İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşmış dünya düzəni dağılıb və onun bərpası artıq mümkün deyil. Artıq bütün böyük dövlətlərin liderləri də şərti olaraq “Yalta-Potsdam dünya nizamı” adlandırılan düzənin dağıldığını etiraf edirlər. Dünyamızın münasibətlər sistemi isə elə formalaşıb ki, bir düzən dağılan kimi yeni nizamın formalaşması başlayır. Yeni dünya düzəni isə bir qayda olaraq böyük dövlətlərin iştirak etdiyi müharibələrdən sonra, savaşın nəticələrinə uyğun formalaşmağa başlayır.  Yeni dünya düzənin qaçınılmaz bir proses olacağı aydın olsa da, yeni nizamın necə olacağı bağlı bir-birinin tam əksinə olan iddialar var. ABŞ prezidenti Cozef Bayden Vaşinqtonun yeni dünya düzəninə liderlik etmək iddiasında olduğunu bəyan edib. İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xameneinin iddiası isə belədir ki, yeni dünya düzənində Amerikanın artıq heç bir rolu olmayacaq. Ayətullah Əli Xameneinin bu mövqeyi heç şübhəsiz ki, sağlam təhlilə və məntiqə əsaslanmır. Ən böyük siyasi, iqtisadi və hərbi gücə malik bir dövlətin yeni dünya düzənində heç bir rolunun olmayacağı haqqında iddia sağlam ağılın məhsulu hesab edilə bilməz.  İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşan “Yalta-Potsdam dünya nizamı”nda Moskva iki əsas güc mərkəzindən biri idi. Hindistan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi, general Anil Çauhan isə hesab edir ki, yeni dünya düzənində Rusiya geosiyasi əhəmiyyətini itirəcək. General Çauhan hesab edir ki, dünyanın ən böyük nüvə arsenalına malik olmasına və Pekinlə müttəfiqlik münasibətləri yaratmasına baxmayaraq Rusiyanın təsirinin azalması qaçınılmazdır. Əslində isə, general Çauhanın təsvir etdiyi vəziyyətin gerçəkləşməsi prosesinin şahidi və müəyyən mənada da iştirakçısıyıq. Rusiyanın təsiri sürətlə azalır. Postsovet məkanın bütün çoğraiyasında, Şərqi Avropa, Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiyada Rusiyanın təsir gücü 24 fevral 2022-ci ildən öncəki vəziyyətlə müqayisədə ciddi şəkildə azalıb. Rusiya hələlik bu çoğrafiyanın ən böyük dövləti olaraq qalsa da, artıq bölgənin hakimi deyil.  Rusiyanın mövqelərinin zəifləməsi, xüsusilə Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiyada təsirinin azalması İranın mövqelərinin də zəifləməsinə səbəb olmağa başlayıb.    Moskvanın itirdiyi mövqeni Pekinin tutacağı, Rusiya, İran və Şimali Koreyanın yer aldığı “Şər oxu”na Çinin liderlik edərək yeni dünya düzənində güc mərkəzlərindən biri olacağı haqqında fikirlərin müəyyən əsası olsa da, belə bir prespektivi istisna edən çox ciddi amillər var. Çin özü də belə bir güc mərkəzi yaratmaq istəmədiyini artıq bəyan edib. Asiya-Sakit Okean İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (APEC) San-Fransiskoda keçirilən sammiti çərçivəsində ABŞ prezidenti Co Baydenlə görüşdə Çin dövlət başçısı Si Cinpin ABŞ-a qarşı avtoritarların alyansını, yuxaarıda bəhs edilən “Şər oxu”nu yaratmayacağı ilə bağlı vəd verdi. “Şər oxu” yaratmayacağı ilə vəd ilə yanaşı Si Cinpin Çinin ABŞ-ın dostu və tərəfdaşı olmağa hazır olduğunu bəyan etməsi tamamilə yeni geosiyasi vəziyyət yaradır. Bu o deməkdir ki, İranın qurtuluş kimi gördüyü “Şər oxu”nun formalaşma ehtimalı minimuma yaxındır.  Ukraynaya qarşı müharibədə hərbi-siyasi uğursuzluqlara məruz qalan Rusiyanın isə İranın yeganə sığınacaqq kimi gördüyü “Şər oxu”nu yaratmağa imkanı yoxdur. “Şər oxu” olmadan isə İran üzləşdiyi çağrış və təhlükələrə cavab vermək imkanında deyil. İmperiya və böyük dövlətləri tarix səhnəsindən silən ən ciddi amil üzləşdikləri çağrış və təhlükələrə cavab vermək imkanında olmamasıdır. Sovet İttifaqının taleyi buna ən bariz nümaunədir. İrandan dəfələrlə güclü və böyük olan Sovet İttifaqı xarici hərbi müdaxilə ilə deyil, üzləşdiyi çağrış və təhlükələrə cavab vermək imkanında olmadığı üçün dağıldı.   Böyük Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin bir əsr öncə irəli sürdüyü “İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal” tezisi bu gün dünyanı hərəkətə gətirən əsas ideyaya çevrilib. Əsarət altında olan xalqların istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsi iki il öncə ilə münasibətdə beynəlxalq münasibətlərdə indi daha çox dəstək qazanmağa başlayır. “Post-Rusiya Azad Xalqlarının Forumu”nun ligitimləşərək Moskvanın əsarətində olan xalqları təmsil edən platforma kimi tanınması, Beynəlxalq Uyğur Forumunun güclənməsi millətlərin istiqlal mübarizəsinin iki il öncə ilə müqayisə edilməz dərəcədə dəstək qazandığını göstərir.  Nobel Sülh Mükafatının İranda qadın hüquqları uğrunda mübariz, əslən Güney Azərbaycandan olan Nərgiz Məhəməddiyə, Avropa İttifaqının insan hüquqları sahəsində ən yüksək mükaftı olan Andrey Saxarov adına“Düşüncə Azadlığı” Mükafatının da İranda şəriət qaydalarının qurbanı olan Məhsa Əminiyə verilməsi təsadüfi deyil. Bu iki hadisə göstərir ki, İrana yönəlik siaysətdə insanları hürriyyətə qovuşduracaq universal insan hüquqlarına daha çox önəm veriləcək.  Buna görə də müasir dövrdə “şər oxu”nun liderliyi ilə dünya düzəni yarana bilməz. Yaransa belə, belə dünya nizamı həyati qabliyyətli ola bilməz. Dünya nizamının totalitarizm və təcavüz üzərində qurulduğu dövr keçmişdə qalıb və geri qayıda bilməz. ABŞ prezidenti Cozef Baydenin qeyd etdiyi kimi, yeni dünya nizamı milli dövlətlərin ərazi bütövlüyü, suverenliyi və universal insan hüquqları əsasında formalaşmalıdır.  “Yalta-Potsdam dünya nizamı” əsasən Avrasiyaya aid idi. Həmin düzənin dağılması isə Avrasiyadakı siyasi münasibətlər sistemini və geosiyasi konfiqurasiyanı dağıdacaq. Bu proses Avrasiyadakı bütün ölkələrə təsir edəcək proses olsa da, əsas təsiri Rusiya və İranda müşahidə ediləcək. “Yalta-Potsdam dünya nizamı”nın dağılması əslində Rusiya və İranın dağılmasını ehtiva edir.   Bütün bunlar əsas verir deyək ki, universal insan hüquqları əsasında formalaşacaq yeni dünya düzənini İranda xalqların öz müqəddəratını təyin etmə hüquqnun tanınacağı bir dünya olacaq. Çünki, İran milli dövət olmadığı kimi, insan haqq və hüquqlarını ən sərt şəkildə məhdudlaşdıran ölkədir. Universal insan hüquqlarının hakim olacağı dünyada isə İran kimi çoxmillətli ölkə totalitar rejimlə davam edə bilməz. Digər tərəfdən İran kimi totalitar rejimlər əsasən dünyadakı mövqeyini və təsir dairəsini itirdikdə dağılmağa başladığı da tarixdən məlumdur.  İsrailin HƏMAS-ın terror hücumuna qarşı başlatdığı antiteror əməliyyatı həm də İranın on illiklər ərzində on milyardlarla dollara sərf edib hazırladığı və Tehranın təsir dairəsini yaymağa xidmət edən proksi qüvvələrə yönəlib. Həmin proksi qüvvələrin məğlubiyyəti İranın Yaxın Şərqdəki təsir dairəsinin kəskin azalmasına səbəb olacaq. Çünki, bu qüvvələr teokratik rejimin bir hissəsinə çevrilib və onların uğuru Tehran rejiminin qələbəsi hesab olunur. Bu qüvvələrin məğlubiyyəti və təsir imkanlarının azaldılması İranın məğlubiyyəti olacaqdır. HƏMAS-ın strukturunun dağıdılması, Hizbullahın İsraillə müharibədən yayınmağa çalışaraq öz qınına çəkilməsi Tehranın məğlubiyyətidir. Daha geniş mənada isə bu hadisə İranın öz təsir dairəsini yaratmaq üçün uzun illər ərzində on milyardlarla dollar xərcləyib müəyyən uğurlar da qazandığı siyasətin iflasıdır. Yaxın Şərqi təsir altında saxlamağa yönəlmiş bu siyasətin iflası teokratik rejimin ligitimliyini tamamilə itirməsinə səbəb olacaqdır. Bundan sonra İranda mərkəzdən qaçma prosesi tarixin dialektik inkişaf qanuna uyğun olaraq həlledici mərhələyə daxil qoyacaq.  Güney Azərbaycan istiqlaliyyətini qazanmadan yeni dünya düzəninin formalaşması başa çata bilməz. Yeni dünya düzənin formalaşması prosesi yalnız Güney Azərbaycan istiqlaliyyətini qazandıqdan sonra başa çatacaq. Bu isə o deməkdir ki, Güney Azərbaycanın istiqlaliyyəti tarixin dialektik inkişaf qanunın diqtəsi olaraq tarixi zərurətə çevrilib. Xəqani Cəfərli, politoloq 

Quba-Xaçmaz Regional Təhsil Idarəsinin müdiri Rüfət Hacıyev tutduğu vəzifədən könüllü şəkildə istefa verib. Sozcu.az xəbər verir ki, R.Hacıyev bu barədə özünün “Facebook” hesabında məlumat yayıb.  Sabiq məmur yorulduğu üçün vəzifədən ayrıldığını açlıqlayıb. O, Elm və Təhsil Nazirliyinin həyata keçirdiyi islahatları dəstəklədiyini, bundan sonra da fərd olaraq gənc nəslin təlim-tərbiyəsinin qeydinə qalacağını bildirib. Xatırladaq ki, Rüfət Hacıyev dəfələrlə müxtəlif qalmaqallarla gündəmə gəlib. Onun adı sonuncu dəfə Xaçmaz şəhər 4 saylı orta məktəbin 9-cu sinif şagirdi, 2007-ci il təvəllüdlü Mirzəyev Nazim Ramiz oğluna qarşı zorakılıqda hallanıb. Ailəsinin iddiasına görə, sabiq idarə müdiri saçı uzun olduğuna görə məktəblilərin yanında şagirdi döyərək ona fiziki təzyiq göstərib. Bundan sonra Mirzəyevlər ailəsi R. Hacıyevdən DİN-nin 102 çağrı mərkəzinə şikayət edib.

Ukrayna müharibənin 643-cü günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 326 440 hərbçi, 5523 ədəd tank, 10285 ədəd zirehli döyüş maşını, 7876 ədəd artilleriya sistemi, 907 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 597 hava hücumundan müdafiə sistemi, 323 ədəd hərbi təyyarə, 324 ədəd helikopter, 10 302 ədəd avtomobil texnikası, 5905 ədəd PUA, 1565 qanadlı raket, 22 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 1113 xüsusi avadanlıq itirib.

Noyabrın 27-dən başlayaraq Quba, Qusar və Xızı rayonlarının ərazisinə qar yağıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Qubada yerləşən Şimal-Şərq Regional Hidrometeorologiya Mərkəzindən bildiriblər ki, ən çox qar Qubanın Qırız və Xınalıq kəndlərinə yağıb. Burada qarın hündürlüyü 14 santimetrə çatır. Region üzrə ən aşağı temperatur (-8,6) Qudyalçay – Xınalıq məntəqəsində qeydə alınıb. Xızı rayonun Altıağac qəsəbəsində qarın hündürlüyü 13, Qusarın Ləzə kəndində isə 12 sm-dir. Quba və Qusarın rayon mərkəzlərində qar qeydə alınmayıb.

“Atəşkəs və ya fasilə yalnız Ukraynanın xeyrinə olacaq”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-nin Müharibə Araşdırmaları İnstitutu məlumat yayıb. Bildirilib ki, bu, Kiyevə texnikaların təmiri, qoşunların istirahəti, yenidən qruplaşdırılması və yeni hücumlara hazırlıq üçün lazımdır: “Bəzilərinin fikrincə, atəşkəs Ukraynaya “Minsk-3” razılaşması üçün imkan yaradacaq. Ekspertlər düşünürlər ki, danışıqlar Moskva üçün xüsusilə zərərli olacaq. Çünki Kreml ehtimal olunan qələbənin meyarlarını və məqsədini hələ dəqiq müəyyənləşdirməyib. Bunun olmaması Rusiya daxilində sabitliyin pozulmasına səbəb olub. Rusiya işğal etdiyi ərazilərə - Donetsk, Luqansk, Xerson və Zaporojyeyə tam nəzarəti təmin etmədikcə danışıqlara getməyəcək”. Qərbli analitiklər hesab edirlər ki, əlverişsiz hava şəraiti döyüş meydanındakı duruma təsir göstərib: “Hərbi əməliyyatların tempi zəifləyib. Amma döyüşlər tam dayanmayıb. Yaxın günlərdə Qara dənizdə həm mülki, həm də hərbi gəmilər üçün mina təhlükəsi artacaq. Çünki fırtınanın təsiri ilə minalar hərəkət edir”. Xatırladaq ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında genişmiqyaslı müharibə ötən il fevralın 24-də başlayıb. Ukrayna bu ilin iyununda əks-hücum əməliyyatları keçirir. Rəsmi Kiyevin mövqeyinə görə, Ukraynanın ərazi bütövlüyü tam təmin olunmadan müharibə başa çatmayacaq. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski daha əvvəl bildirmişdi ki, Qərb dəstəyi dayandırsa, ölkəsi geri çəkiləcək.

"Azeri Light" markalı Azərbaycan nefti 2 dollara yaxın ucuzlaşıb. Sozcu.az xəbər verir ki, dünya bazarında "Azeri Light" markalı Azərbaycan neftinin 1 barelinin qiyməti 1,59 ABŞ dolları, yaxud 1,86 % azalaraq 84,07 ABŞ dolları təşkil edib. Azərbaycanın builki dövlət büdcəsində bir barel neftin orta qiyməti 60 ABŞ dollarından hesablanıb. Xatırladaq ki, "Azeri Light" neftinin ən aşağı qiyməti 2020-ci il aprelin 21-də (15,81 ABŞ dolları), maksimal qiyməti isə 2008-ci ilin iyulunda (149,66 ABŞ dolları) qeydə alınıb.

Gorbagor(!) “artsax” separatçı-terrorçu rejiminin deputatları bu gün -çərşənbə axşamı, noyabrın 28-də İrəvanda  qondarma “parlament”lərinin “sessiyası”nın çağırılması ilə bağlı razılığa gəliblər.  Sozcu.az xəbər verir ki, “Hraparak” nəşrinin yazdığına görə, “əgər heç bir fors-major olay baş verməsə və Ermənistan hökumətinin müdaxiləsi olmasa, bu, baş tutacaq”.  Məlumatda bildirilir ki, separatçı “deputat”lar “sessiya”nı qapalı formatda keçirmək və sonda bəyanat vermək niyyətindədirlər.  Qeyd edilir ki, məlum 19-20 sentyabr hadisələrindən sonra İrəvandakı “artsax”  “deputat”ları “sessiya” çağırmayıblar. Onlar rejimin qondarma “dövlət təsisatlarının saxlanılmasının Ermənistanın təhlükəsizliyinə təhdid olması ilə bağlı ER hakimiyyəti ilə razılaşmırlar...” Erməni nəşrinin əldə etdiyi məlumata görə, “sessiya”da əsasən iki məsələ müzakirə olunacaq. Birinci məsələ  2 “deputat”ın mandatının bitməsi və onların yerinə gələnləri mandat verilməsi olacaq. İkinci məsələ isə “artsax üzrə beynəlxalq komissiyanın yaradılması ilə bağlıdır ki”, bu da Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyanın ideyasıdır.  “Deputat”lar Oskanyanla məsələni müzakirə ediblər.  “Qanunla yaradılmış komissiyanın missiyası artsax məsələsini beynəlxalq platformalarda təqdim etmək olacaq. Onlar həmçinin komissiyaya beynəlxalq ekspertləri də daxil etməyi planlaşdırırlar”- Ermənistan qəzeti belə yazır.moderator)

ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Dövlət Departamenti məlumat yayıb. Telefon danışığı zamanı Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müzakirə edilib. Qeyd edək ki, Paşinyan Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanla da danışıqlar aparıb.

ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanla telefon danışığı aparıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Dövlət Departamenti məlumat yayıb. Tərəflər ABŞ-ın Ermənistan və Azərbaycan arasında davamlı və ləyaqətli sülh sazişinin əldə edilməsi səylərinə dəstəyini müzakirə ediblər.  Blinken ABŞ-ın Ermənistanla ikitərəfli əməkdaşlığı artırmaq səylərini qeyd edib.

Sumqayıt şəhərində ümumi sahəsi 20 m² olan taxta konstruksiyalardan ibarət qarajın yanar konstruksiyaları, “Mercedes” markalı mikroavtobusun yanar hissələri və yaxınlıqda 10 ədəd ağac yanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Fövqəladə Halalr Nazirliyi məlumat yayıb. Yanğın zamanı 1 nəfər yanıq xəsarəti alıb. Yaxınlıqdakı tikili yanğından mühafizə olunub. Yanğın yanğından mühafizə bölmələri tərəfindən söndürülüb.

Son günlər orta məktəblərdə baş verən hadisələr barədə yayılan xəbərlər heç də ürəkaçan deyil. Artıq bir neçə məktəbdə tüğyan edən şiddət olayları ilə bağlı sosial şəbəkələrdə müxtəlif foto və məlumatlar paylaşılır. Ancaq şagirdlərin kimin hücumuna məruz qaldığı hələlik məlum deyil. Hər bir halda bu hallar bütün ictimaiyyəti, əsas da valideynləri dərindən narahat edir. Məsələ ilə bağlı “Yeni Sabah”a açıqlama verən təhsil eksperti Elçin Əfəndi bildirib ki, məktəbdə yaşanan şiddət halları ilə bağlı müəllimlərin günahlandırılması doğru deyil: “Ölkə ərazisində 4200-dən çox tam və orta ümumtəhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Bu müəssisələrdə 1 milyon 600 mindən çox şagird təhsil alır. İstər müəllim, istərsə də şagird yoldaşları tərəfindən hər hansı şagird şiddətə məruz qalmamalıdır. Əgər belə hal yaşanarsa, hadisənin təkrarlanmaması üçün bunu edənlər məsuliyyətə cəlb olunmalıdırlar. Ancaq şagirdlərin çoxluğu səbəbindən burada yaşanmasını istəmədiyimiz mənfi hallar mütləq olacaq. Doğrudur, heç kəs bunun tərəfdarı deyil. Bu səbəbdən sözügedən hadisələrin qarşısını almaq üçün şagirdlər, müəllim heyəti və məktəb rəhbərliyi ilə müntəzəm olaraq psixoloji davranış qaydaları, psixoloq münasibətləri və bu kimi məsələlər yerində olmalıdır. Mənim bu məsələdə ən çox təəssüfləndiyim məqam hər kəsin birbaşa müəllimləri ittiham etməsi və hədəf göstərməsidir. Artıq müəllim nüfuzunun cəmiyyətdə o həddə endiriblər ki, hər hansı situasiyada dərhal müəllim günahlandırılır. Mən isə sözügedən mövzuda ilk günahı valideyndə görürəm. Çünki şagirdin şiddətə məruz qaldığı ilə bağlı kiçik bir ehtimal belə olsa, bu həmin an açıqlanmalı və aidiyyatı qurumlar məlumatlandırılmalıdır. Belə olduğu təqdirdə, məsələ anında araşdırılır və bu barədə müvafiq tədbirlər görülür”. Ekspert bu kimi məsələlərdə daha bir önəmli məqama toxunub: “Məktəblərdə baş verən son hadisələrlə bağlı müəllim və məktəb rəhbərliyi adına səsləndirilən ittihamlar öz əksini tapmadı. Ehtimal olunur ki, şiddət halları məktəblilərin arasında baş verən mübahisələrdə meydana gəlib. Bu kimi xəbərlərin tirajlanmasını vəzifə uğrunda mübarizə aparan şəxslərin kəllə-kəlləyə gəlməsi kimi qiymətləndirmək olar. Çünki bəzən olmayan bir məsələnin, yaxud təhsillə əlaqəsiz situasiyanın hədsiz dərəcədə şişirdilməsi vasitəsilə aidiyyatı qurumu və məktəb rəhbərliyini qaralamaq kampaniyası həyata keçirilir. Təbii ki, əgər məktəb rəhbərliyi və ya hər hansı bir müəllim tərəfindən şagird şiddətə məruz qalarsa, bunu dərhal hüquq-mühafizə orqanlarına bildirmək lazımdır. Ancaq şagirdlər bir-biri ilə oynayan zaman, yaxud onlar arasında mübahisə baş verəndə məktəbli xəsarət alırsa, bunu başqa cür qələmə vermək düzgün deyil. Bu halda valideynlər məktəbə dəvət olunmalı və həm onlarla, həm də şagirdlərlə bu halların yenidən yaşanmaması üçün profilaktik söhbətlər aparılmalıdır. Fəqət, belə hadisələrdə heç kəs şagirdləri öz vəzifə oyunlarına alət etməməlidir”.

Dünən gecə Neftçalada şəhid Telman Kəlbiyevin 72 yaşlı anası Dilşad Kəlbiyevanın tək olduğundan xəbər tutan maskalı şəxslər evə daxil olub, ona bıçaqla hədə-qorxu gələrək, evdə olan 800 manat pulu götürüb qaçıblar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Elyar İslamoğlu məlumat yayıb. O bildirib ki, şəhid Telman Kəlbiyevin həyat yoldaşı ilə əlaqə saxlayıb: “Hadisə gecə olub. Şəhidimizin xanımı da hərbiçidir, iki övladı ilə birlikdə Bakıda yaşayır. Anaya nə qədər israr etsələr də, Bakıya gəlməyib, rayondakı evdə oğlunun xatirələri ilə yaşayacağını, orada qalanda oğlunun məzarını tez-tez ziyarət edə bildiyini deyib. Telman Kəlbiyev yeddi bacının yeganə qardaşıdır. “Onun sağlığında qapımıza heç kim pis niyyətlə yaxınlaşa bilməzdi. İndi bizi sahibsiz görüblər, dünən gecə evə maskalı şəxs girib, şəhidin anasına bıçaq çəkib evdəki pulu aparıblar. Anam şəhid üçün verilən təqaüdü toplayaraq Telmanın ildönümünə hazırlaşırdı. Heç olmasa, qapımızdakı bayraqdan utanardılar. Telman anasını, bacılarını, həyat yoldaşını, övladlarını gözü yaşlı qoydu, bizi Azərbaycan xalqına əmanət edib döyüşə getdi", - şəhidin xanımı deyib. Qeyd edək ki, Telman Kəlbiyev Ömər aşırımı uğrunda gedən doyüşlərdə şəhid olub, onun cənazəsi ailəsinə 26 dekabr 2020-ci ildə təhvil verilib.axar.az)

Hər ay sosial ödənişlərin köçürülməsi tarixi əvvəlcədən tərtib olunmuş qrafik əsasında həyata keçirilir.  Bildiyiniz kimi, həmin qrafik əsasında pensiya, müavinət, təqaüd və ünvanlı dövlət sosial yardımın ödənişi ay bitməmiş vətəndaşların hesablarına köçürülür. Bu ayın sosial ödənişlərinin ödənilməsində də hər hansı bir gecikmə olmayıb və yoxdur.  Bu barədə Yenisabah.az-ın sorğusuna cavab olaraq DSMF sözçüsü Rəşad Mehdili bildirib. O qeyd edib ki, ay bitməmiş Dövlət Sosial Müdafiə Fondu tərəfindən respublika üzrə noyabr ayının pensiya ödənişləri noyabr ayının 15-də yekunlaşdırılıb. Noyabrın 7-də Bakı və Sumqayıt şəhərləri, Abşeron rayonunda, 15-də isə ölkəmizin bölgələrində yaşayan şəxslərin noyabr ayı üzrə pensiyaları, habelə güzəştli şərtlərlə təyin edilmiş pensiyalar ödənilib.  "Noyabrın 28-də müavinət və təqaüdlərin ödənilməsi başa çatdırılacaq. Növbəti günlərdə isə ünvanlı dövlət sosial yardımının ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub", - sözçü vurğulayıb. 

Mənzillərə çıxarış almaq asanlaşacaq. Bu məqsədlə Daşınmazın Əmlakın elektron Elektron Reyestri və Kadastrı elektorn sistem yaradılacaq.  Sozcu.az xəbər verir ki, mənzil və torpağa çıxarış almaq istəyən vətəndaşlar sənədlərini özləri elektron portala yerləşdirməklə müraciət edə biləcəklər.  Millət vəkili Aydın Hüseynov aztv-yə bildirib ki, yeni sistem vasitəsilə mümkün neqativ hallar aradan qalxacaq.  Sənədləri düzgünlüyü sistemi yoxlanılacaq və təsdiqlənəndən sonra tələb olunan dövlət rüsumu da portal vasitəsilə ödəniləcək. BAKU.WS)

"Orta məktəblərdə tibbi xidmətin səviyyəsi ürəkaçan deyil”. Bunu Qaynarinfo-ya açıqlamasımda təhsil eksperti təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. Ekspert bildirib ki, orta təhsil müəssisələrində şagirdlərin sağlamlığının qeydinə qalmaq məqsədilə tibb məntəqələr fəaliyyət göstərir: "Qanunvericilikdə bütün məktəblərdə şagirdlərə ödənişsiz tibbi xidmət göstərilməsi qeyd edilsə də, bəzilərində bu formal xarakter daşıyır. Son günlər orta məktəblərdə baş verən bədbəxt hadisələr tibbi xidmət ilə bağlı nöqsanın olduğunu göstərdi. Məktəblərdə kifayət qədər bədbəxt hadisələr baş verir. Bu zaman ilkin tibbi yardımı elə orta təhsil müəssisəsi göstərməlidir. Xəstə şagirdin məktəbdə halı pisləşmə ehtimalını nəzərə alsaq, təcili yardım komplekti olmalıdır. Müəllim və rəhbər heyət ciddi xəstəliyi olan şagirdlər barədə bilgilərə sahiblənməlidirlər. Çünki şəkər, epilepsiya kimi xəstəliklərdə kəskinləşmə ola bilər”.  Təhsil ekspertinin fikirincə, tibb məntəqələri ilkin tibbi yardım üçün hər bir vəsaitlə təhciz olunmalıdır: "Qəfil bir hadisə olsa, yardım edə bilsinlər. Nazirlər Kabinetinin 218 nömrəli "Təhsil sahəsində iaşə və tibb xidmətinin təşkili” qaydalarında nəzərdə tutulub. Qaydaya əsasən, orta ümumtəhsil məktəblərinin binasında tibb otağı ayrılmalıdır. Bu otaq zəruri avadanlıqlarla təmin olunmalı, həmin ərazi üzrə tibb işçiləri bura təyin edilməlidirlər. Onların maaşları  isə müvafiq icra hakimiyyəti tərəfindən ödənilir. Bu, qanunla tənzimlənir, amma reallıq da vəziyyət tam fərqlidir. Reallıq isə bundan ibarətdir ki, maddi texniki-bazası yüksək olan şəhər məktəbləri hər şeylə təmin olunduğuna görə, bu işi yüksək səviyyədə təşkil etmək mümkün olur.  Amma bəzi region məktəblərində nəinki otaqların təminatı, hətta sinif otaqlarının təşkili ilə bağlı da problemlər mövcuddur”.  Təhsil eksperti deyib ki, məktəblərdə tibbi xidmətlər üçün otaqlar olsa belə, oradakı kadrların heç biri məktəbin balansında olan işçilər hesab olunmur: "Onlar yerli poliklinikalar tərəfindən məktəblərə təhkim olunublar”. 

Noyabrın 15-də piyadanın ölümü ilə nəticələnən qəzanı törətmiş həkim Azər Maqsudov Kliniki Tibbi Mərkəzin (KTM) Toksikologiya şöbəsinin müdiri kimi vəzifəsini davam etdirir.  Sozcu.az "İqtisadiyyat.az"-a istinadən xəbər verir ki, o, hazırda işinin başındadır.  A.Maqsudov tibb elmləri namizədi, toksikologiya üzrə mütəxəssisdir. Peşəkar həkim 1989-cu ildən o zamankı “Semaşko” xəstəxanasında (hazırkı Kliniki Tibbi Mərkəz - red.) Toksikologiya şöbəsində çalışır. O, 1998-ci ildən isə Toksikologiya şöbəsinin müdiridir.  Xatırladaq ki, Azər Maqsudov noyabrın 15-i saat 23 radələrində Sabunçu rayonu ərazisində idarə etdiyi “Mercedes” markalı avtomobillə qəza törədib. Qəza 1956-cı il təvəllüdlü Arif Acaloğlunun yüksək sürətli avtomobil yolunun piyadalar üçün nəzərdə tutulmayan hissəsində avtomobilin qarşısına qəfil çıxması nəticəsində baş verib. Dərhal A.Maqsudov özü A.Acaloğlunu Sabunçu Rayon Mərkəzi Xəstəxanasına aparıb. Həkimlərin səyinə baxmayaraq, onun həyatını xilas etmək mümkün olmayıb. Faktla bağlı Sabunçu Rayon Polis İdarəsində cinayət işi başlanıb, araşdırma aparılır. Qeyd edək ki, hadisə nəticəsində ölən Arif Acaloğlu İstanbul Mərmərə Universitetinin müəllimi, türkoloq alim olub. O, sabiq prezidenti Əbülfəz Elçibəyin müşaviri vəzifəsində çalışıb. Türkiyədə yaşayan alim Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) dəvəti ilə Bakıya gəlibmiş. O, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda ”Əhməd Ağaoğlu və Türk dünyası” mövzusunda noyabrın 16-da keçirilmiş beynəlxalq elmi konfransa dəvət olunubmuş. 

Təkcə son aylarda ölkəmizdə yüzlərlə qadın ailədaxili münaqişələrin qurbanı olub, onlarla qadın döyülüb, yaralanıb, xəsarət alıb.  Bəs görəsən, “Cənnət anaların ayağı altındadır” deyən kişiləri zorakılığa nə vadar edir? Bu aqressiya hardan qaynaqlanır?  Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan psixoloq Vüsalə Rüstəm bildirib ki, bu aqressiyanın bir çox səbəbi var. Onlardan biri də sosial şəbəkələrdə qurulan lazımsız münasibətlərdir:  “İnkişaf edən dünyada qadına qarşı zorakılıq təəssüf doğurur. Aqressiyanı və zorakılığı yaradan bir neçə səbəb var. Qədimdən gəlmə şərq təfəkkürü, sosial şəbəkələr və ictimai, lazımsız qınaq. Qədimdən gəlmə Şərq təfəkkürü diqtə edir ki, qadın düşünə bilməz, ağlı çox deyil, ancaq kişi deyən olmalıdır, kişinin himayəsində yaşamaq olar, səhv etsə, öldürülməlidir. Çox ailələrdə bu təfəkkür inkişaf etsə də, çox qismdə hələ də bu düşüncə qalmaqdadır.  Sosial şəbəkələr isə qadının və kişinin beynini lazımsız məlumatlarla doldurur, müxtəlif tipli lazımsız əlaqələr qurmaq asanlaşıb. Bu əlaqələri evdən sıxılmış, filmlərdə, seriallarda gördüyü xoşbəxtliyi görməyən, düşüncə tərzi zəif olan qadınlar asanlıqla qurur. Bunun bariz nümunəsini hər gün telekanallarda uşaqlarını əri ilə qoyub qaçan qadınların timsalında görmək olar.  Belə münasibətlərin sonu çox zaman cinayətlə bitir. Əri, qardaşı, atası qadını öldürür...”  Ekspertin sözlərinə görə, bu cür döyülmə və qətl hadisələrinə bəzən qohumların, qonşuların qadınlar haqda dediyi fikirlər də səbəb olur: “Çox zaman qohum-qonşuda, məhəllələrdə qeybət edən kişi və qadınları görürük. Öz ailələrindən xəbəri yoxdur, amma qonşu qadının, qızın əxlaqı haqqında danışırlar. Belə vicdansızlar anlamır ki, danışdığı yayılacaq və hansısa qadının məhvi ilə nəticələnəcək. Əgər qohum-qonşusu həmin şəxsə can yandırırsa, səhvini başa salıb, əgər pis nə isə hiss edirsə, o yoldan çəkindirməlidir. Əks halda, qeybətlə kiminsə həyatına yönələcək lazımsız söhbətlər etməməlidir. Hər bir insan  bilməlidir ki, həyat bumeranqdır. Bu gün başqasının səhvinə yönəlib sevinirsən, lakin sabah həmin şeyi öz ailəndə görə bilərsən. Ola bilər uşaqların yaxşıdır, bəs nəvələrin necə olacaq? İnsan həyatda başqalarına zərər verən heç bir hərəkət və söhbət etməməlidir. Bacara bilirsə, kömək etməlidir, bacarmırsa, susmalıdır”.

Bakının daha bir rayonunda binalar plana düşüb.  Sozcu.az xəbər verir ki, söhbət Qaradağ rayonu, Lökbatan qəsəbəsindəki Sovet dönəmində tikilən çoxmənzilli binalardan gedir. 28 May küçəsində yerləşən ikimərtəbəli binaların söküntüsünü icra edən şirkət həmin ərazidə hündürmətəbəli bina tikəcəyi üçün vətəndaşlara elə həmin binadan mənzillər təklif edib. Bundan əlavə binaların tikintisi başa çatanadək evləri sökülən vətəndaşlara 400 manat kirayə pulu da veriləcək. Qeyd edək ki, sakinlərin bir çoxu şirkətin təklifini qəbul edərək evləri tərk ediblər. (baku.ws) 

İraqın şimalında “Pəncə-Kilid” əməliyyat zonasında 3 türk əsgəri şəhid olub. Sozcu.az TRT-yə istinadla xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. Məlumata görə, “Pəncə-Kilid” əməliyyatı zonasında separatçı terror təşkilatı üzvlərinin həyata keçirdikləri hücum nəticəsində piyada baş çavuş Necdet Çalış və piyada əsgər Emrah Gündüz şəhid olub, iki əsgər isə yaralanaraq dərhal xəstəxanaya çatdırılıb”. Digər tərəfdən, nazirliyin məlumatına görə, 26 Noyabr 2023-cü il tarixində “Pəncə-Kilit” əməliyyatı zonasında terrorçuların hücumu nəticəsində yaralanan və xəstəxanaya yerləşdirilən əsgər Fevzi Kızıltaş müalicə olunduğu xəstəxanada edilən bütün müdaxilələrə baxmayaraq şəhid olub.

Kürdəmirdə məktəblərdə şagirdlər arasında kütləvi qızılca xəstəliyinə yoluxma ilə bağlı məlumat yayılıb. Sozcu.az-ın “Qafqazinfo”ya istinadən məlumatına görə, bu səbəbdən bir neçə məktəbdə 1 həftəlik tətil elan edilib. Məsələ ilə əlaqədar Mərkəzi Aran Regional Təhsil İdarəsi ilə əlaqə saxladıq. Qurumdan sorğumuza cavab olaraq bildirildi ki, ötən günlərdə sosial media hesablarında Mərkəzi Aran Regional Təhsil İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən Kürdəmir rayon ümumi təhsil müəssisələrində təhsil alan şagirdlər arasında qızılca adlanan xəstəliyin yayılması barədə məlumat yayımlanıb: “Bildiririk ki, qızılca xəstəliyi ilə bağlı yoluxma halı Kürdəmir rayonunun 1 nömrəli, Atakişili, Sor-Sor, Pirili, Ərəbqubalı, Şilyan və Qarasaqqal kənd tam orta məktəblərinin şagirdləri arasında aşkarlanıb. Sözügedən məsələ ilə bağlı Kürdəmir rayon Mərkəzi Xəstəxanasından aldığımız məlumata əsasən, 9 nəfər şagird hazırda xəstəxanada stasionar şəraitdə müalicə alır, digər yoluxan şagirdlərin isə ambulator (ev şəraitində) müalicələri davam etdirilir və şagirdlərin vəziyyətinin stabil olduğu qiymətləndirilir. Həmçinin təhsil müəssisələri arasında kəskin yoxulma halı baş verdiyi təqdirdə müvafiq səhiyyə qurumu (Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi) və aidiyyəti yerli təhsili idarəetmə orqanı (Mərkəzi Aran RTİ) tərəfindən müvafiq addımlar atılacaq. Hazırda kəskin yoluxma faktı olmadığı üçün həmin ümumi təhsil müəssisələrinin bağlanılması ilə bağlı qərar qəbul edilməyib və belə bir məlumat həqiqəti əks etdirmir”. Mərkəzi Aran Regional Təhsil İdarəsi tərəfindən hazırda aidiyyəti olaraq ümumi təhsil müəssisələrinə sözügedən məsələ ilə bağlı müvafiq tapşırıqlar verilib, xəstəliyin simptomları aşkar olunan şagirdlərin dərhal Kürdəmir rayon Mərkəzi Xəstəxanasına müraciət etməsi və eyni zamanda qızılca virusu xəstəliyi əleyhinə peyvənd olunmaları tövsiyə olunub. 

Azərbaycanda pensiya və sosial ödənişlərin verilməsinin gecikdiyi iddia edilir. Bu barədə BAKU.WS-in "qaynar xətti"nə çoxlu sayda məlumat daxil olub.  Bildirilib ki, hər ayın 24-ü verilən pensiya və bu tipli sosial müavinətlər bu ayın 27-si olmağına baxmayaraq hələ də verilməyib. Məsələ ilə əlaqədar Dövlət Sosial Müdafiə Fondu ilə əlaqə saxladıq.  Qurumun İctimaiyyətlə əlaqələr departamentinin müdiri Rəşad Mehdili BAKU.WS-in sorğusuna cavab olaraq bildirib ki, burada gecikmə anlayışı doğru yanaşma deyil. Sosial ödənişlərin verilməsi tarixi qabaqcadan hər aya görə təyin olunur: "Hər ay üçün sosial müavinətlərin ödənildiyi bəlli bir tarix var. Bu tarixdə ödənişlər edilir. Ay bitmədiyi üçün hələ, bu, gecikmə deyil. Ay ərzində pensiya və sosial ödənişlərin verilməsi nəzərdə tutulur". 

Azərbaycanda tələbə faciəli şəkildə həlak olub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu haqda "Azərbaycan Universitetlərİ" səhifəsi məlumat yayıb.  Bildirilib ki, Bakı Musiqi Akademiyasının tələbəsi Aynur Əmirxanova dəm qazından boğularaq dünyasını dəyişib. Qeyd edək ki, onun atası I Qarabağ müharibəsinin qazisidir.

Türkiyədə sel və qasırğada iki nəfər ölüb, on nəfər yaralanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin Fövqəladə Halların İdarə Olunması Agentliyi (AFAD) məlumat yayıb. Qeyd olunub ki, Sinop və Konya şəhərlərində hər birində bir nəfər həlak olub. On yaralı isə paytaxt Ankara, Konya və Giresun şəhərlərindəndirlər. Ankarada baş vermiş hadisədə xəsarət almış şəxslər hərbçilərdir. Belə ki, kazarmada hərbi qulluqçuların üzərində şüşə düşüb. AFAD bildirib ki, ölkənin 16 şəhərində 198 vətəndaş xilas edilib.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində olan Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyinin Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzinin keçirdiyi tender müsabiqəsinin qalibi “Provide Solutions” MMC olub. Sozcu.az xəbər verir ki, Mərkəz 150 ədəd mühərrikli təkərli oturacağa görə “Provide Solutions” MMC-yə 238 min 950 manat ödəyəcək. Rəqəmlərdən göründüyü kimi, oturacağın bir ədədi 1593 manatdır. Nizamnamə kapitalı 10 manat olan “Provide Solutions” MMC-nin hüquqi ünvanı Bakı şəhəri, Nəsimi rayonu, Feyzulla Qasımzadə, ev 9, mənzil 96-da yerləşir. Şirkətin qanuni təmsilçisi İntiqam Abid Əliheydər oğludur.Yeniavaz.com)