Təhlil

Azərbaycanın sabiq xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov rəsmi Bakı ilə “şimal qonşumuz” arasında böhran ilə bağlı sensasion açıqlama yayıb.  O qeyd edib ki, hamı bu böhranın AZAL-ın təyyarəsinin qəzaya uğramasından sonra başladığını düşünür. “İndi bir çox şərhçilər “1 nömrəli” təyyarədə GPS-in müvəqqəti bağlanmasının da böhranın səbəblərindən biri olduğuna işarə edir” -deyə, Zülfüqarov özünün feysbuk hesabında yazıb.  Qeyd edək ki, ötən ilin sonunda “Turan” agentliyi 25 dekabr 2024-cü il tarixində, AZAL-ın sərnişin təyyarəsi vurulan gün, həmin vaxt öz təyyarəsi ilə Rusiya səmasında olan Azərbaycanın dövlət başçının təyyarəsinin də GPS siqnalının söndürüldüyü barədə məlumat yaymışdı. “Turan” sonradan həmin məlumatı təkzib etdi. Agentliyin konkret səbəb göstərmədən bağlanmasını da bəzi şərhçilər bu məlumatla əlaqələndirmişdilər.  Tofiq Zülfüqarovun bu paylaşımı İlham Əliyevin təyyarəsinin Rusiya səmasında РЭБ hücumuna məruz qalması haqda məlumatın həqiqiliyinə sübhə yeri qoymur. Çünki, o, yaxın şəxs olaraq İlham Əliyevin icazəsi olmadan belə bir məlumat yaya bilməzdi.  Tofiq Zülfüqarov daha irəliyə gedərək, hər iki hadisənin Rusiya rezidenti Vladimir Putinin “qeyri-tolerantlığından” qaynaqlandığına işarə edib: “Bu hadisələrin əsas tətikçisi nə ola bilərdi? Niyə V.Putin və ya ona bənzəyən bir şəxs birdən-birə çox “qeyri-tolerant” oldu?” Daha sonra Zülfüqarov Qarabağ münaqişəsində Rusiyanın rolundan və separatçıların indi Bakıda keçirilən məhkəməsində bütün cinayətlərin rəsmi sübuta yetməsindən yazıb.  “Təqsirləndirilən şəxslərin ifadələri münaqişənin iki əsas səbəbi kimi göstərilən – “separatizm” və “millətlərin öz müqəddəratını təyinetmə hüququ” tezislərini darmadağın etdi. Aydındır ki, təqsirləndirilən şəxslər İrəvandan maaş və göstərişlər alıblar, lakin hətta orada da onları açıq şəkildə Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının agentləri adlandırırlar və Vardanyan həm də Rusiya və digər siyasi elitanın maliyyə sirlərinin ən böyük daşıyıcısıdır. Bu cür məlumatların Azərbaycanda cəmləşməsi ölkəmizi müstəqil və potensial olaraq düşmən üçün çox təhlükəli edir…. Hətta “Qarabağ işi” ilə bağlı Rusiya və Qərbin xüsusi strukturlarının “qarşılıqlı əlaqəsi” ilə bağlı dolayı informasiya da dünya ictimaiyyətinə açıqlana bilər” – deyə, Zülfüqarov vurğulayıb.  Tofiq Zülfüqarovun sonrakı sözlərindən anlaşılır ki, Putin İlham Əliyevdən Bakıda həbsdə olan Ruben Vardanyanın və digər erməni  separatçılarını azad etməsini istəyib və sözü yerə düşəndən sonra bu hadisələr baş verib: “Düzünü desək, biz artıq çox şeyi təxmin edirdik və bilirdik, amma bizim təxminlərimiz bir şeydir, şahid ifadələri, qeydə alınmış ifadələr və ya məhkəmə hökmü tamam başqa şeydir. Rusiya Federasiyasının nümayəndələri “Qərb tərəfdaşlarından” fərqli olaraq, “leytenant Şmidtin uşaqları”nın azadlığa buraxılmasına çağırış etmədilər, lakin bu, onların bağlı qapılar arxasında bunu etmədikləri anlamına gəlmir. Düşünürəm ki, son və bəlkə də gələcək hadisələrin əsas səbəbi budur…” Basta

İcbari tibbi sığortanın ölkə üzrə tətbiqindən 4 il zaman keçir. Vətəndaşların səhiyyə ilə bağlı maliyyə yükünü azaltmaq məqsədi daşıyan bu xidmət ötən müddətdə büdcəyə milyonlara başa gəlməkdədir. Bunun üçün İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin tenderlərinə nəzər salmaq kifayətdir. Tibb müəssisələrinin tibbi avadanlıqlarla təchizatı, dərman preparatlarının alınması, bir sıra cərrahi əməliyyatların icrası ilə bağlı aidiyyəti qurum tərəfindən son 4 ildə minlərlə tender keçirilib. Şirkətlərlə milyonlarla manat dəyərində müqavilələr imzalanıb. Lakin xidmətin keyfiyyəti, əlçatanlığı hələ də aşağıdır. Səbəblər isə müxtəlifdir. Onların arasında şəffaflıqla bağlı nüanslar da var. Agentliyin keçiridiyi tenderlər üzrə bağlanan müqavilələr belə deməyə əsas verir ki, İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi mütəmadi olaraq müsabiqələrdə eyni şirkətləri seçir. Agentlik 2023-cü ilin noyabrından 2024-cü ilin sonuna qədər uşaqlarda anadangəlmə ürək qüsurlarının aradan qaldırılması çərçivəsində kardiocərrahi əməliyyat xidmətlərinin icrası ilə bağlı "Bona Dea” ilə 2.264.220 manat dəyərində müqavilə imzalayıb. Bu müqavilə çərçivəsində ümumilikdə 44 tibbi xidmət göstərilib. Xidmətlərə ürək qapaqlarının təmiri və ya dəyişdirilməsi, kardiostimulyatorların implantasiyası və dəyişdirilməsi, ürəkətrafı kisənin açılması və digər tibbi prosedurlar daxil olub. 2023-cü ilin noyabrından 2024-cü ilin aparelinə qədər 95 uşaq əməliyyat olunub. Tibbi ləvazımatların satın alınmasına xərclənən milyonlara gəlincə, bu yöndə müqavilələrin dəyərləri təzadlıdır. Ötən il tibb müəssisələri üçün dərman vasitələrinin satın alınması məqsədilə “Referans Pharmaceuticals” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 15.526.795,63, “Avromed Company” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 6.844.583,69, “Azəri Med” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 4.524.565,54 manatlıq müqavilə imzalanıb. 2024-cü il ərzində angioqrafiya zamanı istifadə olunan tibbi ləvazimatların satın alınması üçün “Medsol” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətə 6.988.700,71, “Besan” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətə isə 3.851.874 manat ödənilib. “Paşa-K” Firması ilə eyni xidmət üzə 134.938,81, “Arash Medical Company” ilə 339.747,39, “Kripto Lab” ilə 65.806,12, “Rinara Pharma” ilə 774.767,54 manat dəyərində müqavilə imzalanıb. Satınalmaların başlama tarixi 2023-cü ilin dekabrın 25-dən 2024-cü ilin 25 dekabrına qədərdir. Bütün bu müqavilələr üzrə tenderlərin nəticələri eyni gündə - yanvarın 9-u 2024-cü ildə elan edilib. Onu da qeyd edək ki, yuxarıda adları çəkilən şirkətlər illərdir Agentliyin, eləcə də Səhiyyə Nazirliyini tenderlərinin qalibidirlər. Garant Plus MMC-yə verilən milyonlar Tenderlərin eyni şirkətlərə verilməsindən söz düşmüşkən, illərdir "Garant Plus" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət agentliyin tenderlərində bir qayda olaraq qalib elan edilir. Məsələn, ötən il göz əməliyyatlarının aparılması üçün tibbi təyinatlı vasitələrin satın alınması üçün "Garant Plus" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinə (VÖEN: 1304411071) 1.500.000,01 manat ödənib. Ardınca şirkətlə iki müqavilə imzalanıb. “Ana və uşaqların sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına dair Dövlət Proqramı”nın icrası məqsədilə tibbi sərfiyyat və ləvazimat mallarının satın alınması üçün şirkətə 41.505,2 manat, uşaqların icbari dispanserizasiyadan keçirilməsinə dair Dövlət Proqramı üzrə tibbi avadanlıqların və ləvazimatların satın alınması üçün 20.355 manat ödənib. Onu da bildirək ki, şirkətin rəsmi veb səhfəsi belə yoxdur. Dövlət Vergi Xidmətinin kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında şirkətin sahibi İlyaslı Həsənağa Rövşən oğludur. MMC müxtəlif illərdə vergi öhdəliklərinə əməl etmədiyi üçün cərimələnib. Milyonluq tenderlərin qalibi olan şirkətin nizamnamə kapitalı cəmi 100 manatdır. “Medsol” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətlə (VÖEN: 1502350481) də agentliyin əməkdaşlığı daimidir. 2024-cü il ərzində “angioqrafiya zamanı istifadə olunan tibbi ləvazimatlar”ın satın alınması üçün “Medsol” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətə 6.988.700,71, neyrocərrahiyyə əməliyyatları zamanı istifadə olunan ləvazimatların və cihazın satın alınması üçün 2.724.876,79 manat, ümumprofilli müalicə müəssisələrinin faəliyyətində istifadə olunan tibbi ləvazimatları”n satın alınması üçün isə 2.010.610,29 manat, ana və uşaqların sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına dair Dövlət Proqramı” üzrə sərfiyyat mallarının satın alınması üçün 197.063,2 manat dəyərində müqavilə imzalanıb. 2023-cü ildə isə “Medsol” MMC-yə “Yeni Klinika” tibb müəssisəsində istifadə üçün nəzərdə tutulmuş tibbi avadanlıqların ehtiyat hissələrinin satın alınmasına görə eyni tarixlərdə MMC ilə 2.560.905,74, əlavə olaraq 9.653.665 və 371.441,62 manat dəyərində müqavilələr bağlanıb. Məlumat üçün bildirək ki, Dövlət Vergi Xidmətinin kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrində MMC-nin vergi ödəyicisi kimi üç dəfə adını dəyişdiyi göstərilir. İlk adı “PAY” MMC olub. 2016-cı ildə “Alo 24”, 2021-ci ildən isə “Medsol” adlandırılır. Şirkətin qanuni təmsilçisi Salmanov Qabil Nazim oğludur. Nizamnamə kapitalı 17 milyon 975 min manatdır. Şirkətin rəsmi veb səhfəsində “Medsol”un 2013-cü ildə yaradıldığı bildirilir. Görünür, MMC “Dövlət satınalmaları” haqqında qanunun 6-cı maddəsinin 6.2.6.bəndini “nəzərə alıb”. Qanuna görə, podradçılar satınalma prosedurlarının başlanmasından əvvəlki 5 il ərzində peşəkar fəaliyyətə malik olmalıdırlar. “Zeytun Pharmaceuticals” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət də agentliyin ənənəvi tərəfdaşıdır. 2023-cü ilin oktyabrından 2024-cü ilin eyni dövrünədək tibb müəssisələri üçün dərman vasitələri”nin satın alınması məqsədilə “Zeytun Pharmaceuticals” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 2.442.822,43 dəyərində müqavilə imzalanıb. 2023-cü ilin sentyabrından 2024-cü ilin sentyabrına qədərki dövrü əhatə edən ümumprofilli müalicə müəssisələrinin faəliyyətində istifadə olunan tibbi ləvazimatlar”n satın alınması ilə bağlı müqavilənin dəyəri isə 601.562,7 manat olub. 2023-cü ilin avqustundan 2024-cü ilin eyni dövrünədək tibb müəssisələri üçün dərman vasitələrinin satın alınması yönündə müqavilə 3.280.063,11 manat təşkil edib. Xatırladaq ki, 2023-cü ildə imtiyazlı qrupa daxil olan xəstələrin təminatı üçün dərman vasitələrinin satın alınması üçün “Zeytun Pharmaceuticals” MMC (VÖEN 1701688171) ilə 7 milyon 852 min 864 manatlıq tender müqaviləsi bağlanmışdı. Əsasən metrostansiyalarda fəaliyyət göstərən “Zeytun” apteklər şəbəkəsini özündə birləşdirən “Zeytun Pharmaceuticals” MMC 9 oktyabr 2014-cü ildə təsis edilib. Nizamnamə kapitalı 4000 manat olan qurum İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Baş İdarəsi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınıb. Şirkətin qanuni təmsilçisi “Rəvan” futbol klubunun keçmiş vitse-prezidenti Bəhruz Şirəliyevdir. MMC-yə qarşı müxtəlif illərdə əhali ilə pul hesablaşmalarının aparılması qaydalarını pozduğu üçün 40 min manatdan çox maliyyə sanksiyası tətbiq edilib, 2017-ci ildə isə Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq vergi hesabatını və ya onu əvəz edən arayışı vaxtında təqdim etməməsi səbəbindən 2 hal üzrə ümumilikdə 80.000 manat maliyyə sanksiyası alıb. Nizamnamə kapitalı 20 manat olan şirkətlə milyonluq müqavilələr Agentliyin tenderlənin qalibləri arasında nizamnamə kapitalı 20 manat olmasına baxmayaraq, milyonların həvalə ediliyi "Keşəli" (VÖEN 1600100421) kimi şirkətlər də var. Bu, MMC ilə ötən il ana və uşaqların sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına dair Dövlət Proqramı”nın icrası məqsədilə tibbi sərfiyyat və ləvazimat mallarının satın alınması üzrə 38.375,96 manat, “Şəkərli diabet xəstəliyi Dövlət Proqramı üzrə tibbi ləvazimat və sərfiyat malları”nın satın alınması üçün 5.073.881,35 manat dəyərində müqavilə bağlanıb. "Keşəli" MMC bundan əlavə ümumilikdə agentliklə daha dörd tender müqaviləsi imzalayıb. Belə ki, şirkət "Vərəmlə mübarizə proqramına əsasən dərman vasitələrinin satın alınması" tenderi üzrə 1 185 105, "İmtiyazlı qrupa daxil olan xəstələrin təminatı üçün dərman vasitələri"nin satın alınması" tenderi üzrə 255 218, “Ana və uşaqların sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına dair Dövlət Proqramı” üzrə dərman vasitələrinin satın alınması" tenderi üzrə 962 697, "Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinin Hematologiya bölməsi üçün spesifik dərman vasitələrinin satın alınması" tenderi üzrə 21 033 manatlıq tender müqavilələri bağlayıb. Layihələndirmə və təmirə 20 milyon manata yaxın pul xərclənib “Kliniki Tibbi Mərkəz” publik hüquqi şəxsin 1 saylı korpusunun əsaslı təmiri ilə əlaqədar layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması işlərinin və tikinti müddətində müəllif nəzarətinin həyata keçirilməsi xidmətlərinin satın alınması ilə bağlı "TFM-SMART PROJECT" MMC ilə 125.166,14, “Kliniki Tibbi Mərkəz” publik hüquqi şəxsin 7 saylı korpus və mətbəx binasının əsaslı təmiri ilə əlaqədar layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması işlərinin və tikinti müddətində müəllif nəzarətinin həyata keçirilməsi xidmətlərinin satın alınması üçün "HİNAL PROJE" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 41.772, “Kliniki Tibbi Mərkəz” publik hüquqi şəxsin tabeliyində olan 5 nömrəli Kliniki Doğum Evinin əsaslı təmiri işlərinin satın alınması ilə bağlı “ORN Group” ilə 14.819.295,14 manat dəyərində müqavilə imzalayıb. Qeyd edək ki, 5 nömrəli Kliniki Doğum Evinin əsaslı təmiri işlərinin satın alınması üzrə açıq tender müsabiqəsi 06.06.2023-cü ildə başlayıb. Tenderin nəticəsi 26.10.2023-cü ildə elan edilib. MMC 2022-ci ildə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin Bakı şəhəri, Nəsimi rayonu, Süleyman Ələsgərov küçəsi, 10 A (Kiçik Dəniz küçəsi-4) ünvanında yerləşən ümumi sahəsi 3303.20 kvadrat metr olan inzibati binasının əsaslı təmir işlərinin satın alınması üzrə keçirilmiş bir açıq tenderin də qalibi olub. Bu tenderdə isə “ORN Group” MMC Tibbi Sığorta Agentliyindən 4.144.710,67 manat məbləğində dövlət sifarişi alıb. 26.07.2022-ci il tarixində satınalma müqaviləsi bağlanıb. Dövlət Vergi Xidmətinin kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarından belə aydın olur ki, “ORN Group” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Baş İdarəsində 12.03.2007-ci il tarixdə dövlət qeydiyyatına alınıb. Nizamnamə kapitalı 285 120 manat olan MMC-nin qanuni təmsilçisinin isə Bağırov Qəzənfər Füzuli oğludur. Şirkətin özünün rəsmi ünvanında isə yaranma tarixi kimi 2004-cü il göstərilib. 2008-ci ildə MMC-nin Vyanada törəməsi də təsis edilib. “ORN Group”un qarışıq podrat xidmətləri göstərdiyi irəli sürülüb. Agentliyin icarə müqavilələri də diqqət çəkir. Bakı şəhəri, Nəsimi rayonu, Lev Tolstoy küçəsi 170 ünvanında yerləşən ümumi sahəsi 1709.70 m2 olan 4 mərtəbəli qeyri yaşayış binasının icarə xidmətinin satın alınması ilə bağlı “Facility Management Group” MMC ilə 587.676 AZN dəyərində müqavilə bağlanılıb. 2017-ci ildə yaradılan şirkət əmlakın idarə edilməsi xidməti təklif edir. Nizamnamə kapitalı 2534147 manatdır. Portfelinə “Zefir Mall”, “BEGOC biznes mərkəzi”, “Çinar Plaza”, “Dalğa Plaza”, “Sahil Plaza”, “Bayıl Plaza” biznes mərkəzləri, “Hillside Residence”, “Vurğun Residence”, “Roseville Residence”, “Təbriz Evləri”, “Ambassador Suites”, “Motor Village” daxildir. 2023-cü ildən şirkətin qanunu təmsilçisi Allahverdiyev İlham Allahşükür oğludur. Ondan əvvəl təmsilçilik Kamran Məmmədovda olub. Yeri gəlmişkən, müxtəlif dövrlərdə qanuni təmsilçilik bu iki şəxs arasında dəyişib. 2025-ci ilin birinci rübündə elan edilən tenderlər və bağlanan müqavilələr Bu ilin əvvvəlindən Agentlik bir neçə tender elanı verib. Bunlar server-şəbəkə kompleksinin, fərdi istifadəçilərin təhlükəsizliyini təmin edən XDR təhlükəsizlik həlli (lisenziyaların)”nin satın alınması (69.768,54 AZN), layihə idarə olunması üçün lisenziyaların satın alınması (7.048,53 AZN), İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin yeni inzibati binasının divarlarının, sütunlarının dekorativ üzlənməsi, səs izolyasiyasının olunması (1 otaq), malların və mebellərin satın alınması (733.408,81 AZN), eşitmə və nitq məhdudiyyəti olan şəxslərin icbari tibbi sığorta ilə bağlı məlumatlandırılması məqsədilə jest dili ilə video çarxların hazırlanması (4.550,00 AZN), yazılı tərcümə xidmətinin satın alınması(12.976,00 AZN) ilə bağlıdır. Qeyd edək ki, tenderlər arasında 3 müsabiqə nəzarət orqanının qərarı ilə ləğv edilib. Bunlardan biri də agentliyin yeni inzibati binasının divarlarının, sütunlarının dekorativ üzlənməsi, səs izolyasiyasının olunması (1 otaq), malların və mebellərin satın alınması ilə bağlı tenderdir. Bağlanan müqavilələrə gəlincə, Bakı Metropoliteninin stansiyalarında reklam lövhələrinin çapı, montajı və quraşdırılması xidmətlərinin, müxtəlif növ lisenziyaların, “e-Tabib” mobil tətbiqinin funksional inkişafı və 1 (bir) illik texniki dəstək xidmətinin satın alınması başa çatıb. “e-Tabib” mobil tətbiqinin funksional inkişafı və 1 (bir) illik texniki dəstək xidmətinin satın alınması üçün “ALL İN One Technologies” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 413.295 AZN, "Bakı Metropoliteni" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 232.106 AZN, müxtəlif növ lisenziyaların satın alınması ilə "Buz Tech" MMC 319.767,94 AZN dəyərində müqavilə imzalanıb. Xatırladaq ki, 2024-cü ildə Hesablama Palatası İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyində həyata keçirilmiş dövlət satınalmalarının hüquqi aktlara uyğunluğunun auditini aparmışdı. Sənəddə bağlanılan satınalma müqavilələri üzrə müxtəlif hallarda uyğunsuzluqların, bir-birini təkzib edən maddələrin olduğu əksini tapırdı. Eləcə də bildirilirdi ki, dövlət satınalmalarını tənzimləyən qanunvericiliyin tələblərinə riayət edilməyərək bir mənbədən satınalma metodu ilə malların (işlərin və xidmətlərin) satın alınması zamanı ehtimal olunan qiymətin hesablanmaması bəzi hallarda bağlanılan və icra olunan satınalma müqavilələri üzrə icarəyə götürülmüş obyektlər üzrə icarə qiymətləri mövcud bazar qiymətindən yüksək olur. Dərman və tibbi təyinatlı vasitələrin satın alınması prosesində bəzi hallarda ayrı-ayrı malların vahidinin ehtimal olunan qiyməti düzgün müəyyən edilmir. Eyni adlı dərman və tibbi təyinatlı vasitələrin vahidi üzrə alış qiymətlərinin fərqli olması əlavə vəsait xərcinə səbəb olur. Satınalma üzrə qalib müəssisələr tərəfindən bəzi hallarda müqavilə öhdəlikləri vaxtında yerinə yetirilmir.Teleqraf)

Rusiyanın Moskvada keçirilən 9 May paradında başı qarışması və 3 günlük atəşkəs elanından yararlanan Ukrayna Rusiyanın ən vacib strateji obyektlərinə dron hücumları edir. Bunu həm də çəkinmədən, Rusiyanın sonradan cavab vermə ehtimalını saya almadan edir, xeyli ziyan vurur.  Ukraynaya bu əsası və bu arxayınçılığı verən nə və kimdir? Birisi haqq-ədalətdir. Həm Rusiyanın Ukraynaya qarşı haqsız işğalçı müharibəsi, həm də Kremlin keyfi və istəyən vaxt, "atəşkəs edək, bayram eliyirəm" deməsidir. İlk "dayanoldurum" tüfənglər vardı bir atımlıq, düşmənə çığırırdılar ki, "ayə atma, dayan qoy patronumu doldurum!". Putin keçib indi, Ukrayna ilə "dayandolduruma". İkincisi, Ukraynanın bu dəfə, arxayın hücumları arxasında təbii ki, çox güclü qüvvə dayanır, əks halda Kiyev bu məqamda addıma çətin getsin. Bu qüvvə isə, təbii ki, Trampın Ukraynaya ciddi və güclü üstüörtülü ABŞ dəstəyidir. Görünür ki, Tramp Putinin uzantılı oyunundan bezib, artıq. Sozcu.az-ın xəbərinə görə, bunu ekspert İlqar Altay özünün feysbuk səhifəsində yazıb. 

Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) sədri Məzahir Pənahovun oğlu Məhəmməd Pənahovun həyat yoldaşına qarşı zorakılığı barədə sensasion xəbər şok effekti yaratdı. Təkcə ona görə yox ki, zorakılığı törədən şəxs ölkədə tanınmış şəxsin övladıdır, həm də ona görə ki, döydüyü, dəhşətli zorakılığa (fotolardan aydın görünür) məruz qoyduğu qadın həyat yoldaşı və üstəlik, hamilə olub. Nəticədə qadın övladını itirib. Məhəmməd Pənahovun törətdiyi hadisənin xəbər yükü də ilk növbədə bir qadına qarşı törədilən zorakılıqdır. Daha sonra isə onun məhz Məzahir Pənahovun övladı olması diqqəti çəkir. Amma bütün bunlara – oğlunun törətdiyi əməllərə görə Məzahir Pənahovun əlbəttə ki, heç bir məsuliyyəti yoxdur. Burada əsas məsələ Məzahir Pənahovun heç bir yerdə işləməyən oğlunun ABŞ-da, özü də bu ölkənin ən bahalı bölgələrindən olan Los-Ancelesdə yaşadığı dəbdəbəli həyatdır. Cütlük kifayət qədər lüks həyat şəraitinə malik olub. Oğul Pənahovun həyat yoldaşına qarşı zorakılığının səbəblərinin də dəbdəbəli həyatın yaratdığı pis vərdişlərdən qaynaqlandığı deyilir. Yayılan xəbərin yaratdığı ikinci sensasiya məhz budur: 2022-ci ildə Bakıda ailə həyatı quran oğul Pənahov ABŞ-a köçüb və Los-Ancelesdə yaşamağa başlayıb. Heç bir iş yeri, məşğuliyyəti, qazanc mənbəyi olmayıb, lakin bu onun Los-Ancelesin nüfuzlu Bel-Eyr bölgəsində, Hollivud ulduzlarının qonşuluğunda 2 milyon 35 min 400 dollara dəbdəbəli villa almağına maneçilik törətməyib. Los-Anceles, Hollivud ulduzlarının yaşadığı Bel-Eyr bölgəsi və 2 milyon 35 min 400 dollarlıq villa. Britaniyanın “Halifax”, “Natwest” bankları, ABŞ bankları, eləcə də Dubayda heç vaxt boş olmayan bank hesabları... Bu arayış bütün diqqəti məhz Məzahir Pənahovun üzərinə yönəldir. MSK sədri Məzahir Pənahovun aylıq vəzifə maaşı 3 min manatdır. Uzun illər fəaliyyət göstərdiyi postun yaratdığı müəyyən üstünlüklər də ola bilər, misal üçün, dövlət mükafatları, çoxillik iş təcrübəsinə görə mükafatlar və s. Amma Məzahir Pənahovun aylıq maaşı və rəsmi şəkildə əldə edə biləcəyi maliyyə imkanları Los-Ancelesdə 2 milyonluq villa almasına yetərli ola bilməz. Hesablamağa çalışaq: Məzahir Pənahovun aylıq maaşı 3 min manatdırsa, oğlunun aldığı 2 milyon 35 min 400 dollarlıq villanı almaq üçün yemədən-içmədən 679 ay işləməlidir və bu, 56 il 8 ay edir. 74 yaşlı Pənahov 2000-ci ildən MSK-nın sədridir. Belə bir hesablama bütün riyazi məntiqi alt-üst edir... Məzahir Pənahovun oğlunun hamilə arvadını döyməsi xəbərində ikinci, əslində əsas sensasiya da məhz burada gizlənib. Atası 3 min manat maaş alan, özü heç bir yerdə işləməyən oğul Pənahov 2 milyonluq villanı necə alıb? Ümumiyyətlə, oğul Pənahov ABŞ-da işləmirsə, orda biznesi yoxdursa, niyə və hansı vəsaitlə Los-Ancelesdə, ən bahalı məhəllədə yaşamalıdır? Sualın cavabı varmı?.. Asif Nərimanlı Axar.az

ABŞ və Ukrayna arasında imzalanmış “Amerika–Ukrayna Bərpa İnvestisiya Fondunun yaradılması haqqında” saziş 57 mineralı əhatə edir və sənəddə ABŞ-dan hərbi yardım məsələsi də qeyd olunur, lakin bir sıra məsələlər ətraflı izah olunmayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu sənədlə tanış olan “Yevropeyskaya pravda” nəşri yazıb. Bildirilir ki, danışıqlar zamanı Ukrayna və ABŞ sazişi bir neçə hissəyə bölməyə qərar verib: “Xüsusilə, Vaşinqtonda imzalanmış ikitərəfli saziş hökumətlər arasında bəzi sahələrdə əməkdaşlığın siyasi çərçivələrini müəyyən edir. Bunlara yeraltı sərvətlərin işlənməsi, faydalı qazıntıların satışı, ABŞ tərəfindən, o cümlədən hərbi sahədə, Ukraynaya göstəriləcək gələcək yardım daxildir”.

Çinin Xarici İşlər Nazirliyi Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Szinpin ilə ABŞ Prezident Donald Tramp arasında yaxın zamanlarda telefon danışığının olmadığını bəyan edib. Sozcu.az xəbər verir ki, nazirliyin rəsmisi Quo Jiakun ABŞ Prezidenti Donald Trampın “Time” jurnalının müsahibəsində ÇXR Sədri Si Szinpinin ona zəng etməsi barədə açıqlamasını şərh edərkən belə deyib. Quo Jiakun, ümumiyyətlə iki ölkə arasında rüsum məsələsinə dair heç bir danışığın aparılmadığını açıqlayıb: "Bir daha izah edim ki, Çin və ABŞ rüsum məsələsi ilə bağlı heç bir məsləhətləşmə və ya danışıqlar aparmır".

Son illər Bakıda çoxmərtəbəli binalardakı mənzillərin, həyət evlərinin çoxu təmirli satılır. Lakin əvvəllər təmirli mənizllərin satışı, demək olar ki, yox səviyyəsində idi. Bəs insanlar hansına daha çox üstünlük verir? Sozcu.az milli.az-a istinadən xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev bildirib ki, tikili binalarda satılan mənzillərin çoxu təmirsizdir. “Yalnız bəzi tikinti şirkətləri təmirli mənzil təklif edir. Bu zaman vətəndaşın təmirlə bağlı nəyisə seçmək şansı olmur”. Bəs alıcı istifadə olunan materialların keyfiyyətindən necə əmin ola bilər? “Əgər vətəndaş təmirli mənzil alırsa, yaxşı olar ki təmirin keyfiyyəti ilə bağlı mütəxəssislərə müraciət etsin. Başqa bir hal isə mənzili satan şəxs materialların keyfiyyəti ilə bağlı şəxsə qarantiya verməlidir. Qiymətlərə nəzər salsaq, mənzillərin təmir olunması minimal olaraq bir kv metrinə görə 200 manatdan başlayaraq 800 manata qədər dəyişir”. Realterlər ictimai birliyinin sədri Vədafar Axundov bildirir ki, insanların çox təmirsiz ev almağa üstünlük verir. Çünki bu, həm onlara qiymət baxımdan sərfəlidir, həm də istədikləri kimi təmir etdirə bilirlər. Təmirsiz evi alan şəxs minumum 20-25 faiz qabağa düşür. Hazırda 2400, 2500 manata təklif elədiyimiz mənzillərin təmirli olan forması 1000, 1200 manat daha baha çıxır. Tikinti şirkətlərinə hansı daha çox sərf edir? Bu şirkətlərə daha çox padmayaq formasında satmaq, çünki şirkət əgər təmir edirsə uzun müddət həmin təmirlər davam edir. Təmir müştərinin bəzən zövqünə olmadığı üçün bu da tikinti şirkətinə sərf etmir. Öz zövqünə görə dizayn etmək istəyən şəxslər daha çox təmirsiz mənzillərə üstünlük verir.

ABŞ rəsmiləri ukraynalı məmurlara aydın şəkildə bildiriblər ki, növbəti ABŞ administrasiyası Ukraynanın NATO-ya üzvlüyü məsələsində mövqeyini dəyişə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Nyu York Tayms” yazıb. Qəzetin məlumatına görə, Şimali Atlantika Alyansına üzvlük məsələsi London və Parisdə keçirilən danışıqlarda gündəmə gətirilib. "ABŞ-ın növbəti administrasiyası Ukraynanın NATO-ya daxil olmasına icazə vermək qərarı verə bilər", — Birləşmiş Ştatların nümayəndəsi qeyd edib. Bununla belə, amerikalı tərəf dəqiqləşdirib ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp Kiyevin alyansa üzvlüyünə qarşı çıxmağa davam edəcək.

ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ukrayna münaqişəsinin sülh yolu ilə nizamlanması planında Kiyevin nəzarətində olan ərazilərdə Avropa qoşunlarının yerləşdirilməsi barədə bənd ola bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Nyu York Post” mənbəyə istinadla məlumat yayıb. “Planın ən çətin hissəsi təhlükəsizlik qüvvələrinin necə görünəcəyidir. Biz onları dayanıqlı qüvvələr adlandırırıq. Bu, ukraynalıların istədiyi təhlükəsizlik zəmanətlərinin bir hissəsidir və ümid edirik ki, onlar bu zəmanətləri əldə edəcəklər”, - məlumatda qeyd olunub. Bundan əlavə, atəşkəs rejiminə nəzarət etmək üçün Rusiya, Ukrayna və NATO üzvü olmayan üçüncü ölkənin nümayəndələrinin daxil olacağı birgə komissiyanın yaradılması məsələsinə baxılır.

Ötən gün axşam saatlarından etibarən Bakıya yağan güclü yağışdan sonra şəhərdə bir çox yollar avtomobillər üçün  keçilməz olub, piyadalar isə demək olar ki, yollarda keçid tapa bilmirlər. Sozcu.az xəbər verir ki, sosial şəbəkələrdə yayılan görüntülərdə bəzi küçələrin balaca göllərə çevrildiyi aydın şəkildə görünür. Bəs niyə hər dəfə yağış yağanda Bakı küçələrində eyni vəziyyət təkrarlanır? Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən İri Şəhərlərin Birləşmiş Su Təchizatı Xidmətindən (keçmiş “Azərsu” ASC) bildirilib ki, bəzən Bakıda və regionlarda yağıntıların miqdarı normadan artıq olur və kanalizasiya kollektorları yağış sularını daşımaq üçün nəzərdə tutulmadığından sistemlər suyun axıdılmasında çətinlik çəkir. Mütəxəssislər isə bildirirlər ki, normadan artıq yağan yağış sullarının kanalizasiya kollektorları ilə daşınması artıq köhnəlmiş üsuldur. Halbuki, dünyanın bir çox şəhərləri bu problemi artıq təbiətdən ilham alan üsullarla həll edir. Böyük şəhərlərdə yağış sularının yollarda toplanmasının qarşısını almaq üçün müxtəlif təbii və ekoloji yönümlü üsullardan istifadə edilir. Bu üsullar həm şəhər dizaynına estetik dəyər qatır, həm də urban ekosistemlərin dayanıqlılığını artırır. Məsələn, Kopenhagen şəhərində yağış suları birbaşa parklara axıdılır. Xüsusi yollarla yönəldilən su, torpaq tərəfindən sovrularaq həm ekoloji tarazlığı qoruyur, həm də şəhərin yaşıllaşdırılmasına xidmət edir. Rotterdamda isə meydanlar təkcə əyləncə və idman üçün yox, həm də yağış sularının yığılıb tədricən torpağa hopdurulması üçün nəzərdə tutulub. Sakinlər həmin sahədə futbol oynayır, lakin yağışlı gündə ora kiçik bir su hövzəsinə çevrilir. Daha maraqlısı isə Seuldadır. Burada bir vaxtlar avtomobillərin hərəkət etdiyi yolun yerində yağışlı günlərdə süni çay axır. Yağış yağanda çay dolur, günəşli havada isə ətrafı park kimi istifadə olunur. Həm turistlərə, həm yerli sakinlərə göz oxşayan bir məkandır. Portland (ABŞ) şəhərində yağış bağları (Rain Gardens) adlı sistem tətbiq edilir. Bu sitem yollarda və ya binaların yaxınlığında yerləşdirilən xüsusi bitki əkilmiş çuxurlardır. Suyun bir hissəsini torpaq udur, qalanı isə təmizlənərək yerin altına yönləndirilir. Bəzi şəhərlərdə adi asfalt və beton yerinə, suyu torpağa keçirməyə imkan verən materiallardan istifadə edilir. Məsələn, Sinqapur şəhərində bu cür səthlər yeni urban layihələrdə tez-tez tətbiq olunur. Binaların damları bitkilərlə örtülür və yağış sularının bir hissəsini udaraq yavaş-yavaş axıdılmasına şərait yaradır. Berlin və Toronto bu texnologiyanı dəstəkləyən şəhərlərdir. Bu sadalananlar həm də onu göstərir ki, əslində yağış suyu təkcə çətirlərin açıldığı bir hadisə deyil – o, düzgün idarə olunarsa, şəhərin nəfəs alması üçün bir fürsətə çevrilə bilər. Bu gün inkişaf etmiş şəhərlərdə yağışa sadəcə təbii hadisə kimi baxmırlar. Onu resurs kimi görürlər – yaşıllaşma, suvarma, təmiz hava və şəhər estetikasının ayrılmaz hissəsi.

ABŞ və Ukrayna arasında resurslara dair saziş bu həftə imzalana bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ-ın maliyyə naziri Skott Bessent deyib. “Biz buna çox yaxınıq. Hətta bu həftə imzalana bilər”, - o bildirib.

"Ukraynanın dronlarla düşmən hədəflərinə dəqiq zərbələr endirmək qabiliyyəti Moskvanın irəliləyişini mümkünsüz edir..." Ukrayna Rusiyadan yeni genişmiqyaslı hücum gözlədiyi bir vaxtda, Moskva qoşunları Ukrayna mövqelərinə hücumlarını intensivləşdirir. Kiyev Rusiyanın növbəti böyük hücuma hazırlaşmaq üçün ehtiyat qüvvələr topladığını bildirir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "The Telegraph" nəşri yazıb. Lakin analitiklərin fikrincə, Vladimir Putinin mümkün sülh sazişindən əvvəl yeni əraziləri ələ keçirmək ambisiyalarının reallaşması çətin görünür. Səbəb Rusiya ordusunda çoxsaylı problemlər, zəif təşkilatçılıq və texnika çatışmazlığıdır. Hücumların tempi artır Müşahidəçilər bildiri ki, Rusiya qoşunlarının tank və zirehli texnika ehtiyatları demək olar ki, tükənib. Hətta kiçik taktiki uğurlar əldə olunsa belə, Rusiya bu uğurlardan məhdud resurslar səbəbilə istifadə edə bilməyəcək. Bundan əlavə, Ukraynanın dronlar vasitəsilə dəqiq zərbələr endirməsi Moskva üçün cəbhə xəttində böyük qüvvələr yerləşdirməyi çətinləşdirir ki, bu da genişmiqyaslı irəliləyişin mümkün olmadığını göstərir. Ukrayna Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Mərkəzinin icraçı direktoru Dmitri Jmaylo nəşrə deyib: "Hazırda Rusiyanın cəbhə xətti boyunca hər hansı irəliləyişi mümkün deyil. Rusiya cəbhədə böyük hərbi uğurlar əldə edə bilməyib, buna görə də, guya, böyük hərəkətlər və üstünlüklər varmış kimi təsəvvür yaratmaq istəyirlər. Biz ərazidə belə bir şey görmürük". Ötən ay prezident Vladimir Zelenski və G7 liderləri xəbərdarlıq edib ki, Rusiya xüsusilə Sumı və Xarkov istiqamətlərində yeni hücumlar planlaşdırır. Bu, Putinə gələcək danışıqlarda üstünlük qazandıra bilərdi. Çərşənbə günü Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş komandanı Aleksandr Sırski təsdiqləyib ki, hücum əməliyyatları artıq başlayıb, Rusiya hücumlarının intensivliyi xeyli artıb. Bu zaman Kiyev dünyada diqqəti Ukraynada baş verənlərə yönəltməkdə maraqlıdır, baxmayaraq ki, Donald Trumpın gündəmində sülh razılaşması yoxdur. "Hücumlar ciddi nəticə verməyəcək" Lakin Demokratiyaların Müdafiəsi Fondunun Rusiya proqramı üzrə direktor müavini Con Hardi əmindir ki, artan hücumlar mühüm nəticələr verməyəcək: "Gördüyümüz şey, sadəcə, hücumların tempində artımdır. Bu, çox kiçik miqyaslıdır. Onlar Ukrayna xəttində bir dəlik aça bilərlər, amma bu dəlikdən istifadə edib sürətli və əməli nəticə əldə edə bilməzlər". Təxminlərə görə, ən zəif nöqtə Sumı vilayətidir. Ukrayna ordusu burada qonşu Kursk bölgəsində Rusiyanın sürətli irəliləyişindən sonra yenidən qruplaşır. Kursk yaxınlığındakı döyüşlərdə iştirak etmiş ukraynalı hərbçi nəşrə bildirib ki, geriçəkilmə gecələr kiçik qruplar şəklində baş verib: "Çoxlu texnika orada qalıb", - o, deyib. Hardi qeyd edir ki, hücumlar əsasən texniki dəstəyi olmayan kiçik qruplar tərəfindən həyata keçirilir, çünki resurslar məhduddur. Təxminən 100 əsgərdən ibarət bölük ilə hücumlar nadir hallardandır. Ukrayna Rusiya müharibəsinə uyğunlaşıb Son bir ildə Rusiya təxminən 3000 tank, 9000 zirehli texnika və azı 13 000 artilleriya sistemi itirib. Hardi deyir: "Siz anbarlarda qalanlara, xüsusilə istifadə oluna biləcək texnikaya baxsanız, ehtiyatlar çox azalıb. Mən gözləyirəm ki, ilin sonuna qədər müharibəni davam etdirmək onlara çox çətin olacaq, tam tükənəcəklər". Rusiyanın üstünlüyü isə insan qüvvəsinin çoxluğudur. Putin bu yaxınlarda əlavə 160 min nəfərin orduya çağırılmasına dair fərman imzalayıb. Lakin Hardinin sözlərinə görə, bu çağırılanlara çox minimal-çox vaxt bir aydan az hazırlıq verilir. "Bu, Rusiyanın şüurlu qərarıdır- Ukraynaya təzyiqi davam etdirmək, bu əsgərləri "ət maşınına" atmaq və müharibə davam etdiyi müddətdə qüvvələrin keyfiyyətini artırmağa vaxt sərf etməmək". Hazırda Ukraynanın əsas vəzifəsi Rusiyanın çoxsaylı qoşunlarını bir məkanda toplamasının qarşısını almaqdır, çünki bu, müdafiə xəttinin yarılmasına səbəb ola bilər. Burada dronlardan istifadə həlledici rol oynayır. Hardi deyir ki, Ukrayna ən güclü dron bölmələrini genişləndirir və ümumilikdə pilotsuz sistemlərə güvənir ki, digər sahələrdəki çatışmazlıqları kompensasiya etsin. "Onlar Rusiyanın necə döyüşdüyünə yaxşı uyğunlaşıb", - ekspert bildirib.