Yazarlar

"Masada Vaşinqton təşəbbüsü ələ alsa da, sahəyə, konkret olaraq Xankəndinə Vaşinqtonun əli çatmır və Rusiyanın hərtərəfli müdafiə etdiyi separatçı rejim Azərbaycanı qəbul etmir..."           Sonuncu Vaşinqton görüşünün yekunları barədə ev sahiblərinin də, tərəflərin də verdiyi açıqlamalardan konkret hansısa nəticəyə gəlmək, açığını deyək ki, bir qədər çətindir. Kifayət dərəcədə ümumi diplomatik terminlərdən istifadə olunmaqla yenə də danışıqlarda “irəliləyişin” olduğu vurğulanan xəsis bilgilər iki istiqamətdə yozula bilər: birincisi, tərəflər arasında ilk görüşdə razılaşdırılmayan prinsipial məsələlərin heç birində yenə də razılıq əldə edilməyib və ya əldə olunan hansısa razılıq xüsusi əhəmiyyət daşımır; ikincisi, bir xeyli prinsipial məsələlərdə razılıq əldə edilib, sadəcə öncədən mətbuata açıqlama sülh müqaviləsinin imzalanmasına qarşı çıxan qüvvələr və dövlətlər tərəfindən təxribat xarakterli etirazlarla qarşılanacağından, ehtiyat edilərək detallı açıqlamalardan imtina edilib. Sülh müqaviləsinin imzalanmasını istəməyənlər məlumdur- Ermənistan siyasi müxalifəti və cəmiyyətin müəyyən kəsimi, o cümlədən diaspora və rəsmi şəkildə sülhün tezliklə bağlanmasına qarşı çıxan Rusiya və Fransa dövlətləri. Birinci Vaşinqton görüşündən sonra baş tutan Brüssel görüşündə Azərbaycanın 86.6 min kv.km ərazisinin Paşinyan tərəfindən tanınması fikrinin səsləndirilməsini doğrudan da” tərəqqi” hesab etmək olar. Qarşıda Azərbaycan və Ermənistan dövlət başçılarının 21 iyulda Brüssel görüşü gözlənilir. Hesab edirik ki, Vaşinqton görüşündə irəliləyiş varsa, Brüsseldə hansısa formada üzə çıxacaq və perspektiv sülh müqaviləsinin prinsipləri sənədləşmiş, imzalanmış şəkildə razılaşdırılacaq. Amma... Amma bu, nə sülh yaradacaq, nə də təxribatları azaldacaq, müharibədən sonra yaranmış status-kvo isə davam edəcək. Ona görə ki, problemin açar həlli Qarabağdadır, iki ölkə arasında sülh prosesi, hətta məntiqi nəticəsinə çatsa belə, hələ yekun nöqtəni vurmur. Qarabağın məlum hissəsində hələ də erməni silahlı qüvvələri işğal etdiyi torpaqlarda bütün arsenalları ilə dayanıblar və ən əsası, həmin ərazilərə nəzarət edən Rusiya hərbi kontingenti problemin mərkəzində durub, iki il səkkiz aydır sülh yaratmağa imkan vermir və yaxın zamanda belə bir perspektiv də görsənmir. Masada Vaşinqton təşəbbüsü ələ alsa da, sahəyə, konkret olaraq Xankəndinə Vaşinqtonun əli çatmır və Rusiyanın hərtərəfli müdafiə etdiyi separatçı rejim Azərbaycanı qəbul etmir. Rusiya Qarabağdakı minlərlə erməni silahlı qüvvələrinin ərzaq və silah təminatını həyata keçirir. Ermənistan isə bütün maliyyə xərclərini ödəyir və illik büdcə planlaşdırılmasında Qarabağdakı erməni silahlı qüvvələrinə ayrılan vəsait açıq göstərilib. Elə bu fakt ermənilərin yalanını sübut edir ki, “Artsax müdafiə ordusu” adı bir pərdədir, bu qüvvələri Ermənistan Respublikası maliyyələşdirir, Rusiya Federasiyası isə qoruyur. Sonuncunun əlində onlar təxribat mənbəyidir və atəşkəsi qorumaq bəhanəsi ilə Qarabağda və bütövlükdə Cənubi Qafqazda mövcudluğunu sürdürür. Qarabağdakı erməni silahlı qüvvələrinin tərkibində yerli əhalidən olanların sayca üstünlüyü  bu terrorçuların “müdafiə ordusu” adlandırılmasına əsas vermir. Sülhə mane olan ən böyük maneə də  məhz qanunsuz erməni silahlı qüvvələridir... 26 il danışıqlar aparan Ermənistan rəhbərləri siyasi iradə nümayiş etdirib problemi sülhlə həll edə bilmədilər, beş mindən çox hərbçi itirdilər və Azərbaycan ərazilərin böyük hissəsini işğaldan azad edərək bölgədə siyasi, hərbi üstünlük qazandı. İndi də Ermənistan rəhbərləri yaranmış vəziyyətdən dərs çıxarmaq niyyətində deyillər, hər danışıq prosesinə qəbulolunmayan şərtlərlə gedirlər. Bundan sonra neçə Vaşinqton, Brüssel, Qranada görüşləri olsa da, Qarabağdakı mövcud duruma az təsiri olacaq, həlledici rol oynamayacaq. Moskva, Soçi görüşləri isə zamanın süni şəkildə uzanmasına xidmət edəcək. Erməni siyasətçiləri də açıq şəkildə bildirirlər ki, “ Ermənistan yalnız bir halda öz maraqlarını irəli sürə bilər: zamanı uzatsa və eyni zamanda özünə gəlsə...”. Düşmən öz problemlərinin həll etmək üçün həm dünyada, həm bölgədə fərqli vəziyyətin yaranmasını şərt olaraq görür və prosesi havadarının köməyilə uzadır... 10 noyabr 2020-dən sonra biz bu prosesin şahidiyik, ona görə də siyasətimizdə daha konkret tələblərə üstünlük verməliyik. Laçın yolundakı nəzarət məntəqəmiz Rusiyanın erməni silahlı qüvvələrini təmin etməkdə son maneə deyil. Ruslar silah daşıya bilməsələr də, digər təminatları həyata keçirə bilirlər. Hər dəfə söylədiyimiz kimi yenə təkrar edirik: erməni silahlı qüvvələrin Azərbaycan ərazisini tərk etməsinə və ya son gülləyədək tərksilah edilməsinə vaxt qoyub xəbərdarlıq etməyin zamanı çatıb. Sülh prosesinə Qarabağdan başlamaq lazımdır...moderator İlham İsmayıl

Yenə Qərbi söyməyə başlayıblar. Guya Gədəbəydə camaatı qızışdıran Qərb imiş. Guya Qərbin məqsədi də dövlətçiliyimizə qarşı çıxmaq imiş. Qərb heç vaxt bizim milli dövlətçiliyimizə qarşı olmayıb. Məsələn, Topçubaşovu Versalda qəbul edən kim idi? Qərb! Elçibəy Finlandiyadakı beynəlxalq toplantıda hansı dildə çıxış edirdi? Azərbaycan dilində! Qarabağın işğalı ilə bağlı 4 qətnamə verən kim idi? Qərb! Yenə sayaq, yoxsa bəsdir? İkincisi, mən bir insan və vətəndaş kimi niyə Qərb dəyərlərinin tərəfdarıyam, onu da deyim. Çünki Qərb insana, onun varlığına, mövcudluğuna hörmət edir. Deyir, sənin seçmək, sərbəst toplaşmaq azadlığın var, sənin mülkiyyət toxunulmazlığın var, sənin hüquqların var. İndi mən bir insan kimi liberal iqtisadiyyat, hüquq və azadlıqdan tərəf olan Qərb dəyərlərinin yanında olmalıyam, yoxsa korrupsiyanın, işğalın, zülmün, köləliyin? Əlbəttə, Qərb dəyərlərinin. Sən insana, insanlığa bu qədər hörmətlə yanaşan hansı dəyərlər sistemi ortaya qoymusan ki, mən də onun yanında olmamışam?  Kəramət Böyükçöl 

Gədəbəydəki hadisədə polis nəfərinin yaşlı anaya qarşı tamamilə qeyri-adekvat, gərəksiz, ağıl və məntiqdən uzaq hərəkəti haqlı olaraq hər kəsi qəzəbləndirib.  Lakin həmin epizod nəhəng problemin çox kiçik bir təzahürüdür. Bu hadisə kontekstində Azərbaycanda 2 fundamental problemdən söz açmaq lazımdır:  Birincisi, ölkədə hüquq və azadlıqların təminatı sahəsində onsuz da acınacaqlı olan vəziyyətin daha da ağırlaşması gerçəyi.  Azərbaycan Respublikası dövləti Konstitusiyasının İkinci Bölmə - III Fəslində qeyd olunmuş qırx yeddi maddənin çoxsaylı bəndlərinin mütləq əksəriyyəti tamamilə formalitədən ibarətdir və icra olunmur. Dövlət hakimiyyətini həyata keçirənlər dövləti öz vətəndaşına xidmət edən deyil, öz vətəndaşını əzən mexanizmə çeviriblər. Nəticədə vətəndaş özü də vətəndaş olmaqdan çıxaraq rəiyyətə, təbəəyə çevrilib.  İkinci məsələ Azərbaycanda ekoloji problemlərin getdikcə kəskinləşməsidir.  Çox təəssüf ki, hamımız bu mövzunu tamamilə diqqətdən kənarda qoymuşuq, halbuki söhbət Azərbaycanın təbiətinin, havasının, su hövzələrinin, bir sözlə, insanın yaşaya bilməsi üçün zəruri olan ekoloji sistemin vəziyyətindən gedir. Konkret Gədəbəydəki hadisəyə qayıtsaq, məlumdur ki, qızıl mədənçiliyində istifadə edilən sianid (Türkiyədə siyanür deyilir) ətraf mühitə çox ciddi zərər verir. (Bu sahəni bilənlər və kimyaçılar ətraflı məlumat verə bilər.) Buradan gəlib çıxırıq ekoloji maariflənmənin və ekoloji hərəkatın nə qədər həyati olduğu mövzusuna... İçdiyimiz suyun, udduğumuz havanın, yediyimiz qidanın tərkibinin normalara nə dərəcədə uyğunluğu və ümumən bu ölkəni gələcək nəsillərə hansı vəziyyətdə ötürdüyümüz ekzistensial məsələdir.    Biz müstəqil vətəndaş cəmiyyətinin bir toplum üçün nə qədər vacib olduğunu hələ tam dərk edə bilməmişik. Cəmiyyətdə ekoloji maariflənmənin aparılmasında məhz vətəndaş cəmiyyəti və digər demokratik institutlar (xüsusən azad media) əsas rol oynamalıdır. Onlar fasiləsiz şəkildə bu problemi ölkənin gündəmində saxlamalıdır, dinc etiraz aksiyaları təşkil etməlidir (azad media bu aksiyaları işıqlandırmalı, siyasi partiyalar səslənən tələbləri hökumətin qarşısında qoymalıdır), əhalidə, xüsusən gənc nəsillərdə ekoloji şüurun formalaşmasına çalışmalıdır. Normal ölkələrdə belədir. Lakin bizdə müstəqil vətəndaş cəmiyyəti demək olar ki, ortadan qaldırılıb. Qeyri-müstəqil QHT-lərin məmur biznesinin və ya siyasi iqtidarın maraqlarına aid mövzulara müdaxilə etməyəcəyi, heç məmur biznesi və iqtidar maraqlarının olmadığı məqamlarda da bu məsələlərlə bağlı özünü yormayacağı isə məlumdur.  ... İnsan haqlarından, demokratiyadan danışanda bəzən qıcıqlananlar, cırnayanlar olur. Son vaxtlar (xüsusən Qarabağ müharibəsindən sonra) “demokratiya, insan haqları yox, təhlükəsizlik daha önəmlidir” deyib, bir-birini inkar etməyən, əksinə, tamamlayan bu anlayışları ayıraraq əks qütblərə yerləşdirən adamları (hətta partiya liderlərini) çox görür və eşidirik. Halbuki hüquq və azadlıqların durumu ölkənin, xalqın gələcəyinə bilavasitə, müəyyənləşdirici təsir göstərən məsələdir, bu hüquqların təminatı isə konstitusion tələbdir. Şahin Cəfərli, politoloq

Məlumunuz,bu gün AFFA İcraiyyə Komitəsinin iclası keçirildi və bu iclasda  növbəti mövsüm Azərbaycan çempionatlarında iştirak edəcək komandaların sayı və adı məlum olub. Bu iclasa sabiq "xarici nazir işləri", İcraiyyə Komitəsinin üzvü olan Elman Məmmədyarov bilmirəm hardan çıxarıb deyib ki,"Növbəti çempionatda Azərbaycan Premyer -Liqasında 12 komanda iştirak edəcək,"Şamaxı" aşağı liqaya düşməyəcək və "Zaqatala " yüksək diviziona yüksəldiləcək". Amma az sonra məlum olub ki, heç də belə deyil,növbəti çempionatda PL-da 10 komanda çıxış edəcək və "Şamaxı" reqlamentə uyğun olaraq alt liqada mübarizə aparacaq.(Amma deyirəm,bəlkə də elə ilk söhbət belə olube,sonradan qərarı dəyişiblər. Azərbaycandır da,nə desən olar.) Əslində,qəbul edilən qərarları ictimaiyyətə açıqlamaq üçün mətbuat konfransı təşkil edilməməsi ayrı bir dərddir,amma nəysə...  Hə,Komitə iclasında a023-2024-cü illər mövsümündə I Divizionda 10 komanda iştirak edəcək komandalar da məlum olub. Bunların arasında Ağsunun komandası da var. Komandamız "Difai" adı altında çıxış edəcək ,çox əla! Komandamıza uğurlar! 1. “Şamaxı” 2. “Qaradağ Lökbatan” 3. MOİK 4. “Mingəçevir” 5. “Zaqatala” 6. “İrəvan” 7. “İmişli” 8. “Difai Ağsu” 9. “Araz Saatlı” 10. “Karvan” Hə, öz möhtəşəm azarkeşləri, infrastrukturu ilə ölkədə öncüllərdən olan  Lənkəranın nə 1-ci ,nə də yeni təsis edilən 2-ci liqada təmsil olunmaması təəccüblüdür. Məlum, Mübariz Mənsimovun AFFA rəhbərliyi, konkret olaraq prezident Rövnəq Abdullayev ilə münasibətlərinin yaxşı deyil. Amma bunun cəzasını bütünlükdə Lənkəran futbolu ödəməməlidir axı. Cabir Turan Cəfərbəyli

Bakının o başında yaşayan adama 1 manat verib onun maşını ilə işə gələndə kimin qarnı ağrıyır? Niyə mən taksi ilə 15 dəqiqəyə qət etdiyim yolu uzun və yöndəmsiz avtobusla 55 dəqiqəyə getməliyəm? Bu ölkədə bircə ucuz olan taksi xidməti qalmışdı, onu da digər qiymətlərə “uyğunlaşdırırlar”. Siz Allah, arqumentə baxın: Qiymətlər çox ucuzdur, hamı taksi xidmətindən istifadə etmək istəyir. Bəli, qiymətlər çox ucuzdur. Məsələn, iki gün əvvəl mən məşhur 8-ci kilometr bazarından aeroportun yanına 5 manata getdim. Yolda sürücüdən bu məbləğin ona sərf edib-etmədiyini soruşanda, yaşına uyğun olmayan ağayanalıqla belə dedi: "Allah bərəkət versin". Allah ürəyinə görə verdi. Mən maşından düşməyə macal tapmamış başqa bir müştəri özünü içəri təpdi. Biz bahalı istirahət mərkəzlərinə gedə bilmirik. Teleqüllədəki məşhur restoranda nəinki yemək yemirik, heç çay da içə bilmirik. Cahangir Əsgərovun acgözlüyü üzündən daha təyyarəyə də minmirik. Bircə taksi xidmətindən istifadə edə bilirik. Onu da bizə çox görürlər. İstəyirsiniz ki, köhnə, təmirsiz, kondisionersiz metro vaqonlarında, turşumuş kələm qoxan kirli avtobuslarda bir-birimizin belinə minək? İctimai nəqliyyatdan istifadənin zəruriliyini anlatmağa çalışan Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyevdən soruşuram: Müşahidə Şurasının sədri olduğunuz Bakı metrosunun xidmətindən istifadə edən sərnişinlərin hansı məşəqqətlərə qatlaşmasından xəbəriniz varmı? Siz bahalı maşınınızda xumarlana-xumarlana işə gedəndə, sıravi vətəndaşların hansı zülmə qatlaşdığını yazım, öyrənin. Öyrənmək heç vaxt gec deyil. Cənab nazir, Mərdəkanda yaşayan Məmmədəli kişi Yasamaldakı iş yerinə getmək üçün kökünü qurutmağa çalışdığınız 1 manatlıq taksilərlə əvvəlcə metronun "Koroğlu" stansiyasına gəlir. Sonra min bir əziyyətlə, qan-tər tökə-tökə vaqonların hərəkət etdiyi platformaya enir. Təbii ki, Dərnəgül istiqamətində hərəkət edən qatara minə bilmir. Əlacı kəsildiiyi üçün üzünü o tərəfə çevirib "Həzi Aslanov" stansiyasına gedən qatara əyləşir. Ehtiyac üzündən çuxura düşmüş gözlərini qıyıb ətrafı müşahidə edir. Adam az olsa, "Neftçilər", çox olsa "Xalqlar Dostluğu" stansiyasında enir. Təkrar Dərnəgül istiqamətində hərəkət edən qatara minib "İnşaatçılar" stansiyasına qədər yol gedir. Yüzlərlə insanla birlikdə yol getdiyi üçün 20 dəfə ayağını tapdalayırlar, şalvarının qırışı itir, pencəyinin yaxası əzilir. Hanasısa yekəpər sərnişinin müdaxiləsi ilə azı üç dəfə yerində dövrə vurur, beş dəfə onun bunun tənəsini eşidir. Əgər həmin gün cibgirlə qarşılaşırsa, üstündəki beş-on manat da əldən çıxır. Ürəyində yüz dəfə özünə, iki yüz dəfə də ona bu zülmü yaşadanlara söyə-söyə gəlib iş yerinə çatır... Mənə inanmırsınızsa, gəlin birlikdə metroya minək. Narahat olmayın, sizi öz kartımla keçirəcəyəm. Təki, gəlin və görün... Seymur VERDİZADƏ

Bu ildən birinci sinfə gedən uşaqlar da imtahan verəcəkmiş. Əlbəttə, söhbət bizim bildiyimiz, verdiyimiz klassik imtahandan getmir. Sadəcə, uşaqları sorğu-sual edəcəklərmiş. Öz təbirlərincə desək, bundan sonra uşaqlar müsabiqə yolu ilə məktəbə qəbul olunacaqmış...  Hamı Elm və Təhsil Nazirliyinin rəhbər şəxslərində olan həvəsə heyran qalıb. Müəllimlərdən sonra uşaqları imtahan etmək yeni "kəşf" olmalıdır. Qusarın normal yolu, düz-əməlli binası olmayan məktəbində 4 saat dərs demək üçün imtahan. Direktor olmaq üçün imtahan. Direktor müavini işləmək üçün imtahan. Hətta cüzi məvacib müqabilində məktəblinin dostu olmaq üçün də imtahan verməlisən... Adamlar onu-bunu qabaqlarına qoyub  imtahan götürməkdən zövq alırlar. Hansısa psixoloji xəstəliyin əlaməti olmalıdır. Gərək hörmətli Aytən Ələkbərova ilə görüşəndə dəqiqləşdirim... Tanınmış təhsil eksperti, qocaman və müdrik professor Şahlar Əsgərov Elm və Təhsil nazirliyinin bu qərarını sərt şəkildə qınayıb. Şahlar müəllimin sözləridir:  "Dövlət nazirliyə büdcədən bu qədər maliyyə ayırır, maaş verir ki, sən birinci sinfə qədəm qoyan uşaqları imtahan elə, qəliz-qəliz suallarla yor, arzularını qır? Büdcənin 25 faizini təhsilə ona görə ayırır ki, sən bu uşaqları savadlı vətəndaş kimi yetişdir".  Şahlar müəllimin sonrakı sözləri daha sərtdir, düşünmək üçün ciddi əsas verir: "Bunu etməyən nazir demək ki, bizim yox, bizi istəməyən dövlətlərin naziri olur".  Sizcə, imtahan şəffaflıq əlamətidir? Əgər bütün qərarlar imtahanın nəticəsinə görə verilirsə, nazirlik niyə MİQ-dən 70-80 bal toplayan müəllimləri Xaçmazın ucqar dağ kəndinə, öz qohum-tanışlarını isə Bakının göbəyindəki təhsil ocaqlarında işləməyə göndərir?  Mən imtahanın əleyhinə deyiləm. Hesab edirəm ki, övladlarımıza təhsil verən müəllimlər 5 ildən bir sertifikasiyadan keçməlidir.  Amma bir təklifim var, Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev də imtahan versin. Mən gənc və perspektivli naziri çox da çətinə salmağın tərəfdarı deyiləm. Sadəcə, yoxlayaq görək jurnal yazmağı bacarırmı? İlk dərs günü valideyninin arxasınca ağlayan uşağı sakitləşdirməyin yolunu bilirmi? Sinifdə şalvarını batıran azyaşlı ilə necə davranmalı olduğundan xəbəri varmı?  Bu gedişlə Emin müəllim bir gün valideynləri də imtahan edəcək. Qoy bu həyəcanı bir dəfə də özü yaşasın...  Seymur VERDİZADƏ

Rusiya Ukraynaya təcavüz edəndə, qəhrəman ukraynalılar Zelenskinin rəhbərliyi altında düşmənə müqavimət göstərəndə bir məqalə yazmışdım. Nə olsun ki, üstündən 15 ay keçib? Axı biz internet əsrində yaşayırıq. İnformasiya texnologiyalarının köməyilə həmin yazını axtarıb tapdım. Başlıq belə idi: “Zelenski rus tanklarının lüləsindən öpməliydi?..”  Həmin yazıda rus işğalını pisləmiş, ukraynalıların müqavimətini dəstəkləmişdim.  Üstündən 1 il 3 ay vaxt keçməsinə baxmayın, yaxşı xatırlayıram. Bu məqalə sosial şəbəkələrdə geniş müzakirə olunmuşdu. Ən böyük səhifələrdə, qruplarda yüzlərlə rəy yazılmışdı. Çoxluq mövqeyimi bölüşürdü, yazını təqdir edirdi. Amma mətni deyil, məqalənin başlığını oxuyub şərh yazanlar da az deyildi. Hətta çoxu sərlövhədəki sual işarəsinin də fərqinə varmamışdı. Məni o qədər söyən, kin, nifrət püskürən vardı ki... Bir şərh indiyə kimi yadımdadır: "Zelenski niyə rus tanklarının lüləsindən öpməlidir? Sən get, Putinin yumşaq yerindən öp".  Hələ bu ən "mədəni” şərh idi... Biz jurnalistlər bu cür vəziyyətlə tez-tez qarşılaşırıq. Başlığı oxuyub klaviaturaya güc verirlər. Söyüşün, təhqirin biri bir qəpik olur. Yaşlı atasına bir cüt corab almayanlar kompüter qarşısında ata təəssübkeşinə, qoca anasının pensiyasını arağa xərcləyənlər qədirbilən oğula çevrilirlər. "Keçi" şeirinin iki misrasını bilməyənlər isə 40 ilin jurnalistinə "dərs" keçirlər... Dünən yenə söyülən günümüz idi... Günümüzə bax də!  Oxumayanlar üçün qısa izahat vermək istəyirəm: Dünən azərbaycanlı iş adamının Razi Əliyeva adlı modelə 230 min manatlıq maşın, şəhərin mərkəzində bahalı ev almasından yazmışdım. Sabirin, Mirzə Cəlilin bulağından bir-iki qurtum su içdiyim üçün guya maarifçiliklə məşğul olmaq istəmişdim. Məqalənin sərlövhəsi belə idi: "Bar qızları evdar qızlardan hörmətli olub..." Başlıqdakı ironiyanı tutmamaq üçün insan gərək debil olsun. Bu ölkədə o qədər debil var ki!.  Yenə yüzlərlə şərh yazıldı. Yenə beyinsiz adamlar ağzını açıb, gözünü yumdu. Yenə söyüşün biri bir qəpik idi.. Əlbəttə, hamı söymürdü, çoxu öyürdü. Amma bu cür ədalətli mövqeyə görə müəllifi hətta bir nəfər söyürsə, bunun özü də faciədir.  Onların sayı isə bir deyil, daha çox idi...  Biz məsciddə qabırğası sındırılan Seyid Əzimdən artıq deyilik. Heç Mirzə Cəlilin, böyük Sabirin əlinə su tökməyə də layiq deyilik. Öz yağımızda qovurulub gedirik. Nə qədər ağır olsa da, qulağımız bu cür təhqirləri çox eşidib... Başlığa görə dünənki məqaləmə yazılan şərhlərin birini paylaşım, söhbətə nöqtə qoyaq: "Bar qızına hörmət edən jurnalistin özü də elə o səviyyənin sahibidir. Ay ..., sən bar qızı alarsan? Sən özün də bar qızının tayısan..."  İndi bildinizmi, Sabir niyə 49 yaşında ölüb?  Sabiri çərlədib öldürənlərin nəvə-nəticəsi bu gün də bizim ömrümüzə qənim kəsilib. Nəinki yazmağa, hətta yaşamağa da imkan vermirlər...  Seymur VERDİZADƏ 

Türkiyədə”14 May Eposu” arxada qaldı, indi qarşıda “28 May” müəmması durur. Sonuç nə olacaqsa, oz səsinə – namusuna sahib çıxan qardaş ölkə üçün xeyirli, uğurlu olsun! Seçkiyə günlər qala, təxminən iki həftə Türkiyədə oldum. Azərbaycandan fərqli olaraq seçki keçirilən ölkədə seçkiöncəsi qarşı tərəflərin bir-birlərinə qarşı sərt, aşağılayıcı ittihamları ilə rastlaşmadım. Hər halda mənim müşahidəm bu oldu. Köksündə fərqli ideologiyalara yer verən bir ölkədə eyni meydanda rəqib düşərgələrin yan-yana, sivil şəkildə seçki kampaniyası aparmaları isə xüsusilə təqdirəlayiq idi. Həmin ölkədə ki, seçki saxtakarlığının adı belə heyrət doğurur. Necə ki, vaxtilə oradakı dostlarımı belə inandıra bilmirdim ki, mən deputatlığa namizəd olarkən qazandığım mandatı müəyyən məbləğ müqabilində rəqibimə satıblar, halal səsimi dörd dəfə azaldıb, hakimiyyət namizədinin səsini isə 20 dəfə artırıblar. Bəli, bu Türkiyədir və çoxpartiyalı sistemlə ən azından 70 illik seçki təcrübəsinə malik azad ölkə (hələ bu müddətdə bir neçə hərbi çevrilişə də şahid olub). Bu, həmin Türkiyədir ki, prezidenti səsvermə məntəqəsində növbəyə duranda bizlər heyrət edirik. Amma bu bir həqiqətdir ki, hakimiyyətin sənin səsinə ehtiyacı varsa, əlbəttə ki, yanında olacaq, yanında duracaq. Amma mənim ölkəmdə keçirilən seçkilərdə hakimiyyətin sənin səsinə ehtiyacı olurmu? Sən heç hakimiyyət üçün mövcudsanmi gerçəkdən…?! Amma heyrət doğuran məqam budur ki, 30 ildir normal seçkiyə həsrət qalan, 30 il halal səsi hakimiyyət tərəfindən oğurlanan, komissiya sədrinin varlı namizəddən pul alıb rəqəmləri saxtalasdirdığı, qadınların , müəllimlərin seçki saxtakarlığına alət edilib aşağılandiği ölkəmdə məhz Türkiyədə keçiriləcək seçki öncəsi durum küçə söyüşlərinə qədər endi. Hər halda sosial şəbəkələrdə bu mənzərəyə şahid olduq. Etiraf edək ki, Azərbaycanda çoxluq Ərdoğanı dəstəkləyirdi. Hətta bu çoxluğa bəzən mövcud hakimiyyətə müxalif olanlar da qoşulurdu. Halbuki kimsəyə sirr deyil ki, bu total kampaniyanın başında məhz Azərbaycan iqtidarı dayanırdı. Prezidentdən deputata, jurnalistdən həkimə, müəllimədək Türkiyə prezidentinə hərtərəfli dəstək nümayiş etdirildi. Bundan ötrü hətta Türkiyədə qapı-qapı gəzən vətəndaşlarımız da, bizə şərait yaradın orada səs verək ( əslində “karusel edək”) deyənlərimiz də oldu. Dəstəyin obyektiv və eyni zamanda subyektiv səbəbləri haqda isə hamımız bilirik, məlumatliyıq. Yeri gəlmişkən dəstəkçilər arasında son parlament seçkilərindəki saxtakarlığa təxminən bir ay etiraz edib, sonra təkrar metamorfoz yaşayıb əvvəlki yerinə -hakimiyyətin dəstəkçisi mövqeyinə qayıdanlar da diqqətimi cəlb etdi. Olsun! Mövqe sərgiləmək alqişalayiq hərəkət olmaqla, həm də ərdəmdir. Şübhəsiz ki, bu mövqe içdən, könüldən olmasa, adı da fərqli olur. Ötən müddətdə məni düşündürən başqa bir məqam da bu idi ki, əcəba, ölkəmdə bircə nəfər iqtidaryönlü jurnalist , QHT fəalı, siyasətçi oldumu ki, verilən direktivlərdən kənara çıxıb, “xor”a qoşulmadan ortaya alternativ mövqe qoysun. Məsələn, heç bir namizədi dəstəkləməsin, ən azından Türkiyə seçicisinin səsinə hörmət əlaməti olaraq “Qazanan Türkiyə olsun!” “Demokratiya, xalqın iradəsi qazansın!” – deyə fərqli mövqe ilə çıxış etsin?! Şəxsən mən rast gəlmədim və yəqin ki, real şərtlərdə bu, heç mümkün də deyil. Çünki məhz Əliyevlərin 3 onillik hakimiyyətdə qalması, Azərbaycanda avtoritaritarizmin varlığını sürdürməsi üçün “dəridən-qabıqdan çıxan” kəsimdən alternativ (müstəqil) mövqe gözləmək də sadəlövhlük olardı. Qardaş ölkədə isə gerçəkdən demokratik seçkiyə şahid olduq. Şəxsən mənim də əsas istəyim seçkinin azad, demokratik iradə əsasında, eyni zamanda dövlətimin hərbi-siyasi qarantı sayılan Türkiyə üçün fəsadsiz keçirilməsi idi və elə də oldu. Azərbaycanımızda da gerçəkləşməsi diləyilə.. . Azad iradə, azad seçim elə bir dəyərdir ki, inanın, onun faydası bu gün avtoritarizmin varlığına xidmət edənlərin də həyatına müsbət təsir gostərər, onlar da azad nəfəs alar, onların da etiraz etmək duyğuları özlərinə qayıdar və normal həyat sürməyə davam edərlər. Əks halda, milyardları talanib “ofshor”lara ötürülən xalq olaraq nəsibimiz hər ay yüzminlərin möhtac olduğu 300 manata, vətən torpağında qanı tökülən oğullarımızın isə 80 manata məhkum edlildiyi həyat olacaq. Bəs elə isə, niyə Türkiyənin azad seçki təcrübəsini əxz etməyib, qardaş ölkəyə 30 illik uğursuz təcrübəmizi ixrac etməyə çalışırıq? Əslində son 20 ildə göstərilən bütün cəhdlərə rəğmən Cümhuriyyət dəyərlərindən “taviz” verməyən Türkiyəni bu gün avtoritar qaydalarla idarə edilən Azərbaycanımıza yox, əksinə korrupsiya bataqlığinda inildəyən ölkəmizi heç olmasa azad seçkisi ilə nümunə olan qardaş Türkiyəyə çevirməliyik. Gerçəkdən bir millət, iki dövlətiksə… Rüfət Muradlı

Ümumiyyətlə müşahidələr göstərir ki, siyasətlə məşğul olan insanları həmişə etibarlı saymırlar. Azərbaycan kimi ölkələrdə siyasətçilər haqqında qaranlıq təsəvvürlər mövcuddur. Avtoritar və ya totalitar ölkələrdə əzilən, əziyyət görən xalqın bu rəyi hesab edirəm ki, təbii görünməldir. Bir çox ölkələrdə uzun illərin mənzərəsi bunu ortaya qoyub. İnsanların etibar etdiyi, arxasınca getdiyi, inandıqları siyasətçilər onları yarı yolda qoyub, pul, vəzifə, mandat qarşılığında maraqlarını müdafiə etdiyi insanları məğlubiyyətə, mənəvi sarsıntılara düçar edərək əks düşərgəyə keçib və dahada azğınlaşaraq simasızlaşıblar. Bunu görən sadə insanlar isə siyasəti belə təsəvvür etməyə başlayıblar. Xəyanət, pul qarşılığında satılmaq, mandata görə xalqı yarı yolda qoymaq siyasi inamı, siyasi dürüstlüyü yaddaşlarda arxa plana keçirib. Bu qeyd olunanları əlbəttə ki, bütün siyasətçilərə, siyasi fəaliyyətlə məşğul olanlara aid edilə bilməz. Amma siyasi əhval-ruhiyyə o qədər çirkablaşır ki, yaxşı kimi tanıdığın siyasətçilərə belə şübhə ilə yanaşmağa başlayırsan. Düşünürsən ki, görəsən budamı kiminsə əlinə işləyir, kiminsə adamıdır ? Özün-özlüyündə sual edirsən. Ümumiyyətlə şübhə çox gözəl bir şeydir. Şübhə həqiqətin açarıdır. İnsanı araşdırmağa, həqiqəti bütün çalarları ilə görməyə, daha çox öyrənməyə, məlumatlanmağa sövq edir. Şübhə insanı tələsik qərarlar verməyə sövq etməməlidir. Mükəmmələşməyənə qədər mövqeyini özündə saxla. İnana biləcəyin dürüst siyasət adamı xalqın içərisindən olan, xalqa daha yaxın, xalqın dərdini özününkü bilən, xalq maraqlarını hər şeyin üstündə bilən adamlar ola bilər. Bunu bəlkə müəyyən etmək bir az çətin olsun, amma gəldiyi qısa yola baxmaq ilkin müşahidə üçün yetərli hesab oluna bilər. Yeni dövrdə bütün bunlar daha əlçatan və rahatdır. Dürüst siyasətə gəldikdə isə bu bütün mütərəqqi ölkələrin uğurlarının əsas açarıdır. Dələduz, oğru, cinayətkarlar heç bir zaman xoş mənzərə yarada və ya düzən qura bilməzlər. Bütün gözəlliklər dürüst adamların əsəridir. Özünəmünasibət, ətrafındakı insanlara, gələcəyə sağlam yanaşma dürüst siyasətin təməl özülüdür. Özünəmünasibətlə etibarlılıq qazanmaq, ətrafındakı insanların inamını hər zaman qorumaq və bu dəyərləri gələcəyə ötürmək. Dürüst siyasətin əsasında etibarlılıq qazanılır, şəffaflıq qorunur və bütün bunların nəticəsində hesabatlılıq təmin edilir. Dürüst siyasət xalqın saflaşan və saflaşmağa meyilli ruhundan doğur. Dürüst siyasəti xalq öz soyuducusunda, uşaqlarının geyimində, yaşadığı məkanın görüntüsündə, ictimai nəqliyyatda, məktəbdə, xəstəxanada, dövlət idarələrində görə bilər. Bunu hansı formada görürsünüzsə ölkənizdə ki, siyasətçilərin nə qədər dürüst olduğunu anlaya bilərsiniz.  Ceyhun Nəbi - Cümhuriyyət Siyasi Düşüncə Mərkəzinin sədri 

Bizdə güllü paltar geyinmək ayıb sayılır, amma rüşvət almaq, xalqın malını talamaq yox.  Hamı bilir ki, pula pul deməyən nazirlərin, icra başçılarının, onların böyüklərinin varidati dövlətdən və xalqdan oğurlanmış pullar hesabınadır.  Hamı bilir ki, cah-cəlal içində üzən prokurorun, hakimin, polis rəisinin var-dövləti hansısa cinayətə göz yumulması müqabilində alınan rüşvət hesabınadır.  Bilir, amma demək olar ki, heç kim onları açıq qınamır. Əksinə, əksəriyyət onlarla salam kəsməyi, yaxın olmağı özlərinə şərəf sayırlar...  Birisi var, adını müxalifətçi qoyub, özü tanıdığım ən zəngin adamardan biridir, çünki əli iqtidarın cibindədir. O da güllü paltar geyinməyi qınayıb. Biri ona demir, ay filankəs, sən indiyə qədər azı 3 dəfə mənsub olduğun düşərgəni, dostlarını satmısan ee, indi "kişilikdən", "dəyərlərdən" dərs keçəcəksən?  Güllü paltar geyinmək niyə ayıbdır? Onlar kimə ziyan vurub? Qadınlar geyinəndə niyə ayıb olmur? Güllərdən xoşunuz gəlir, evinizi, bağınızı güllərlə bəzəyirsiz, fonunda şəkil çəkdirirsiz. Paltarda gül şəkli olanda nə olur?  Deyə bilərsən ki, zövgsüzdür, yaraşmır, amma illah da səhnəyə çıxan artisti geyiminə görə mənəvi terrora məruz qoymaq - güllü paltar geyinməkdən qat-qat daha pis əməldir.   Əjdadlarımız xələt geyiniblər. Ondan da əvvəl kişilərin libası qadınların indiki donu kimi olub. Orta əsrlərdə kişilərin sırğa taxması Azərbaycanda da adi hal olub... İndi onları qabağımıza qoyub danlamalıyıq?  Güllü paltar geyinməyin dəyərlərə heç bir aidiyyatı yoxdur, bu, stereotip məsələsidir. Stereotiplər cəmiyyətin problemidir. İnsanlar mənasız hisslərin əsiri olmamalıdır. Kimlərsə şəxsi nümunəsi ilə və cəmiyyətin hədəfinə gələrək bu stereotipləri məhv edirsə, onlara təşəkkür etmək lazımdır. Mustafa Hacıbəyli, jurnalist 

10 noyabr 2020-ci ildən sonra Azərbaycan və Ermənistan arasında müharibənin bitmədiyini sübut edən kifayət qədər hərbi, siyasi hadisələr baş verib. Son hadisələr- əsir əsgərimizə verilən işgəncə və bayrağımızın beynəlxalq tədbirdə yandırılması göstərir ki, müharibə iki millət arasında da davam edir. Yolu azıb erməni tərəfə keçən əsgərimizə vurduqları təpiklə ermənilər reinteqrasiya dediyimiz birgəyaşayışı qəbul etmədiklərini, bunun qeyri-mümkünlüyünü bir daha göstərdilər. Bayrağımızı İrəvanda, rəsmi tədbirdə yandıran ermənilər vandallıqları ilə yanaşı, bizimlə heç zaman barışmayacaqlarını nümayiş etdirdilər. Müharibəni yalnız hərbiçilər deyil, erməni cəmiyyətinin sıravi üzvləri də davam etdirir. Bu qənaətə gəlməyimizin səbəbi sərhəddə baş verən son hadisə deyil, belə təxribatlara adət etmişik. Naxçıvan istiqamətində yol azıb düşmən tərəfə keçən əsgərimizə təpiyi erməni əsgəri yox, mülki erməni vurub və nümayiş etdirib. Bayrağımızı da sıravi dizayner yandırıb. Müharibə bitməyib, dayandırılıb. Müharibənin dayanmasından iki il yarım zaman keçib və vaxt uzandıqca himayədarına sığınan, işğaldan ruhlanan Qarabağ erməniləri heç vaxt Azərbaycanın tərkibində olmayacaqlarını, müstəqil olacaqlarını daha bərkdən söyləyirlər. Ümumiyyətlə, bu gün real vəziyyət necədir? Azərbaycanın hərbi-siyasi üstünlükləri ortada olsa da reallıqda Azərbaycan torpaqlarının 3,2 min kvadrat kilometr sahəsi hələ də Ermənistan ordusunun işğalı altındadır, üstəlik 8 anklav kənd. Qarabağda öz qoşunları ilə dayanan Rusiya torpaqlarımızı azad etməyə imkan vermir. Deməli, bu ərazi həm də Rusiyanın işğalı altındadır. Bütün bəlanın mənbəyi də budur. Erməni məğlub olub, amma Azərbaycan torpaqlarının 3, 2 min kvadrat kilometrini işğal altında saxlamaqla hələ də real qazancın əlində olduğunu bilir və onu əldən verməmək üçün 29 aydır ki, hər cür dona girir. Əlbəttə ki, bu donları onların əyninə himayədarları- Rusiya, İran, Fransa biçdiyindən sülhdən, razılaşmadan qaça bilir.  Müharibə yalnız iki dövlət arasında deyil, həm də vasitəçi adı ilə geosiyasi təsir imkanlarını reallaşdırmaq istəyən Qərb və Rusiya arasında davam edir. Ukrayna müharibəsindəki isti qarşıdurma öz yerində, Qarabağda da guya ki, vasitəçi olanlar arasında qarşıdurma gah işğal altında olan ərazilərimizdə, gah da iki dövlətin sərhədində təxribatlarla müşayət olunur. Verilən məlumatlara görə ABŞ-da və Rusiyada Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşü gözlənilir. Nəticəsi olacaqmı? Müharibə bitəndən indiyədək belə görüşlər çox olub, hansısa razılaşmalara da nail olunub, amma heç biri reallaşmayıb, çünki vasitəçilər Cənubi Qafqazda bir-birini sıxışdırmaq üçün müxtəlif təxribatlara əl atdıqca heç bir razılaşma olmayacaq. Bu siyasətdə vasitəçilərin aləti, həmişə olduğu kimi Ermənistandır. Azərbaycanla sülh müqaviləsini bağlamamaq üçün bütün manevrlərdən istifadə edir, gələcəkdə hansı qütbün yanında olacağına qərar verə bilmədiyi üçün və ya qəsdən hər iki tərəfə vədlər verərək, onların maraqları ətrafında reveranslar edib əlverişli beynəlxalq şəraiti gözləyirlər.  İki il yarımdır ki, Ermənistan və Rusiyanın zaman uzatmaq siyasətinin şahidiyik. Yeni görüşlər, yeni delimitasiya, demarkasiya işləri, infrastrukturun açılması müzakirə olunacaq, vədlər veriləcək, Nikol Paşinyan Brüsseldən, Vaşinqtondan qayıdan kimi, orada dediklərini unudub tamam əks mövqedən çıxış edəcək, Soçiyə, ya da Moskvaya çağrılacaq, oradan da qayıdanda Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamaq üçün əlavə şərtlərdən danışacaq. Yəni, Putin Valday çıxışında dediyi kimi, “ Vaşinqton variantı ilə Qarabağdan imtina edirsinizsə, biz də buna razıyıq” deyib, Ermənistan rəhbərliyini şantaj etməkdə davam edəcək.  Biz Ermənistana hərbi və birbaşa himayədarı olan Rusiyaya diplomatik təzyiqlərimizi artırmalıyıq. Ermənistana ilk hərbi təzyiqimiz 8 anklav kənd ətrafında baş verməlidir. Bu ərazilər Qarabağ deyil, burada 10 noyabr bəyanatı keçmir. Burada Ermənistanın işğalı altında olan ərazilərin qısa müddətdə azad edilməsi həll olunmalıdır. Ermənistanın 41 kvadrat kilometrlik Başkənd anklavı bizim nəzarətimizdədirsə, Ermənistanın nəzarətində 200 kvadrat kilometrdən çox 8 anklav kəndlərimiz var. Düşmən bilməlidir ki, tezliklə masa arxasında bu problem həll olmasa hərbi yola əl atmaq beynəlxalq hüququmuzdur. Rusiyaya təzyiqimizi Qərblə koordinasiyalı şəkildə aparmalıyıq. Bu təzyiq ilk növbədə Laçın yolunda sərhəd nəzarət buraxılış məntəqəsinin yaradılması ilə başlanmalıdır. Buna Qərb də etiraz etmir, heç Ermənistan hakimiyyəti də. Bu işə yalnız Rusiya mane olur. Dinc aksiyanın götürülməsi müqabilində nəzarət məntəqəsinin qurulmasının yaxın tarixi elan olunmalıdır. İkinci təzyiq erməni silahlı qüvvələrin Qarabağdan çıxarılması ilə bağlı olmalıdır. Rusiya imzasına hörmət edirsə, bu silahlı qüvvələrin çıxarılmasının da vaxtını elan etmək lazımdır.   “Kəsə qarabağı”, Rusiyaya diplomatik təzyiq Qarabağla, Ermənistana hərbi təzyiq anklav kəndlərlə başlanmalı və sona çatmalıdır. Yoxsa, biz bu tamaşanı sonadək seyr edə bilmərik, çünki bu tamaşanın sonu yoxdur. moderator İlham İsmayıl

İtkin düşdüyü bildirilən azərbaycanlı əsgərlərdən daha birinin saxlanılması görüntüsünü ermənilər özləri yaydı. Artıq hamı təfərrüatı bilir: aprelin 10-dan 11-nə keçən gecə duman səbəbindən azdığı bildirilən azərbaycanlı əsgərlərdən biri Zəngəzurun Bnunis kəndində, bir evin qapısını döyərkən saxlanılmışdı. Sonra əfsanələr uyduruldu: əsgərin paltarını dəyişməsi, kənd mərkəzində ermənilərlə kart oynaması və s. Digər azərbaycanlı əsgərin qaçmasından sonra Ermənistanda panika başladı: bir-birini öldürəndə, İrəvanda maşın adam vuranda da “qaçan azərbaycanlı əsgərin” bunu edə biləcəyi haqda ağla gəlməsi mümkün olmayan iddialar səsləndirməyə başladılar. Mis-molibdendə qarovulçunun öldürülməsi cinayətini də azərbaycanlı əsgərin üstünə atmaq üçün hər şey edirlər. Halbuki silahsız, yalnız duman səbəbindən azaraq Ermənistana keçdiklərini və geri qayıda bilmədiklərini Ermənistan MN özü də yaxşı bilirdi və bunu etiraf da etdilər. Əks halda niyə erməni evinin qapısını döyməli, ac olduğunu bildirməli idi... Bu gün saxlanılan azərbaycanlı əsgərin hərbi və mülki paltarlılar tərəfindən qolu bağlı halda dəhşətli şəkildə döyülməsi, vintaçanla işgəncə verilməsi nə deməkdir? Erməni əsgər yaralanır – azərbaycanlılar ona tibbi yardım göstərir; Erməni əsgər azır – qısa müddətdə sağ-salim, burnu belə qanamadan, təntənəli surətdə geri təhvil veririk; geri təhvil verilənlər mediaya açıqlama verib, xoş qarşılandıqlarını, yedirilib-içirildiklərini bildirirlər; Erməni sakin azır - əsgərlərimiz eyni davranış göstərir, yol azuqəsi belə verirlər. Bu da azaraq, Ermənistana keçən azərbaycanlının halı: köməksiz, qolları bağlı, yerə uzadılmış insanı bu cür vəhşicəsinə döymək, ona işgəncə vermək bu millətin naqis xislətindəndir. Və bunun videosunu fəxarətlə yayırlar: humanizmə tüpürərək, beynəlxalq qınağı veclərinə almadan. Çünki dünya ermənilərin necə alçaq olduğunu Puşkindən üzü bəri çox yaxşı bilir – ancaq məhz onların bu alçaq, murdar, satqın, oğru, yalançı, qatil, qaniçən, yaramaz, insanlıqdan kənar, xəyanətkar sifətindən istifadə edir! Ona görə də bu ləyaqətsizlərə bu videoya görə irad bildirən də olmayacaq! Bu, Xocalıda qız uşağını işgəncə verə-verə öldürdüyünü fəxarətlə bildirən Zori Balayanın həmvətənləridir; Bu, silahsız azərbaycanlıları qətlə yetirməkdən qürur duyan Sərkisyanın xalqıdır; Bu, Njde kimi faşisti qəhrəmana çevirib, heykəlini hər yerə dikən xalqdır! Bu, onlarla terror təşkilatı yaradıb, dinc azərbaycanlılara qarşı terror hücumu həyata keçirən millətdir! Yalnız təpələrinə yumruq dəyəndə yumşalan, silahsız və köməksiz azərbaycanlı görəndə yırtıcıya dönən, ləyaqətdən, insanlıqdan, bəşəri dəyərlərdən məhrum miskin xalqla qonşu olmaqdan dəhşətli heç nə ola bilməz! Bu xalq adlana bilməyəcək məxluqlarla sərhədi 6 metr hündürlükdə betonla hörməkdən başqa çarə yoxdur! Mən ölü, siz diri: heç vaxt ermənilərlə barışmayın, onlarla bir süfrədə oturmayın, bu xalqın istənilən fərdinə dünyanın harasında rast gəlsəniz, uzaqlaşın! Bunlar yaltaq dilləri ilə qəlbinizə girib, sizi məhv edərlər – onillərdir bu məxluqlar bununla məşğul olub, yüzillər keçsə də, düzəlməyəcəklər!(axar) Şeyx Teymur