Dünya

"Kiyev atəşkəs və təhlükəsizlik zəmanətləri tələb edir…" Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ABŞ və Rusiya tərəfindən irəli sürülən bəzi tələbləri ədalətsiz hesab etdiyini açıqlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "The Telegraph" nəşri  yazıb. "Harada dayanmışıqsa, orada qalmalıyıq" Məlumatda deyilir ki, Zelenski bu fikirləri "WhatsApp" üzərindən keçirilən onlayn brifinqdə səsləndirib. Onun sözlərinə görə, atəşkəs üçün ən ədalətli variant döyüşlərin hazırkı cəbhə xətti üzrə dondurulmasıdır. Prezident bildirib ki, "harada dayanmışıqsa, orada qalmaq" prinsipi real atəşkəs deməkdir və yalnız bundan sonra diplomatik danışıqlara keçmək olar. Lakin Rusiya bu yanaşmanı qəbul etmir və Donbasdan Ukrayna qoşunlarının çıxarılmasını tələb edir. Zelenski qeyd edib ki, bu mövzuda ABŞ nümayəndələri ilə açıq danışıb və rus tərəfinin tez-tez dezinformasiya yaydığını izah etməyə çalışıb. O, Kupyansk nümunəsini xatırladaraq, Rusiyanın şəhərin guya işğal edildiyi barədə iddialarının reallığa uyğun olmadığını vurğulayıb. Bufer zona və simmetriya məsələsi Prezidentin sözlərinə görə, ABŞ tərəfi müəyyən mərhələdə Ukrayna qoşunlarının nəzarət etdiyi ərazilərdən geri çəkilməsi variantını təklif edib. Zelenski bu yanaşmanı ədalətsiz adlandıraraq bildirib ki, əgər cəbhə xətti boyunca bufer və ya iqtisadi zona yaradılacaqsa, geri çəkilmə simmetrik olmalıdır. "Əgər Ukrayna qoşunları 5-10 kilometr geri çəkilirsə, niyə Rusiya qüvvələri də işğal olunmuş ərazilərin dərinliyinə eyni məsafədə çəkilmir?" - Zelenski sual edib. "The Telegraph" yazır ki, ABŞ-ın Donbasda "azad iqtisadi zona" ideyasına cavab olaraq Kiyev Rusiyanın da bu bölgədən qoşunlarını çıxarmasını təklif edib. Ukraynalı ekspertlər isə bildirir ki, Moskva Donetsk və Luqansk vilayətlərinin tam boşaldılmasını tələb etməklə gələcək ərazi iddialarına zəmin yaratmağa çalışır. "Zaman gücə hörmət tələb edir" Zelenski vurğulayıb ki, hazırkı mərhələdə sülh danışıqları dəyərlərdən çox güc amili üzərində qurulub. Onun sözlərinə görə, Ukrayna atəşkəsdən sonra müharibənin yenidən başlanmasını istəmir və buna görə də Kiyev üçün əsas şərt hüquqi cəhətdən məcburi təhlükəsizlik zəmanətləridir. Prezident Budapeşt Memorandumunun uğursuz təcrübəsini xatırladaraq, ABŞ-la NATO-nun 5-ci maddəsinə bənzər mexanizmlərin müzakirə edildiyini bildirib. O, sülh planına dair son təkliflərə ABŞ-dan hələ rəsmi cavab alınmadığını, lakin Kiyevin dialoqa hazır olduğunu vurğulayıb. Zelenskinin sözlərinə görə, yekun sülh planı hamını qane etməyə bilər, lakin əsas məsələ onun Ukrayna üçün ədalətli, real və effektiv olmasıdır: :Bu plan Rusiyanın gələcəkdə yeni təcavüzə başlamasına imkan verməməlidir".

Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bütün ermənilərin katalikosu II Qareginlə “müharibəni” davam etdirir. Sozcu.az-ın məlumatına görə, Nikol Paşinyan Facebook-da paylaşdığı videoda bildirib ki, Ermənistandakı adi kilsələrdə mənəvi mövzularda moizələrə çoxdan rast gəlinmir. O keşişləri siyasiləşməkdə ittiham edib. "Onlar siyasi mətnlər yazırlar. Kilsə siyasi partiyaya çevrilib ki, bu da qəbuledilməzdir. Mən bu hadisədən xəbərsiz idim; mənə hazırkı kilsə rəhbərinin (II Qaregin-red.) hava limanında "İnsanlar haradadır?" deyə soruşduğunu göstərdilər. Amma orada heç kim yoxdur. İnsanlar yoxdur, çünki o, xalqla birlikdə deyil, çünki onları kilsədən uzaqlaşdırıb", - deyə Paşinyan qeyd edib.

NATO özünün strateji çərçivəsini yenidən gözdən keçirməli, Atlantika uğrunda döyüş və ya Avropadakı quru əməliyyatlarının hüdudlarından kənara çıxacaq Rusiya ilə qarşıdurmaya hazırlaşmalıdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu, NATO Hərbi Kollecinin son icmalında qeyd olunub. Sənədin müəllifi, kollecin elmi əməkdaşı Endryu Monaqan iddia edib ki, dövlətin bütün dəniz qüvvələrinin inkişafı Moskvanın siyasətinin əsas xüsusiyyətidir. Ekspert qeyd edib ki, bu, Rusiyaya geoiqtisadi rəqabət dövründə özünü lider kimi göstərməyə imkan verir. "Bu, NATO-nun oriyentirlərinin çərçivəsini bərpa olunmuş "Atlantika uğrunda döyüş"dən və ya Şimal-Şərqi Avropadakı quru əməliyyatları ssenarilərindən kənara, qlobal üfüqlərə malik, çoxcəbhəli, müxtəlif növlü Rusiya çağırışına doğru yönəldir", - icmalda bildirilib. Alyans analitikləri onu da qeyd ediblər ki, böhran ssenariləri tez-tez Baltik dənizindən Kara dənizinə qədər vahid strateji istiqamətdə gərginliyin artmasına diqqət yetirir.

Kamboca hakimiyyəti Tailand ordusunun sərhəd zonasındakı hədəflərə zərbələr endirməyə davam etdiyini açıqlayıb. Sozcu.az "Röyters"ə istinadən xəbər verir ki, Banqkok da öz növbəsində Kamboca ordusunun mülki obyektləri hədəf alaraq "beynəlxalq hüququn təkrarən pozulması"nı iddia edib. ABŞ Prezidenti Donald Tramp isə dekabrın 12-də Tailand və Kamboca arasındakı münaqişənin gərginləşməsinin qarşısının alınması üçün hər iki ölkənin liderləri ilə danışdığını bildirib. O, tərəflərin sərhəddəki toqquşmalardan sonra oktyabr ayında əldə edilən sülh razılaşmasına qayıtmaq barədə razılığa gəldiklərini qeyd edib.

İraqın sabiq Prezidenti Bərham Saleh BMT-nin yeni Qaçqınlar üzrə Ali Komissarı olacaq. Sozcu.az"Reuters"a istinadən xəbər verir ki, bu barədə BMT-nin saytında dərc edilmiş müvafiq sənəddə deyilir. Agentlik qeyd edib ki, qəbul edilən qərar bu vəzifəyə BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığına ən çox pul ayıran ölkələrin nümayəndələrini təyin etmək ənənəsini pozur. B.Saleh bu vəzifəni 2016-cı ildən tutan italiyalı Filippo Qrandini əvəz edəcək. O, 5 il müddətinə nəzərdə tutulan vəzifəsinin icrasına 2026-cı ilin yanvarından başlayacaq. Sənədə əsasən, Bərham Salehin təyinatı BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının İcraiyyə Komitəsi tərəfindən təsdiqlənməlidir. Qeyd edək ki, Bərham Saleh 2018-2022 illərində İraqın Prezidenti olub.

Ötən gecə Ukrayna PUA-ları Rusiyanın Velikiy Novqorod şəhərindəki “Arkon” kimya zavoduna, Smolensk şəhərindəki digər bir zavoda və istilik elektrik stansiyaları kimi çoxsaylı obyektlərə zərbələr endirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Teleqram kanalları məlumat yayıb. Məlumata görə, Moskva bölgəsi də gecəni kütləvi hücum altında keçirib: “Yüzlərlə dron vurulub. Paytaxtdakı bütün hava limanları fəaliyyətini dayandırıb. 200-dən çox uçuş təxirə salınıb və ya ləğv edilib”. Qeyd edək ki, bundan öncə Rusiya Müdafiə Nazirliyi bu gecə ölkə ərazisində 287 PUA vurulduğunu bildirmişdi.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Venesuela lideri Nikolas Maduronun siyasi həyatının sayılı günləri qaldığını bildirib. Sozcu.az xəbər verir ki, Tramp bu məsələyə “Politico”ya müsahibəsində toxunub. O, ABŞ qoşunlarının Venesuelaya daxil olub-olmayacağı ilə bağlı suala cavab vermək istəmədiyini deyib. “Mən bu barədə danışmıram. Venesuelada əməliyyat keçirib-keçirməyəcəyimizi deyə bilmərəm. Bunu deyə bilərəm ki, o, (Maduro) həbsxanalardan, narkotik tacirlərinin arasında və digər yerlərdən milyonlarla adam göndərib. O, bunu bizim IQ-su çox aşağı olan prezidentimizin vaxtında edib. Bilirsiniz, Bayden IQ-su çox aşağı olan bir adamdır, xüsusilə indilərdə. Yəni, o 30 il bundan əvvəl də IQ-su zəif olan adam idi, amma indi daha da pisləşib. Onun bizim ölkəmizin başına gətirdikləri heç yaxşı deyil”, - Tramp bildirib.

Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski Londona səfər edib. Sozcu.az xəbər verir ki, Zelenski səfər çərçivəsində Böyük Britaniyanın Baş naziri Keyr Starmerlə görüşüb. Həmçinin Zelenski Fransa Prezidenti Emmanuel Makron və Almaniya kansleri Fridrix Merzlə video-formatda danışıqlar aparıb. Görüşdən sonra mətbuata açıqlama verilməyib.

Yuxarı Lars keçid məntəqəsi Gürcüstandan Rusiyaya gedən ağır yük maşınları üçün bağlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Gürcüstan Avtomobill Yolları Departamentinin məlumatında deyilir. "Mtsxeta-Stepantsminda-Lars beynəlxalq avtomobil yolunun Qudauri-Kobi hissəsi qoşqulu və yarımqoşqulu nəqliyyat vasitələri üçün müvəqqəti olaraq bağlanıb. Keçid minik avtomobilləri üçün açıqdır”, - deyə bildirilib. Qeyd edək ki, Yuxarı Lars keçid məntəqəsi hazırda Ermənistanı Rusiya ilə (Gürcüstan vasitəsilə) birləşdirən yeganə quru yoludur.

ABŞ ordusu Latın Amerikasında narkotik kartellərinə qarşı mübarizə çərçivəsində quru hədəflərinə zərbələr endirməyə başlayacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ Prezidenti Donald Tramp deyib. “Antikartel əməliyyatının başlamasından bəri dəniz yolu ilə ABŞ-a narkotik daşınmasının həcmi 94% azalıb. Eyni prosesi quruda da başlayacağıq. Çünki hər marşrutu, hər binanı, harada yaşadıqlarını bilirik. Onlar haqqında hər şeyi bilirik", - Tramp bildirib.

Kamçatka (Rusiya) ərazisində utilizasiya zamanı gəmidə pnevmatik rulon-torba partlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "İnterfaks" məlumat yayıb. Partlayış nəticəsində 1 nəfər ölüb, daha 1 nəfər xəsarət alıb. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Əgər 1946-cı ildən baxsaq, ABŞ dünya üzrə təxminən 93 çevriliş və ya rejim dəyişikliyi cəhdi edib, hamısı uğursuz olub. Buna görə mənim rəhbərlərim – Prezident Donald Tramp və Dövlət katibi Marko Rubio müdaxilə yolu ilə rejim dəyişikliyinin tərəfdarı deyillər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ-ın Türkiyədəki səfiri Tom Barrak İranda mümkün hakimiyyət dəyişikliyi barədə danışarkən deyib. “Daha öncə İranda iki dəfə rejim dəyişikliyi yaşamışıq, heç biri nəticə verməyib, buna görə də məsələni regional ölkələrin öhdəliyinə buraxmaq daha ağıllı qərardır”, - səfir qeyd edib.