Sosial

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair Mətləb Məhəmmədoğlu vəfat edib.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə mərhumun dostları sosial şəbəkədə məlumat yayıblar.  Məlumata görə, əslən Ağsu rayonundan olan şair son günlərədək dostlarına səhhətindən şikayət etməyib.  Bu gün yatıb ayılmayan mərhumun qəfil ürəktutmasından öldüyü ehtimal olunur.  Allah rəhmət eləsin. 

Paytaxtdakı Bakı Slavyan Universitetinin nəzdində fəaliyyət göstərən məktəb-lisey kompleksində qızılca xəstəliyi aşkarlanıb. Sozcu.az bakupost.az-a istinadən xəbər verir ki, liseyin 5-ci sinfində yoluxma aşkarlanıb. Bu səbəbdən həmin sinifdə dərslərin 14 gün müddətinə distant formada keçirilməsinə qərar verilib. Qeyd edək ki, son günlər şagirdlər və tələbələr arasında qızılcaya yoluxma artıb. Bir neçə gün əvvəl şagirdlər arasında qızılca xəstəliyinin aşkar olunması səbəbindən Qaradağ rayonu Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin qərarı əsasında 195 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai siniflərində dərslər 14 gün müddətinə distant formada keçiriləcək. Bu barədə məktəbin direktoru Laçın Hüseynli öz sosial şəbəkə hesabında məlumat verib. Həmçinin, ötən həftə bu xəstəlik səbəbindən Kürdəmir rayonunda 4 yaşlı Rüfət Qəribli vəfat edib.

Sosial şəbəkədə 16 yaşlı qızın döyülərək evdən qovulması ilə bağlı xəbər yayılıb. Bununla bağlı Sosial Xidmətlər Agentliyindən Sozcu.az-a bildirilib ki, sözügedən yeniyetmə Agentliyin müvafiq müəssisəsinin məişət zorakılığından zərər çəkmiş şəxslər üçün sosial reabilitasiya şöbəsinə yerləşdirilib. "Onunla bağlı ilkin qiymətləndirmə aparılaraq, zəruri ilkin tibbi yardım həyata keçirilir. O müəssisədə reabilitasiya xidmətləri ilə əhatə olunacaq", - deyə cavabda qeyd edilib. Xatırladaq ki, Daxili İşlər Nazirliyinin məsələ ilə bağlı yaydığı məlumatda qeyd edilmişdi ki, peşə məktəblərinin birində təhsil alan 2007-ci il təvəllüdlü şagirdin xəsarət alması barədə ərazi üzrə Nərimanov Rayon Polis İdarəsinin 17-ci Polis Şöbəsinə məlumat daxil olub: “Polis əməkdaşları tərəfindən araşdırma aparılan zaman məktəbliyə xəsarətin anası tərəfindən yetirildiyi müəyyən edilib. Xəsarətlə bağlı ekspertiza təyin edilib, təhqiqat araşdırmaları aparılır. Həmçinin, məsələ ilə bağlı rayon icra hakimiyyətinin yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyasına məlumat verilib”.

“8-ci km bazarı” kimi tanınan Ticarət Mərkəzinin ləğv ediləcəyi haqda xəbərlər yayılıb. Bildirilir ki, bazar ləğv ediləcək. Bazarla bağlı on illərdir oliqarxlar, nazirlər arasında böyük mübarizə gedir. Akif Çovdarovun, Eldar Mahmudovun, Fərhad Əliyevin və digərlərinin adıçəkilən ticarət mərkəzində payları var idi. Hətta məşhur məhkəmə proseslərində “Vosmoy bazarı” ilə bağlı proseslər də keçirilib. Bundan başqa, oranın başqa əraziyə köçürüləcəyi haqda məlumatlar dolaşdı. Sonradan məlum olmayan səbəbdən layihə təxirə salındı. Çünki sözügedən ticarət mərkəzində çox böyük pullar dövr edir. Globalinfo.az “Vosmoy bazarı”nın adının çəkilməsini istəməyən əməkdaşı ilə danışıb. O, bildirib ki, artıq uzun müddətdir ki, ticarət mərkəzinin bağlanacağına dair xəbər var: “İlk dəfə “Diqlas” yandıqda şayiə yayıldı ki, bazar ləğv ediləcək, lakin uzun müddət keçməsinə baxmayaraq, ləğv edilmədi. Daha sonra dedilər ki, bazarı “Yeni Günəşli”yə köçürəcəklər və adı dəyişdiriləcək. Hətta neçə vaxtdır buranın köçürüləcəyini gözləyirdik. Bu gün də ümumiyyətlə bazarın bağlanmayacağı deyildi. Amma bizdə olan məlumata görə, “8-ci km bazarı” başqa holdinqə satılıb. Ümid edirik, yeni sahib ərazini köçürməz və bazar bağlanmaz”.

Mingəçevir şəhərində 11 yaşlı qız dəm qazından boğulub. Sozcu.az Oxu.az-a istinadən xəbər verir ki, 2012-ci il təvəllüdlü Ş.Əsədova yaşadığı evin hamam otağında dəm qazından zəhərlənərək ölüb. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Son günlər Azərbaycanda tez-tez kiçik maqnitudalı zəlzələlərin baş verməsi cəmiyyətdə müəyyən narahatlıq yaradıb. Dünən isə saat 19:49-da Mingəçevir ərazisində 4.5 maqnitudalı zəlzələ qeydə alınıb. Zəlzələ Mingəçevir, Gəncə, Yevlax və Goranboy ərazilərində 4-3 bala qədər hiss olunub. Bir sözlə, cəmiyyətdə zəlzələ ilə bağlı qorxuya əsas varmı? AMEA nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin baş direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Qurban Yetirmişli Musavat.com-a açıqlamasında bildirib ki, cəmiyyətdə zəlzələlərlə bağlı qorxuya əsas yoxdur: “Kiçik zəlzələlərin olması daha yaxşıdır, nəinki sakitlik olsun, orada güclü enerji toplantısı getsin və sonradan güclü zəlzələ baş versin. Yəni bloklar arasında dərinlik qırılması tektonik qırılmalarla bağlıdır, enerjilərin boşalması da daha yaxşıdır, nəinki sakitlik. Təlaşa ehtiyac yoxdur. Katastrofik zəlzələ ehtimalı yoxdur”.

12:17 Bakıda şagird qızılca xəstəliyindən vəfat edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə məktəbin direktoru Laçın Hüseynli sosial şəbəkə hesabında məlumat yayıb. O bildirilib ki, 195 saylı tam orta məktəbdə qızılcaya yoluxan bir şagird dünyasını dəyişib: “Artıq bir övladımızı qızılca xəstəliyinə görə itirdik. Çox təəssüf. Allah valideynlərinə səbir versin. Ölkədə tibb sahəsində kadr çatışmamazlığı varmı? Artıq iki ildir ki, məktəb üçün tibb bacısı tələb edirik. Üç növbəli məktəbin bir həkimi yoxdur. Son beş gündə 200-dən çox yoluxma var”. Qeyd edək ki, bir neçə gün əvvəl Kürdəmirdə də qızılca diaqnozu ilə xəstəxanaya gətirilən azyaşlı vəfat edib. *** Bakı şəhəri, Qaradağ rayonunda 2014-cü il təvəllüdlü uşaq ölüb. TƏBİB-dən verilən məlumata görə, Respublika Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım Mərkəzinə Bakı şəhəri, Qaradağ rayonu, Qobustan qəsəbəsi, 61-ci km ünvanından 30.11.2023-cü il tarixində 04:26 radələrində çağırış daxil olub. Qeyd olunub ki, təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardım briqadaları tərəfindən ünvanda 2014-cü il təvəllüdlü (kişi cinsli) şəxsin həkiməqədər ölümü qeydə alınıb: "Şəxsin ölüm səbəbini tibbi ekspertiza, pataloji anatomik müayinə və təşrihdən sonra müəyyənləşdirmək mümkündür". Xatırladaq ki, Qaradağ rayonunda yerləşən 195 saylı orta məktəbin direktoru Laçın Hüseynli təhsil müəssisəsinin 4-cü sinif şagirdi, 10 yaşlı Rinatın qızılca xəstəliyindən dünyasını dəyişdiyini deyib.

Dövlət Sərhəd Xidmətinin məlumatına əsasən 2023-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycan Respublikasına dünyanın 186 ölkəsindən 1723,6 min və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 30,3 faiz çox əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxs gəlib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Statistika Komitəsinin yaydığı sonuncu məlumatda deyilir. Bildirilib ki, gələnlərin 30,7 faizi Rusiya Federasiyası, 17,9 faizi Türkiyə, 7,7 faizi İran, 5,1 faizi Hindistan, 4,8 faizi Gürcüstan, 4,1 faizi Səudiyyə Ərəbistanı, 2,8 faizi Qazaxıstan, 2,5 faizi Pakistan, 1,9 faizi Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, 1,8 faizi Özbəkistan, 1,6 faizi İsrail, hər birindən 1,5 faiz olmaqla Ukrayna və Küveyt, 1,4 faizi Belarus, hər birindən 1,2 faiz olmaqla Türkmənistan və Çin, 1,1 faizi Böyük Britaniya, 11,2 faizi digər ölkələrin vətəndaşları olub: Qeyd olunub ki, gələnlərin 69,9 faizini kişilər, 30,1 faizini qadınlar təşkil etmişdir: “Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə Çindən gələnlərin sayı 7,3 dəfə, Cənubi Koreyadan - 3,5 dəfə, Türkmənistandan - 2,7 dəfə, Polşadan - 2,0 dəfə, Hindistandan - 2,0 dəfə, Qazaxıstandan - 1,9 dəfə, Tacikistandan - 1,8 dəfə, Misirdən - 1,8 dəfə, Qırğızıstandan - 1,8 dəfə, Bəhreyndən - 1,7 dəfə, Filippindən - 1,7 dəfə, İtaliyadan - 1,6 dəfə, İspaniyadan - 1,6 dəfə, Moldovadan - 1,5 dəfə, Belarusdan - 1,5 dəfə, Özbəkistandan - 1,5 dəfə, Rusiya Federasiyasından - 45,8 faiz, Kanadadan - 42,7 faiz, ABŞ-dan - 39,4 faiz, Gürcüstandan - 30,5 faiz, Niderlanddan - 29,4 faiz, Küveytdən - 27,3 faiz, İsraildən - 27,2 faiz, Fransadan - 26,9 faiz, Böyük Britaniyadan - 25,7 faiz, Almaniyadan - 22,0 faiz, Türkiyədən - 20,3 faiz, Ukraynadan - 11,1 faiz, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən - 10,0 faiz artıb”. DSK-nın məlumatında qeyd olunur ki, 2022-ci ilin yanvar-oktyabr ayları ilə müqayisədə MDB ölkələrindən gələnlərin sayı 49,6 faiz artaraq 692,6 min nəfər, Avropa İttifaqına üzv ölkələrdən gələnlərin sayı 41,9 faiz artaraq 89,6 min nəfər, körfəz ölkələrindən gələnlərin sayı 7,4 faiz azalaraq 284,7 min nəfər olub: “Ölkəmizə gələn əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin 72,1 faizi hava, 26,6 faizi dəmir yolu və avtomobil, 1,3 faizi isə dəniz nəqliyyatından istifadə edib.                                                                                                                            2022-ci ilin yanvar-oktyabr ayları ilə müqayisədə xarici ölkələrə gedən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının ümumi sayı 27,1 faiz artaraq 1545,2 min nəfər olub. Rusiya Federasiyasına gedən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının sayı 1,5 dəfə, Gürcüstana gedənlərin sayı 31,6 faiz, Türkiyəyə gedənlərin sayı 20,7 faiz artmış, İrana gedənlərin sayı 13,9 faiz azalıb. Ölkə vətəndaşlarının 44,3 faizi Türkiyəyə, 21,3 faizi Rusiya Federasiyasına, 9,0 faizi Gürcüstana, 7,5 faizi İrana, 17,9 faizi digər ölkələrə səfər edib. Gedənlərin 65,2 faizini kişilər, 34,8 faizini qadınlar təşkil edib. 2023-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında xarici ölkələrə səfər edən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının 68,2 faizi hava, 29,3 faizi dəmir yolu və avtomobil, 2,5 faizi isə dəniz nəqliyyatından istifadə edib”.

Dünən gecə İkinci Qarabağ Müharibəsi şəhidi Telman Kəlbiyevin Neftçala rayonunun Bankə qəsəbəsində yerləşən ata evinə oğru girib. Şəhidin anası 72 yaşlı Dilşad Kəlbiyevanın evdə tək olduğundan xəbər tutan maskalı şəxslər evə daxil olub, bıçaqla hədə-qorxu gələrək evdə olan 800 AZN pulu götürərək, qaçıblar. Bu barədə, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, şəhid Vüsal Vəliyevin qardaşı Elyar İslamoğlu Moderator.az saytına məlumat verib. “Şəhidin xanmı da hərbçidir. İki övladı ilə birlikdə Bakıda yaşayır. Anaya nə qədər israr etsələr də, rayondakı evində oğlunun xatirələri ilə, ömrünün qalan hər gününü oğlunun məzarına gedib-gələrək yaşayacağını bildirib. Gəlini və nəvələri ilə Bakıya köçməyib. Hadisə də o tək yaşadığı evdə baş verib.” Qəhrəmanımız Telman Kəlbiyev yeddi bacının yeganə qardaşıdır. Şəhidin xanımı ilə telefon danışığı zamanı o belə deyib: “Onun sağlığında qapımıza heç kim pis niyətlə yaxınlaşa bilməzdi. İndi bizi sahibsiz görüb maskalı şəkildə evə girib, şəhid anasına bıçaqla hədə-qorxu gəlirlər. Anam şəhid üçün verilən təqaüdü toplayaraq, Telmanın ildönümünə hazırlaşırdı. Heç olmasa, qapımızdakı bayraqdan utanardılar. Telman anasını, bacılarını, həyat yoldaşını gözüyaşlı qoydu, bizi Azərbaycan xalqına əmanət edib döyüşə getdi.” Xatırladaq ki, Telman Kəlbiyev 2 oktyabr 2020-ci ildə Murovdağ döyüşləri zamanı şəhid olsa da, cənazəsi ailəsinə 26 dekabrda təhvil verilib. Şəhidlər and yerimiz, onların ailələri isə bir ömürlük əmanətimizdir. Kaş belə mövzularda eyni qədər vicdan və həssaslıq nümayiş etdirə bilsəydik. İnanmaq istəyirəm ki, şəhid Telman Kəlbiyevin ruhu bizi bağışlayacaq...

Noyabrın 27-dən başlayaraq Quba, Qusar və Xızı rayonlarının ərazisinə qar yağıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Qubada yerləşən Şimal-Şərq Regional Hidrometeorologiya Mərkəzindən bildiriblər ki, ən çox qar Qubanın Qırız və Xınalıq kəndlərinə yağıb. Burada qarın hündürlüyü 14 santimetrə çatır. Region üzrə ən aşağı temperatur (-8,6) Qudyalçay – Xınalıq məntəqəsində qeydə alınıb. Xızı rayonun Altıağac qəsəbəsində qarın hündürlüyü 13, Qusarın Ləzə kəndində isə 12 sm-dir. Quba və Qusarın rayon mərkəzlərində qar qeydə alınmayıb.

Dünən gecə Neftçalada şəhid Telman Kəlbiyevin 72 yaşlı anası Dilşad Kəlbiyevanın tək olduğundan xəbər tutan maskalı şəxslər evə daxil olub, ona bıçaqla hədə-qorxu gələrək, evdə olan 800 manat pulu götürüb qaçıblar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Elyar İslamoğlu məlumat yayıb. O bildirib ki, şəhid Telman Kəlbiyevin həyat yoldaşı ilə əlaqə saxlayıb: “Hadisə gecə olub. Şəhidimizin xanımı da hərbiçidir, iki övladı ilə birlikdə Bakıda yaşayır. Anaya nə qədər israr etsələr də, Bakıya gəlməyib, rayondakı evdə oğlunun xatirələri ilə yaşayacağını, orada qalanda oğlunun məzarını tez-tez ziyarət edə bildiyini deyib. Telman Kəlbiyev yeddi bacının yeganə qardaşıdır. “Onun sağlığında qapımıza heç kim pis niyyətlə yaxınlaşa bilməzdi. İndi bizi sahibsiz görüblər, dünən gecə evə maskalı şəxs girib, şəhidin anasına bıçaq çəkib evdəki pulu aparıblar. Anam şəhid üçün verilən təqaüdü toplayaraq Telmanın ildönümünə hazırlaşırdı. Heç olmasa, qapımızdakı bayraqdan utanardılar. Telman anasını, bacılarını, həyat yoldaşını, övladlarını gözü yaşlı qoydu, bizi Azərbaycan xalqına əmanət edib döyüşə getdi", - şəhidin xanımı deyib. Qeyd edək ki, Telman Kəlbiyev Ömər aşırımı uğrunda gedən doyüşlərdə şəhid olub, onun cənazəsi ailəsinə 26 dekabr 2020-ci ildə təhvil verilib.axar.az)

Təkcə son aylarda ölkəmizdə yüzlərlə qadın ailədaxili münaqişələrin qurbanı olub, onlarla qadın döyülüb, yaralanıb, xəsarət alıb.  Bəs görəsən, “Cənnət anaların ayağı altındadır” deyən kişiləri zorakılığa nə vadar edir? Bu aqressiya hardan qaynaqlanır?  Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan psixoloq Vüsalə Rüstəm bildirib ki, bu aqressiyanın bir çox səbəbi var. Onlardan biri də sosial şəbəkələrdə qurulan lazımsız münasibətlərdir:  “İnkişaf edən dünyada qadına qarşı zorakılıq təəssüf doğurur. Aqressiyanı və zorakılığı yaradan bir neçə səbəb var. Qədimdən gəlmə şərq təfəkkürü, sosial şəbəkələr və ictimai, lazımsız qınaq. Qədimdən gəlmə Şərq təfəkkürü diqtə edir ki, qadın düşünə bilməz, ağlı çox deyil, ancaq kişi deyən olmalıdır, kişinin himayəsində yaşamaq olar, səhv etsə, öldürülməlidir. Çox ailələrdə bu təfəkkür inkişaf etsə də, çox qismdə hələ də bu düşüncə qalmaqdadır.  Sosial şəbəkələr isə qadının və kişinin beynini lazımsız məlumatlarla doldurur, müxtəlif tipli lazımsız əlaqələr qurmaq asanlaşıb. Bu əlaqələri evdən sıxılmış, filmlərdə, seriallarda gördüyü xoşbəxtliyi görməyən, düşüncə tərzi zəif olan qadınlar asanlıqla qurur. Bunun bariz nümunəsini hər gün telekanallarda uşaqlarını əri ilə qoyub qaçan qadınların timsalında görmək olar.  Belə münasibətlərin sonu çox zaman cinayətlə bitir. Əri, qardaşı, atası qadını öldürür...”  Ekspertin sözlərinə görə, bu cür döyülmə və qətl hadisələrinə bəzən qohumların, qonşuların qadınlar haqda dediyi fikirlər də səbəb olur: “Çox zaman qohum-qonşuda, məhəllələrdə qeybət edən kişi və qadınları görürük. Öz ailələrindən xəbəri yoxdur, amma qonşu qadının, qızın əxlaqı haqqında danışırlar. Belə vicdansızlar anlamır ki, danışdığı yayılacaq və hansısa qadının məhvi ilə nəticələnəcək. Əgər qohum-qonşusu həmin şəxsə can yandırırsa, səhvini başa salıb, əgər pis nə isə hiss edirsə, o yoldan çəkindirməlidir. Əks halda, qeybətlə kiminsə həyatına yönələcək lazımsız söhbətlər etməməlidir. Hər bir insan  bilməlidir ki, həyat bumeranqdır. Bu gün başqasının səhvinə yönəlib sevinirsən, lakin sabah həmin şeyi öz ailəndə görə bilərsən. Ola bilər uşaqların yaxşıdır, bəs nəvələrin necə olacaq? İnsan həyatda başqalarına zərər verən heç bir hərəkət və söhbət etməməlidir. Bacara bilirsə, kömək etməlidir, bacarmırsa, susmalıdır”.