Dünya

Aprelin 13-nə keçən gecə İran 150-dən çox kamikadze PUA, 100-dən çox ballistik raket və onlarla qanadlı raketlə İsrailə misli görünməmiş cavab hücumu həyata keçirəndə Təl-Əvivin müdafiəsi təkcə ABŞ-da deyildi. İsraili qorumaq üçün kiçik bir koalisiyanı bir araya gətirən Co Bayden administrasiyası İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanı ilə yanaşı, Böyük Britaniyanın da dəstəyini almağa nail olub. Cümə günü Amerika yəhudi icmasına danışan Ağ Evin Yaxın Şərq koordinatoru Brett Makqurk iddia edib ki, tarixçilər son iki həftəyə nəzər saldıqda, bu böhranın idarə olunmasından yeni Yaxın Şərq təhlükəsizlik arxitekturasının yarandığını görəcəklər. Yenisabah.az Musavat.com-a istinadən xəbər verir ki, bəzilərinin Suriyanın şimalında YPG/PKK terror təşkilatına və qurulması arzulanan terror dövlətinə verilən dəstəyin əsas aktorlarından biri kimi gördüyü Makqurk İsrail üçün bir araya gətirilən müdafiənin qeyri-adi olduğunu düşünür. ABŞ prezidenti Co Baydenin Yaxın Şərqdə yeni bir dövrə işarə edərək və İsrailin bu böhrandan daha güclü çıxdığını müdafiə edərək deyib: “Biz bunu regionda oyunun qaydalarını dəyişdirəcək bir inkişaf kimi görürük”. ABŞ aprelin 13-nə keçən gecə İsraili İranın hücumlarından qoruyan çoxmillətli ittifaqa əsaslanaraq, Yaxın Şərqdə İsrailin xeyrinə yeni təhlükəsizlik arxitekturasının meydana çıxacağını proqnozlaşdırır.  Ötən ildən Vaşinqton İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı arasında “meqa razılaşma” üzərində işləyir. Makqurk deyir ki, ABŞ prezidenti Baydenin oktyabrın 7-dən (HƏMAS - İsrail müharibəsi başlayandan - red.) sonra bir neçə dəfə xatırlatdığı bu tarixi normallaşma sazişi “bir neçə ay ərzində nəticə verə bilər”. Bildirilir ki, Səudiyyə Ərəbistanına İsrailin diplomatik tanınması müqabilində yeni silah müqavilələri, mülki nüvə proqramları və müstəqil Fələstin dövləti üçün həll prosesi təklif edilib. Oktyabrın 7-dən bir neçə gün sonra verdiyi açıqlamada prezident Bayden HƏMAS-ın İsrailə hücumunun bu normallaşmanı pozmaq olduğunu düşündüyünü deyib: “HƏMAS-ın İsrailə qarşı hərəkətə keçməsinin səbəblərindən biri də səudiyyəlilərlə masa arxasında oturacağımı bilmələri idi”. Bayden administrasiyası ümid edir ki, bu meqa sövdələşmə təkcə regional sabitliyi dəstəkləməyəcək, həm də İsrailin bölgədə daha rahatlaşdığı bir vaxtda İranın artan təsirinə qarşı mühüm rol oynayacaq. Aprelin 13-də İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanının dəstəyi ilə İsrailin İrana qarşı müdafiəsi Yaxın Şərqdə gələcək tarazlıq üçün bir treyler olaraq görülür. Amerika mətbuatına danışan ABŞ rəsmiləri bildiriblər ki, Bayden administrasiyası İsraillə tank sursatları, hərbi maşınlar və minaatanlar da daxil olmaqla 1 milyard dollardan çox dəyərində yeni silah sövdələşməsini nəzərdən keçirir. Bu saziş hazırda Konqresdə təsdiqini gözləyən İsrailə ayrılan 26,3 milyard dollarlıq böyük yardımdan ayrı qiymətləndirilir.

“Aİ Gürcüstanın ittifaqa daxil olmasına hələ hazır deyil, lakin belə bir zaman yetişərsə, respublika hakimiyyəti xarici agentlər haqqında qanuna yenidən baxa biləcək”. Bunu hakim “Gürcü arzusu - Demokratik Gürcüstan” partiyasının sədri, Gürcüstanın keçmiş baş naziri İrakli Qaribaşvili deyib. “Əgər bizə desələr ki, sabah biz Avropa İttifaqına üzv olacağıq, o zaman (xarici agentlər haqqında qanunu - red.) ləğv etmək, ona yenidən baxmaq və ya yenisini qəbul etmək çox asan olacaq”, - Qaribaşvili jurnalistlərə deyib. Siyasətçinin sözlərinə görə, Gürcüstan 2023-cü ilin dekabrında Aİ-yə namizəd statusu alanda Avropa İttifaqı ilə münasibətlərdə müsbət mənada pik həddə çatıb. Bundan sonra Avropa İttifaqına daxil olmaq üzrə danışıqlar başlayıb, lakin respublikanın üzvlüyü ilə bağlı icma ölkələri arasında hələlik konsensus yoxdur. Mənbə: TASS

Çinin dəstəyi Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzkar müharibəsini davam etdirməsinə yardım edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken İtaliyanın Kapri adasında G7 ölkələrinin XİN rəhbərlərinin görüşündən sonra deyib. O, Pekini dolayı yolla Ukraynada müharibəyə qızışdırmaqda ittiham edib.

İranın Rusiyaya ballistik raketlər təhvil verməsi G7 ölkələrinin sürətli və koordinasiyalı cavabına səbəb olacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə G7 ölkələrinin xarici işlər nazirlərinin birgə bəyanatında qeyd olunub. “İranı Rusiyanın Ukraynadakı hərbi əməliyyatlarına dəstəyi dayandırmağa çağırırıq. Tehranın ballistik raket və ya əlaqəli texnologiyaları Rusiyaya ötürmək üçün istənilən addımı İrana qarşı yeni, sərt tədbirlərin görülməsini əhatə edən sürətli və koordinasiyalı reaksiyamıza səbəb olacaq”, - bəyanatda bildirilib.

Rusiya qüvvələri son sutkada Ukrayna ərazisində daha 870 hərbçisini itirib.  Sozcu.az UNIAN-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı məlumat yayıb.  Bildirilib ki, bununla da Rusiya tərəfinin müharibə başlayandan bəri ümumi itkilərinin sayı 457 830 nəfərə çatıb.  Həmçinin son sutka ərzində Rusiyaya məxsus 9 tank, 17 zirehli döyüş maşını, 21 artilleriya sistemi Ukrayna ordusu tərəfindən sıradan çıxarılıb.  Xatırladaq ki, 2022-ci ilin 24 fevralında Rusiyanın Ukraynaya hücumu nəticəsində başlayan müharibə davam edir. Rusiya Ukraynanın Xerson və Zaporojye vilayətlərini, habelə qondarma "Donetsk XR" və "Luqansk XR" separatçı qurumlarını birtərəfli qaydada ilhaq etdiyini açıqlayıb. Krım isə 2014-cü ildə ilhaq olunub. 

Gürcüstanda birinci oxunuşda qəbul edilən “Xarici agentlər haqqında” qanun bu ölkənin Avropa Birliyinə daxil olmaq istəklərinə uyğun gəlmir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Avropa Birliyi Şurasının rəhbəri Şarl Mişel deyib. “Gürcü xalqı Avropa yolunu seçdi, buna cavab olaraq da keçən ilin dekabrında Avropa Şurası Gürcüstana namizəd statusu verdi. Açıq deyim, qanun layihəsi Gürcüstanı Avropa Birliyindən daha da uzaqlaşdıracaq”, - Mişel bildirib. Qeyd edək ki, bu gün Gürcüstan parlamenti “Xarici agentlərlə bağlı” qanun layihəsini birinci oxunuşda qəbul edib.

Ukrayna müharibənin 784-cü günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 456 050 hərbçi, 7 193 ədəd tank, 13 827 ədəd zirehli döyüş maşını, 11 624 ədəd artilleriya sistemi, 1 046 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 760 hava hücumundan müdafiə sistemi, 347 ədəd hərbi təyyarə, 325 ədəd helikopter, 15 587 ədəd avtomobil texnikası, 9 279 ədəd PUA, 2 093 qanadlı raket, 26 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 1 910 xüsusi avadanlıq itirib.

Ukrayna ordusu Krımda Rusiyanın yüksək rütbəli zabitlərinin yerləşdiyi komanda məntəqəsinə zərbələr endirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukraynanın xüsusi xidmət orqanlarındakı mənbə bildirib. Hadisənin təfərrüatı barədə məlumat verilməyib.

Pentaqon rəhbəri Lloyd Ostin israilli həmkarı Yoav Qalanta telefon danışığında bildirib ki, İsrail İranın hücumlarına qarşı müdafiədə ABŞ-ın tam dəstəyinə arxalana bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Pentaqonun mətbuat katibi Patrik Rayder deyib. “Dövlət katibi Ostin açıq şəkildə bildirib ki, İsrail İran və onun regiondakı əlaltılarının istənilən hücumuna qarşı özünü müdafiə üçün ABŞ-ın tam dəstəyinə arxalana bilər”, - bəyanatda deyilir.

Fransanın Xarici İşlər Nazirliyi ölkə vətəndaşlarını İrana səfər etməməyə çağırıb. Nazirliyin “X” hesabında yayılan rəsmi məlumatda bu çağırış İranın İsrail, Fələstin və Livanda törədə biləcəyi hər hansısa təhlükəli hadisələrlə əlaqələndirilib. Eyni zamanda, vətəndaşlardan adıçəkilən ölkələrə də getməmək xahiş olunub. Almaniyanın “Lufthansa” aviaşirkəti Yaxın Şərqdəki təhlükəli vəziyyətlə əlaqədar İrana uçuşları müvəqqəti dayandırır. Maraqlıdır, bu baş verənlər nədən xəbər verir? İran ilə İsrail arasında gözlənilən müharibə başlayır? Sozcu.az Global.info-ya istinadla xəbər verir ki, Sədrəddin Soltan deyib ki, İran ilə İsrail arasında müharibə faktiki olaraq gedir: “SEPAH-ın Qüds qolu Suriyada, Livanda, Yəməndə, Fələstində, İsrail və ABŞ-ın maraqlarına qarşı mübarizə aparır. Bu günə qədər bu mübarizə gizli aparılırdısa, HƏMAS-ın İsrailə hücum etməsi fonunda açıq hal almağa başladı. İran ölkənin Qərbində hava hücumlarını azaldıb. Hərbçilər döyüş vəziyyətinə gətirilib. Analoji hal İsraildə də müşahidə edilir. Bununla belə böyük güclər birbaşa qarşıdurmanın yaşanmaması üçün tərəfləri çəkindirməyə çalışır. İranın İsraili birbaşa hədəf alması mövcud hakimiyyət üçün ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Buna görə indiki məqamda total bir toqquşma baş vermə ehtimalı azdır. Lakin İran İsrailin paytaxtı Təl-Əvivi, Hayfanı, ya da digər bir şəhərini hədəfə ala, raket zərbələri endirə bilər. Məsələ ondadır ki, İsrailin Suriyada İran konsulluğunu vurmasına dair hələ dəqiq məlumat yoxdur. Bu, İranın iddiasıdır. Bununla belə, İran İsrail ərazilərini vurarsa və faktiki olaraq müharibəyə başlayarsa, bu, ciddi problemlər yaradacaq. İran bu riski ala bilməz”.  

Ukrayna müharibənin 779-cu günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 451 730 hərbçi, 7 146 ədəd tank, 13 698 ədəd zirehli döyüş maşını, 11 486 ədəd artilleriya sistemi, 1 042 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 755 hava hücumundan müdafiə sistemi, 347 ədəd hərbi təyyarə, 325 ədəd helikopter, 15 339 ədəd avtomobil texnikası, 9 161 ədəd PUA, 2 087 qanadlı raket, 26 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 1 888 xüsusi avadanlıq itirib.

Qəzza zolağında ölənlərin sayı 33 min 500-ü ötüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Fələstinin səhiyyə qurumu məlumat yayıb. Son 24 saatda Qəzza zolağında 63 nəfərin öldüyü, 45 nəfərin yaralandığı bildirilib. Keçən ilin oktyabr ayından bəri Qəzza zolağına hücumlar nəticəsində ümumilikdə 33 min 545 fələstinli həlak olub.