Güney

Oktyabrın 1-i gecə saatlarında İranın İsrailə raket hucumuna etiraz edən onlarla vətəndaş həbs edilib. Bu barədə insan haqları fəalları məlumat yayıb. Ən çox həbslərin Tehran, Kirmanşah, Sənəndəc və İsfahanda həyata keçirildiyi bildirilib  Bununla eyni vaxtda SEPAH-ın kəşfiyyat bölməsi məsələ ilə bağlı bəyanat yayıb. Bəyanatda vətəndaşlardan İranın raket hucumuna etiraz edənlərin kimliyinin mueyyənləşdirlərək dövlət qurumlarına bildirilməsi istənilib. Qeyd edək ki, ötən gecə İranın İsrailə raket hucumu zamanı adı çəkilən şəhərlərdə vətəndaşlar balkonlara çıxaraq "Xaməneiyə ölüm", "diktatora lənət" şüarları səsləndiriblər. Bundan sonra hökumət bir neçə şəhərdə özünə bağlı qruplardan təşkil tapan hökumətə dəstək aksiyaları təşkil edib.

Təhlükəsizlik məmurları Təbrizdə yaşayan milli fəal Rəhman Azərmirada telefon edərək onun Təhlükəsizlik və Kəşfiyyat Nazirliyinin yerli bölməsinə getməsini tələb ediblər. Bu barədə milli fəala yaxın şəxslər məlumat yayıb. Bildirilib ki, Azərmirad çağırışın rəsmi olmadığına görə təhlükəsizlik idarəsinə getməkdən imtina edib. Qeyd edək ki, milli fəal dinc mədəni fəaliyyətlərinə görə, 2022-ci il noyabrın əvvəllərində də həbs edilib. Təhlükəsizlik təcridxanasında işgəncələrə məruz qalan Rəhman Azərmiradın barmaqları qırılıb, baş və bel nahiyəsindən ağır xəsarətlər alıb.

Tehranın Evin həbsxanasında saxlanılan milli fəal Hüseyn Pirinin məhkəməsi olub. Bu barədə insan haqları fəalları məlumat yayıb. Bildirilib ki, milli fəalın məhkəmə iclası Tehranın İnqilab Məhkəməsinin 15-ci bölməsində keçirilib. Güseyn Piri barəsində irəli sürülən ittihamlarla bağlı müdafiə çıxışı edib. Azərbaycanlı fəal qeyri-müəyyən vəziyyətdə saxlanılmasına etiraz olaraq aclıq aksiyası keçirdiyinə görə, sentyabrın 2-də təkadamlıq kameraya salınıb. Qeyd edək ki, Hüseyn Piri fevralın 6-da başqa bir neçə fəalla birgə həbs edilərək Evin həbsxanasına köçürülüb. O, "hökumətə qarşı təbliğat” və “daxili və xarici təhlükəsizliyi pozmaq üçün əlbir olmaq"da günahlandırılıb.GünazTV

"Real"ın baş məşqçisi Karlo Ançelotti futbolçuların tez-tez zədə alması barədə danışıb. Sozcu.az xəbər verir ki, mütəxəssis buna oyun qrafikinin sıxlığının səbəb olduğunu söyləyib:  “Cədvəl çox sıxdır. Çempionlar Liqası yeni formatdadır və heç kim nəyin necə olacağını bilmir. Amma görünən odur ki, sıx qrafikdə daha 2 oyunumuz var. Rəhbər orqanlar çox oynadıqları üçün zədə alan oyunçular haqqında düşünməsələr, böyük problemlər yaşayacağıq. Onlardan matçların sayını azaltmaq barədə düşünməyi xahiş edirəm”. Qeyd edək ki, "Real" ÇL-in Liqa mərhələsinin 1-ci turunda bu gün "Ştutqart"la üz-üzə gələcək. Görüş Bakı vaxtı ilə saat 23:00-da başlayacaq. 

Güney Azərbaycanın Həmədan şəhərində yaşayan şair, yazıçı və ictimai fəal Əli Cahaniyan həbs olunub. Bu barədə insan haqları təşkilatları məlumat yayıb. Məlumata görə, sentyabrın 9-da təhlükəsizlik məmurları şairin evinə hücum edib, onu və həyat yoldaşı Firiştə Surini özləri ilə aparıblar. Bir neçə saatdan sonra yazıçının xanımı sərbəst buraxılsa da, özü Həmədan şəhərinin təhlükəsizlik təcridxanasına salınıb. Azərbaycanlı şairin evində axtarış aparılıb, ona məxsus şəxsi əşyalar, komputer, mobil telefon və b. müsadirə olunub. Əli Cahaniyanın həbsi sosial mediada hakimiyyəti sərt tənqid edən video paylaşdıqdan sonra baş verib. Şair, İranın HƏMAS Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyənin qısasını alacağı barədəki bəyanatlarını tənqid edib: "Həsən Nəsrullahlar, İsmayıl Haniyələr iranlı gənclərin saçının bir tükünə dəyməzlər, xalqın dərdi HƏMAS, Hizbullah, Livan, Qəzza, hicab və ərbəin mərasimləri deyil. Edamların sayını artırmaqla xalqı qorxudub susdura bilməyəcəksiniz. Siz İsmayıl Haniyənin qısasını almaq istəyirsiz, biz isə öldürdüyünüz gənclərimizin qısasını sizdən alacayıq". Qeyd edək ki, azərbaycanlı şair bundan əvvəl də tənqidi yazıları və çıxşlarına görə, dəfələrlətəzyiqlərə məruz qalıb və həbs olunub. O, 2023-cü ilin aprel ayında Əli Xaməneini tənqid etdiyinə görə təhlükəsizlik məmurları tərəfindən oğurlanmış, döyülmüş və bir neçə gündən sonra huşsuz vəziyyətdə şəhər ətrafına atılmışdı.

“İran qəsdən öz ərazisilə Orta Dəhlizin çəkilməsinə prinsipcə qarşı çıxır və Pəhləvi dövründən tarix boyu Təbrizin üstün cəhəti olan xarici ticarətin əsas hissəsini Şərq-Qərb marşrutu ilə Bəndər Abbas limanına və İranın cənubuna nəql etməklə Təbrizi zəiflətməyə, onun Türkiyə və Avropa ilə əlaqəsini kəsməyə çalışıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri “Təbrizli Türk” adlı istifadəçi yazıb. O daha sonra fikirlərini belə əsaslandırıb: “İran öz sərhədlərindən kənarda olduğu üçün nə gücü, nə də qanuni səlahiyyəti çatmadığından Zəngəzur dəhlizinə qarşı çıxmaqdansa, Araz dəhlizini ciddi inkişaf etdirərək alternativ təklif verə və dəhlizlə rəqabət apara bilər. Azərbaycan da paralel olaraq iki alternativin olmasını alqışlayar. Əgər sabah (tamamilə İran ərazisində olan və icrasına heç kimin mane ola bilmədiyi) Araz dəhlizinin ləngiməsinə görə Zəngəzur dəhlizinin açılmasına səbəb olanlar hay-küy salmasınlar! Dünya sizi gözləyə bilməz! Burada söhbət iqtisadi və geosiyasi rəqabətdən gedir, geciksəniz, uduzacaqsınız!”.

İranda bir ay əvvəl başlayan tibb bacılarının etiraz aksiyaları ölkənin müxtəlif şəhərlərində davam edir. Bu barədə insan haqları fəalları məlumat yayıb. Bildirilib ki, etirazçılar Məsud Pezeşkianın tibb bacılarının tələblərinin yerinə yetirməsinə dair vədlərinə məhəl qoymayıblar. Məsud Pezeşkian avqustun 31-də ölkə televizyasındakı çıxışında tibb bacılarının, müəllimlərin, əczaçıların və əklinçilərin problemlərinin həlli üçün Milli İnkişaf Fondundan vəsait ayrılacağına söz verib. Qeyd edək ki, bu günə kimi ölkənin 37 şəhərinin 60 xəstəxanasının on minlərlə tibb bacısı etiraz aksiyaları keçiriblər. Onlar əmək haqlarının az olması, vaxtında ödənilməməsi, əlavə iş saatlarına görə vəsait nəzərdə tutulmaması və qanunla nəzərdə tutulan başqa hüquqlarının təmin olunmamasından narazılıq edirlər. Səhiyyə sisteminin nümayəndələri və məsul şəxsləri tibb bacılarının işi dayandırmalarının xəstəxanalarda problemlərin artmasına səbəb olduğu deyirlər. Etirazların qarşısının alınması üçün təhlükəsizlik məmurları tibb bacılarına təhdid mesajları göndərir, onlardan aksiyalara qoşulmamağı tələb edirlər.

Avqustun 31-də təhlükəsizlik məmurları tərəfindən Ərdəbildəki şəxsi mənzilində həbs edilən keçmiş siyasi məhkum Abbas Lisani 2 illik sürgün cəzasını çəkmək üçün məcburi şəkildə Yəzd şəhərinə aparılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə onun ailəsi məlumat yayıb. O, sürgün cəzasına tabe olmayacağı təqdirdə barəsində daha ağır cəza tədbirləri görüləcəyi, cəza müddətinin artırılacağı ilə hədələnib. Abbas Lisani barəsində çıxarılan ədalətsiz və qanunsuz sürgün cəzası qərarına tabe olmayacağını bildirib. Milli hərəkat fəalının ailəsinin verdiyi məlumata görə, o, təhlükəsizlik idarəsindən buraxıldıqdan sonra Ərdəbilə geri qayıtmaq üçün Yəzd şəhərinin avtovağzalına yollanıb. Xatırladaq ki, Abbas Lisani 21 fevral 2023-cü il tarixində 4 il 2 aylıq həbs cəzasını çəkdikdən sonra “ümumi amnistiya və cəzaların azaldılması” haqqında fərman əsasında Ərdəbil həbsxanasından azad edilib. Hüquqşünas Seyid Məhəmmədrza Fəqihi bildirib ki, əgər Lisani ümumi amnistiya ilə azad edilibsə, Yəzd şəhərindəki məcburi sürgün cəzası da həmin amnistiyaya daxil olmalı idi. Bu səbəbdən milli fəalın azadlığa buraxıldıqdan sonra Yəzd şəhərinə köçürülməsi və cəzasının artırılmasının hüquqi əsası yoxdur.

Yaranan vəziyyət türk dilində kitabların nəşrinə, Azərbaycanın tarixi, dili və mədəniyyəti ilə bağlı fəaliyyətlərə birmənalı olaraq qadağa kimi dəyərləndirilə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu güneyli şair, tərcüməçi və ictimai fəal Saleh Səccadi deyib. O, İranın Mədəniyyət və İslami İrşad Nazirliyinin ölkədə Azərbaycan dilində kitabların nəşrinə qadağa və məhdudiyyətləri artırdığını açıqlayıb. Səccadi bildirib ki, ölkədə Azərbaycan türklərinin milli kimlik, dil və mədəniyyətini qoruyub saxlamaq və inkişaf etdirmək üçün fəaliyyətlərinin genişlənməsi ilə eyni vaxtda buna qarşı qadağaların tətbiqi də güclənib. Yazıçının sözlərinə görə, xüsusilə son üç ildə Azərbaycan dilində kitabların nəşrinə qadağa və senzura daha da kəskinləşib.

Ərdəbil şəhərində yaşayan keçmiş siyasi məhbus və milli hərəkat fəalı Abbas Lisaniyə barəsində bundan əvvəl çıxarılmış Yəzd şəhərinə sürgün cəzasının icrası ilə bağlı xəbərdarlıq məktubu göndərilib. Bu barədə yerli mənbələr məlumat yayıb. Bununla bağlı ona Ərdəbil əyalətinin Məhkəmə Xidmətləri İdarəsi çağırış məktubu göndərib. Məktubda Abbas Lisanidən bu gün avqustun 5-də adı çəkilən idarəyə getməsi istənilib. "Əks təqdirdə sizin saxlanılmanız üçün tədbirlər görüləcəkdir",- deyə məhkəmənin çağırış məktubunda xəbərdarlıq edilib. Qeyd edək ki, 2023-cü il fevralın 21-də Ərdəbildə həbsxanasında 50 ay həbs çəkdikdən sonra Yəzd şəhərinə iki illik sürgünə göndərilən Abbas Lisani "məcburi sürgün hökmünə tabe olmayacağam" bəyanatı yayıb və fevralın 23-də Ərdəbilə geri dönüb. Abbas Lisani 2019-cu ilin iyul ayında rejimin Ərdəbildəki İnqilab Məhkəməsinin 1-ci şöbəsi tərəfindən 8 il həbs və 2 il sürgün cəzasına məhkum edilib.

Qərbi Azərbaycan əyalətinin mərkəzi Urmiya şəhərində 44 yaşlı ictimai fəal Yusif Ziyayi həbs edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə insan haqları fəalları məlumat yayıb. O, təhlükəsizlik məmurları tərəfindən saxlanılıb və naməlum yerə aparılıb. Yusif Ziyayinin ittihamı və həbs səbəbləri barədə açıqlama verilməyib.

Təbrizin üstüörtülü bazarında yerləşən tarixi "Mirzə Mehdi" hamamı baxımsızlıq ucbatından tamamilə dağılmaq üzrədir. Bu barədə "mədəni fəallar məlumat yayıb. Bildirilib ki, Bu, Mədəni İrs Təşkilatının tarixi abidənin bərpasına vəsait ayırmaması ilə bağlıdır. Divar və sütunlarında nadir rəsm əsərlərinin olduğu abidə Qacarlar dövründə inşa edilib. Qeyd edək ki, Şərqi Azərbaycanda bu günə kimi tanınan və qeydə alınan tarixi abidələrin sayı 1800-dən çoxdur. Əyalət bu sahədə İranda ən çox tarixi abidəyə malik olan 5 əyalət arasında yer alır. Təbrizdə 600-dən çox tarixi tikili, abidə və evin mövcud olmasına baxmayaraq, onlardan bir çoxu dağıdılıb, baxımsız qalıb və ya dağılmaq üzrədir. Mədəni İrs, Turizm və Əl İşləri Nazirliyinin yerli bölmələri tarixi abidələrin bərpası və qorunması üçün mərkəzdən yetərli büdcə ayrılmadığını deyirlər.GünazTV