azərbaycan ordusunun həyata keçirdiyi ən uğurlu əməliyyatlardan biri idi. 861 nömrəli hərbi hissənin komandiri, polkovnik-leytenant Cahangir Rüstəmovun rəhbərliyi altında həyata keçirilmiş əməliyyat nəticəsində 4600 hektardan artıq ərazi Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. Əgər Başkənddə əməliyyatlar uğurlu alınmasaydı, Ermənistanla bu kəndin birləşməsi Şınıx bölgəsinin 26 kəndinin birbaşa mühasirə şəraitinə düşməsinə və Ermənistana birləşdirilməsi ilə nəticələnəcəkdi. Həmin 26 kənd ələ keçirilsəydi, bütün əsas yüksəkliklər ermənilərin nəzarətinə keçərdi.  Başkəndi Ermənistanla birləşdirən bir tək avtomobil yolu varıydı. O da Başkənd-Krasnaselsk yoludur. Bu yol da Gədəbəyin Mutudərə aşırımından keçirdi. Bu yolu ermənilər Başkənd üçün, həyat yolu adlandırırdılar. Həyata keçirilmiş əməliyyatlar nəticəsində işğalçıların ayaq izləri birdəfəlik Başkənddən, bütünlükdən Gədəbəydən silinmişdir. Bu əməliyyatlarda Gədəbəylilər ilə yanaşı milliyətcə kabardin, peşakar hərbiçi, Gədəbəydə hərbi komissar işləmiş Vyaçeslav Malbaxov, Şəmkirdən Bakı Ali Hərbi Ümumqoşun komandirləri məktəbinin yetirmələri Dilqəm Əliyev, qardaşı İlham Əliyev, Göyçə mahalından gəlmiş, Çənlibeldə yaşamış Rizvan Pirnəzərov, Özbəkistandan gəlmiş Kür qəsəbəsində yaşamış axısqa türkü İsgəndər Aznaurov və onlar kimi yüzlərlə döyüşçü, Qazax istiqamətindən Eldar Salmanov komandirliyi altında tank bölüyü, Ərəstun Hacıyevin başçılıq etdiyi artilleriya batareyası, Ağstafadan Maqsud Aşurovun rəhbərlik etdiyi reaktiv artilleriya batareyası, Daşkəsən rayonundakı batalyondan bir bölük, Bakıdan 20 nəfərə yaxın xüsusi təyinatlı dəstə və s yer almışdır. Həmin dəstə Qaradağ postundan, Şəmkir batalyonu isə Tovuz rayonunun Göyəbaxan kəndi və Gədəbəyin Saratovka kəndi istiqamətindən Başkəndə girmişdi. 8 avqust günü əməliyyat nəticəsində ermənilər Başkəndin özündə 26 nəfərə itki verməklə tamamilə oranı tərk etdilər.  Yazının hazırlanmasında 861 nömrəli hərbi hissənin silahlanma üzrə komandir müavini Dilqəm Əliyevin verdiyi məlumatlardan yararlanılmışdır.  Həmin dönəmdə çəkilmiş fotolar fotoqraf-jurnalist Kərəm Nebiyev'ə məxsusdur.  Yazını hazırladı: Ceyhun Nəbi

Ərəb əsilli general Türk Ordusunun Qərərgah rəisi oldu: Soylu da vurulur

Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin yeni Baş Qərargah rəisi Mətin Gürak keçmiş Baş Qərargah rəisi İlkər Başbuğun bacanağıdır.  Ötən il müdafiə naziri Hulusi Akarın təşəbbüsü ilə qəbul olunan qanun dəyişikliyi ilə Baş Qərargah rəislərinin təqaüd yaşı 67-dən 72-yə qaldırılıb. Bu dəyişikliklə o vaxtkı Baş Qərargah rəisi Yaşar Gülərin, yaxud Gülər təqaüdə göndəriləcəyi təqdirdə, qaydalara görə onun yerinə təyin olunacaq Quru Qüvvələri komandanı Musa Aysevərin səlahiyyət müddətini 2027-ci ilə qədər uzatmaq mümkün olacaqdı. Bu halda Mətin Gürak 2025-ci ildə yaş həddi ilə əlaqədar təqaüdə göndəriləcəkdi. Hulusi Akarın bu qanun dəyişikliyi ilə məhz Gürakın Baş Qərargah rəisliyini əngəlləmək niyyəti güddüyü kulislərdə danışılırdı.  Lakin prezident Ərdoğan gözlənilmədən Hulusi Akarla yollarını ayırdı və onun yerinə Yaşar Gülər təyin olundu. Güləri Baş Qərargahda müvəqqəti əvəz edən Quru Qüvvələri komandanı Aysevər isə yaş həddi ilə əlaqədar Yüksək Əsgəri Şura tərəfindən təqaüdə göndərildi və Baş Qərargah rəisi vəzifəsinə 2-ci ordunun komandanı Mətin Gürak gətirildi. M.Gürak Mardində doğulub və ərəb əsillidir.    Bir sözlə, hərbi sistemdəki intriqalarda uduzan Hulusi Akar oldu. O, indi heç bir gücü olmayan adi bir millət vəkilidir.  Bunu Süleyman Soyluya da aid etmək olar. O da özünü çox güclü hiss etdiyi bir dönəmdə birdən-birə yüksəklikdən yerə düşdü. (Ərdoğan tipli liderlər bu cür “şişmiş” adamları sevmir.) Yeni daxili işlər naziri Əli Yerlikaya hazırda Soylunun adamlarını sistemdən təmizləməyə başlayıb. Vəzifədən azad olunanlar arasında Soylunun sağ və sol əli kimi tanınan paytaxtın polis rəisi (əmniyyət müdiri) Sərvət Yılmaz və Sedat Pekerin ifşaedici çıxışlarında adı tez-tez hallanan Əmniyyət genel müdir yardımçısı Rəsul Holoğlu da var. Yılmaz və Holoğlu MHP-yə yaxın idi.  2021-ci ildə Ankara əmniyyət müdiri S.Yılmaz nazir Soylu ilə arası soyuq olan İstanbul valisi, indiki nazir Əli Yerlikaya haqqında FETÖ dosyesi hazırlayaraq onu “vurmağa” çalışmış, lakin bu plan baş tutmamışdı. Şahin Cəfərli, politoloq 

Başkənd uğrunda savaş(1992-ci il avqust) - Dilqəm Əliyev yazır(2-hissə)

Mən indi sizi 1992-ci il 07--08 avqust tarixində Başkənd - Mutudərə əməliyyatında iştirak edən, Başkəndə hücum edən qüvvələrlə və eyni zamanda həmin zaman hərbi hissədə olan peşəkar zabitlərlə tanış edirəm:  -- 861 saylı HH-nin komandiri-- Polkovnik leytenant Rüstəmov Cahangir - Ukraynada Vasilkovo Hərbi Aviasiya Məktəbində təhsil alıb. Sovet ordusunda Qırmızı Ulduz ordeninə layiq görülüb.  -- 861 saylı hh-nin QR - kapitan Nadir Qasımov. Ukraynada Donetsk Hərbi Siyasi məktəbdə təhsil alıb.  -- 861 saylı HH komandirinin silahlanma üzrə müavini (MTO) Baş leytenant Dilqəm Əliyev. 1982--1986-cı illərdə Bakı Ali Ümumqoşun Komandirləri məktəbində təhsil alıb. 1986--1992-ci illərdə Ukraynadfa məşhur Dəmir Diviziyada xidmət edib. Zabit Məharət dərəcəsi--USTA.  -- Mayor Süleyman Yusifov. 861 saylı hh-nin Arxa cəbhə üzrə müavini. Ukraynada Vasilkovo Aviasiya məktəbini bitirib.  -- 2-ci batalyonun komandiri polkovnik leytenant Malbaxov Vyaçeslav. Rusiya Federasiyasının Kabardino Nalçik şəhərində Alı Ümumqoşun məktəbində təhsil alıb. Əfqanıstan döyüş məktəbini keçib,200-dən çox uğurlu əməliyyatları həyata keçirib. Sovet Ordusunda Qırmızı ulduz ordeninə layiq görülüb.  -- 4-cü batalyonun komandiri kapitan Rizvan Pirnəzərov. Rusiya Federasiyasında Ali Siyasi məktəbi bitirib,Əfqanıstan döyüş məktəbini keçib.  -- 1-ci batalyonun QR Kapitan İlham Əliyev. 1982--1986-cı illərdə Bakı Ali Ümumqoşun məktəbində təhsil alıb. Ukraynada 1986--1992-ci illərdə məşhur Dəmir Diviziyada xidmət edib. Zabit Məharət dərəcəsi-- 1-ci dərəcə.  -- Artilleriya Divizionunun taqım komandiri Leytenant Məmmədov Dəmir. Rusiya Federasiyasında Ali Artilleriya məktəbini bitirib.  -- 4-cü batalyonun rabitə rəisi leytenant Musayev Hafiz. Rusiya Federasiyasında Ali Rabitə məktəbini bitirib.  Bəli Başkəndə hücumdan əvvəl hərbi hissədə olan peşəkar zabitlər yuxarıda adlarını sadaladığım adamlar idilər. Onu da qeyd edirəm ki,hərbi hissəmizdə peşəkar olmasa da ümumi işə ürəkdən can yandıran, bütün bacarığını ortaya qoyan hərbçilər də var idilər. Onlardan da bəzilərini sizə təqdim edirəm:  -- Baş leytenant İmanov Eldar -- 861saylı HH-nin Rabitə rəisi.  -- Gizir Pünhan Əliyev -- 2-ci batalyonun Kəşfiyyat taqım komandiri.  --Gizir Sahib Rüstəmov -- Artilleriyaçı, 2-ci batalyonda minomyot taqıminin komandiri.  -- Baş leytenant Ayaz Gözəlov -- 861 saylı HH-nin Avtomobil Xidmət rəisi.   -- Gizir Məmişov Əli-- 861 aylı HH-nin RAS xidmət rəisi.  --Leytenant Həsənov Telman -- 861 saylı HH-nin Kəşfiyyat rotasının komandiri.  -- Leytenant Aznaurov İsgəndər -- Artilleriya Divizionunda taqım komandiri.  -- Baş leytenant Bədirbəyli Səbuhi Artilleriya Divizionunda batareya komandiri.  --Gizir Həsən Abdullayev -- Kəşfiyyat rotasının Starşinası... Mən bu siyahını çox uzada bilərəm...  Əlavə olaraq onu da qeyd edirəm ki, hərbi hissəmizdə çoxlu sayda peşəkar gizirlər var idilər ki, onlar Sovet Ordusundan bizim hərbi hissəmizə gəlmişdilər. Üstəlik Komandirləri Kapitan Heydərov Sərdar olan Dəli Kür Praporşiklər rotası da yaradılmışdı. Bu onu göstərir ki,861 saylı alay həmin dövr üçün respublikada olan bütün digər hərbi hissələrdən öz tərkibinə görə çox seçilirdi. Yəni bizim HH-mizdə öz işini dəqiq bilən hərbçilər çoxluq təşkil edirdilər. Bu adamların hamısı silah və taxnikadan yaxşı istifadə edirdilər.     Əməliyyatda iştirak edən Qüvvələr:  -- 1-ci batalyon.  -- Təmir rotası.   -- Maddi texniki təminat rotası.  -- Daşkəsəndən (3-cü batalyon) gələn 1 (bir) rota.  -- 4-cü batalyon.  -- Mühafizə rotası.  -- SPQ-9 rotası.  -- Artilleriya batareyası.  -- ZRAB.  -- Kəşfiyyat rotası.  -- Qazaxdan göndərilən D-30 taqımı.(3 ədəd) (komandirləri baş leytenant Hacıyev Ərəstun)  -- Qazaxdan göndərilən T-72 (tank) taqımı və 2(iki)ədəd PDM-2.(komandirləri baş leytenant Salmanov Eldar)  -- Aqstafadan göndərilən BM-21 QRAD qurğusu-2(iki)ədəd.(komandirləri leytenant Aşurov Maqsud.)  -- Bakıdan gələn 40 nəfərlik xüsusi təyinatlılar.  -- 2-ci batalyon dağlarda mövqelənib düşmənin hücumunun qarşısını almalı idi... Əməliyyatın rəhbəri Polkovnik leytenant Cahangir Rüstəmov...    ARDI VAR... Dilqəm Əliyev 

Başkənd uğrunda savaş( 1992-ci ilin avqustu) - Dilqəm Əliyev yazır

Artıq məşhur BAŞKƏND əməliyyatının üstündən 31 il keçir. Son illərdə bir çoxları həmin əməliyyatı, orada gedən döyüşlərə rəhbərliyi öz adı ilə bağlama çalışır və bununla da başqalarının haqqına girirlər. BAŞKƏND son 200 ildən də çox vaxt ərzində rəsmi olaraq yeganə erməni ərazisidir ki, Azərbaycan Ordusu onu 08.08.1992-ci ildə düşməndən təmizləyib və kənd indi də nəzarətimizdədir...   Başkənd haqqında qısa məlumat:  -- Ərazisi: 4600 Ha+400Ha zəbt= 5000Ha.  -- Əhalisi: +- 10.000 nəfər.  -- Sahə müvəkkili: Kapitan Mujikyan.  -- Sovet Sədri (İcra Nümayəndəsi) Xaçikyan Mamiko Sərxan oğlu.  -- Başkənddə kənd təsərrüfatı və heyvandarlıqla məşğul olurdular. Yığılan məhsul o qədər çox olurdu ki,İrəvanın bazarlarını da doldururdular.  -- Kənndə 2(iki) ədəd vertolyot(helikopter) meydançası,kabel televiziyası,tikiş və ayaqqabı fabrikaları,nəhəng kinoteatr və demək olar ki,hər şey var idi.  Hadisələrin xronikası:    -- 03.08.1992-ci il--Şəmkirdə yerləşən 861 saylı alay (Komandiri Polkovnik Leytenant Rüstəmov Cahangir İsgəndər oğlu) tam heyətlə Gədəbəyi qorumaq üçün Gədəbəyə qalxdı.  -- 03-04 avqust 1992-ci il--861 saylı H.H-nin bölükləri kəndin ətraflarına yerləşdirilməyə başlandı. 4-cü batalyonun hərbçiləri kapitan Rizvan Pirnəzərov, leytenant Hafiz Musayev, çavuş Azər Cəfərov İvanovka kəndi istiqamətindən Aşırım mövqeyinə hərəkət edərək Başkəndə köməyə gedən düşmən T-72 tankına atəş açaraq ələ keçirtdilər. Sonra isə yolu təmizləməyə gələn Komatsu markalı traktoru ələ keçirtdilər.   -- 04.08.1992-ci il PDM-1dən Saratovka kəndi təpəliklərindən Başkənddəki fermaya atəş açaraq düşmənin 10-12 nəfər canlı (hərbçi) qüvvəsini məhv etdim.  -- 05.08.1992-ci il--erməni və rus hərbçiləri hücum edərək Başkənd Krasnoselsk yolunun üstündə duran MUTUDƏRƏ kəndinin zastavasının zəif və güclü yerlərini dəqiqləşdirdilər.   -- 06.08.1992-ci il-- erməni və rus hərbçiləri hücum edərək MUTUDƏRƏ zastavasını ələ keçirdərək Başkənd-Krasnoselsk yolunu tam nəzarətə götürdülər və bununla da BAŞKƏND faktiki olaraq Ermənistana birləşdirildi. Bu zaman düşmənin qəfil hücumunun qarşını ala bilməyən zastavanın döyüşçüləri geri çəkilməyə məcbur oldular. Düşmən 2-ci Batalyonun 1-ci rotasının Zam.Politi leytenant Məzahir Rüstəmovu əsir götürərək böyük işgəncələrdən sonra başını kəsdilər.  --06.08.1992-ci il Özünü Boz Qurd adlandıran dəstənin komandiri Etibar Əmiraslanov öz dəstəsi ilə gələrək 2-ci Batalyonun komandiri, Əfqanıstan döyüş məktəbini keçmiş, 200-dən çox əməliyatın hamısını qələbə ilə başa vurmuş, polkovnik leytenant Malbaxov Vyaçeslavı və həmin batalyonun 1-ci rotasının komandiri leytenant Hacıyev Bayramın əllərini tikanlı məftillərlə bağlayıb özləri ilə naməlum istiqamətə apardılar. Bununla da Mutudərənin müdafiəsi rəhbərsiz və başsız qaldı, Şınıxın içərisinə doğru yollar düşmən üçün açıldı, ümumilikdə Gədəbəy rayonu olduqca təhlükəli duruma düşdü. Ermənilər bundan istifadə edərək Mutudərə və Qasımağalı kəndlərini tam işğal etdilər.  -- 06.08.1992-ci il--Tovuz rayonunun Göyəbaxan kəndi istiqamətindən BAŞKƏNDdəki erməni mövqelərinə PDM-1 dən atəş açaraq düşmənin 12-15 nəfər canlı qüvvəsini,1(bir)ədəd D-44 markalı topunu (döyüş sursatı ilə birgə), 1(bir)ədəd PDM-1-ni sıradan çıxartdım.  --Mutudərə və Qasımağalı kəndlərinə düşmən hücumu başlayanda həmin ərazini qorumalı olan Gədəbəy rayonunun OMON ları sadəcə olaraq aradan çıxdılar...  Nəticə: 06.08.1992-ci ildə -- Başkənd Ermənistanla tam birləşdi...      DAVAMI VAR... Dilqəm Əliyev

6 avqust 1992-ci il Mutudərənin işğal edilməsi

1992-ci il 6 avqust tarixində ermənilər Gədəbəyin strateji əhəmiyyətə malik, Azərbaycan türklərinin yaşadığı Mutudərəni ələ keçirmək üçün hücuma keçdilər. İşğalçılar bu istiqamətdə minə yaxın canlı qüvvə, 4 tank, 14 zirehli maşın və digər texnika yeritmişdilər. İşğal nəticəsində kənddə evlər yandırılmış, vandalizmə məruz qalmışdı. 1992-ci ilin həmin günlərində Mutudərənin işğaldan azad olunması istiqamətində hücum başlamışdı, 8 avqust tarixində 861 nömrəli hərbi hissənin başda Dilgam Aliev olmaqla əsgər və zabitlərinin böyük rəşadəti nəticəsində Ermənistanla Başkəndi birləşdirən yolun üstündə yerləşən Mutudərə kəndi işğalçılardan həmin gün azad edilmişdir. Bu kəndin azad edilməsi Başkəndin azad edilməsinin başlanğıcı idi və çox böyük əhəmiyyət kəsb edirdi.  Fotolar fotoqraf-jurnalist Kerem Nebiyev tərəfindən çəkilib. Ceyhun Nəbi

Xəyanətin ortağı və şahidi tikili

Şəmkir stansiyasından(Şamxor st) keçən hər kəs bu tikiliyə şahid ola bilər. 1931-ci ildə Şəmkirin sonuncu qaçağı Ramazanoğlu Təhməz bu dəmiryolu vağzalında çalışan kirvəsi Kəsəmənli Orucun planladığı plan əsasında İran pasportu ilə qatarla Türkiyə getməli idi. Amma Ramazanoğlu Təhməzin xəbəri yox imiş ki, kirvəsi Kəsəmənli Oruc Sovet NKVD-sinin təlimatı ilə hərəkət edir. Gecə ilə doğulduğu Qaracaəmirli kəndindən gizli şəkildə bu stansiya gətirilən Qaçaq Təhməz bu gördüyünüz tikilidə gizlədilir. Qatar gəldiyi məqamda qatara mindirilən Təhməz qatarın vaqonunda özündən başqa heç kəsin olmadığını görüb duyuq düşür və hiss edir ki, xəyanətlə üzləşdi. Kirvəsi NKVD ilə əlibir olub, onun ələ keçməsinə yardımçı olub. O qatara mindiyi məqamda qatar əsgərlərlə əhatələnir, qaçaq kimi 10 ildən artıq qanlı döyüşlərdə iştirak etmiş əfsanəvi fədai tələdə idi. Atışmaya girir və öldürüləcəyini görüb, son gülləsi ilə özünü vurur. Bununlada Şəmkirdə qaçaq hərəkatının fəaliyyəti tamamilə susduruldu. Təhməzdən əvvəl Şəmkir qaçaqlarının başçıları Hacı Axund, Quruluqlu Əbdüləli, Ramazanoğlu Rüstəm öldürülmüş, sadəcə Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım İrana keçə bilmişdi. Ceyhun Nəbi 

Bu gün aktyor Məmmədrza Şeyxzamanovun anadan olmasının 108-ci ili tamam olur

Bu gün aktyor Məmmədrza Şeyxzamanovun anadan olduğu gündür.  O 1915-ci ildə Gəncə şəhərində dünyaya gəlib. İmamzadənin keşikçisi olan atası Hacı İsa bəy bir neçə dəfə ailə qurmuşdu. Sonuncu dəfə Böyükxanım adlı ikiuşaqlı, dul qadınla evlənən Hacı İsa bəyin bu evlilikdən biri Məmmədrza olmaqla daha üç övladı dünyaya gəldi. Aktyorluq həvəsi onu Gəncə Dram Teatrına gətirmişdi. Gənclik illərində bu teatrın səhnəsində fasilələrlə çalışmışdı. Tezliklə aktyorluq sənətinin sirlərini mənimsəyən aktyor məşhurlaşdı. Ona daha mürəkkəb xarakterli rollar həvalə etdilər. Sonralar 30 ilə yaxın Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında çalışan aktyor Məmmədrza Şeyxzamanov Azərbaycan və dünya klassiklərinin əsərlərində uğurlu rolların ifaçısı olmuşdur. Qacar, Xosrov ("Vaqif", "Fərhad və Şirin"), İmamyar, Aydın ("Yaşar, "Aydın"), Edqar ("Antoni və Kleopatra"), Hacı Həsən ("Ölülər"), İxtiyar ("İblis") və başqa onlarla rolları ona teatr sahəsində böyük şöhrət qazandırmışdı.  Məmmədrza Şeyxzamanov hansı rolda çəkilməsindən asılı olmayaraq onu özününküləşdirirdi. Elə bilirdin ki, rol onun üçün yazılıb. Rola girməzdi, rol onun daxilində kök salardı və tamaşaçının da ona rəğbəti məhz bu müsbət qəhrəmanların yaratdığı işıqlı auradan mənbə alardı.  M.Şeyxzamanov böyük ekrana ilk dəfə 1955-ci ildə -"Bəxtiyar" filmində Rəcəbov rolu ilə çıxır. Bununla da kino yolunda ilk uğurlu cığır açır. Daha sonra C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasının istehsal etdiyi filmlərin çoxunda çəkilir. "Qızmar günəş altında" Alı kişi, "Leyli və Məcnun"da Dərviş, "Bir qalanın sirri"ndə həkim Eldostu, "Onu bağışlamaq olarmı"da polkovnik Qurbanov, "Qatır Məmməd"də Gəncə qubernatoru, "Nəsimi"də Şeyx Əzəm kimi obrazlar yaradır. Olduqca həssas, nəcib qəlbə malik bu mehriban insanın ekran taleyi hər birimiz üçün əziz və doğmadır. O 25 yanvar 1984-cü ildə dünyaya göz yummuşdur.  Sözcü. az

Tanınmış şair Kəlbəcərin mineral sularından səliqəsiz istifadə edilməsindən yazdı

Əslən Kəlbəcərdən olan tanınmış şair Elşən Əzim Kəlbəcərin mineral sularından olan İstisudan səliqəsiz və lazımsız şəkildə istifadə edən insanlar haqqında yazaraq, həmin yerlərdə qayda-qanun yaradılmasını istəyir.  Elşən Əzimin fikirlərini təqdim edirik: Kəlbəcərin Zülfüqarlı kəndi yaxınlığındakı İstisu bulağından kortəbii şəkildə istifadə olunur. Bu su da içməli və müalicəvidir. İşğaldan əvvəl bulağın ətrafında vanna üçün kiçik kupelər tikilmişdi, vanna qəbul edənlər ordan istifadə edirdilər. Suyun çıxdığı yerdən isə içmək üçün istifadə olunurdu. İşğaldan sonra ermənilər suyun çıxdığı yerdə hovuz düzəldərək bulağın gözündən çimmək üçün istifadə etmişlər. Həmin hovuz isə suyun tərkibindəki mineralların yaratdığı ərp nəticəsində daha da dərinləşib. İndi oraya gedənlər soyunub özlərini hovuza atırlar. Sutkanın böyük bir hissəsində o bulağın gözündə ədəbsizcəsinə, qışqıra-qışqıra çimən adamların ucbatından oradan su götürmək, içmək, qadınların ora yaxınlaşması mümkün deyil. Qeyd edim ki, orada çimənlərin çoxu müalicə məqsədiylə deyil, kirini tökmək üçün çimir. Hətta sabundan istifadə edənləri də gördüm. Deyilənə görə çimənlərin əksəriyyəti orda fəaliyyət göstərən şirkətlərin işçiləridir. Şirkətlər o boyda çayların, su mənbələrinin yanında işçisinə hamam tikə bilmirsə, heç olmasa həmin istisu mənbəyinin yanında hamam tiksinlər, və o sudan çəkərək işçilərinə və digər çimmək istəyənlərə şərait yaratsınlar. Bulağın gözü isə yenə də əvvəlki kimi içmək üçün istifadə olunsun.  Mən bir Kəlbəcər sakini olaraq əlaqədar təşkilatlardan bu məsələyə diqqətli olmalarını istəyirəm. Doğrudur, ərazidə tikinti-quruculuq işləri gedir, gələcəkdə hər şey öz həllini tapacaq, ancaq indidən insanlarda belə bir fikir formalaşıb ki, guya Zülfüqarlı istisuyu içməli və müalicəvi deyil. Bildirirəm ki, bu istisu da digər məşhur istisu bulaqları ilə eyni tərkiblidir. Yalnız Bağırsaq ərazisindəki fontan istisu tərkibinə görə içməli deyil.

"Çoxlarının rol oynadığı məsuliyyət yükünü ona yüklədilər"

Sürət Hüseynov üzərinə aldığı qara bir ləkə ilə işıqlı dünyadan getdi. Çoxlarının yer aldığı, rol oynadığı oyunda ən ağır məsuliyyət yükünü ona yüklədilər. Özü ilə birlikdə bizidə, gələcəyimizidə, bütün Azərbaycanı qurbana çevirərək bizi qaranlığa qərq edən böyük oyunun bir ifaçısı kimi iz qoydu. Hamı onun simasında hadisələrin cərəyan etdiyini düşündü və düşünməkdədirlər. Hansı ki, həmin sissenariləşdirilmiş hadisələrin əsas gücü köhnə kommunistlər və qanuni hakimiyyətdən narazı düşmüş hakimiyyət hərisləri idi. Hacı Vaqif, Ruslan Rzayev(Zobik), Etibar Məmmədovun yaxın çevrəsindən Şadman Hüseynov, Zərdüşt Əlizadənin yaxın çevrəsindən Aypara Əliyev, komunist Arif Rəhimzadə, Allahşükür Paşazadə, İmam Mustafayev, Rəhim Qazıyev, Nemət Pənahlı, Tahir Əliyev və Heydər Əliyevi hakimiyyətə gətirmək istəyən şəbəkə bu prosesin ən aktiv tərkib hissəsi idi. Amma onları heç bir zaman bu işdəki rollarına görə düşünürəm ki, heç xatırlayan olmayacaq. Qara ləkə, törədilmiş hadisələrin məsuliyyəti, bütün ittihamlar Sürət Hüseynovun üstündə qaldı. Böyük oyunda öz roluna görə rəhmət əvəzinə, lənət yağışı hər zaman onunla olacaq! Ceyhun Nəbi, Cümhuriyyət Siyasi Düşüncə Mərkəzinin sədri 

Azərbaycandakı Rusiya trolları hansı mərkəzdən idarə olunur?

“Vaqner”in qurucusu Yevgeni Priqojinin “trol fabriki” hesab olunan “Patriot” media holdinqini ləğv edilib. “Patriot”un tərkibinə daxil olan “Nevski xəbərləri” nəşrinin redaktorları fəaliyyətlərini dayandırdıqlarını elan edərək, oxucularla vidalaşıblar. Eyni addımı “Patriot”a daxil olan “Economics Today” nəşrinin rəhbərləri də atıblar. “Trol fabriki”nə daxil olan RİA FAN-nın baş redaktoru Kristina Masenkova rəhbərlik etdiyi media qurumunun fəaliyyətini dayandırdığını deyib. “Politics Today” nəşri isə “köklü şəkildə yeniləndiyini”, bundan sonra fəaliyyətlərini davam etdirəcəyini bildirib. The Bell internet resursu “Patriot”un sahibinin dəyişə biləcəyi haqqında məlumat yayıb.  Priqojin bu ilin əvvəlində bir qrup jurnalistin suallarını cavablandırarkən “trol fabriki” yaratdığını və idarə etdiyini etiraf etmişdi. Bundan əlavə, Priqojin “Kibercəbhə Z”-dən olan bloqçuların işləməsi üçün binalar verdiyini, hətta onlara maliyyə yardımı təklif etdiyini bildirmişdi. Der Spiegel jurnalistləri “Kibercəbhə Z”-ni Priqojinin “yeni trol ordusu” adlandırıblar.  Priqojinin “trol fabriki” 2016-cı ildə ABŞ-da keçirilən prezident seçkilərinə müdaxilədə ittiham edilmişdi. Vaşinqtonda əmindirlər ki, Priqojinin “trol fabriki” saxta sosial şəbəkə hesabları yaradaraq dezinformasiya yayıblar və ictimai rəyi manipulyasiya etməyə çalışıblar.  Priqojinin “trol fabriki” fəaliyyətini dayandırsa da, sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentindəki Rusiya trolları fəaliyyətini daha da gücləndiriblər. Belə görünür ki, sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentindəki trollar Priqojinin “trol fabriki”ndən deyil, başqa mərkəzdən idarə olunurlar. Azərbaycan ictimai rəyini manipulyasiya etməyə çalışan, dezinformasiya yayan trolların qısa adı “Rossotrudniçestvo” olan Müstəqil Dövlətlər Birliyi, Xaricdə Yaşayan Həmvətənlər və Beynəlxalq Humanitar Əməkdaşlıq üzrə Federal Agentliyin Bakıdakı ofisi tərəfindən idarə olunduğu güman edilir. Avropa İttifaqı hələ ötən ilin yayında “Rossotrudniçestvo”-ya qarşı sanksiya tətbiq edib. Azərbaycanın da bu sanksiyaya qoşulmalıdır.  Təhlükəsizlik məsələləri üzrə dünyca nüfuzlu ekspertlər “Rossotrudniçestvo”-nu Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının qeyri-rəsmi şöbələri hesab edirlər. Bütün bunlara görə, “Rossotrudniçestvo”-nun Azərbaycandakı ofisi bağlanmalı, fəaliyyəti qadağan edilməlidir. Xəqani Cəfərli, siyası şərhçi 

Sizi İsgəndər Aznaurovun nigaran ruhu ilə baş-başa buraxıram

Bu gün Şəmkirin Kür qəsəbəsində adına olan məktəbdə Azərbaycan Milli Qəhrəmanı, Ahıska türkü, Gədəbəyin strateji əhəmiyyətə malik Keçəldağ yüksəkliyi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuş İsgəndər Aznaurovun büstünün restavrasiyadan sonra açılışı oldu. Çoxları danışdı, çox şeylərdən danışdılar, ən az danışılan isə İsgəndər Aznaurovun döyüş yolu oldu. Əlbəttə ki, bunun üçün gərək qəhrəmanın döyüş yolu haqqında qabında nəsə olsun ki, söz deyə biləsən. Söz deyə biləcək, onunla qanlı döyüşlərdə iştirak etmiş, onun qanlı nəşini döyüş gedən ərazidən çıxarmış insanlara söz verilmədi. Tədbirdə İsgəndər Aznaurovun Dilgam Aliev başda olmaq şərti ilə 15-ə yaxın silahdaşı iştirak edirdi. İsgəndər Aznaurovu baş tacı edirmiş kimi görünən insanlar, tədbir iştirakçıları, rayon rəhbərliyi başqa şeylər haqqında danışmaq, başqalarını göyə qaldırmaq yadlarına düşdü, söz vermək yadlarına düşdü amma İsgəndərin canlı döyüş yoldaşları, bir sözlə İsgəndərin ruhu olan adamları görməməzlikdən gəldilər. Daha heç bir söz deməyəcəyəm. Sizi İsgəndərin nigaran ruhu ilə baş-başa buraxıram. Ceyhun Nəbi 

"İnsan haqlarından, demokratiyadan danışanda bəzən qıcıqlananlar, cırnayanlar olur" - Şahin Cəfərli

Gədəbəydəki hadisədə polis nəfərinin yaşlı anaya qarşı tamamilə qeyri-adekvat, gərəksiz, ağıl və məntiqdən uzaq hərəkəti haqlı olaraq hər kəsi qəzəbləndirib.  Lakin həmin epizod nəhəng problemin çox kiçik bir təzahürüdür. Bu hadisə kontekstində Azərbaycanda 2 fundamental problemdən söz açmaq lazımdır:  Birincisi, ölkədə hüquq və azadlıqların təminatı sahəsində onsuz da acınacaqlı olan vəziyyətin daha da ağırlaşması gerçəyi.  Azərbaycan Respublikası dövləti Konstitusiyasının İkinci Bölmə - III Fəslində qeyd olunmuş qırx yeddi maddənin çoxsaylı bəndlərinin mütləq əksəriyyəti tamamilə formalitədən ibarətdir və icra olunmur. Dövlət hakimiyyətini həyata keçirənlər dövləti öz vətəndaşına xidmət edən deyil, öz vətəndaşını əzən mexanizmə çeviriblər. Nəticədə vətəndaş özü də vətəndaş olmaqdan çıxaraq rəiyyətə, təbəəyə çevrilib.  İkinci məsələ Azərbaycanda ekoloji problemlərin getdikcə kəskinləşməsidir.  Çox təəssüf ki, hamımız bu mövzunu tamamilə diqqətdən kənarda qoymuşuq, halbuki söhbət Azərbaycanın təbiətinin, havasının, su hövzələrinin, bir sözlə, insanın yaşaya bilməsi üçün zəruri olan ekoloji sistemin vəziyyətindən gedir. Konkret Gədəbəydəki hadisəyə qayıtsaq, məlumdur ki, qızıl mədənçiliyində istifadə edilən sianid (Türkiyədə siyanür deyilir) ətraf mühitə çox ciddi zərər verir. (Bu sahəni bilənlər və kimyaçılar ətraflı məlumat verə bilər.) Buradan gəlib çıxırıq ekoloji maariflənmənin və ekoloji hərəkatın nə qədər həyati olduğu mövzusuna... İçdiyimiz suyun, udduğumuz havanın, yediyimiz qidanın tərkibinin normalara nə dərəcədə uyğunluğu və ümumən bu ölkəni gələcək nəsillərə hansı vəziyyətdə ötürdüyümüz ekzistensial məsələdir.    Biz müstəqil vətəndaş cəmiyyətinin bir toplum üçün nə qədər vacib olduğunu hələ tam dərk edə bilməmişik. Cəmiyyətdə ekoloji maariflənmənin aparılmasında məhz vətəndaş cəmiyyəti və digər demokratik institutlar (xüsusən azad media) əsas rol oynamalıdır. Onlar fasiləsiz şəkildə bu problemi ölkənin gündəmində saxlamalıdır, dinc etiraz aksiyaları təşkil etməlidir (azad media bu aksiyaları işıqlandırmalı, siyasi partiyalar səslənən tələbləri hökumətin qarşısında qoymalıdır), əhalidə, xüsusən gənc nəsillərdə ekoloji şüurun formalaşmasına çalışmalıdır. Normal ölkələrdə belədir. Lakin bizdə müstəqil vətəndaş cəmiyyəti demək olar ki, ortadan qaldırılıb. Qeyri-müstəqil QHT-lərin məmur biznesinin və ya siyasi iqtidarın maraqlarına aid mövzulara müdaxilə etməyəcəyi, heç məmur biznesi və iqtidar maraqlarının olmadığı məqamlarda da bu məsələlərlə bağlı özünü yormayacağı isə məlumdur.  ... İnsan haqlarından, demokratiyadan danışanda bəzən qıcıqlananlar, cırnayanlar olur. Son vaxtlar (xüsusən Qarabağ müharibəsindən sonra) “demokratiya, insan haqları yox, təhlükəsizlik daha önəmlidir” deyib, bir-birini inkar etməyən, əksinə, tamamlayan bu anlayışları ayıraraq əks qütblərə yerləşdirən adamları (hətta partiya liderlərini) çox görür və eşidirik. Halbuki hüquq və azadlıqların durumu ölkənin, xalqın gələcəyinə bilavasitə, müəyyənləşdirici təsir göstərən məsələdir, bu hüquqların təminatı isə konstitusion tələbdir. Şahin Cəfərli, politoloq