Güney

Bu gün, oktyabrın 14-ü səhər saatlarından başlayaraq İranın 52 həbsxanasında saxlanılan minlərlə məhbus edam hökmlərinin dayandırılması tələbi ilə yenidən aclıq aksiyasına əl atıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə insan haqları təşkilatları məlumat yayıb. Bildirilib ki, onlar beynəlxalq ictimaiyyətin və insan haqları müdafiə qurumlarının diqqətini ölkədə artan edam cəzalarına cəlb etmək istəyirlər. Aclıq aksiyası 90-cı dəfədir ki, hər həftənin ikinci günündən başlayaraq 24 saat müddətinə keçirilir.

İranın Kərəc, Məşhəd, Şiraz, Amol və Taybad şəhərlərinin həbsxanalarında 17 məhbus edam edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bununla bağlı insan haqları təşkilatları məlumat yayıb. Onlar narkotik maddələrin alveri və adam öldürməkdə günahlandırılıblar. Bununla da cari ildə kimliyi dəqiqləşdirilən edam edilənlərin sayı 1093-ə çatıb, onlardan 30-u qadındır.

Zəncan əyalətinin Söhreyn kənd məktəbində 14 yaşlı şagird Nima Nəcəfi həyatını itirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu haqda yerli media məlumat yayıb. Məlumata görə, məktəblinin ölümünə məktəb rəhbərliyi səbəb olub. Şagirdin əmisi bildirib ki, məktəb rəhbərliyi artıq çəkidən əziyyət çəkən yeniyetməni məktəb həyətində bir neçə dövr qaçmağa məcbur edib. Qaçdıqdan sonra şagirdlərin arasına qayıdan Nima Nəcəfi yıxılıb və dünyasını dəyişib. Onun ürək tutmasından vəfat etdiyi bildirilir.

Şərqi Azərbaycan əyalətinin Binab rayonunda qazıntı aparan iki qardaşdan biri həlak olub, biri isə ağır yaralı vəziyyətdə xəstəxanaya çatdırılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu haqda yerli media məlumat yayıb. Məlumata görə, onlar "əhəng" (kalsium karbonat) toplamaq üçün qazıntı apardıqları zaman torpaq uçqunu altında qalblar.

İran hökumətinin yerli icraçıları sentyabrın 18-də Məhəmməd Hüseyn Behcət Təbrizinin (Şəhriyar) ildönümü münasibətilə keçirilməsi planlaşdırılan anım mərasiminə icazə verməyiblər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu haqda Təbrizin "Azərəncümən" nəşri məlumat yayıb. Bildirilib ki, Şəhriyarın ata yurdu Xoşkənab kəndində keçirilməsi nəzərdə tutulan tədbir ləğv edilib, şairin ata evinin qapıları bağlanıb və qonaqların ziyarətininin qarşısı alınıb. Tədbir təşkilatçıları və mədəniyyət xadimlərinin tədbirin qarşısının alınmasının səbəbləri barədə əlaqədar dövlət qurumlarına ünvanladıqları müraciət cavabsız qalıb. Qeyd edək ki, bununla eyni vaxtda İranın müxtəlif şəhərləri ilə yanaşı Təbrizdə də “Fars dili və ədəbiyyatı günü” ilə bağlı təntənəli mərasimlər keçirilib. Xatırladaq ki, İran Ali Mədəni İnqilab Şurası 18 sentyabrı (27 şəhrivər) Şəhriyarın ölüm günü münasibətilə İranda "Fars dili və ədəbiyyatı günü" elan edib.

Belçika parlamentinin Xarici siyasət komitəsi İran səfirini həbsdə olan Azərbaycan əsilli İran-İsveç vətəndaşı olan tədqiqatçı Əhmədrza Cəlalinin vəziyyəti ilə bağlı izahat vermək üçün parlamentə çağırıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu haqda Cəlalinin həyat yoldaşı Vida Mehranniya məlumat yayıb. “Parlament və komitə rəhbərləri bildiriblər ki, üç ay səssizlikdən, alimin harada saxlanılması barədə məlumatsızlıqdan sonra Əhmədrza Cəlali ilə bağlı narahatlıqlar həmişəkindən daha çox artıb”,- o bildirib. Xatırladaq ki, İsrail hərbi hava qüvvələri iyunun 23-də Tehranın Evin həbsxanasına zərbə endirdikdən sonra Əhmədrza Cəlali və çox sayda başqa məhbus digər həbsxanalara köçürülüb. O gündən bu yana azərbaycanlı alimin harada saxlanılması və sağlıq durumu ilə məlumat əldə etmək mümkün olmayıb. Qeyd edək ki, əslən Güney Azərbaycanın Sarab mahalından olan İsveç vətəndaşı Əhmədrza Cəlali 2016-cı ilin aprel ayında Tehran və Şiraz universitetlərinin dəvəti ilə elmi konfransa qatılmaq üçün İrana səfər etdikdən sonra həbs edilib. 2017-ci ilin sentyabr ayında Tehran İnqilab Məhkəməsi azərbaycanlı alimi “İsrailə casusluq” ittihamına görə edama məhkum edib və qərar İran Ali Məhkəməsi tərəfindən də təsdiq olunub.

İranın Culfa şəhərinin Vətəndaş Qeydiyyatı İdarəsi Əlihan adı seçildiyi üçün güneyli ailənin körpəsinə doğum şəhadətnaməsi verməkdən imtina edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə uşağın atası “Balamın Adı” kampaniyasına bildirib. O, uşağın adının sistemdə olmaması və türk-ərəb mənşəli olması səbəbilə idarənin əməkdaşlarının bu ada qarşı çıxdığını bildirib. Valideynlər məhkəməyə müraciət etsələr də, 85 gün keçməsinə baxmayaraq, proses hələ başlamayıb. Körpə bu müddətdə sənədsiz qaldığından peyvənd və tibbi xidmətlərdən istifadə edə bilmir.

İranda son bir ayda azı 160 məhbus edam olunub. "Azad İran" "Telegram" kanalı bu barədə İran İnsan Haqları Müdafiəçiləri Qrupunun (HRANA) aylıq hesabatına istinadla xəbər verib. Bildirilib ki, edam olunanlardan üçünün hökmü ictimaiyyətin gözü qarşısında icra olunub.  Hesabatda bildirilib ki, bu müddətdə daha 16 nəfər ölümə məhkum edilib, İran Ali Məhkəməsi isə dörd məhbusun hökmünü qüvvədə saxlayıb. Qeyd olunub ki, ilin əvvəlindən bu günə qədər edam edilənlərin kimliyi bəlli olanların sayı 818 nəfərə çatıb, onlardan 21-i qadındır.

Bu gün İranın Sistan və Bəluçistan əyalətinin İranşəhr rayonunun Damən bölgəsində naməlum silahlı şəxslər hərbçilərin olduğu avtomobilə hücum ediblər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Mehr" agentliyi məlumat yayıb. Məlumata görə, hücum nəticəsində 5 hərbçi öldürülüb. Bölgədə təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirildiyi, hadisə yerinin mühasirəyə alındığı bildirilir.

İran Sistan və Bəlucistan əyalətində dörd yerli sakin barəsində edam hökmü çıxarılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, məlumatı “İran İnternational” yayıb. Bildirilib ki, Məhəmməd Dərvişnaravi, Yasin Kabadani, Fərhad Baranzehi və İmran Ağa hakimiyyətə qarşı siyasi və “Ceyşül Ədl” silahlı qruplaşması tərkibində mübarizə aparmaqda təqsirli bilinərək barələrində ölüm hökmü çıxarılıb. Məlumata görə, onlar 22-24 yaşlarındadır və işgəncəyə məruz qaldıqlarını etiraf ediblər. Vurğulanıb ki, onlar Sistan və Bəlucistan əyalətinin Rask şəhərindəndir. Hazırda Zahidan mərkəzi həbsxanasında saxlanılırlar. Məlumata görə, son aylarda İranda edam sayının artması, həmçinin siyasi məhbuslara ölüm hökmünün verilməsi və təsdiqlənməsi həm ölkə daxilində, həm də xaricində etirazlara səbəb olub. Ölüm hökmlərinə qarşı etirazın son nümunələrindən birində siyasi məhbus Mehdi Mahmudian avqustun 3-də Böyük Tehran həbsxanasından yazdığı məktubda bildirib: “Bu ölkədə dar ağacı olduğu müddətcə hamımız bir az ölüyük”. O, məktubunda Böyük Tehran həbsxanasındakı siyasi məhbus Babək Şahbaziyə ölüm hökmünün verilməsini də açıqlayıb. Şahbazi Tehran İnqilab Məhkəməsinin 15-ci şöbəsinin rəhbəri Abulqasim Salavati tərəfindən ölüm cəzasına məhkum edilib.

İranın Ərdəbil əyalətinin Qeydiyyat İdarəsi parsabadlı körpəyə Güntay adı verildiyi üçün sənəd vermir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Güntayın valideynləri məlumat yayıb. Onlar 22 apreldə anadan olan övladlarına sənəd verilmədiyi üçün uşağa tibbi xidmətlərn göstərilməsində problem yarandığını bildiriblər. Körpənin ailəsi məsələni hüquqi yollarla davam etdirmək üçün vəkil tutsa da, Parsabad məhkəməsinin üçüncü şöbəsinin hakimi onlara baş hakimin mane olması səbəbindən hökm çıxarmağın mümkün olmadığını deyib və işin başqa şəhərə aparılmasını təklif edib. Qeyd edək ki, İran Qeydiyyat İdarəsinin azərbaycanlı uşaqlara türk adlarına görə kimlik vəsiqəsi verməməsini bu adların təsdiq edilmiş İran adları siyahısında olmaması ilə əlaqələndirir.

İranda ölüm cəzasına məhkum edilən siyasi fəallar – Mehdi Həsəni və Bəhruz Ehsani İslamlu edam ediliblər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İran mətbuatı məlumat yayıb. Məlumata görə, onlar bu gün səhər İran Ali Məhkəməsində cinayət işi üzrə tam mühakimə və hökmün təsdiqindən sonra asılıblar.