Güney

Fars dili və ədəbiyyatının qorunub inkişaf etdirilməsi, yayılması və İranın qədim mədəniyyəti, şəxsiyyətlərinin dünya səviyyəsində tanıtdırılması istiqamətindəki fəaliyyətlərin təkmilləşdirilməsi üçün fars dili və İran ədəbiyyatında müstəsna yeri olan Nizami Gəncəvi Fondunun yaradılması qərara alınıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Prezident səlahiyyətlərini yerinə yetirən Məhəmməd Müxbirin imzası ilə yayılan bəyanatda bildirilib. Ali Mədəni İnqilab Şurasının təsdiq etdiyi qərarı İran Mədəniyyət və İrşad Nazirliyi də qəbul edib və onun icrası, bu istiqamətdə işlərin aparılması üçün bütün dövlət qurumlarına göndərilib. Qeyd edək ki, xüsusilə son illər İran Mədəniyyət və İrşad Nazirliyi, Fars Dili Akademiyası, Ali Mədəni İnqilab Şurası və başqa dövlət qurumları Nizaminin fars və İran şairi olduğu barədə təbliğatlarını artırıblar. Bunun üçün xüsusi büdcə və imtiyazlar ayrılıb, bir çox şəhərlərin məktəblərində “Nizmi həftəsi” keçirilir. 2022-2023-cü illərdə bu qəbildən olan tədbirlərin Şərqi və Qərbi Azərbaycan və Ərdəbil əyalətlərində keçirilməsi milli və mədəni fəalların etirazları ilə qarşılaşsa da, tədbirlər müxtəlif səviyyələrdə davam etdirilir.

Urmiya şəhərinin bəzi xəstəxanaları danq qızdırmasına yoluxanları qəbul etməkdən imtina edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Təbrizin “Azərəncümən” nəşri məlumat yayıb. Bildirilib ki, xəstəliyə yoluxanların vəziyyətinin ağır olmasına baxmayaraq, onların qəbulu və müalicəsinə icazə verilmir. Bunun səbəbləri barədə məlumat verilməyib. Qeyd edək ki, son günlər İranda danq qızdırmasına yoluxma halları artıb. Yoluxma nəticəsində bir neçə nəfər həyatını itirib.

İranın rəsmi dövlət mediası Azərbaycan və Türkiyə ilə bağlı dərc etdikləri materiallarda davamlı olaraq yer adlarını təhrif edirlər. Bu qəbildən olan növbəti təhrifi İRNA xəbər agentliyi edib. Agentlik Qərbi Azərbaycan əyalətindən olan alpinistlərin Türkiyənin Ağrı dağına dırmanışı barədə xəbər dərc edib. "2 alpinist 5 günlük yürüşdən sonra Türkiyənin ən yüksək dağı olan Ararat dağının zirvəsinə qalxdılar",- xəbərdə Ağrı dağı "Ararat" verilib.

Hazırda İranda 6,5 milyon vətəndaş evsizdir və onların aylıq gəlirlərinin 60%-i ev kirayəsinə xərclənir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İran parlamentinin üzvü Müctəba Yusifi deyib. Qeyd edək ki, bundan əvvəl rəsmi məlumatda evsizlərin sayının 5 milyon olduğu bildirilmişdi.

İyulun 11-də Təbrizdə yaşayan milli fəal Səccad Sidqi təhlükəsizlik idarəsinə aparılaraq dindirilib. Bu barədə yerli insan haqları fəalları məlumat yayıblar. Onlarn sözlərinə görə, mülki güyimli əmurlar məhkəmə hökmü  olmadan iş yerinə gedən milli fəalı özləri ilə idarəyə aparıb, 4 saat dindirdikdən sonra sərbəst buraxıblar. Məmurlar Səccad Sidqinin təhküləsizlik idarəsindən edilən çağırış zənglərinə cavab vermədiyinə görə onun təhdid ediblər. Qeyd edək ki, Səccad Sidqi bundan əvvəl bir neçə dəfə saxlanılıb, "İrana qarşı olan qrup və ya təşkilatların xeyrinə təbliğat"da günahlandırılıb və girov qarşılığında müvəqqəti sərbəst buraxılıb.

Məsud Pezeşkianın Qərbi Azərbaycan əyalətinin Salmas şəhərindəki seçki qərargahının üzvü Hacı Əlili həbs edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə yerli mənbələr məlumat yayıb. Məlumata görə, o, din xadimlərini, müharibə veteranlarını və İbrahim Rəisini təhqir etməkdə günahlandırılıb. Qeyd edək ki, Hacı Əlili seçkiqabağı təbliğat kampaniyasında vətəndaşların mollalara inanmadığını deyib. O, İbrahim Rəisinin həddən artıq şişirdildiyini, əslində onun prezident kimi azərbaycanlılar üçün yaddaqalan heç bir iş görmədiyini söyləyib.

Təbrizdə Rabitə Nazirliyinin təqaüdə çıxmış işçiləri növbəti dəfə etiraz aksiyası keçiriblər.  Bu barədə yerli sosial media şəbəkəsində məlumat yayılıb. İyunun 8-da Rabitə Nazirliyinin yerli idarələri qarşısına toplaşan təqaüdçülər pensiyalarının artırılmamasına, vaxtında ödənilməməsinə və qanunla nəzərdə tutulmuş başqa haqlarının pozulmasına etirazlarını bildiriblər. Məlumata görə, təqaüdçülər hökumət rəsmilərindən onların müraciətlərinə baxılmasını tələb edən şüarlar səsləndiriblər: Tələblərini əks etdirən plakatlar qaldıran təqüdçülər Rabitə Nazirliyinin rabitə şirkətlərindəki səhmdarları dəstəklədiyini, işçi və təqaüdçülərin hüquqlarının pozulmasına göz yumduğunu bildiriblər. Onlar "Təqaüdə çixmış rabitə işçilərinə qarşı neçə illik zülmə son verin!", "təqaüdçülərlə bağlı konstitusiya tələblərini yerinə yetirin" və başqa etiraz məzmunlu plakatlar açıblar. Qeyd edək ki, Rabitə Nazirliyinin təqaüdçüləri bir neçə ildir davamlı şəkildə eymi tələblərlə aksiya keçirsələr də, bu günə kimi onların problemləri həll olunmayıb.

Hazırda Tehranın Evin həbsxanasında saxlanılan bir neçə milli fəal məhkəməyə çaöırılıb. Bu barədə Abbas Lisani adına fəaliyyət göstərən sosial media kanalı məlumat yayıb. Mürtəza Pərvin Coda, Baqir Hacızadə, Ayaz Seyfxah və Kamal Nuri adlı milli fəallara göndərilən çağırış məktubunda onların iyulun 3-də Tehran İnqilab Məhkəməsinin 15-ci bölməsində olmaları istənilib. Çağırış məktubunda bildirilib ki, bu onlara qarşı açılan məhkəmə işi ilə bağlı dinləmə iclasının keçirilməsi ilə bağlıdır. Bununla yanaşı başqa milli fəal Səid Minayi də, sosial mediada etdiyi paylaşımda çağırış məktubu aldığını və ondan iyulun 7-də İnqilab Məhkəməsinin 15-ci bölməsinə getməsinin tələb oldunduğunu yazıb. Qeyd edək ki, adı çəkilən fəallar və başqa bir neçə fəal fevral ayının 5,6 və 7-də Xiyav, Ərdəbil, Rəşt, Urmu, Təbriz, Tehran, Kərəc və Astara şəhərlərində həbs ediliblər. Təhlükəsizlik məmurları onların bəzilərinin evinə hücum edib, axtarış aparıb və onlara məxsus bir sıra avadanlıqları müsadirə edib.GünazTV

Son iki ay ərzində Qərbi Azərbaycan əyalətində iş qəzalarında ölən və yaralananların sayı açıqlanıb. Bu barədə "İlna" xəbər agentliyi məlumat yayıb. Məlumatda bildirilib ki, bu müddət ərzində 7 işçi həyatını itirib, 203 işçi isə yaralanıb. Əyalətin Tibbi Ekspertiza Mərkəzinin məlumatına görə, ölən və yaralananların əksəriyyəti tikinti sahəsində çalışanlardı və onlar hündürlükdən yıxıldıqlarına görə ölüb və yaralanıblar. Müstəqil həmkarlar ittifaqları və sinfi fəallar Tibbi Ekspertiza Mərkəzinin verdiyi rəqəmlərin həqiqəti əks etdirmədiyini deyirlər. Onların fikrincə, ölüm və yaralanma halları rəsmi statistikada göstəriləndən bir neçə dəfə çoxdur. Fəallar iş yerlərinin çoxunda, özəlliklə tikinti sahəsində təhlükəsizlik qaydalarının tətbiq edilməməsi və işçilərin qoruyucu geyim, avadanlıqlarla təmin olunmamalarını ölüm hallarının çoxalmasındakı əsas səbəblərdən biri kimi göstərirlər.

İnsan haqları təşkilatları Qərbi Azərbaycan əyalətinin mərkəzi Urmu şəhərinin həbsxanasında saxlanılan 4 məhkumun barmaqlarının kəsliməsi barədə xəbərdarlıq ediblər. Bildirilib ki, Mehdi Şərifian, Kəsra Kərəmi, Hadi Rüstəmi və Mehdi Şahivəndin barmaqlarının kəsilməsi barədə məhkəmə qərarı hər an icra edilə bilər. Oğurluqda günahlandırılan adı çəkilən şəxslər ötən ilin dekabr ayında Tehran həbsxanasına köçürülsələr də, naməlum səbəblərə görə yenidən Urmu həbsxanasına qaytarılıblar. "Son günlər Qərbi Azərbaycanın baş hakimi və Urmu prokuroru onlarla görüşərək, hökmlərinin icra olunacağını və istənilən apellyasiya tələbinin rədd ediləcəyini bildirdilər",- insn haqları təşkilatları məhkumların ailələrinə istnadən xəbər verib. Qeyd edək ki, İran Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ümumdünya Mülki və Siyasi Hüquqlar Bəyannaməsinin 7-ci maddəsini imzalamasına baxmayaraq öhdəliyinə əməl etmir. Bəyannamədə məhkumlara qarşı işgəncə, qeyri-insani davranış, bədən əzalarının kəsilməsi və təhqir qadağan edilib. 

Təbriz həbsxanasında məhkumluq dövrünü yaşayan milli fəal Salar Tahir Əfşara qarşı məhdudiyyətlər tətbiq edilib. Bu barədə onun Bacısı Sevda Tahir Əfşar məlumat yayıb. Bildirib ki, Salar Tahir Əfşar aclıq aksiyasına başlayandan sonra onun ailəsi ilə görüşü və telefon danışığına qadağa qoyulub. Salar Tahir Əfşar Tehranın Evin həbsxanasında saxlanılan və aclq aksiyası keçirən fəallara dəstək verdiyinə görə təzyiqlərlə üzləşib, aclıq aksiyasına əl atıb. Qeyd edək ki, 4 aydan çoxdur Evin həbsxanasında saxlanılan 4 mili məhbus, qeyri-müəyyən şərayitdə saxlanılmalarına, Təhlükəsizlik Nazirliyinin əməkdaşları və məhkəmənin qanunsuz əməllərinə etiraz əlaməti olaraq aclıq aksiyası keçirirlər. Onlara dəstək məqsədilə Təbriz həbsxanasında saxlanılan Kərim İsmayılzadə və Salar tahir Əfşar da aclıq aksiyasına əl atıblar.

Təbrizdə ailə başçısı 35 yaşlı həyat yoldaşı, 13 yaşlı qızı və 9 yaşlı oğlunu güllələyərək öldürdükdən sonra özünə də atəş açaraq həyatına son qoyub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə yerli media məlumat yayıb. Adı açıqlanmayan şəxsin depressiyadan və psixi pozuntudan əziyyət çəkdiyi üçün cinayət törədiyi bildirilib. İranın Psixiatriya Assosiasiyasının verdiyi məlumata görə, son bir ildə ölkə vətəndaşları arasında depressiya halları iki dəfə artıb