Mədəniyyət

Hazırda estetik əməliyyatlar və prosedurlar dünyada olduğu kimi ölkəmizdə də olduqca geniş yayılıb. Bu cür müdaxilələrin bir neçə səbəbi olsa da, bu əksər hallarda insanların komplekslərindən qaynaqlanır. Təəssüf ki, dünyanın hər yerində, eləcə də ölkəmizdə istər məşhur, istərsə də adi insanlar arasında estetik əməliyyat qurbanı olmuş yüzlərlə şəxs var. Mütəxəssislər isə estetik prosedurların həm müsbət, həm də mənfi tərəfləri olduğunu söyləyirlər. Son zamanlar müzakirə mövzusuna çevrilən digər məsələ isə gənc qızların getdikcə bir-birinə bənzəməsidir. Sozcu.az xəbər verir ki, məsələ ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan Əməkdar artist Gülşad Baxşiyeva son zamanlar müğənniləri efirdə gördükdə tanımadığını etiraf edib: "Mən düşünürəm ki, insanların bir qismi bədbəxt hadisə zamanı, qəzadan sonra xəsarət aldıqlarından üzlərində və bədənlərində yaranmış fiziki qüsurları aradan qaldırmaq üçün əməliyyat etdirir. Bu, məcburiyyətdən irəli gəlir. Lakin bir qismi isə heç bir ehtiyac olmadığı halda bıçaq altına yatır və ya üzlərinə lazımsız prosedurlar etdirirlər. Mən artıq son vaxtlar efirlərə baxanda müğənnilərin heç birini tanımıram. Müğənnilər bir kənara, artıq sadə insanların da hamısının görünüşü eyniləşib. Yəqin biz artıq elə bir dövrə gəlib çıxmışıq ki, zamanla insanlar robot kimi bir-birinə oxşayacaq, fərdilik itəcək, hamı eyni sifətdə, eyni qiyafədə olacaq. Allah betərindən saxlasın!" Aktrisa bu cür hədsiz estetik prosedur keçirənlərə haqq qazandırmadığını deyib: "Mən buna qətiyyən haqq qazandırmıram. Bu, xoşuma gəlmir. Adam çalışıb özlüyündən çıxmamalıdır. Çünki hər kəs bir fərddir. Elə hamı şir olmaz ki... Hər kəs şirsifət olmalıdır deyə bir şey yoxdur, canavar da, tülkü də, zürafə də, at da var. Hərənin öz gözəlliyi var. Xarici gözəlliyə bu qədər üstünlük verməkdənsə, bir az daxili gözəlliklərini artırsalar daha yaxşı olar. Mənən qidalanan adamlar belə şeylərə getməz, mənasız prosedurlara can atmazlar. Düzdür, bu gün bəziləri çox qışqırır, ağızdolusu mənəviyyatdan danışırlar, amma görünən odur ki, vəziyyət heç də deyildiyi kimi deyil. Kimin nəyi yoxdursa, ondan danışır. Bar-bar bağıranların, dodağını şişirtdirənlərin, bu mövzuda danışanların heç birinin mənəviyyatı yoxdur! Düşünürəm ki, belə şeylər lazımsızdır".

“Elxan oğlundan sonra ayağa qalxa bilmədi. Hər gün qəbiristanlığa gedirdi. Yüksək səviyyədə əməliyyat olundu. Biz onun sağalacağına ümid edirdik. Amma o, elə oğlunun adını çəkib, “Samir”, – deyirdi. Axırda getdi Samirin yanına…”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Baku.ws-ə açıqlamasında hazırda Elxan Qasımovun vida mərasimində iştirak edən Xalq artisti Rasim Balayev deyib. Aktyor bu gün həm də yaxın dostunu itirdiyini bildirib. Rasim Balayev Elxan Qasımovun Azərbaycan incəsənəti və mədəniyyəti üçün önəmli fiqur olduğunu da vurğulayıb. Məlumat üçün bildirək ki, bu ilin mayında 78 yaşlı Elxan Qasımovun səhhətində problemlər yaranıb. O, bir müddət əvvəl qarın aortası anevrizması diaqnozu ilə reanimasiyaya yerləşdirilmişdi. Əməkdar artist bədii, sənədli filmlərin, “Mozalan” süjetlərinin müəllifidir. Elxan Qasımov bu gün Xırdalan qəbiristanlığında dəfn olunacaq.

Xalq artisti Rasim Balayev Azərbaycan telekanallarını tənqid atəşinə tutub. Sozcu.az xəbər verir ki, “YouTube”da yayımlanan "Mirinin Dibçəyi" layihəsinin növbəti qonağı olan R.Balayev televiziya məkanındakı boşluqlardan, Azərbaycan tamaşaçılarının zövqünün korlanmasından söhbət açıb: “Bu gün televiziyalar boş-boş şounun dalınca düşüblər. Ancaq filankəsin donu belə getdi, o birinin uşağı oldu və s. Səviyyəsiz şeyləri efirə verirlər. Ona görə də baxılmır. Baxılsa da, ancaq müəyyən kütlə baxır, məndən inciməsinlər. Ağlı üstündə olan adam televiziyaya baxmır. Son illər onlar insanların da zövqünü korlayıblar. Ancaq qeybət, səviyyəsiz söhbətlər... Bilirsiniz, elə şeylər var ki, onları efirə çıxarmaq olmaz. Məhkəməlik hadisələri efirə çıxarırlar. Məsələn, bir haramzadə oğlan anasını evdən qovur, tamaşaçı da buna baxır. Sonra cavan oğlan düşünür ki, deməli, ananı da evdən qovmaq olarmış, bu adiləşir, insanları pozur. Kiminsə anasını evdən qovmasını xalqa göstərməklə nə demək istəyirsiniz?! Bu işlər qapalı məhkəmələrdə həll olunmalıdır. Bu gün ciddi, insanı düşündürən söhbətlərə tamaşaçılar qulaq asmırlar. Çünki aparıcılar artıq istəklərinə nail olublar və insanların zövqünü korlayıblar”.  Aktyor televiziyaya yalnız peşəkarları gətirməklə  bu vəziyyəti düzəltməyin mümkün olduğunu bildirib: “Bu durumu dəyişmək üçün efirdə peşəkarlar olmalıdır. Televiziya bu gün açıq qapı olub, kim istəyir efirə çıxır. Əvvəl ancaq nümunəvi insanları efirə çıxarırdılar, indi fərq etmir. Bu gün ekrana şübhəli adamlar çıxır, bilmirsən qadındır, ya kişi. Qadınlar çıxıb efirdə əxlaqdan danışır, baxırsan ki, özünün heç əxlaqı yoxdur. Özü də dəhşətlisi odur ki, insanlar o adamı tanımır, amma mən yaxşı tanıyıram. Riyakarlar, yalançılar çıxıb görkəmli adamlardan sitat gətirir, camaat da elə bilir bu intellektual adamdır. Azərbaycan televiziyası bərbad vəziyyətdıdir”.

Ali təhsil müəssisələrinə və 11 illik təhsil bazasında kolleclərə qəbul olmaq istəyən, lakin mayın 7-də keçirilən Azərbaycan dili (dövlət dili kimi) imtahanında iştirak etməyən və ya “qeyri-məqbul” qiymət alan abituriyentlər mayın 25-dən 5 iyun saat 23:59-dək qeydiyyatdan keçməklə Azərbaycan dili imtahanına (ikinci cəhd) yazıla bilərlər. Bu barədə Sozcu.az-a DİM-dən məlumat verilib. Bildirilib ki, abituriyentlər qeydiyyatdan keçmək üçün tələb olunan məbləği (sistem tərəfindən avtomatik istifadəçiyə məlumat verilir) şəxsi kabinetlərindəki hesablarına əlavə etməlidirlər. 9 illik təhsil bazasında kolleclərə qəbul olmaq istəyənlər üçün “Azərbaycan dili” imtahanına (ikinci cəhd) qeydiyyat isə sabah başlayacaq və bu barədə məlumat veriləcək. “Azərbaycan dili” (dövlət dili kimi) fənni üzrə ikinci imtahan 18 iyun tarixində keçiriləcək. Xatırladaq ki, 2023-cü il mayın 7-də keçirilən Azərbaycan dili imtahanında iştirak edən, lakin ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinin müsabiqəsinə qatılmayan 11-ci sinif şagirdləri ikinci imtahanda iştirak etmirlər. Onların mayın 7-də olan imtahandan topladıqları bal yekun attestasiya sənədinə yazılacaq. Yekun attestasiyası aparılmayan şagirdlər üçün isə sentyabr ayında yenidən imtahan təşkil olunacaq.

Ermənilər ənənələrinə xas olaraq indi də Azərbaycan muğamına göz dikiblər.  Sozcu.az xəbər verir ki, bunu mayın 14-də Ermənistanın İctimai Televiziyasında yayımlanan “Çərçivədən kənar” verilişində erməni reper Super Sako deyib. Erməni dığası Sako muğamın ermənilərə məxsus olduğunu və “qonşu ölkələrin mədəniyyəti ilə heç bir əlaqəsi olmadığını” sərsəmləyib. “Muğam bizimdi. Bizim qonşu ölkələrin mədəniyyəti ilə heç bir əlaqəsi yoxdu. Bu musiqini Komitas (erməni bəstəkarı – red.) gəlib təmizlədi, çünki muğamı Avropaya təqdim edəndə o notları başa düşmədilər. Və erməni mahnısını yaymaq üçün gəlib o qeydləri sildi”, – deyə Sako çərənləyib. Bu çıxış erməni ictimaiyyəti arasında böyük hiddətə səbəb olub, ona görə yox ki, muğamı da özəlləşdirmək istəyirlər. Buna səbəb Komitası muğamın silinməsində günahlandırması olub. Erməni opera müğənnisi Asmik Papyan deyib: “Bu, sadəcə olaraq dəhşətdir və qəbuledilməzdir. Belə bəyanatlar verilə bilməz və hər kəsin İctimai Televiziyanın efirində danışmaq, müsahibə vermək hüququ yoxdur, ola da bilməz. Müsahibimiz bu suallara cavab verməli deyildi. Çox ayıbdır. Komitas böyük sənətkardır. Komitas haqqında belə danışmaq olmaz”.

Sinan Oğan kampaniyasına İmamoğlunun sloqanı ilə nöqtə qoydu. Cəhənnəmin qapılarını qapadacaqlarını, yəni bu dövrü bitirəcəklərini söylədi.  Dünən dediyi "bizə kim vəzifə təklif etsə, 2-ci turda onu dəstəkləyəcəyik" açıqlaması ciddi etirazlara səbəb olmuşdu. Çünki Türkiyə toplumunda müdhiş bir dəyişiklik tələbi var. Cumhur İttifaqı xaricindəki bütün vətəndaşlar - türkü, kürdü, ələvisi, sünnisi, millətçisi, dindarı, sosialisti, liberalı - bir sözlə, hər kəs dəyişikliyə, ədalətə, azadlığa təşnədir. Bu dəyişikliyə mane ola biləcək hər addıma, qərara, açıqlamaya dərhal və çox sərt etirazlar gəlir. Meral Akşeneri masaya bu iradə qaytardı, əks təqdirdə, partiyası əriyib bitəcəkdi. Millət İttifaqını bir arada bu iradə tutdu. Belə bir məsəl var: əgər aslan, ceyran, canavar, dovşan, ayı, zebra yan-yana qaçırsa, deməli, meşədə yanğın var. Türkiyənin də durumu budur. Ölkədə yanğın var. Söhbət heç də sosial-iqtisadi çətinliklərdən getmir. Anadolu torpaqlarında hələ 1808-ci ildə "Sənədi ittifaq" ilə başlayan, 1839-da "Tanzimat" fərmanı, 1876-da "Qanuni Əsası" (1-ci Məşrutiyət) ilə davam edən demokratikləşmə, modernləşmə cəhdləri olub. Pis-yaxşı, bu yarımçıq ənənə Cümhuriyyətin qurulmasında köməyə gəldi. Cümhuriyyət dövründə isə 1950-ci ildən bəri qazanılan və tədricən, fasilələrlə institutlaşan demokratik nailiyyətlər var. İndi bu demokratik birikim və onunla paralel laik sistem, sekulyar yaşam tərzi təhlükə qarşısındadır. Yuxarıda saydığım əhali təbəqələri bunu qəti istəmir. Hər kəs hüquq və azadlıqların, dünyəviliyin nə qədər həyati olduğunu dərk etdi. HDP-li kürdlə İYİ Partili və ya partiyasız türk millətçisini, CHP-li ilə Səadət partiyalını bir araya gətirən bu ortaq maraqdır. Ölkənin bu nailiyyətlərini itirib, Orta Şərq tipli despotizmə yuvarlanması onlar üçün kabus ssenarisidir. Əslində AKP və MHP-lilərin də çoxu bunu istəmir, əgər hakimiyyətdən düşsələr, bunların necə bir demokratiya mücahidinə çevriləcəklərini görəcəyik. Yaşasın laik, demokratik Türkiyə Cümhuriyyəti! Şahin Cəfərli 

“Gecə ilə mənə o qədər zənglər gəldi ki. Telefonlarım səhərə kimi susmayıb. Allah Siyavuşa rəhmət etsin. Başa düşürəm, kimə zəng etsinlər?! Siyavuş yazıq da elə onun dərdindən getdi. Yenə də ölünü yerdə qoymaq günahdır. İndi mənə məlumat verdilər ki, Siyavuşun oğlu Çingizin bütün dəfn xərclərini Akademik Milli Dram Teatrı öz üzərinə götürüb. Sağ olsunlar, onlar da, Mədəniyyət Nazirliyimiz də bu işlərlə məşğuldurlar. Hazırda Təzəpir Məscidində kəfənlənir, kimsəsizlər məzarlığında dəfn olunacaq. Mən bilirdim ki, teatrın direktor əvəzi İlham Əsgərov onun nəşini yerdə qoymayacaq. İlham bizim kollektivdə çalışıb, çox yaxşı, insan adamdır. İşini də bilən biridir”. Bunu Moderator.az-a açıqlamasında əməkdar artist Kübra Əliyeva deyib. “Mənə də indi zəng edib dedilər. Sağ olsun. Yenə də Mədəniyyət Nazirliyi, yenə də teatr. Mənim maddi imkanım yox idi onu dəfn edim. Hazırda yoldayam, mən də dəfnə gedirəm. Əslində sənətkarın övladını teatr dəfn etməsə də, yenə də o bu son vəzifəsini yerinə yetirdi” deyə sənətkarın oğlu Eldar Aslan bildirib.

RLC ölkədə tək-tük öz sözünü deyə bilən media kanalı idi ki, Azərbaycandakı mövcud idarəetmənin qırmızı xətlərinə toxunurdu, sistemin mahiyyətini açmağa yönəlik fəaliyyət göstərirdi. RLC-nin əsas missiyası hakimiyyətin həyata keçirdiyi manipulyasiyalara aydınlıq gətirmək, işin əslini göstərmək, baş verənlərin mahiyyətini təfərrüatlı şəkildə çözmək idi. Bu fəaliyyətinə görə RLC kanalı bir neçə ay öncə yerləşdiyi ofisdən çıxarıldı. Mart ayında Facebook səhifəsi hak olundu və son 1 illik materialları Facebook səhifəsindən silindi. Bu materialların böyük hissəsinin yüz minlərlə baxış, minlərlə bəyənmə sayı vardı. Bir neçə gün öncə isə RLC-nin sığındığı təşkilata ofisi boşaltması tələbi gəldi.  Son bir neçə ayda biz RLC kanalı olaraq fəaliyyətimizə ara verərək yeni formatlar üzərində işləyirdik. Hər gün efirə çıxmaq, yeni verilişlərlə ölkədə baş verənlərin operativ təhlilini həyata keçirmək istəyirdik. Mətbuat azadlığının böğulduğu ölkələrdə müstəqil medianın ayaqda qala bilməsi üçün maliyyə dayaqları tapmaq çox çətindir. RLC məhz ölkədə fəaliyyət göstərərək və dəstəyi xalqdan alaraq işinə davam etmək qərarı verdi. Bu qərar, yəni müstəqil media qurumunun xalqdan maliyyə dəstəyi (ianə) alması hakimiyyətin qırmızı xətlərini keçmək demək idi. Ölkədə xalqdan maliyyələşib müstəqil fəaliyyət göstərmək avtoritar rejimlərin həm hekayələrini yalanlayır, həm də arzuolunmaz presedentlər yaradır. RLC məhz bu qərarı verdikdən sonra yerləşdiyi məkandan çıxması tələb edildi. RLC fəaliyyətini müvəqqəti dayandırır. RLC olaraq haradan və necə başlaya biləcəyimiz üçün yenidən yola çıxacağıq.  Hörmətlə, RLC-nin baş redaktoru Samirə Qasımlı

Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktyoru Rəzzaq Məmmədov uzun sürən xəstəlikdən sonra vəfat edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə aktyorun həmkarı İlham Əsədov sosial şəbəkə hesabında məlumat verib. Qeyd olunub ki, 74 yaşlı aktyor bu gecə dünyasını dəyişib. O, doğulduğu Lənkəran rayonunda dəfn ediləcək.

Azərbaycan mədəniyyətinə ağır itki üz verib. Sozcu.az xəbər verir ki, tanınmış qarmon ifaçısı, xalq artisti, “Şöhrət” ordenli Aftandil İsrafilov vəfat edib.

Akademik Milli Dram Teatrına direktor təyinatının yubanması müxtəlif mülahizələrin meydana çıxmasına səbəb olub. Mərhum Xalq artisti Azər Paşa Nemətovun dünyasını dəyişməsindən sonra ölkənin ən qədim teatr məbədinə kimin rəhbərlik edəcəyi maraq doğurur.  Yenisabah.az xatırladır ki, iddialılar sırasında üç tanınmış mədəniyyət adamının - Xalq artistləri Nurəddin Mehdixanlı, Bəsti Cəfərova və tanınmış rejissor Mehriban Ələkbərzadənin adı hallanır.  İddialılardan biri - sevilən aktrisa Bəsti Cəfərova hər hansı vəzifədə gözünün olmadığını deyib. Xalq artisti bildirib ki, Azdramaya rəhbərlik etməyi düşünmür, onu ancaq sənəti maraqlandırır.  Adı Akademik Milli Dram Teatrının direktoru postuna namizədlər sırasında hallanan, hətta bəzi çevrələrdə ən şanslı namizəd kimi xarakterizə edilən  tanınmış və təcrübəli aktyor Nurəddin Mehdixanlı isə məsələyə fərqli münasibət bildirib. Xalq artisti sözügedən vəzifə ilə bağlı hər hansı iddiasının olub-olmadığına dair suala birmənalı cavab verməyib. O, "Azdrama"ya yeni direktor təyin edilərkən kollektivlə məsləhətləşməyin vacib olduğunu bildirib. Adı namizədlər sırasında hallanan digər iddialı - tanınmış rejissor, Əməkdar Mədəniyyət Xadimi Mehriban Ələkbərzadə ilə bağlı durum isə bir qədər fərqlidir. Məlumatlara görə, xanım Ələkbərzadə "Azdraman”ın sükanı arxasına keçməyə həvəslidir. Onun ölkənin ən qədim sənət ocağına rəhbərlik etməsi üçün bütün imkanlarını səfərbər etməsi barədə məlumatlar da var. Bəzi tanınmış sənət adamlarının bu təyinatın gerçəkləşməsi üçün M.Ələkbərzadəyə lobbiçilik etdiyi bildirilir.  “Yeni Sabah”ın əldə etdiyi məlumata görə, Akademik Milli Dram Teatrının kollektivi bu təyinata soyuq yanaşır. Onlar “özgənin”, yəni Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında baş rejissor vəzifəsində çalışan M.Ələkbərzadənin Azdramaya rəhbərlik etməsini istəmirlər. Hətta yeni direktorla bağlı təyinatın bu səbəbdən yubandığını iddia edənlər də var.  Mədəniyyət Nazirliyinin məsul şəxslərindən biri saytımıza bildirib ki, "Azdrama”nın yeni direktoru adı mətbuatda hallanan namizədlər arasından seçilməməsi tamamilə mümkündür. Onun sözlərinə görə, bu məsələ ilə bağlı yekun qərarı Mədəniyyət naziri Adil Kərimli verəcək.  Mənbə təyinatın yubanmasını milli mentalitetimizdən irəli gələn bəzi amillərlə əlaqələndirib:  “Məlum olduğu kimi, Azər Paşa Nemətov bu il aprel ayının 9-da dünyasını dəyişib. Nazir onun 40 mərasimi başa çatana kimi yerinə yeni şəxsin təyin olunmasını düzgün hesab etməyib. "Azdrama"nın yeni direktorunun kim olacağı ilə bağlı qərar may ayının 20-dən sonra veriləcək”. 

Həm dünyada, həm də yerli televiziyalarda ən çox izlənilən seriallar olur. Lakin serialların reytinq qazanması peşəkar rejissor, aktyor və yardımçı işçi heyəti tələb edir.  Son illər isə bir çox sənət adamı yerli serialları tənqid hədəfinə çevirir onların uğursuz olmasından gileylənir.  Bir neçə gün öncə Xalq artisti Şeyx Əbdül Mahmudbəyov da bu məsələyə toxunaraq yerli serialları sərt tənqid etdi. Rejissor “Camaat bu seriallara baxıb bizə tüpürür”- deyə üsyan etdi.  Bəs görəsən, vəziyyət həqiqətən bu qədər acınacaqlıdırmı? Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan Əməkdar artist Gülşad Baxşiyeva bildirib ki, ölkəmizdə serial çəkilişlərinə son illərdə başlanıb və hələ ki, bu, işin başlanğıcıdır. Onun sözlərinə görə, ilk addımlardan mükəmməl işin ərsəyə gəlməsini gözləmək doğru deyil:  “Azərbaycanda serialların çəkilməsinə təzə başlanıb. Son illər seriallar ölkəmizdə dəbə düşüb. Heç kim birdən-birə istədiyi, mükəmməl nəticəni əldə etmir. Ola bilər ki, bəzi seriallar maraqsızdır, ssenarisi, mövzusu mənasızdır, bunda aktyorlar günahkar deyil. Aktyora nə ssenari verilirsə, onu da oynayır. Bu gün serialların uğursuz olması o demək deyil ki, daim belə olacaq. Həmişə belə davam etməyəcək ki. Şeirdə deyildiyi kimi, çalxalandıqda nehrədə yağ, yağı yağ üstə qalar, ayranı ayran olar. Bugünkü işlər hamısı ələnəcək, bərkiyəcək və nəhayət, lazımi səviyyəyə gələcək. Başlanğıc həmişə belə olur. Bu bir prosesdir. Ona görə də indi bəzi seriallar maraqsız, bəziləri maraqlıdır, cəmiyyətdə də bəziləri sevir, baxır, bəziləri isə əksini düşünür. Hər şey zövqdən asılır. Mənə elə gəlir ki, vaxt gələcək bu gün uğursuz seriallar çəkənlər də yüksək səviyyəli iş təqdim edəcəklər”.  Aktrisa serialların uğursuzluğunda maliyyə problemlərinin də böyük rol oynadığını qeyd edib:  “Əlbəttə ki, bizdə yüksək maliyyə də yoxdur, seriallara milyonlarla pul ayrılmır. Həmişə ssenaristlərə də, aktyorlara da az məbləğdə qonorar ödənilib. Maliyyə işini biz həll etmirik. Yaxşı filmin, serialın ərsəyə gəlməsi üçün pul əsasdır. Bu hər sahəyə aiddir, yaxşı tamaşanın ərsəyə gəlməsi üçün də teatra pul lazımdır. Bütün komponentlər olmalıdır ki, keyfiyyətli iş ortaya çıxsın. Onlar da olmasa, yerində saymaq lazım deyil. Başlanğıc olmalıdır, bizdə də bu var, biz bu gün bu sahəyə sıfırdan başlamışıq. Maliyyə də yəqin ki, haçansa olacaq, biz sənətçilər də buna ümid edirik. İnşallah. Hər şey yaxşı olar”.