"İZ" Müsahibə layihəsi: Əhməd Cavadın nəticəsi Cavad Axundzadə ilə

İZ" müsahibə layihəsinin bu dəfəki qonağı İstiqlal şairi, Azərbaycan Dövlət Himninin müəllifi, repressiya qurbanı Əhməd Cavadın nəticəsi, babasının adını daşıyan Cavad Axundzadədir.  İstiqlal şairi Cavad Məhəmmədəli oğlu Axundzadə 5 may 1892-ci ildə Şəmkir rayonunun Yuxarı Seyfəli kəndinin Mehirli tirəsindən anadan olub. Cavad ilk təhsilini üç il kənddə molla yanında almış, ərəb və fars dillərini dərindən öyrənmişdir. Bu, onun Şəmkirdə aldığı ilk və sonuncu təhsil idi. O, artıq yeddi yaşında olarkən Quranı-Kərimi oxuyur və bir çox surələri əzbərdən deyirdi. Lakin atasının vəfatından sonra anası Yaxşı xanım Cavadı da götürüb Gəncəyə gedir. Cavadın Gəncəyə ilk gəlişi 1906-cı ilə təsadüf edir. Bu tarixə şairin ilk şeirlərindən biri olan, tərcümeyi-hal xarakteri daşıyan, 1908-ci il sentyabrın 9-da yazılmış "Gəldim Gəncəyə" şeirində rast gəlinir. Şairin anası xalça sexində işə düzəlir, Zərrabi küçəsində, keçmişdə Əli Rzayevin mülki kimi tanınan binada mənzil kirayələyir və oğlu Cavadla burada yaşayır. Şəhər bazarında dəmirçi işləyən Cavadın ögey qardaşları Məsim və Qulu bu ailənin yaxın qohumu olan Hüseyn kişinin köməkliyi ilə Cavadı 1906-cı ildə Şah Abbas məscidi nəzdindəki Yelizavetpol (Gəncə) Müsəlman-Ruhani məktəbində oxumağa qoyurlar. Məktəbdə əla qiymətlərlə oxuduğuna görə "Xeyriyyə" cəmiyyəti tərəfindən ona hər ay yeddi dinar qızıl pul məbləğində təqaüd verilir. Orada ona Abdulla Sur, Hüseyn Cavid, İdris Axundzadə (Mikayıl Müşfiqin həyat yoldaşı Dilbər Axundzadənin əmisi) kimi tanınmış ziyalılar dərs deyirlər. Türkiyədən Gəncəyə gəlmiş Savad Cavad (türkiyəli Əhməd Cavadın qardaşı) adlı müəllim Cavadın inkişafında böyük rol oynamışdır. Şeirin qayda-qanunlarını demək olar ki, ona S. Cavad öyrətmişdir. Öz qələm təcrübələrinə hələ məktəbli ikən başlayan Ə. Cavad ilk şeirlərilə bəzi müəllimlərinin diqqətini cəlb etmişdi. Şair 1913-cü ildə Gəncədə Qafqaz Şeyxülislamı Məhəmməd Pişnamazzadəyə imtahan verərək "şərəfli türk və fars dilləri müəllimi" adını alır. Gəncədə ilk rəsmi müəllim kimi 1 nömrəli Qız məktəbində pedaqoji fəaliyyətə başlayır. Əhməd Cavad 1914–1917-ci illərdə Acarıstanda kənd-kənd dolaşaraq müxbir kimi fəaliyyət göstərmiş, buradakı ictimai-siyasi durum haqqında "İqbal", "Yeni İqbal", əsasən, "Açıq söz" qəzetlərinə silsilə məqalələr göndərmişdir. Həmin silsilə məqalələrdən biri olan "Acara məktubları" da "Açıq söz" qəzetində 1915-ci ilin 3 noyabr, 14 dekabr, 15 dekabr, 30 dekabr və 1916-cı ilin 25 mart tarixli nömrələrində dərc olunmuşdur. "Acara məktubları" beş silsilə məqalədən ibarət olub, bədii-publisistik üslubdadır. Məktublarda Türkiyə-Gürcüstan-Acarıstan münasibətləri, Azərbaycan nümayəndələrinin fəaliyyəti, Bakının yardımları, Acarıstanın tarixi, təbiəti, xalqın məişəti, adət-ənənələri, Türkiyəyə arxalanması, dil, din, məktəb, maarif və s. məsələlər işıqlandırılır. Acarıstanın ticari-iqtisadi həyatından bəhs edən Cavad hətta buradakı evlərin belə "tamamilə türk tərzi memariyyəsində yapıldığını", acarların geyimlərini "Anadolunun qiyafətinin incə bir şəkli" olduğunu qeyd edir. Əhməd Cavad 1914–1918-ci illərdə Birinci Cahan müharibəsində olarkən Batumda müntəzəm surətdə axşam kurslarında dərs demiş, təzə təşkil olunmuş məktəblərdə "Nümunə dərsi" vermiş, müəllimləri yeni-yeni metodik göstərişlərlə zənginləşdirmişdir. O, şagirdlərin köməyi ilə yerli adamlardan folklor nümunələri, o sıradan bayatılar toplayır, özü də bayatı formasında şeirlər qoşurdu. "İqbal" qəzetinin 1914-cü il 30 aprel tarixli nömrəsində Cavadın "Yeni nəsil İctimai yaralarımız" adlı məqaləsi nəşr olunmuşdur. Bu məqalədə Azərbaycanda məktəbin, müəllimin və şagirdlərin acınacaqlı vəziyyəti öz əksini tapmışdı. "İqbal" qəzetinin 1914-cü il sentyabr nömrələrindən birində Ə. Cavadın "Gəncədən" adlı bir məqaləsi dərc olunmuşdu. Məqalə İsmayıl Mirzə Qaspirinskiyə həsr olunmuşdu. Cavad ömrü boyu Türk ellərini gəzmiş, bir çox yerlərdə məktəb təşkilində, uşaq evlərinin açılmasında böyük fəaliyyət göstərmişdir. Acar elində, Gürcüstanın bəzi kənd və şəhərlərində uşaq evləri və məktəblər açılmasında yaxından iştirak etmişdir. Əhməd Cavad Türkiyə səfərindən aldığı təəssüratın poetik ifadəsi olan çoxlu şeirlər yazmışdır. Türk xalqına məhəbbət hissini tərənnüm edən bu şeirlərdən biri 1914-cü ilin noyabrında Gəncədə qələmə alınmışdır. Türkiyədə böyük şöhrət qazanmış və Üzeyir Hacıbəyovun 1918-ci ildə Qafqaz İslam Ordusu Bakını azad etdikdən sonra musiqisini bəstələdiyi "Çırpınırdın, Qara dəniz" şeiri Türkiyədə ən çox "Yol ver türkün bayrağına" adıyla məşhurdur. Şeirin Türkiyədə sevilmə səbəblərindən biri şairin türkçülüyü, türk dünyasına rəğbəti, sevgisi ilə bağlı idisə, bir səbəbi də 1912-ci ildə dəniz savaşında Türkiyənin məşhur "Həmidiyyə" zirehli gəmisinin Yunanıstanın "Averof" hərbi gəmisini məhv etməsidir. Birinci Dünya müharibəsində admiral Rauf Orbay öz ixtiyarındakı "Həmidiyyə" zirehli gəmisi ilə gecə Odessa limanına girir və rusların dəniz qoşunlarının Osmanlı donanmasını vurmağa hazırladıqları "Kazbek" və "Kaqul" adlı hərbi gəmilərini qeyri-bərabər döyüşdə məhv edib suda batırır, Odessa limanını bombardman edir. Cavad da 1912-ci ildə baş vermiş bu hadisədən ilhamlanaraq, 1914-cü ildə həmin şeiri yazmışdır. Şeir Rusiyanın "Kazbek" və "Kaqul" hərbi zirehli gəmisinə meydan oxuyan məşhur "Həmidiyyə" hərbi gəmisinin və onun hərbi heyətinin qəhrəmanlığı münasibətilə qələmə alınmışdır. Gəminin kapitanı Atatürklə yaxın olmuş, Başbakanlıq və Böyük elçilik vəzifələrində çalışmış admiral Rauf Orbay bu hünərinə görə "Həmidiyyə" qəhrəmanı kimi şöhrətlənmişdir.  Əhməd Cavadın həyatının və yaradıcılığının ən parlaq və məhsuldar dövrü AXC-nin yaranması, inkişafı illərinə təsadüf edir. Həmin dövrdə şair əsasən Gəncədə və Bakıda çalışmış, şeir və publisistik yaradıcılığını davam və inkişaf etdirmişdir. O, pedaqoji fəaliyyətinin inkişafına xüsusi fikir vermiş, əsasən müəllimlik etmiş və siyasi fəaliyyətdə bulunmuşdur.  Əhməd Cavad AXC dövründə fəaliyyət göstərən, yeni görüşlü ədib və mühərrirlərin yaratdığı, 100-dən artıq ədibi və şairi öz ətrafında birləşdirən "Yaşıl qələmlər" dərnəyinin üzvü idi. Bu cəmiyyət İstanbuldakı "Türk ocağı"nın Bakıda açılan şöbəsi əsasında yaranmışdı. Azərbaycada bütün işlər əsasən "Yaşıl qələm" ədəbi cəmiyyəti vasitəsilə həyata keçirilirdi. Burada Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Ü. Hacıbəyli, S. Hüseyn, Ö. Faiq, N. Vəzirov, Ə. Haqverdiyev, H. Cavid, M. Hadi, A. Şaiq, C. Cabbarlı ilə birlikdə Ə. Cavad da yaxından iştirak edirdilər. Dərnəyin üzvləri yeni hökumətin dövründə Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin inkişafına çalışırdılar.  Əhməd Cavadın "Gəncədə istiqlal günü" məqaləsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının ilk ildönümünə həsr olunmuşdur. 1919-cu ilin 28 may günündə Gəncədə keçirilən bayram təntənələri haqqında təəssüratdan ibarətdir. Şairin bu dövrdə bir sıra məqalələri də işıq üzü görmüşdür: "Denikin və Gəncə ("Azərbaycan" qəzeti, 4 iyun 1919-cu il)", "Ömər Faiqin başına gələnlər ("Azərbaycan" qəzeti, 3 fevral 1919-cu il"", "Ələkbər bəyin mərasimi-dəfni ("Azərbaycan" qəzeti, 11 aprel 1919-cu il)", "Abbaszadə Mirzə Abbasın yubileyi ("Azərbaycan" qəzeti, 2 iyun 1919-cu il)", "Rövşən Əşrəf bəy ("Azərbaycan" qəzeti, 24 oktyabr 1919-cu il)". 1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Əhməd Cavad təyinatla Qusara müəllim göndərilir. O, ailəsilə birlikdə Qusarın Xuluq kəndinə köçərək burada müəllimliyə başlayır. 1920-ci ilin sentyabrından 1922-ci ilin oktyabrına kimi Əhməd Cavad Xuluq kənd məktəbində rus və türk dillərindən dərs verir. Tezliklə həmin məktəbin direktoru vəzifəsi ona tapşırılır. Öz vəzifəsinin öhdəsindən yüksək səviyyədə gəldiyi barədə Quba Qəza Xalq Maarifi Şöbəsindən verilmiş xasiyyətnamədə məlumat var. O, müəyyən fasilələrlə Quba Xalq Maarif Şöbəsinin müdiri işləyir, həmçinin Azərbaycan Maarif komissarlığının təşkil etdiyi qısa pedaqoji kurslarda mühazirəçi, yoxlama komissiyasının üzvü və başqa vəzifələrdə çalışır. Şair geniş maarifçilik fəaliyyəti göstərməklə yanaşı, eyni zamanda pedaqoq kimi fəaliyyətini davam etdirir. Əhməd Cavad 1922-ci ildə Bakıda Ali Pedaqoji İnstitutunun ədəbiyyat və tarix fakültəsinə qiyabi daxil olur. O, həmçinin ali məktəbdə təhsil aldığı illərdə müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuş, 1924-cü ildə N. Nərimanov adına Pedaqoji Texnikumda türk dili fənnindən dərs demişdir. Bu zaman respublikada buraxılan ilk dərsliklərin və dərs vəsaitlərinin hazırlanmasında öz bilik və bacarığını əsirgəməmişdir. Daha sonra 1927-ci ildə Əzizbəyov adına Azərbaycan Politexnik Universitetində qeyri-azərbaycanlı tələbələr üçün Azərbaycan dilini tədris etmişdir. Şairin 1928-ci ildə Türkiyədə müsavatçıların nəşr etdikləri "İstiqlal məcmuəsi"ndə on altı şeiri işıq üzü gördü. İdeoloji sahədə rəhbər orqanlar, "Qızıl qələmlər" cəmiyyəti, onun fəal üzvləri olan "proletar" şairləri, bir sözlə Ə. Cavadın əleyhdarları vaxtaşırı ona qarşı rəsmi və qeyri-rəsmi çıxışlar edirdilər. Belə bir vaxtda Əli Nazim Moskvada çap olunmuş bir məqaləsində ("Peçat i revolyusiya", N 7, 1929-cu il) şairin Türkiyədə bir neçə şeirinin dərc olunması haqqında məlumat yaydı. Əhməd Cavadın həbsi üçün səbəb axtaran bəzi həmkarları bundan yararlanaraq mətbuatda "İstiqlal məcmuəsi"ndə çap olunan şeirlərinə görə onu ittiham etdilər. Bu işdə "Kommunist" və "Bakinski raboçi" qəzetləri xüsusi fəallıq nümayiş etdirirdilər." Əhməd Cavad yazılarına və siyasi görüşlərinə görə repressiyaya məruz qaldığı dövrə qədər artıq 3 dəfə həbs olunmuşdu. Şair ilk dəfə 1923-cü ildə həbs olunub, bir neçə ay həbsdə saxlanılıb. Cavad Axundzadənin MTN arxivindəki 1923-cü il, PR – 20942 saylı istintaq işindən aydın olur ki, Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasının əməliyyat müvəkkili İvan Makarov 1923-cü il dekabr ayının 1-də Müsavat Partiyasının işləri ilə tanış olur və belə qərara gəlir ki, Cavad Axundzadə 1918-ci ildən Müsavat Partiyasının üzvüdür. Şair Batumda olarkən Gəncə şəhərində yaşayan məktəb yoldaşı Abdulla Ağaəli oğlu ona məktub göndərir və bu məktubdan aydın olur ki, Müsavat Partiyasının Gəncə şəhərində yaradılmasının təşkilində Ə. Cavad yaxından iştirak edib. Bundan başqa o, Quba şəhərində müəllim işləyərkən ətrafına müsavatçılar toplamış, mütəmadi olaraq Bakı müsavatçıları ilə əlaqə saxlamışdır. Həmçinin Əhməd Cavad Axundzadə müsavatçı, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin silahdaşlarından biri olan Mirzə Bala Məmmədzadənin Türkiyəyə qaçıb getməsini təşkil etmişdir. Bütün bu deyilənləri nəzərə alaraq əməliyyat müvəkkili İvan Makarov təklif etmişdir ki, Ə. Cavad həbs edilsin və Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasının (Az. ÇK) kamerasında ciddi nəzarət altında saxlanılsın. Əhməd Cavad ilk dəfə həbs olunanda Mirzə Bala Məmmədzadənin Türkiyəyə qaçıb getməsində iştirakının olmadığını söyləsə də, 1937-ci ildə həbs olunanda istintaq sorğu-sual materiallarında bu faktı etirak edərək boynuna alır. Bundan sonra Cavad Axundzadənin həbs edilməsi ilə əlaqdər 5 dekabr 1923-cü ildə 446 saylı order imzalanır. Lakin hansısa səbəbdən şair dekabr ayının 5-də yox, noyabr ayının 21-də həbs edilir. Onu ilk dəfə elə həbs olunduğu gün, yəni noyabr ayının 21-də, ikinci dəfə isə noyabrın 26-da dindirirlər. 1937-ci ilin mart ayında Şota Rustavelinin "Pələng dərisi geymiş pəhləvan" əsərinin tərcüməsinə görə ilk mükafata layiq görülməsinə baxmayaraq, həmin ilin 4 iyununda şair müəllimi H. Cavid, tələbəsi M. Müşfiq və həmyerlisi V. Xuluflu ilə eyni vaxtda həbs edilib. 1937-ci ilin 5 iyununda başlanan istintaq işi həmin ilin 25 sentyabrında qurtardı. 1937-ci il iyunun 3-də şairin mənzilinə girib axtarış aparırlar. Əhməd Cavadın qalın bir cilddən ibarət olan şəxsi işində evini axtarış zamanı müsadirə olunan əşyalar qeyd olunmuşdur. Həmin əmlak siyahısında Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin, Kautskinin, Buxarinin kitabları, H. Zeynallının, V. Xuluflunun bəzi əsərləri, "Türk sözü" qəzeti, özünün "Dalğa" kitabçası, 3 qeyd dəftərçəsi, 15 müxtəlif məktub, Şükriyyə xanımın qızıl bəzəkləri-yeddi qızıl beşliyi, dostlarının şairə bağışladığı iki ədəd suvenir-xəncəri göstərilir. Əhməd Cavadın 12493/24 nömrəli iş qovluğunda əllə yazılmış protokollar, şahid ifadələri, hökm, arayış, çıxarış, məktub, zəmanət, rus makinasında necə gəldi yazılmış "Göy göl" şeiri saxlanılıb.  1937-ci ildə şairə qarşı irəli sürülən saxta ittihama əsasən oktyabrın 12-də hökm oxundu. 12 oktyabrda başlanan məhkəmə cəmi 15 dəqiqə davam etdi və oktyabrın 12-dən 13-nə keçən gecə şairi güllələdilər. Cavad bəy sizi İZ müsahibə layihəsində xoş gördük, istiqlal şairi Əhməd Cavadın nəticəsi olaraq "İZ" müsahibə layihəsində sizi görməkdən çox məmnunuq.  — İlk olaraq istərdik özünüz haqqında məlumat verəsiniz. Əhməd Cavadın hansı oğlunun varisisiniz, təhsiliniz ? - Əziz qardaşım Ceyhun bəy, mən Əhməd Cavadın böyük oğlu Aydın Axundzadənin nəvəsiyəm. 2000-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Beynəlxalq Hüquq və Beynəlxalq Münasibətlər fakultəsinin bakalavr pilləsini, 2002-ci ildə magistr pilləsini, daha sonra təhsilimi Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə, Hüquq və Siyasi Tədqiqatlar İnstitutunun aspiranturasında davam etdirmişəm. — Keçən səfər Şəmkir ziyarətinizdə Əhməd Cavadın doğulduğu Seyfəlini, Şükriyyə xanımın son illərini keçirdiyi Çinarlı qəsəbəsini müəyyən qədər sizinlə gəzə bildik, Şükriyyə xanımın Seyfəlidəki məzarını ziyarət etdik. Sizində uşaqlığınızın bir qismi bu qeyd olunan yerlərdə keçib. Həmin günlərdən yaddaşınızda nələr qalıb ? Acar bəyzadələri Bejanidze ailəsindən olan Şükriyyə xanım öz gözəlliyi, kübarlığı, alicənablığı ilə seçilirmiş. Tanıdığım yaşlı müəllimlərdən biri deyirdi ki, Şükriyyə xanım Seyfəliyə gəlin gələrkən insanlar onun gözəlliyini ifadə etməklə bağlı deyirmişlər ki, sanki qaranlıq otağa işıq saçır. Amma bu qaranlıqlara işıq saçan qadının həyatını sovet hakimiyyəti o qədər zülmlərə düçar etdi ki, onun ağrı-acılarını sözlərlə ifadə etmək olmaz. Bütün çətinliklərə və məhrumiyyətlərə rəğmən o öz möhkəmliyini və məğrurluğunu qoruya bilmişdi. Bu məğrur qadını sizin yaddaşınızda qalanlarla daha dərindən tanımaq istərdik ? Mən dünyaya gəldiyim gündən Şükriyyə xanımla Bakı şəhərinin 5 mərtəbə kimi tanınan ərazisində yerləşən Şahmat Klubunun binasında yaşamışıq və Şükriyyə xanımın tərbiyəsini almışam, uşaqlıqdan Şükriyyə xanımın tövsiyyələrini dinləyirdim, daha sonra Şükriyyə xanım Şəmkirə köçəndən sonra mən hər yay tətilimi və hətta qış tətilimi Şükriyyə nənəmin yanında keçirirdim. Əlbəttə ki, unudulmaz günləri idi, çox gözəl günlər birlikdə yaşamışıq, Şükriyyə xanım ilk olaraq mənə Əhməd Cavadın şeirlərini öyrədirdi və 13 yaşıma qədər Şükriyyə xanımla birgə yaşamışam, onun yanında olmuşam, hər zaman Şəmkirə gələndə nəyin ki, onun məzarını ziyarət edəndə, hətta evimizin yanından keçərkən, həmin o küçədə Şükriyyə nənəmi xatırlayıram. — Cavad Axundzadə - İstiqlal şairinin həqiqi adını varislərdən bu gün siz daşıyırsınız. Bu adı sizə Şükriyyə xanım verib ?  Bildirmək istəyirəm ki, Cavad adını mənə ulu babam Əhməd Cavadın ömür-gün yoldaşı, ağır taleyini bölüşmüş Şükriyyə xanım verib. Mən bu məsuliyyəti hər ikisinin qarşısında hiss edirəm. Həm ulu babam Əhməd Cavadın, həmdə Şükriyyə xanımın. Çalışmışam hər zaman bu adı doğruldum və ən yüksək zirvələrdən səsləndirim. — Şükriyyə xanım sizlərə Əhməd Cavaddan danışardımı ? Şükriyyə xanım mənə Əhməd Cavaddan danışarkən ilk öncə dediyim kimi yaşadığımız Şahmat Klubu adlanan binada, bizim yaşadığımız blokda qonşuların əksəriyyəti repressiya məruz qalanlar idi və Şükriyyə xanım mən balaca uşaq olarkən hər zaman məni özü ilə götürür və həmin o qonşuları ziyarət edirdi, qonşularda onu ziyarət edirdi. Onlar Əhməd Cavaddan, digər repressiya qurbanlarından danışar, o qanlı illəri yada salardılar. Şükriyyə nənə öncə vurğuladığım kimi Əhməd Cavadın adını mənə verdiyinə görə mənə istiliklə yanaşırdı, mənə nəyin ki, Cavad, Cavadım deyirdi.  — Şükriyyə xanım xaraktercə necə qadın idi, insanlarla ünsiyyət qurması, onlara münasibəti bizim üçün maraqlıdır ? Bu sual üçün təşəkkür edirəm Ceyhun bəy. Şükriyyə xanım özündə mərdliyi, sadiqliyi, sınmaz ruhu və sona qədər mübarizliyi əks etdirirdi. Mənim Şükriyyə xanımla bağlı sadaladığım xüsusiyyətlərə görə o mərdliyin, sadiqliyin, mübarizliyin rəmzi idi. Bu gündə rəmz olaraq davam etməkdədir. Şükriyyə xanımın atdığı addımlar, hərəkətlər, onun özünü aparmaq tərzi, mərdliyi hər kəs üçün nümunə olub və olmalıdır. Şükriyyə xanım sevirdi ətrafına qohumları, tanışları, dostları, qonşuları, digər insanları toplamağı. Hamı toplaşardı onun ətrafına. Əslində Şükriyyə xanım elə bizim birliyimizin səbəbi idi. Bilirsiniz ki, o sürgündə idi, sonra sürgündən qayıtdı və hamımızı ətrafına topladı. İlk öncə Şəmkirdə, daha sonra isə Bakıda. Şükriyyə xanım insana xas ən gözəl xüsusiyyətləri özündə əks etdirirdi. Mən onu nəyin ki, çox istədiyim Şükriyyə nənəm kimi xatirələrimdə yaşadıram, həmdə onu dahi şəxsiyyət kimi hər kəsə nümunə tuturam. Mən çox böyük şərəf duyuram ki, ulu babamın adını mərdlik və sadiqlik rəmzi olan Şükriyyə xanım mənə verib.  — Əhməd Cavad Şəmkirdə doğulsada, fikrən, düşüncə olaraq Gəncədə doğulub, orada formalaşıb. Abdulla Sur, Hüseyn Cavid, Mirzə Abbas Abbaszadə kimi dövrün qabaqcıl müəllimlərindən dərs almışdır. Əhməd Cavadın məfkurəvi həyat xəritəsi, mübarizəsi Gəncədən, bu müəllimlərdən aldığı dərslər əsasında başlamışdır. Bütün ömrü boyu onu izləyən babanızın fikri dünyası, hədəfləri, istəkləri nələr idi ?  Mən həmişə demişəm ki, Əhməd Cavad tək şair yox, həmdə döyüşcü olub. O bir əlində qələm, bir əlində silahla mübarizə aparıb. Bildiyiniz kimi Əhməd Cavad Birinci Dünya Müharibəsi dövründə Osmanlı ordusu sıralarında Balkan əməliyyatlarında iştirak edib, hətta yaralanıb. Daha sonra Türk dünyasının birliyi rəmzinə çevrilmiş "Çırpınırdı Qara Dəniz" şeirini yazıb. Əhməd Cavadın hədəfi böyük Turan, böyük və güclü Türk dünyası və ən əsası əlbəttə ki, bizim müstəqilliyimiz idi. Əhməd Cavad son nəfəsinə qədər Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparıb. Əhməd Cavadın imkanı var idi Türkiyə getmək üçün. Təklif edirdilər, dəvət edirdilər, amma Əhməd Cavad son gününə kimi Azərbaycanda qaldı. Onun ən böyük arzusu və istəyi o idi ki, Azərbaycan müstəqil olsun. İnşallah ki, Əhməd Cavadın ruhu şaddır.  — Şeirə, şeiriyyata marağınız necədir ? Babanızın ən çox sevdiyiniz şeiri hansıdır ?  - Marağım çoxdur. Milli, vətən mövzulu şeirləri sevirəm. Babamın ən çox sevdiyim şeiri "Göygöl"-dür.  Əhməd Cavadla bağlı ən böyük arzunuz nədir ?  Çox gözəl sualdır. Hətta deyərdim ki, sevdiyim suallardan biridir. İlk öncə Əhməd Cavadın məzarının aşkar edilməsi, onun təntənə ilə dəfn olunması və biz bilək ki, bizim ulu babamızın məzarı haradadır. Biz həmin yeri ziyarət edə bilək. Bu birinci ən böyük arzumdur. İkinci ən böyük arzum budur ki, Bakı şəhərinin mərkəzində Əhməd Cavadın heykəli ucaldılsın.  Bizimlə söhbətləşdiyiniz üçün sizə təşəkkür edirik ! Müsahibəni aldı: Cümhuriyyət Siyasi Düşüncə Mərkəzinin sədri Ceyhun Nəbi 

"Seçkilərdə Kamala Xarris qalib gələrsə, Netanyahu Qəzzadakı soyqırımı dayandıracaq...”

“Trampın qalib gələcəyi halda bu münaqişənin miqyası bir qədər də böyüyə bilər. Hətta İordan çayının  Qərb sahilinə, yəni Fələstin muxtariyyəti mövcud olduğu Ramallaha da keçə bilər...” “İsrail baş naziri Benyamin Netanyahunun Qəzzada Fələstin xalqına qarşı apardığı soyqırımı, etnik təmizləmə siyasəti mənə elə gəlir ki, ABŞ-dəki prezident seçkilərindən sonra bitəcək.  Təbii ki, Donald Tramp qalib gəlməzsə... Trampın qalib gələcəyi halda bu münaqişənin miqyası bir qədər də böyüyə bilər. Hətta İordan çayının  Qərb sahilinə, yəni Fələstin muxtariyyəti mövcud olduğu Ramallaha da keçə bilər. Çünki Trampın bu istiqamətdə, Yaxın Şərq istiqamətindəki siyasəti ifrat dərəcədə birqütblüdür”. Bu fikirləri siyasi təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Ərəstun Oruclu Moderator.az-a açıqlamasında “Sizcə, İsrail baş naziri Benyamin Netanyahunun Qəzzaya, Fələstin xalqına qarşı bir ilə yaxındır apardığı, artıq 40 mindən çox insanın qətliamı ilə müşayiət olunan soyqırımı hansı halda dayana bilər?” sualını cavablandırarkən dilə gətirib. “Yox, əgər seçkilərdə demokratlar, yəni Kamala Xarris qalib gələrsə, Netanyahu nəinki bunu dayandırmağa, hətta hakimiyyətdən getməyə məcbur ola bilər. Amma istənilən halda ABŞ-nin də bu işdə iştirakı olacaqdır. Çünki görünən budur ki, hələ İsraildəki etirazlar Netanyahunun hakimiyyətdən getməsi üçün yetərli deyil”, - deyə davamında analitik bildirib.

Zurabişvili "xarici agentlər" qanununa görə 5 gün əvvəl hökm oxunan aktivisti ƏFV ETDİ

Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili may ayında Tiflisdə xarici agentlər haqqında qanuna etirazlar zamanı iğtişaşlar törətməkdə təqsirli bilinən 34 yaşlı fəal Giorgi Şanidzeni əfv edib. Sozcu.az Gürcüstan mətbuatına istinadən xəbər verir ki, Şanidze gecə həbsxanadan çıxıb. Aktivist jurnalistlərə deyib ki, o, siyasi səbəblərə görə məhkum edilib. Şanidze Gürcüstan parlamentinin yaxınlığındakı videokameranı zədələməkdə ittiham olunaraq saxlanılıb. Daha sonra ona başqa ittihamlar da irəli sürülüb. Sentyabrın 16-da məhkəmə Şanidzeni 4 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. Fəal daha əvvəl Rusiyanın genişmiqyaslı işğalından qısa müddət sonra Ukraynaya könüllü kimi getməsi ilə tanınırdı. 2022-ci ilin yayında Qara dənizdə işğaldan azad edilmiş İlan adasında Ukrayna bayrağının qaldırılmasını dronla lentə alan o idi - bu, Rusiya-Ukrayna müharibəsinin əsas simvollarından biridir. Şanidze Kiyev Patriarxlığının Ukrayna Pravoslav Kilsəsinin “Ukraynaya fədakarlığa və məhəbbətə görə” medalı ilə təltif edilib.

Ukraynaya gizli icazə verilir: Rusiya vurulacaq!

Ukrayna yaxın həftələrdə Rusiya ərazisinə raket atmaq üçün gizli icazə ala bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Tayms” mənbələrə istinadən məlumat yayıb. Bildirilib ki, Böyük Britaniya və ABŞ icazə verməyə hazırlaşır, lakin onlar bunu yalnız ilk raketlər buraxıldıqdan sonra rəsmi şəkildə elan etmək istəyirlər. Belə ki, mənbələr ABŞ-ın ilk növbədə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskinin müharibə planını görmək istədiyini bildirib. Yekun qərar gələn həftə BMT Baş Assambleyasında təsdiqlənə bilər. Qeyd edək ki, Zelenski bir neçə aydır ki, Rusiya ərazisinin dərinliklərinə zərbələr endirmək üçün Qərb silahlarından istifadə etmək üçün icazə istəyir.

Bu rayonlara yağış yağdı

Sentyabrın 21-i saat 9:00-a olan məlumata əsasən bəzi yerlərdə qısa müddətə leysan xarakterli yağış yağıb, şimşək çaxıb. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən Sozcu.az-a verilən məlumata görə, düşən yağıntının miqdarı Şahbuzda 6 mm, Ordubadda 5 mm, Göygöl, Sədərək, Şərurda 3 mm, Gədəbəy, Gəncə, Şəki, Göyçay, Qobustan, Tərtər, Bərdə, Yevlax, Astara, Lənkəran, Naftalan, Şəmkir, Daşkəsən, Sabirabad, Cəfərxan, Naxçıvanda 2 mm-dək, Bakıda və Abşeron yarımadasında isə 1 mm-dək olub. Daşkəsən, Qrız, Lerikdə duman müşahidə olunub. Havanın maksimal temperaturu Bakıda və Abşeron yarımadasında 23, Naxçıvan MR-da 22, Aran rayonlarında 28, dağlıq rayonlarda 12 dərəcəyədək isti qeydə alınıb.

Türkiyədə mafiya liderinin 32 adamı saxlanıldı

Türkiyədə Antalya başda olmaqla, ümumilikdə 6 bölgədə keçirilən Quyu-27 əməliyyatı çərçivəsində mafiya lideri Beratcan Gökdəmirin dəstəsinə aid 32 nəfər şübhəli şəxs qismində saxlanılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə daxili işlər naziri Əli Yerliqaya məlumat yayıb. Hazırda həbsdə olan B.Gökdəmirin mütəşəkkil cinayət təşkilatına qarşı təşkil edilən əməliyyat nəticəsində 23 ədəd sənədsiz tapança, 2 ədəd sənədsiz tüfəng, müxtəlif miqdarda narkotik vasitə və külli miqdarda pul ələ keçirilib. Cinayətkar təşkilatın üzvlərinin iş adamlarına qarşı hücum, əmlaka ziyan vurma və hədələmə cinayətləri törətdikləri müəyyən edilib.

Türkiyəli məşhur müğənni səhnədə öldü

Tanınmış türkiyəli müğənni Mətin Arolat səhnədə vəfat edib. Sozcu.az xəbər verir ki, 52 yaşındakı ifaçı mahnı oxuyarkən qəfil halı pisləşib. Ona ürək masajı edilsə də, heç bir xeyri olmayıb. İfaçı təcili yardım maşınına mindirilərək xəstəxanaya aparılıb. Xəstəxanada müğənninin vəfat etdiyi açıqlanıb.

“Qarabağda evlər tikilərkən bizim zövqümüz əsas götürülməlidir” - Cəbrayıllı jurnalist

“Biz doğma yurdumuza qayıtmaq üçün düz 30 il gözləmişik. Hələ də əksəriyyətimizin bu arzusu həyata keçməyib. Çünki bu günə kimi işğaldan azad olunmuş ərazilərdə evlə təmin olunan məcburi köçkünlərin sayı 10 min nəfərə çatmayıb. Yüz minlərlə insan hələ də doğma yurda qovuşmaq həsrəti ilə yaşayır”.  Bu sözləri "Sherg.az"a  açıqlamasında əslən Cəbrayıl rayonundan olan tanınmış jurnalist, Yenisabah.az saytının baş redaktoru Seymur Verdizadə deyib.  Jurnalist işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yaşayan keçmiş məcburi köçkünlərə dövlət tərəfindən verilmiş evlərlə bağlı yaranmış ajiotajdan narahat olduğunu bildirib. Seymur Verdizadə söyləyib ki, bu cür hallar kütləvi deyil: vakansiyalar “Ola bilsin ki, 3-4 nəfər məcburiyyət qarşısında qalaraq evini kənar şəxslərə kirayə verib. Həmin adamlar bu addımı niyə atıb? Bunu araşdırmaq lazımdır. Kim doğma evini kirayə verib özgəsinin evində kirayə qalar?! Bəlkə də, həmin adamların məşğulluğu təmin olunmayıb. Bəlkə də onlar ehtiyac üzündən bu addımı atıblar. Buna görə də, işğaldan azad olunmuş ərazilərə köçürülən keçmiş məcburi köçkünlərin məşğulluq səviyyəsi yüksəldilməlidir. Qarabağa köçürülən hər bir məcburi köçkün işlə təmin olunmalıdır. Sosial problemlər həll olunsa, heç bir məcburi köçkün evini başqa adamlara kirayə verməz".  Jurnalist təklif edib ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yeni kəndlər, qəsəbələr, şəhərlər inşa olunarkən, mütləq orada yaşayacaq əhalinin rəyi nəzərə alınmalı, bu məsələdə ictimai nəzarət təmin olunmalıdır:  "Niyə yaşayacağımız evlərin təməli qoyulanda, divarı hörüləndə, damı vurulanda biz bunu müşahidə etməməliyik. Axı orada ev tikən, yol çəkən inşaatçılar deyil, biz yaşayacağıq. Həmin adamların deyil, bizim zövqümüz əsas götürülməlidir”.  Seymur Verdizadə qeyd edib ki, onun və ailə üzvlərinin ən böyük arzusu doğulduğu Cəbrayıl rayonunun Soltanlı kəndinə getmək, ata yurdunun çırağını yandırmaqdır:  “Əsassız söz-söhbətlərlə insanları ruhdan salmaq lazım deyil. Biz elliklə Qarabağa qayıdıb, ermənilərin viran qoyduğu torpaqları birlikdə cənnətə çevirəcəyik”.  Qeyd edək ki, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsi Laçın rayonunun Sus kəndinə qayıdan məcburi köçkünlərin evlərini kirayə verməsi ilə bağlı yayılan məlumatlara münasibət bildirib.  Dövlət Komitəsindən APA-nın sorğusuna cavab olaraq bildirib ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət proqramına əsasən, Komitə məcburi köçkünlərin köçürülməsi ilə məşğul olur.  “Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda yaşayış sahələrinin istismarı qaydalarını yoxlamaq Dövlət Komitəsinin səlahiyyətində deyil”, - qeyd olunub. 

Sabah Bakıda leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ

Sentyabrın 21-də Bakıda və rayonlarda yağış yağacağı gözlənilir. Bu barədə Sozcu.az-a Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib. Bildirilib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında sentyabrın 21-də günün birinci yarısında arabir yağış yağacağı gözlənilir. Səhər yarımadanın bəzi yerlərində leysan xarakterli olacağı ehtimalı var. Azərbaycanın rayonlarında sentyabrın 22-si axşamadək fasilələrlə yağıntılı hava şəraiti davam edəcək. Bəzi yerlərdə arabir yağış yağacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə (Naxçıvan MR, Qarabağ və Şərqi-Zəngəzur, Qazax-Gəncə, Balakən-Şəki, Quba-Qusar, Dağlıq Şirvan, Mərkəzi aran, Lənkəran-Astara) leysan xarakterli olacağı, dolu düşəcəyi, yüksək dağlıq ərazilərdə qara keçəcəyi ehtimalı var. Çaylarda sululuğun artacağı, Böyük və Kiçik Qafqazın bəzi çaylarından qısamüddətli daşqın və sel keçəcəyi ehtimalı var.

Putin həbs olunmaqdan qorxdu, bu ölkəyə getmədi

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Meksikanın yeni seçilmiş Prezidenti Klaudiya Şeynbaumun andiçmə mərasiminə qatılmayacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Latın Amerikası Departamentinin direktoru Aleksandr Şetinin deyib. Şetinin Putinin imtinasının səbəblərini açıqlamayıb, lakin əlavə edib ki, Moskva mövcud protokol praktikasına və Rusiya liderinin üzərinə düşən öhdəliklərə uyğun davranır. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, Ukrayna Roma Statutunu imzalayan Meksikadan Kreml rəhbərinin bu ölkəyə gələcəyi təqdirdə həbs olunmasını xahiş edib və Putin bu səbəbdən Meksikaya getməkdən ehtiyat edir.

UTX rusların Moskvadakı komanda məntəqəsinə girdi

Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin casusları Rusiya Silahlı Qüvvələrinin elit 4-cü tank diviziyasının (Kantemir diviziyası) Moskva vilayətinin Naro-Fominsk şəhərindəki komanda məntəqəsinə daxil olublar. Sozcu.az xəbər verir ki, görüntülər Teleqram kanallarında yayılıb. Məlumata görə, agentlər komanda məntəqəsinin dəqiq koordinatlarını, şəxsi heyətinin siyahısını, binanın texniki planını və digər vacib məlumatları ələ keçiriblər. Qeyd edilib ki, bu diviziya 2022-ci ildə Xarkova hücumda iştirak etmişdi. Xarkov ətrafında darmadağın edildikdən sonra komanda məntəqəsi Naro-Fominskdə yerləşdirilib.

ABŞ Azərbaycana daha iki minaaxtaran it göndərdi - Foto

ABŞ-dən Azərbaycana daha iki minaaxtaran it gətirilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyinin X hesabında paylaşım edilib. "Bu gün Danusia və mən hava limanında dördayaqlı qəhrəmanlardan ibarət VIP nümayəndə heyətini qarşılamaq şərəfinə nail olduq. Berta və Dum adlı itlər ANAMA-nın minalar və partlamamış hərbi sursatları təmizləmək missiyasına qoşulmaq üçün Azərbaycana gəlmiş altı minatəmizləyici itdən ikisidir. Bu cəsur Marşall itləri və onların zəhmətkeş ABŞ və Azərbaycan təlimçiləri Azərbaycanda icmaların daha təhlükəsiz şəraitdə yaşayışı təmin etməkdə mühüm rol oynayırlar.” - səfir Mark Libbi qeyd edib.

Ödəniş terminallarında komissiya haqqı tutulur? - Rəsmi CAVAB

Sosial şəbəkələrdə yayılan məlumata görə, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən "MilliÖn" və "E-manat" ödəniş terminallarında ödəniş edən zaman 1% komissiya haqqı tutulur. Xüsusilə kredit ödənişlərində komissiya haqqının tutulduğu bildirilir.  Vətəndaşlar komissiya haqqının qəbzlərdə əks olunmamasından narazıdırlar.  Modern.az məsələ ilə bağlı "MilliÖn" şirkəti ilə əlaqə saxlayıb.  vakansiyalar Şirkətdən bəzi ödənişlərdə komissiya haqqının tutulduğu təsdiqlənib. Bildirilib ki, ödəniş olunan zaman monitorda komissiya çıxılacağı ilə bağlı məlumat əks olunur.  "Bu komissiya isə bankın istəyi əsasında tətbiq olunur. Komissiyanın qəbzdə əks olunmaması ilə müvəqqətidir və tezliklə həyata keçiriləcək. Proses yeni tətbiq olunduğu üçün bu biraz vaxt alır”, - açıqlamada qeyd olunub. 

Prezident Qarabağ Universitetinin açılışında iştirak etdi

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın 20-də Xankəndi şəhərində Qarabağ Universitetinin təmirdən sonra açılışında iştirak edib. Sozcu.az xəbər verir ki, dövlətimizin başçısı Qarabağ Universitetinin müəllim və tələbə heyəti ilə görüşüb və çıxış edib.

Avtomobil 9 yaşlı məktəblini vurub öldürdü

Sumqayıtda 9 yaşlı oğlanın ölümü ilə nəticələnən yol qəzası baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, hadisə şəhərin İnşaatçılar qəsəbəsindəki “Dost” marketin qarşısında qeydə alınıb. Belə ki, Fərid Əliyev idarə etdiyi “Toyota Carolla” markalı avtomobillə yolu keçən azyaşlını vurub. Ağır xəsarət alan 2015-ci il təvəllüdlü Fəqan Anar oğlu Əhədli hadisə yerində dünyasını dəyişib. Faktla bağlı cinayət işi açılıb. Qeyd edək ki, vəfat edən 9 yaşlı Fəqan orta məktəbin 4-cü sinif şagirdi imiş.

Bakıda ağır qəza: ölən və yaralanan var

Bakıda avtomobil piyadanı vuraraq öldürüb. Sozcu.az xəbər verir ki, hadisə paytaxtın Sabunçu rayonunda qeydə alınıb. 1989-cu il təvəllüdlü Eyvaz İsmayılov idarə etdiyi "Lada Priora" markalı avtomobillə 1982-ci il təvəllüdlü Kamil Məmmədovu vurub. Piyada aldığı xəsarətlərdən hadisə yerində ölüb. Avtomobildə olan sərnişin Elvin Musazadə isə gözündən aldığı xəsarətlərdən xəstəxanaya yerləşdirilib. Faktla bağlı cinayət işi başlanılıb.

AB Putini həbs etməyə çağırdı

AB Roma Statutunu ratifikasiya etmiş dövlətləri öhdəliklərini yerinə yetirməyə çağırıb. Söhbət Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin həbsindən gedir, çünki Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi onun barəsində order verib. Sozcu.az xəbər verir ki, müvafiq bəyanat Vyanada ATƏT-in Daimi Şurasının iclası zamanı verilib. AB köçkün düşmüş ukraynalı uşaqların və digər mülki şəxslərin taleyindən dərin narahat olduğunu bildirib: “AB bir daha Rusiya və Belarusu onların Ukraynaya təhlükəsiz qayıtmasını dərhal təmin etməyə çağırır. Birlik Rusiyadan azadlıqdan qanunsuz məhrum etmiş bütün şəxsləri, o cümlədən ATƏT-in həbs edilmiş üç əməkdaşının dərhal azad edilməsini tələb edir”.

İlk qar bu tarixdə yağacaq - Sinoptiklərdən xəbərdarlıq

Müasir meteorologiyada qabaqcıl texnologiyalar sayəsində sinoptiklər cari ildə ilk qarın nə vaxt yağacağını müəyyənləşdirə bilirlər. Sozcu.az Bakı.vs-yə istinadən xəbər verir ki, bu il ilk qar gözlənildiyindən tez yağa bilər. Proqnozlara görə, qış daha erkən başlayacaq və ilk qar artıq oktyabrın sonunda yağmağa başlayacaq. Bu proqnozu əldə etmək üçün mütəxəssislər meteostansiyaların məlumatlarını, peyk müşahidələrini, yerüstü postlardan alınan məlumatları, mürəkkəb alqoritmlər və modelləri əhatə edən kompleks yanaşmadan istifadə ediblər. İlk qarın yaxınlaşması ilə əlaqədar mütəxəssislər qış mövsümünə əvvəlcədən hazırlaşmağı məsləhət görürlər. Əsas tədbirlər arasında qış paltarlarının və aksessuarlarının hazırlanması, avtomobilin vəziyyətinin yoxlanılması, antifrizin dəyişdirilməsi, qış təkərlərinin quraşdırılması, bağ bitkilərinin qorunması və həyətyanı sahənin qış şərtlərinə hazırlanmasıdır. Müasir proqnozların yüksək dəqiqliyinə baxmayaraq, sinoptiklər hava şəraitinin gözlənilməz dəyişikliklərə meylli olduğunu vurğulayırlar. Azərbaycanda ilk qar regionlarda kənd təsərrüfatı ilə məşğul olanlar üçün ciddi əhəmiyyət daşıyır. Fermerlər və bağ sahibləri məhsulları qorumaq üçün öncədən tədbirlər görməlidir. Eyni zamanda, şəhər əhalisi də avtomobillərini və evlərini qışa hazır vəziyyətə gətirməli, şaxta və buzlanma riskinə qarşı tədbirlər almalıdırlar.

Hava bu tarixdən soyuyur - Dəhşətli şaxtalar gəlir

2024-cü ilin avqustu dünyada temperaturun yüksəlməsi baxımından 2023-cü ilin eyni dövrü ilə birinci yeri bölüşüb. Ötən ay orta aylıq temperatur 2023-cü ildə olduğu kimi 16.8 dərəcə olub. Son 50 ildə avqust ayında dünyada orta temperatur 1.3 dərəcə artıb. Məlumdur ki, payız fəsli Azərbaycana sentyabrın 22-si saat 16:43:36-da daxil olacaq.  Avqust ayında qeydə alınan temperaturu nəzərə alsaq, payızda bizi hansı hava şəraiti gözləyir? Sozcu.az xəbər verir ki, bununla bağlı meteoroloq Cavid Hüseynov "Yeni Sabah"a açıqlamasında ən son məlumatları bölüşüb:  "Respublikamızda yay fəsli may ayının ikinci ongünlüyündən sentyabr ayının ortalarınadək davam edir. Sentyabr ayının III ongünlüyündən başlayaraq havanın temperaturu aşağı enməyə başlayır. Sentyabr ayının orta aylıq temperaturu:  Abşeronda-  21,3-22,4 °C, Lənkəran-Astara zonasında-   15,6-21,5 °C, Kür-Araz ovalığında- 21,4-22,5 °С, Kiçik Qafqazın şərq yamacında-  10,5-19,8 °С, Kiçik Qafqazın şimal yamacında- 11,8-13,8 °С, Qazax-Gəncə zonasında-   19,8-20,4 °С, Böyük Qafqazın cənub yamacında-   11,8-19,6 °С, Böyük Qafqazın şimal-şərq yamacında-  10,3-19,3 °С, Naxçıvanda isə 20,5-21,9 °С müşahidə edilir". Ekspert ən çox yağıntının hansı bölgəyə düşəcəyini də qeyd edib: "Oktyabr və noyabr aylarında havanın temperaturunda intensiv olaraq enmə davam edir və Noyabrda minimum temperatur Kiçik və Böyük Qafqazın yüksək dağlıq zonalarında qeydə alınır. Abşeron yarımadasında payız mövsümündə yağıntıların miqdarı və dəyişmə əmsalları qış qiymətlərindən az fərqlənir. Payız yağıntıları ən çox Astara və Lənkəranda müşahidə edilir". 

“Aztelekom” 100 Mbit sürəti verə bilməyəcək: Bəs bizi niyə soyur?

“Avqustun ortalarından internetin minimum trafik sürətinin 40 Mbit/s-dən 100 Mbit/s-ə çatdırıldığı deyilir. Qiymət də qaldırılıb. Amma abunəçilər qiymət artımına baxmayaraq, gələn və gedən trafikin sürətinin xeyli aşağı olduğunu deyirlər. İradlarında da haqlıdırlar. Təqdim olunan sürət müqavilələrdə nəzərdə tutulandan xeyli aşağıdır. Bununla bağlı İKT Agentliyinə və Antiinhisar Xidmətinə artıq çoxlu şikayətlər daxil olub. “Aztelekom”un hər bir abonent üçün minimum sürətin 100 Mbit/s olması ilə bağlı dedikləri özünü doğrultmadı. Bu da gözlənilən idi”. Bunu “Multimedia” İnformasiya Sistemləri Texnologiyaları Mərkəzinin direktoru, Azərbaycan İnternet Forumunun prezidenti Osman Gündüz Bakupost.az söyləyib. O deyib ki, “Aztelekom” nəinki yüz minlərlə istehlakçını 100 Mbit/s sürətlə təmin etməyəcək, hətta bu trafikin yarısını da çatdıra bilməyəcək. Son hadisələr və internetin bahalaşması fonunda bu xidmətdən imtina edən istifadəçilərin sayı artıb. Onun sözlərinə görə, “yüksək sürətlər və yüksək qiymətlər” prinsipi heç bir halda doğru deyil: “Hamı üçün minimal sürəti 100 Mbit/s etməklə hansısa beynəlxalq reytinqlərdə yüksək yerlər qazanmağı vətəndaşlarımızın maraqlarından üstün tutmaq yolverilməzdir. Qiymət siyasəti elə qurulmalıdır ki, hamının ehtiyacına uyğun olaraq əlçatan olsun. Dövlət provayderlərinin bu tip addımları isə ümumiyyətlə ağlasığmazdır. Provayder ona görə hələlik “dövlət provayderidir” ki, məhz hər bir vətəndaşın, tələbatına və gələcək inkişafına zəruri olan internetə əlçatanlığı olsun”.

Bakıda körpünün üzərində iki maşın yanır

Nəsim rayonu, Hüseyn Seyidzadə küçəsi, körpünün üzərində yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə NİİM məlumat yayıb. Qəza səbəbindən hər iki avtomobildə yanğın olduğundan, 4-cü mikrorayon istiqamətində avtomobillərin hərəkətinə məhdudiyyət tətbiq edilib.

Rusiyada əsgər çatışmazlığı: Belousov Putinə təzyiq edir...

Rusiya Müdafiə Nazirliyi yeni səfərbərlik elan etməsi üçün Prezident Vladimir Putinə təzyiq edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Uoll Strit Jurnal” yazıb. Nəşrin məlumatına görə Müdafiə Nazirliyi yenidən canlı qüvvə çatışmazlığı ilə bağlı problemlər yaşayır, buna görə də Rusiya Kurskda böyük əks-hücum təşkil edə bilmir. “Getdikcə daha çox insan səfərbərliyin qaçılmaz olduğunu deyir”, - məlumatda qeyd olunub.

Azərbaycanda abortla bağlı dəhşətli statistika - Əksəriyyəti gəncdir

Azərbaycanda 2023-cü ildə 73816 abort qeydə alınıb. Modern.az-ın Dövlət Statistika Komitəsindən əldə etdiyi məlumata görə, son illərdə abort edənlərin sayı 2 dəfədən çox artıb. Belə ki, 2010-cu ildə qeydə alınan abortların sayı 26801 olub. Yəni son 13 ildə abort edənlərin sayı 2.7 dəfə artıb. azal vakansiya Abort edənlərin çoxu gəncdir. 2023-cü ildə abort edən qadınların 50 faizdən çoxu, yəni 37 min nəfəri 15-29 yaş aralığındadır.  Statistikaya görə, ötən il 15-17 yaş aralığında 68 qadın, 18-19 yaş aralığında olan 2528 qadın abort etdirib. 

Səhiyyə Nazirliyindən özəl tibb müəssisələrinə XƏBƏRDARLIQ

“Dərman vasitələri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 14-1.1-ci maddəsinə əsasən bioloji aktiv qida məhsullarının (BAQM) reseptə yazılması qadağan olunub. Həmçinin, həmin Qanunun 14-1.3-cü maddəsinə əsasən, bioloji aktiv qida məhsullarının üzərində və istifadə təlimatlarında (içlik vərəqlərində) əmtəə nişanı adının yazıldığı hər yerdə əmtəə nişanı adının altında onunla eyni ölçüdə və şriftdə olan ağ fonda qara rəngli aydın, seçilən, qalın və böyük hərflərlə, silinməsi mümkün olmayan tərzdə çap olunmuşan “DƏRMAN VASİTƏSİ DEYİLDİR!” sözlərinin yazılması məcburi xarakter daşıyır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Səhiyyə Nazirliyinin yaydığı məlumatda bildirilib. Qeyd edilib ki, yuxarıda bildirilən sahədə qanunvericiliyin tələblərinə riayət olunmasına və neqativ hallara səbəb ola biləcək amillərin aradan qaldırılması məqsədilə özəl tibb müəssisələrində resept yazmaq hüququna malik tibb işçiləri tərəfindən buraxılan reseptlərdə bioloji aktiv qida məhsullarının yazılmasının qarşısının alınması üçün Analitik Ekspertiza Mərkəzinin səlahiyyətləri çərçivəsində maarifləndirici, preventiv və qanunvericiliklə müəyyən olunmuş inzibati tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulur. Nəzərinizə çatdırırıq ki, elektron resept sisteminə keçid ilə əlaqədar özəl tibb müəssisələrində və aptek təşkilatlarında plan üzrə və plandankənar yoxlamaların aparılması zamanı həmin müəssisələrdə resept yazmaq hüququna malik tibb işçiləri tərəfindən yazılan reseptlərdə bioloji aktiv qida məhsullarının yazılması, həmçinin belə reseptlər əsasında BAQM satışı hallarının aşkar edilməsi üçün nəzarət gücləndiriləcək.