Türkiyədə yaşayan türkoloq alim, İstanbul Mərmərə Universitetinin müəllimi, Milli Hərəkatçılar Birliyinin başqanı Arif Acaloğlu Bakıda yol qəzasında dünyasını dəyişib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə siyasi şərhçi Oqtay Qasımov sosial şəbəkədə bildirib. "Az əvvəl aldığım acı xəbərdən çox üzüldüm. Türk dünyasının dəyərli ziyalılarından türkoloq alim, İstanbul Mərmərə universtitetinin müəllimi Arif Acaloğlu Milli Elmlər Akademiyasının dəvəti ilə konfransda iştirak üçün gəldiyi doğma Bakıda yol qəzasında həyatını itirib. Ağır itkidən dolayı yaxınlarına və dostlarına səbr diləyirəm. Ruhun şad olsun, Arif bəy", - deyə yazıb. Qeyd edək ki, mərhum sabah Maştağada dəfn olunacaq. A.Acaloğlu 1956-cı ildə Borçalıda anadan olub. Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirib. 1982-ci ildə Ədəbiyyat İnstitutunun Mifologiya şöbəsində elmi işçi kimi fəaliyyətə başlayıb. O, 1983-1986-cı illərdə Tartu Universitetində (Estoniya) Semiologiya üzrə doktorantura təhsili alıb. 1987-1990-cı illərdə folklor kafedrasında ekspert, 1990-cı ildə Bakı Dövlət Universitetində müəllim olub. O, 1992-1993-cü illərdə Azərbaycan Prezidentinin müşaviri vəzifəsində çalışıb. 1993-cü ilin ortalarında işini tərk edərək Türkiyədə məskunlaşıb. Uzun müddət Bilgi Universitetinin Rus Dili Proqramında, 2008-2019-cu illərdə isə Yeditəpə Universitetinin Antropologiya bölməsində müəllim vəzifəsində çalışıb. O, akademik və siyasi araşdırmalarla yanaşı, bir çox televiziya proqramları, müsahibələr və populyar məqalələr hazırlayıb, 30-dan çox tərcümə kitabı nəşr edilib. Allah rəhmət eləsin!

Ölkədə yeni tikililərin kommunal xidmət şəbəkələrinə qoşulması qaydalarına dəyişiklik edilib. Belə ki, yeni qaydalara əsasən, bu ilin oktyabr ayının 1-dən sonra tikilən tikintiyə icazə sənədi olmayan fərdi və ya qeyri-yaşayış evləri elektrik, qaz və su təchizatı şəbəkələrinə qoşulmayacaq. Bu proses Nazirlər Kabinetinin yeni sərəncamından əvvəl tikilmiş evlərin sənədləşməsi prosesini də sürətləndirə bilər? Mövzu ilə bağlı Milli Məclisin deputatı Vahid Əhmədov Referans.az-a açıqlamasında bildirib ki, sənədsiz evlərin sənədləşdirilməsi prosesinin sürətləndirilməsinə ehtiyac var. “Sənədsiz evlər məsələsi problemli məsələdir və  uzun zamandır ki, müzakirə olunur. Biz bu məsələni hər dəfə Milli Məclisdə müzakirəyə qaldırırıq. Dövlət başçısı İlham Əliyev bir neçə il əvvəl tədbirdə göstəriş verdi ki, bu məsələ öz həllini tapsın. Bundan sonra İqtisadi İnkişaf naziri, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti müəyyən işlər gördülər, hətta məndə olan məlumata görə 50 mindən çox sənədsiz evlərə sənəd də verib və bu məsələ üzərində iş gedir. Lakin bu proses 6-7 ildir davam edir və çox uzanıb”. Deputat fikirlərinə bunları da əlavə edib: “Vətəndaşlar bütün kommunal xidmətləri ödəyirlər, həmin evlərdə yaşayırlar. Bu tikililər faktiki olaraq, onların evləridir. Artıq bu evlərin qanuni və ya qanunsuz tikilməsinin bir əhəmiyyəti yoxdur. Onlara mütləq sənəd, çıxarışlar verilməlidir. Bu məsələ ilə bağlı əsas problem yaradan nüans təhlükəli ərazilərdə tikilən evlərdir ki, bununla bağlı da xüsusi komissiya da yaradılıb və müəyyən işlər görür”. Əmlak məsələləri üzrə ekspert Ramil Qasımzadə isə bildirib ki, bu istiqamətdə görülən işlər, əsasən, qanunsuz evlərin sayının azalmasında effektiv yol olacaq. “Hesab edirəm ki, bu, gələcəkdə qanunsuz ev anlayışının olmaması üçün atılmış bir addımdır. Eyni zamanda bu sərəncam oktyabrın birindən əvvəl tikilmiş sənədsiz evlərin sənədləşməsinə də müsbət təsir edəcək. Məndə olan məlumata görə artıq bu evlərin invertarlaşdırılması prosesi də aparılıb. Hansı rayonda nə qədər ev sənədinin olmaması ilə bağlı məlumatlar tam şəkildə toplanılıb. Bununla bağlı rayon icra hakimiyyəti, bələdiyyələr, Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin əməkdaşları, demək olar ki, bütün evlərdə olublar və həmin evlərin qeydiyyatı həyata keçirilib. Yəni bu məsələ ilə bağlı işlər yekunlaşmaq üzrədir”. Ekspert qeyd edib ki, evlərin sənədləşdirilməsini prosesini uzadan və müəyyən qədər bu prosesə mane olan məsələ kommunikasiya təhlükəli ərazilərdə tikilmiş evlərdir. “Burada əsas problemlərdən biri kommunikasiya xətləri üzərində yerləşən və qeydiyyatı hökumət üçün də çətinlik yaradan evlərlə bağlıdır. Məlum olduğu kimi, yüksək gərginlikli elektrik xəttlərinin altında, qaz kəmərləri və dəmir yolu xətlərinin yaxınlığında, eyni zamanda neftlə çirklənən torpaq sahələrinin, neft müqaviləsinə aid olan torpaq sahələrində tikilən evlər bu qrupa daxildir. Ümumiyyətlə, belə ərazilərdə yaşayış qurmaq vətəndaşların özü üçün təhlükəlidir. Bu, sosial məsələ olduğuna görə Nazirlər Kabineti və hökumət buna daha ehtiyatla yanaşır. Əgər bu cür evlərdə yaşayışın mümkün olmadığı müşahidə edilərsə, təbii ki, kompensasiya verilmək şərti ilə həmin insanlar ərazidən köçürülə bilər”. Ramil Qasımzadə vurğulayıb ki, hazırda sənədsiz evlərlə çıxarışla satılan evlərin qiymətləri arasında təxminən iki dəfəyə qədər fərq müşahidə olunur.

"Hazırda Qarabağ iqtisadi rayonunda, o cümlədən Xankəndidə məskunlaşmış erməni əsilli şəxslərin ilkin qeydiyyatı həyata keçirilir. Bu proseslə bağlı müvəqqəti qərargah yaradılıb və məlumatlar mərkəzləşmiş qaydada verilir".  Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi Vüsal Hüseynov deyib.  O bildirib ki, müvafiq məlumatlar uyğun zamanda təqdim olunacaq. 

12 il əvvəl törədilmiş qəsdən adam öldürmə cinayəti üzrə daha 2 şəxs məsuliyyətə cəlb edilib. Bu barədə Sozcu.az-a Baş Prokurorluğun Mətbuat xidmətindən məlumat verilib. Məlumata görə, “Elm və Təhsil Mərkəzi Təfəkkür Universiteti”nin prorektoru Tariyel Əhmədovun 16 sentyabr 2011-ci il tarixdə qəsdən öldürülməsi faktı ilə bağlı başlanmış cinayət işi üzrə cari ilin aprel ayında Dəyanət Quliyev Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddəsilə təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb edilməklə iş üzrə əhəmiyyət kəsb edən halların müəyyən olunması istiqamətində tədbirlər görülür. Baş Prokurorluq, Daxili İşlər Nazirliyi və Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidməti tərəfindən birgə keçirilən çoxsaylı istintaq və əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində cinayət əməlinin sifariş əsasında törədilməsinə dair sübutlar əldə edilib. Belə ki, cinayət hadisəsinin baş verdiyi vaxt qeyd olunan təhsil müəssisəsinin rektoru vəzifəsində işləmiş, hazırda isə Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyinin İqtisadiyyat İnstitutunun icraçı direktoru və həmin İqtisadiyyat İnstitutu nəzdində İqtisad elmləri sahəsində doktorluq dissertasiya şurasının sədri vəzifəsində çalışan Müşviq Atakişiyevin zərərçəkmiş şəxs Tariyel Əhmədovu işgüzar nüfuzuna və rektor vəzifəsində qalmasına maneə kimi qəbul etməsi, bu səbəbdən qisas məqsədilə pul müqabilində onun öldürülməsini öz qohumu Dəyanət Quliyevə sifariş verməsi, sonuncunun isə həmkəndlisi Samir Quliyevlə birgə cinayət əməlini törətməsinə əsaslı şübhələr müəyyən edilib. Müşviq Atakişiyev (sifarişçi) və Samir Quliyev (icraçı) iş üzrə Cinayət Məcəlləsinin 120.2.5-ci (tamah məqsədilə qəsdən adam öldürmə) maddəsilə təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb edilib, məhkəmənin qərarı ilə Müşviq Atakişiyev barəsində vəzifədən kənarlaşdırmaqla həbs, Samir Quliyev barəsində isə həbs qətimkan tədbiri seçilib. Ötən illərdən bağlı qalan qeyri-aşkar şəraitdə törədilmiş qəsdən adam öldürmə cinayətlərinin üstünün açılması, cinayət törətmiş şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilmələrinin təmin olunması sahəsində kompleks tədbirlərin icrası davam etdirilir.

Rusiya qüvvələri son sutkada Ukrayna ərazisində daha 1130 hərbçisini itirib. Sozcu.az "Unian"a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı məlumat yayıb. Bildirilib ki, bununla da Rusiya tərəfinin müharibə başlayandan bəri ümumi itkilərinin sayı 315 620 nəfərə çatıb. Həmçinin son sutka ərzində Rusiyaya məxsus 11 tank, 17 zirehli döyüş maşını, 36 artilleriya sistemi Ukrayna ordusu tərəfindən sıradan çıxarılıb. Xatırladaq ki, ötən ilin 24 fevralında Rusiyanın Ukraynaya hücumu nəticəsində başlayan müharibə davam edir. Rusiya Ukraynanın Xerson və Zaporojye vilayətlərini, habelə qondarma "Donetsk XR" və "Luqansk XR" separatçı qurumlarını birtərəfli qaydada ilhaq etdiyini açıqlayıb.

İsrailin Qəzza zolağını işğal etməsi böyük səhv olar. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ Prezidenti Co Bayden deyib. Bayden qeyd edib ki, o, İsrailə də Qəzzanı işğal edib saxlamağın böyük bir səhv olacağını açıq şəkildə bildirib. “Münaqişə ikidövlətli həll əldə olunmayana qədər bitməyəcək”, - Bayden deyib.

Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri və Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələrinin 6-cı ordusunun keçmiş komandanı, general-leytenant Vladimir Sviridov Stavropol diyarındakı evində ölü tapılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Baza” Teleqram kanalı məlumat yayıb. Kanalın məlumatına görə, 68 yaşlı Vladimir Sviridov və 72 yaşlı həyat yoldaşı Tatyananın meyitləri noyabrın 15-də Aciyevsk qəsəbəsindəki evlərində aşkarlanıb. İlkin məlumatlara görə, ər və arvad bir həftə əvvəl ölüblər. Onların ölüm səbəbləri məlum deyil.

Hindistanın nəzarəti altında olan Kəşmirdə sərnişin avtobusu ağır qəza törədib. Sozcu.az yerli mətbuata istinadən xəbər verir ki, Himalay şossesində baş verən qız zamanı 30 nəfər ölüb, iyirmidən çox adam yaralanıb. 42 nəfərlik avtobus Kiştvar şəhərindən cənub Cammu şəhərinə gedərkən yoldan çıxıb. Avtobus 200 metr dərəyə aşıb. Hadisə ilə bağlı araşdırma aparılır.modern

Biz problemlərin aradan qaldırılmasında Ermənistanı dəstəkləyirik”. Sozcu.az erməni Teleqram kanallarına istinadən xəbər verir ki, bunu Suriya prezidenti Bəşər Əsəd Ermənistan Milli Assambleyasının vitse-spikeri Hakob Arşakyanla görüşündə bildirib. “Suriya erməniləri öz dövlətinin, cəmiyyətinin və dəyər sisteminin bir hissəsi hesab edir”, - Bəşər Əsəd deyib.bakupost)

Masallı rayonun Tatyanoba kəndində yaşayan 44 günlük Vətən Müharibəsinin iştirakçısı - qazi Emil Nizami oğlu İsayev intihar edib.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə sosial şəbəkədə məlumat yayılıb.  Onun özünü ağacdan asaraq həyatına son verdiyi bildirilir. İntiharın səbəbi bilinmir. 

Ermənistan və Azərbaycan baş nazirlərinin müavinləri səviyyəsində demarkasiya və delimitasiya komissiyalarının nümayəndələri iyulun 12-də sonuncu dəfə görüşüblər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu jurnalistlərlə söhbətində Ermənistan baş nazirinin müavini Mqer Qriqoryan deyib. Görüşlərin niyə dayandırıldığı barədə sualı cavablandıran Qriqoryan qeyd edib: “Son iclasda qərara alındı ​​ki, prosessual məsələlər müzakirə olunur. Hesab edirəm ki, ilk növbədə əməkdaşlığın formatı və forması razılaşdırılmalı, tənzimlənməlidir, sonra görüşlər olacaq”. Sülh müqaviləsinin ilin sonuna qədər bağlanıb-bağlanmayacağı ilə bağlı da sualı cavablandıran baş nazirin müavini dəqiq tarix deyə bilməyəcəyini söyləyib.axar.az)

Rusiyanın Azərbaycan Qarabağdakı sülhməramlıları dəyişdirilməlidir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Ceyms Obrayen deyib. Obrayen qeyd edib ki, ABŞ Rusiya sülhməramlılarına alternativ təklif etməyə hazırdır: “Ən yaxşı variant hər iki ölkəyə alternativ verməkdir - bizimlə və Qərblə işləmək”.

Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan hesab edir ki, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) respublikada öz məsuliyyət sahəsini müəyyən etməkdən imtina edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə o, parlamentdəki çıxışı zamanı danışıb. “Ən böyük fundamental problem odur ki, KTMT mahiyyət etibarı ilə Ermənistanda öz məsuliyyət sahəsini düzəltməkdən imtina edir. Bu şərtlərdə (KTMT tədbirlərində) səssizcə iştirak etsək, Ermənistanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinin şübhə altına alınması məntiqinə qoşula bilərik. Biz həm bizə, həm də KTMT-yə fikirləşmək üçün vaxt veririk”, - deyə o, parlamentdə çıxışı zamanı qeyd edib. Onun sözlərinə görə, İrəvan KTMT tədbirlərində iştirak etməməklə qurumdan çıxmaq üçün zəmin hazırlamır: “Biz müxtəlif səbəblərdən KTMT-nin bu tədbirlərində iştirak etməmək qərarına gəldik. Mən heç nəyə zəmin hazırlamıram, bu zəmin ya var, ya da yoxdur”, - o, müxalifətçi deputatın KTMT-dən çıxmağa mümkün hazırlıqlarla bağlı sualını cavablandırarkən deyib.

"Ermənistan Azərbaycanın tərəfdaşlarıyla əməkdaşlığa çalışır". Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Atlas" Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu qeyd edib. Onun sözlərinə görə, İrəvan Macarıstanla diplomatik münasibətləri bərpa etdikdən və rəsmilərin qarşılıqlı səfərlərini reallaşdırdıqdan sonra Böyük Britaniya ilə də əməkdaşlığın inkişafı yollarını arayır: "Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Böyük Britaniyaya səfəri zamanı deyib ki, İrəvan Londonla hərtərəfli və genişləndirilmiş tərəfdaşlıq sazişi imzalamaq niyyətindədir. Ermənistanın Böyük Bnritaniya ilə iqtisadi əməkdaşlığı genişləndirdiyini və strateji əlaqələr qurduğunu bildirən Mirzoyan Londonla münasibətləri yeni səviyyəyə qaldıracaqlarını vurğulayıb. İrəvan Londonla hərbi və təhlükəsizlik sahəsində də əməkdaşlığa ümid edir. İrəvan Böyük Brityaniya hərbçilərinin Avropa İttifaqının Ermənistandakı müşahidəçi missiyasına qatılmasını istəyir. Londonun belə bir qərar verməsi Azərbaycan-Böyük Britaniya münasibətlərinə mənfi təsir edəcək. İrəvan elə buna çalışır". Politoloqun fikrincə, İrəvan Azərbaycanın tərəfdaşlarını öz tərəfinə çəkmək istəyir və buna seyrçi qalmaq olmaz: "Ümid etmək olmaz ki, dost və tərəfdaşlarımız Azərbaycanın maraqlarına tərs düşərək Ermənistanla hərtərəfli əməkdaşlığa üstünlük verməyəcəklər. Britaniyanın baş nazirlərindən birinin söylədiyi kimi, "Böyük Britaniyanın əbədi dostları və düşmənləri yoxdur, əbədi maraqları var". Aydındır ki, hazırda Böyük Britaniyanın maraqları Azərbaycanla tərəfdaşlığın davamını diktə edir, ancaq buna arxayın olaraq hadisələri axarına buraxmaq doğru deyil. Ermənistanın və erməni lobbisinin Azərbaycan əleyhinə informasiya müharibəsini genişləndirdiyi dönəmdə biz də diplomatik zəmində fəallığımızı artırmalıyıq".

Azərbaycan Respublikasının Birinci xanımı Mehriban Əliyevanın noyabrın 15-də İstanbulda keçirilən dövlət və hökumət başçılarının xanımlarının “Fələstin üçün tək ürək” toplantısının iştirakçılarına müraciəti olub. Sozcu.az Mehriban Əliyevanın müraciətini təqdim edir. “- Hörmətli Əminə xanım, Hörmətli toplantı iştirakçıları, İlk növbədə Türkiyə Respublikasının Birinci xanımı, hörmətli Əminə Ərdoğana bu tədbirdə iştirak etmək üçün dəvətinə görə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Hörmətli Əminə xanımın humanitar və sosial sahələrdə fəaliyyətini, o cümlədən hərbi münaqişələrdən əziyyət çəkən mülki şəxslərə, qadınlara və uşaqlara yardım göstərilməsi məsələlərinə verdiyi töhfəni xüsusi qeyd edir və bunu yüksək qiymətləndirirəm. Bu il yaranmasının 100-cü ildönümünü qeyd edən Türkiyə Respublikası bütün sahələrdə mühüm nailiyyətlər əldə etmiş, beynəlxalq aləmdə böyük nüfuza malik qüdrətli dövlətdir. Qardaş Türkiyə daim sülhün və ədalətin yanında olaraq bölgədə və dünyada sabitliyin və təhlükəsizliyin təmin olunmasına önəmli töhfə verir. Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı və birliyi bu gün özünün ən yüksək səviyyəsindədir. Hörmətli toplantı iştirakçıları, İsrail-Fələstin münaqişə zonasında gərginliyin miqyasının gündən-günə genişlənməsi və daha böyük insan faciəsinə səbəb olması ciddi narahatlıq doğurur. Ürək ağrısı ilə izlədiyimiz dözülməz insan iztirabları hər birimizi dərindən sarsıdır. Bu silahlı qarşıdurmadan ən çox əziyyət çəkənlərin mülki şəxslər, xüsusilə də qadınlar və uşaqlar olması olduqca üzücüdür. Hərbi əməliyyatların aparılması zamanı beynəlxalq humanitar hüquqa riayət edilməsi zəruridir. Mən həlak olanların yaxınlarına başsağlığı verir, yaralananların tezliklə şəfa tapmasını diləyirəm. Azərbaycan hərbi əməliyyatların dərhal dayandırılması ilə bağlı çağırışları dəstəkləyir və son gərginliklə əlaqədar oktyabr ayında BMT Baş Assambleyasında qəbul edilmiş qətnamənin lehinə səs vermişdir. Ölkəmiz beynəlxalq hüquqa və BMT-nin müvafiq qətnamələrinə uyğun olaraq, İsrail-Fələstin münaqişəsinin “iki dövlət” prinsipi əsasında həllinin tərəfdarıdır. 2019-ci ildən etibarən Qoşulmama Hərəkatına sədrliyimiz dövründə Fələstin məsələsinə daim diqqət ayırmışıq. İnanıram ki, bu il Ramallah şəhərində ölkəmizin Təmsilçilik Ofisinin fəaliyyətə başlaması Azərbaycan-Fələstin əlaqələrinin inkişafına təkan verəcəkdir. Son on il ərzində ölkəmiz BMT-nin Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İşlərin Təşkili üzrə Yaxın Şərq Agentliyi xətti ilə dəfələrlə humanitar və maliyyə yardımı göstərmişdir. Eyni zamanda, Azərbaycan Fələstinə siyasi və maliyyə dəstəyinin cəlb edilməsi məqsədilə bir sıra beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi etmişdir. Bunların sırasında Fələstin Dövlətinə yardım məqsədilə İslam Maliyyə Təhlükəsizlik Şəbəkəsinin təsis konfransını və Qüds şəhərinin inkişafına dəstək məqsədilə donor konfransını qeyd etmək istərdim. Azərbaycan dövlətinin verdiyi təqaüd əsasında fələstinli gənclər ölkəmizdə ali təhsil alırlar. Azərbaycan tərəfindən Fələstində inşa ediləcək məktəb Fələstin xalqına dəstəyimizin növbəti təzahürü olacaqdır. Geniş səlahiyyətlərə malik beynəlxalq təsisatların üzləşdiyi hazırkı böhran vacib məsələlərin həllini əngəlləyir. Dərin kökləri olan bu böhran başqa bir müzakirə mövzusudur. Qeyd etmək istəyirəm ki, müasir dövrdə hərbi münaqişələrin həll olunmaması böyük ölçüdə beynəlxalq hüququn selektiv şəkildə tətbiq olunmasından irəli gəlir. İkili standartlar və qərəzli yanaşma bu böhranın daha da kəskinləşməsinə şərait yaradır. İctimai rəyin çaşdırılması və beynəlxalq hüququn manipulyasiyası üçün qərəzli media platformaları vasitəsilə yalan hekayələr yayılır. Bundan daha təhlükəlisi isə mənəvi dəyərlərdən manipulyasiya məqsədilə sui-istifadə olunması hallarıdır. Ermənistanın Azərbaycana qarşı 30 il davam edən təcavüzü nəticəsində ərazilərimiz işğal olunmuş, bir milyona yaxın soydaşımız öz dədə-baba yurdlarından didərgin düşmüş, 300-dən artıq şəhər və kəndimiz darmadağın edilmiş, dini və mədəni irsimiz dağıdılmışdır. Vaxtilə işğal edilmiş torpaqlarımızda 67 məsciddən 65-i yerlə-yeksan edilmişdir. Təəssüflə qeyd etmək istərdim ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi 4 qətnaməsi 27 il kağız üzərində qaldı. Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində torpaqlarını özü işğaldan azad etdi və bu ilin sentyabr ayında antiterror əməliyyatı ilə Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqlarının mövcudluğuna və separatizmə son qoyaraq suverenliyini tam bərpa etdi. Çıxışımın sonunda vurğulamaq istərdim ki, ən çətin məqamlarda belə bəşəriyyət mərhəmət hissini itirməməlidir. Buna görə də, hörmətli Əminə xanıma bu vacib tədbiri təşkil etdiyinə və dəvətinə görə bir daha dərin minnətdarlığımı bildirirəm”.

İcbari Tibbi Sığorta (İTS) sisteminin tətbiqini Azərbaycan səhiyyəsinin ən mütərəqqi addımı saymaq olardı... Olardı, əgər bu sistemi idarə edənlərin işi qeyri-peşəkarlıqdan, niyyətləri isə daha çox para qazanmaq, qohum-əqrəbanın, dost-tanışının cibini doldurmaq ehtirasından sığortalansaydı... Dünya bu sistemə 19-cu əsrin sonlarından keçmişdi, biz 21-ci əsrə güclə çatdırdıq. İndi də bu boyda dünya təcrübəsi, dövlətin dəstəyi gözlənilən nəticəni vermir ki, vermir... İcbari sığortanın əsas amalı vətəndaşların rifahı, sağlamlığıdır. Əbəs yerə İTS-ə “insan kapitalına qoyulan investisiya” demirlər. O insan kapitalı ki, Prezident İlham Əliyev onu "Azərbaycan dövlətinin əsas strategiyalarından biri" adlandırır. Bu baxımından İTS dövlətin səhiyyə strategiyasının ana xəttidir. Bəs görəsən, bu ana xəttə niyə xeyli "bala xətlər" qoşulub? Niyə bu qədər qarmaqarışıq, neqativ mənzərə yaranıb? İTS niyə özünü doğrultmur? Öncə, İTS-nin əsasında duran başlıca məqsədlərə diqqət yetirək: 1. Səhiyyə xidmətlərinin, səhiyyə infrastrukturunun yaxşılaşdırılması, 2. Xidmətin keyfiyyətinin artırılması, 3. İnsan kapitalının, həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasına sərf olunan xərclərin daha sistemli, ehtiyac üzrə daha səmərəli və sosial təbəqələri ədalətli şəkildə əhatə etməklə təmin edilməsi. Yəni bu sistem daxil olan ödənişlər əsasında vahid büdcə formalaşdırmalı, əhalinin tibbi xidmətlər üzrə ehtiyaclarını ödəməlidir. Amma real mənzərə tamam başqadır. Sanki əhalinin tibbi xidmətlər üzrə ehtiyacı deyil, səhiyyəni yönəldən şəxslərin öz ehtiyacları, amalları daha prioritet məsələdir. Bu gün İTS-lə bağlı vətəndaşın üzləşdiyi əsas problem normal müayinə və ya müalicə üçün təyinat almaqla bağlıdır. Sistem elə qurulub ki, pasiyent öz istədiyi yerə deyil, qeydiyyatda olduğu poliklinikanın yönlədirdiyi həkimə getməlidir. O həkim kimdir, öz sahəsində peşəkardırmı, həmin xəstəxanada şərait müalicəyə imkan verirmi? Pasiyent öz sağlamlığı ilə yanaşı, psixoloji gərginlik yaradan suallarla baş-başa buraxılır. Ya sən tövsiyə olunan xəstəxananı (həkimi) seçməlisən, ya da sığorta hüququndan istifadə etməməli, özəl klinikalara üz tutmalısan... Necə deyərlər, yesən də budur, yeməsən də... Sığorta pulunu ödəyən adam niyə seçim hüququndan məhrum edilməlidir? Hamıya məlumdur ki, dövlət xəstəxanalarındakı vəziyyət ürəkaçan deyil, istər maddi-texniki bazaları, istərsə də xidmət səviyyələri çox aşağıdır. Deməli, insanların məhz həmin xəstəxanalara yönləndirilməsində məqsəd təəssüf ki, heç də onları yüksək səviyyədə müayinə və müalicə ilə təmin etmək deyil... Adama deyərlər ki, heç olmasa, dövlət xəstəxanalarını əvvəlki şinelindən çıxart, inamı bərpa et, insanlarda əminlik yarat, sonra camaatı ora getməyə məcbur elə! Bu sistemə rəhbərlik edənlər hansı qanun, hansı təcrübə, hansı məntiqlə hesab edirlər ki, hansısa tibbi xidmət dövlət xəstəxanasında varsa, pasiyent özəl klinikaya göndərilə bilməz? Dövlət xəstəxanalarında real vəziyyətin necə olduğunu anlamaq üçün elə bu yaxınlarda Respublika Neyrocərrahiyyə Xəstəxanasında baş nayihəsi MRT olunan bir xəstənin hekayəsini xatırlatmaq kifayətdir. Dağınıq skleroz şübhəsi olan xəstənin MRT müayinəsinin nəticələrini heç kim oxuya bilmir. Bu səbəbdən də özəl xəstəxana yenidən MRT müayinəsi təyin etməyə məcbur olur. Bəlkə də bunun qəsdən edildiyini düşünmək olardı. Amma ilk MRT-nin nəticələri Türkiyəyə də göndərilir və oradan da eyni cavab alınır: Heç nə görünmür, heç nə anlaşılmır. Xəstə məcbur qalıb eyni müayinədən Sabunçu Xəstəxanasında keçməli olur. Çünki ona dövlət xəstəxanaları içərisində nisbətən daha yeni MRT aparatının burada olduğu deyilir. Ancaq dəhşət burasındadır ki, buranın cavabları da xəstənin həkimini qane etmir... Beynində problem olan epilepsiyalı xəstə üçüncü dəfə özəl xəstəxanada MRT-dən keçmək məcburiyyətində qalır. Niyə İTS-dən faydalanmaq istəyən insanlarımız bu cür məşəqqətlərə qatlanmalıdır? Biz bu sistemi qabaqcıl ölkələrdən götürmüşüksə, niyə onların təcrübəsindən yararlanmırıq? Axı onların təcrübəsində pasiyentə seçim imkanı tanımamaq məsələsi yoxdur. Azərbaycandan başqa dünyanın heç bir yerində xəstəyə demirlər ki, bu xidmət, bu əməliyyat dövlət xəstəxanalarında var, yalnız ora göndəriş veririk. Bu, təkcə insan haqlarının pozulması deyil, həm də ölkədə tibb müəssisələri arasında rəqabət mühitinin yerlə-yeksan edilməsi deməkdir! Bahalaşma və iqtisadi çöküş bir tərəfdən, İTS digər tərəfdən qısa zamanda özəl klinikaların fəaliyyətinə ciddi zərbə vurub. Bu proses özəl klinikalarda müxtəlif tibbi xidmətlərin bahalaşmasına da səbəb olub. İTS siyahısına az qala ölkədəki bütün özəl klinikaları daxil edib və bunu hər dəfə bəh-bəhlə car çəkir. Halbuki reallıqda vəziyyət tamam fərqlidir. Pasiyentlər yalnız dövlətə və müəyyən insanlara yaxın - əməkdaşlıqları olan (maraqları olan) klinikalara göndərilir. Qəribədir, həmin özəl klinikalar hamısı qaydayla seçilib? Məsələn, ölkənin tanınmış, maddi-texniki imkanlar ı, peşəkar həkimləri ilə məşhur olan klinikaları qala-qala, xəstələri tanınmayan klinikalara göndərməkdə məqsəd nədir? Tanışlıq, tapşırıq, yoxsa yüksək faiz? Belə çıxır, TƏBİB, Səhiyyə Nazirliyi və İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi ölkənin tibbi sığorta büdcəsini özlərinə yönəltmək üçün xəstə axınını nüfuzlu özəl klinikalara buraxmır. Məsələn, Akademik C.Abdullayev adına Elmi-Tədqiqat Kardiologiya İnstitutunda “anju” olmaması bir ayıb, ağır infarkt xəstəsinin “Kəpəz” və bu kimi klinikalara yönləndirilməsi başqa bir ayıb. Xəstəyə deyilir ki, damarına stent qoyulmalıdır. O da razılaşmayıb başqa həkimə getmək istəyir, amma “anju” diskini vermirlər. “Bizim kardiocərrah var, o edəcək, pulu da sığorta ödəyir” - deyə canının hayında olan şəxsi naəlac qoyur, inandırır, öz istədikləri həkimi seçməyə məcbur edirlər. İTS və TƏBİB belə klinikalarda “anju” və əməliyyat edən həkimləri necə seçir, necə dəyərləndirir, bütün bunlara kim zəmanət verir? Bütün bunların fonunda isə milyonlarla manatlıq avadanlığı və ən yaxşı kardiocərrahları olan Ürək Mərkəzi (RDM-in nəzdində olan) bomboş qalıb, yalnız pulunu ödəyən xəstələri qəbul edə bilir. Ürək əməliyyatının 9-10 min manat olduğunu nəzərə alsaq, hər xəstədən yalnız bir klinika, bir neçə həkimin qazanması kimə sərf edir? Məhz bu anormal ayrı-seçkilik, monopolist sistemin nəticəsidir ki, ölkənin hətta qismən dövlətə bağlı Tədris Cərrahiyyə, Tədris Terapevtik klinikalarının palataları və MRT-ləri də boş qalır. Halbuki digər zəif yerlərdə insanlar aylarla MRT, KT, angioqrafiya növbəsi gözləyir. Nərimanov Tibb Mərkəzi və Elmi Tədqiqat Cərrahiyyə Mərkəzində xəstələr üst-üstə yığılıb, dezinfeksiya etməyə macal tapılmayan zondlarla endoskopik müayinə olunurlar. Tam bir xəstəlik, yoluxma mənbələridir bu kabinetlər. Hələ həkimlərin canına cin girmiş kimi gözləri bərələ-bərələ xəstələrə çımxırmaqları və deyinə-deyinə xidmət göstərmələrini demirik... Tualeti həkim otağına, adi palataları VİP (ödənişli) palatalara çevrilən Elmi-Tədqiqat Kardiologiya İnstitutu, Respublika Klinik Xəstəxanası, 3 saylı Şəhər Klinik Xəstəxanası, Əjdər Məlikov adına 6 saylı Birləşmiş Şəhər Xəstəxanasında köhnə və yararsız cihazlar, uzun-uzadı növbələr, səhv analiz və müayinə cavabları barədə azmı şikayətlər eşitmişik? Niyə insanlarımız bu yerlərin ümidinə buraxılmalıdır? Bu inhisarçı yanaşma eyni zamanda peşəkar tibbi xidmət göstərən özəl klinikaları çökdürür. Artıq bir neçə klinikanın satılması, borclanması xəbərlərini yaymışıq - RDM, “Avrasiya” və s. Özəl klinika rəhbərləri, menecerləri az qala İTS-dən xəstə dilənirlər. Məlumdur ki, ən yaxşı uzman həkimlər bu gün xəstə üzünə həsrət buraxılan özəl klinikalarda çalışırlar. Həmin klinikalar isə pasiyentlərin sayı azaldığına görə yüksək maaş tələb edən mütəxəssisləri saxlamaq üçün qiymətləri qaldırmağa məcbur olur. Bu cür davam etsə, peşəkar həkimlərin çoxu başqa ölkələrə gedəcək. Çünki bu həkimlərin "Semaşko" və "Respublikanski" kimi yerlərdə, xəstəxana bir tərəfə, oradakı direktor və baş həkimlərin rəhbərliyi altında işləmələri real görünmür. Ən azı ona görə ki, sığorta ağır, mürəkkəb cərrahiyyə əməliyyatlarına görə qəpik-quruş verir. Onu almaq üçün də aylarla gözləmək lazım gəlir... İyun ayının pulu sentyabrda ödənilib, sentyabrın ödənişləri isə yanvarda veriləcək. …Dərdimiz heç də əsasən məmur və oliqarxlara bağlı olan özəl klinikaların bağlanması deyil. Bizi ən çox narahat edən bu vəhşi rəqabətin inasanlarımızın lazımi tibbi xidmət almasına mane olmasıdır. Məsələn, gözündə problem olan, uzun müddət müalicə alan pasiyent öz həkiminin yanına getmək, gözünə həyatı vacib olan iynəni vurdurmaq üçün İTS-ə müraciət etdikdə, mütləq "yox" cavabı alır. Ona deyilir ki, bu xidmət Mərkəzi Neftçilər Xəstaxanasında filan həkim tərəfindən həyata keçirilir. Məlum olur ki, həmin həkim bu müalicə üzrə mütəxəssis deyil. Uşaq göz həkimidir və ya sadəcə yeni müalicələrdən xəbəri olmayan kiminsə tanışı olan oftalmoloqdur. Və yaxud endoprotez üçün sığortaya müraciət edən pasiyenti Travmatologiya İnstitutuna yönləndirirlər. Xəstə araşdırdıqda görür ki, həmin xəstəxanadakı həkimin bu sahədə demək olar, heç bir təcrübəsi yoxdur. İnsanlarımız özlərini təcrübə dovşanı kimi hiss edir. Adam illərdi hardasa müalicə olunursa, sən onu hansı haqla başqa yerə, təcrübəsi olmayan həkimə yönləndirə bilərsən? İşin ən təhlükəli tərəfi budur ki, xəstə məcbur olub həkimini dəyişir və yaxşı nəticə əldə edə bilmirsə, pul ödəyib əvvəlki həkiminin yanına getmək şansını da itirir. Çünki dövlətdə və ya qondarma özəl xəstəxanada düzgün olunmayan müalicənin nəticəsində xəstə ağırlaşır, sonra həkim həmin xəstəyə yaxın durmur. Dursa belə, 10 manatlıq iş ona 100 manata başa gəlir. Beləliklə, pasiyentə həm sağlamlıq, həm vaxt, həm də pul sarıdan zərbə dəyir. Bir balaca araşdırılsa, aydın olar ki, sığorta ilə əməliyyat olunan xəstələrin çoxu özəl xəstəxanalara təkrar, ikinci əməliyyata gedirlər. Bunun bir səbəbi də sığorta ilə olunan əməliyyatlarda ucuz vasitələrdən istifadədir. Məsələn, göz linzaları ucuz Hindistan markaları olur. Endoprotezlər də onun kimi. Həkimlər özləri xəstəyə təklif edir ki, bir az pul ödə, sənə Amerikanın implantını, linzasını qoyaq. İTS ilə əməliyyat olan neçə xəstənin implantı tutmayıb, gözü uğursuz olub... Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edək ki, doğuş məsələsi daha qəlizdir. Doğuş, qeysəriyyəni pasiyenti təqib edən həkim etməlidir. Təqib edən ginekoloq-cərrah özəldə işləyirsə, o artıq İTS-dən istifadə edə bilməyəcək… İTS niyə ancaq Bakıdadır? İTS-də əsas istiqamətlərdən biri də regionlarla bağlıdır. Cəmiyyəti inandırmağa çalışırlar ki, regionlarda tibb müəssisələrinin dünya standartlarına uyğun şəkildə inkişaf etdirilməsi orada yaşayan insanların tibbi xidmət almaq məqsədi ilə böyük şəhərlərə axınını azaldacaq. İTS yığımlarının “tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin artırılması”, “tibb müəssisələrinin infrastrukturunun yaxşılaşdırılması”, “tibbi avadanlıqların yeni texnologiyalara uyğun olaraq yenilənməsi”, “tibbi personalın dünya standartlarına uyğun maarifləndirilməsi” kimi tədbirlərinə xərclənməsinin də vətəndaşlara göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin artırılmasına səbəb olacağını deyirdilər. Amma nə baş verdi? Düzdür, bu sistemə keçiddən sonra region insanları sürətlə xəstəxanalara axışdılar. Bəlkə ömründə bir dəfə də həkim qəbuluna getməyən insanlar, lazım oldu-olmadı, bütün müayinələrdən keçməyə başladı, hətta MRT, KT olunmaq üçün növbələrə düzüldülər. Amma bu, heç də həmin şəxslərin keyfiyyətli müayinə və müalicə olunması anlamına gəlmir. Çünki regionlardakı dövlət xəstəxanalarında tibbi avadanlıqlar əksərən köhnə, sıradan çıxmış vəziyyətdədir. O avadanlıqların yenilənməsi ilə bağlı addımlar isə kifayət etmir. Mütəxəssislərə gəlincə, regionlarda həkim çatışmazlığı problemini hər kəs bilir. Hamilənin cırılmış uşaqlığını tikməyə peşəkar ginekoloq-cərrah yox, infarkt olmuş xəstəni çox tərpətmədən aparıb anju etdirib, tıxanmış damarını açan yox, xəstələri daşımağa ambulans yox. Qanaxması olan xəstə maşının və ya “Qazel”in arxasında can verə-verə o rayon, bu rayon gəzdirilir, axırda da yaxınlarına “Bakıya aparın, burda qalsa, öləcək” deyilir. Bütün bunlara görədir ki, Bakıdakı istənilən dövlət xəstəxanasını rayon sakinləri doldurublar, insan əlindən tərpənmək olmur. Bakıda qeydiyyatda olanlar isə günlərlə USM, endoskopist, MRT qapısında gözləyirlər ki, Ucardan, Yevlaxdan… gələn ağır xəstə, bəzi hallarda imtiyazlı şəxs - şəhid ailəsi üzvü, qazi və əlillər müayinə olunub getsinlər, sıra bunlara çatsın. Sən gözlə, canı ağrıyan sıravi vətəndaş! Regionlarda tibb müəssisələrinin dünya standartlarına çatdırılması üçün hər il dövlət büdcəsindən, indi də İTS fondundan milyardlar xərclənir. Bəs nəticə? 2-3 ildən bir işdən çıxarılan və yeyinti üstündə cəza alan, cinayət işi açılan baş həkimlər və direktorların xəbərlərini oxuyuruq. Sonradan həmin kadrların ölkənin digər xəstəxana və mərkəzlərinə rəhbər təyin olunması da “unikal” çıxış yoludur. Vəziyyətdən çıxış yolu isə asan deyil. Çox da mürəkkəb olmayan əməliyyatlar və müayinələr yenə də Bakının ümidinə qalıb. Bakı isə bu eybəcər, girdablarla dolu mənzərəni yaradanların ümidinə...(BakuPost)

“Erməni ictimaiyyətində (Ermənistanda və diasporada) son vaxtlar fəal şəkildə belə bir tezis yayılır: “əslində Ermənistanla Türkiyə arasında heç bir ciddi problem yoxdur. Mövcud münaqişənin səbəbi isə ermənilərin türklərin ərazisinə doğru genişlənməsi və xarici qüvvələrin (xüsusən də Rusiyanın) müdaxiləsidir”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə erməni türkoloq Varujan Qeqamyan özünün teleqram kanalında yazıb. “Bu cür bəyanatlar qarşıdakı aylarda daha çox olacaq. Türkiyə-Ermənistan münaqişəsinin bu cür şərhi qeyri-elmi və reallığa ziddir və əks tezis asanlıqla sübuta yetirilir”, - deyə revanşist ekspert qeyd edib. Qeqamyan bölgədə türk gücünün artmasına bir sıra örnəklər gətirib. Bunlardan biri Şuşanın türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı elan edilməsidir. Onun fikrincə, Azərbaycan Türkiyə ilə birlikdə “bölgəni tamamilə almaq üçün” hər şeyi edir. “Yəni türk qohumbazlığı bu və ya digər xalqın türklərə münasibətindən deyil, Türkiyə və Azərbaycanın bölgədəki təbii geosiyasi impulslarından qaynaqlanır”, - deyə Qeqamyan yazıb.Musavat.com

ABŞ-ın Ermənistandakı səfiri Kristina Kvien Avropa Birliyinin (AB) bu ölkədəki Monitorinq Missiyası ilə birgə Azərbaycanla həmsərhəd olan Tavuş bölgəsinə səfər edib. Sozcu.az xəbər verir ki, məlumatı AB-nin Monitorinq Missiyası yayıb. “ABŞ səfiri Tavuş vilayəti ərazisində patrul xidməti üçün AB-nin monitorinq missyasına qoşulub. Səfər missiyanın İcevandakı ofisi tərəfindən həyata keçirilib”, - məlumatda bildirilib.

Xəbər verdiyimiz kimi, N saylı hərbi hissənin zabiti, 2000-ci il təvəllüdlü leytenant Xələfov Nemət İlham oğlu yaşadığı mənzildə dəm qazından zəhərlənib. O, hadisə yerində vəfat edib. Bildirilir ki, N.Xələfov Göyçay rayonunun Qaraman kənd sakinidir. O, ali hərbi məktəbi yenicə bitirərək Naxçıvana xidmətə yollanıbmış. Faktla bağlı araşdırma aparılır. Sozcu.az mərhum hərbçimizin fotosunu təqdim edir:

Naxçıvan Muxtar Respublikasında ölümlə nəticələnən bədbəxt hadisə baş verib. Sozcu.az Qafqazinfo-ya istinadla xəbər verir ki, N saylı hərbi hissənin zabiti, 2000-ci il təvəllüdlü leytenant Xələfov Nemət İlham oğlu yaşadığı mənzildə dəm qazından zəhərlənərək vəfat edib. N.Xələfov Göyçay rayonunun Qaraman kənd sakinidir. O, ali hərbi məktəbi yenicə bitirərək Naxçıvana xidmətə yollanıbmış. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Ümid Partiyasının sədri İqbal Ağazadə son açıqlaması ilə diqqət çəkib.  Sozcu.az xəbər verir ki, “Künc-Bucaq” adlı “YouTube” layihəsinin qonağı olan partiya sədri bu dəfə sosial məsələlərdən də danışıb.  O, cəmiyyətin maraq dairəsində olan bakirəlik, zifaf gecəsi, “TikTok” sosial şəbəkəsi barədə fikirlərini bölüşüb:  “Heç kim heç kimi bakirə olmağa və ya bakirə olmamağa məcbur edə bilməz. Bu, mədəniyyətlərdən, adətlərdən, düşüncələrdən və milli-mental xüsusiyyətlərdən irəli çıxan bir şey olmalıdır. İnsanlara cəmiyyətin yaxşı tərəflərini düzgün göstərmək lazımdır ki, mütləq bakirə olmalısan, yaxud mütləq bakirəliyin pozulmalıdır kimi anlayışlar olmasın, insanlar seçimi düzgün etsinlər. Azərbaycanın seçimi adət-ənənələrdə, düşüncələrdə, mental xüsusiyyətlərdə qadının zifaf gecəsinə qədər - toy gecəsinə kimi bir insanla belə münasibətdə olmamasıdır. Və bu şəkildə uzun illər yaşamışıq.  Bu gün Avropa ölkələrində bunu az qala dəyər kimi qəbul edirlər, heç də pis şey kimi qəbul etmirlər. Çalışmaq lazımdır ki, oğlanlarımız da bakir olsun. Bunun tam tərsini aşılamaqsa, yanlışdır. Çalışmaq lazımdır ki, oğlanlar da belə olsun. Amma yox onu da pozacaqsan, çünki oğlanlarımız belə deyil kimi yanaşmalar nəticə etibarilə sivilizasiyaların və düşüncələri toqquşması ilə nəticələnəcək. Bizdə mental dəyərlərə və xüsusiyyətlərə imkan tanıyan ağıllı və cahil arasında seçim edərkən dini fanatizmə yuvarlananlar say etibarilə daha çoxdur. O, sabah ölkə üçün problem yarada bilər. Buna görə də təbliğatın nümunəvi hissəsini dövlət özü etməlidir ki, bu tipli şeylər ayaq açıb yeriməsin”.  “TikTok” sosial şəbəkəsi haqda danışan İ.Ağazadə  tez-tez orada edilən paylaşımları izlədiyini də etiraf edib:  “Mən “TikTok”a da baxıram, izləyirəm. Siyasətçi cəmiyyətin həkimidir. Necə ki, fərdi olaraq insanları həkimlər xəstəlikdən müalicə edir, cəmiyyət xəstəliyini də siyasətçilər müalicə edir. Ona görə də mən hər şeyi izləyirəm. Bəzən görürsən ki, “TikTok”da sadəcə qışqırırlar. Deyə bilərsiniz ki, buna baxmasınlar. Amma biz cəmiyyət, hökumət olaraq bunun səbəbini tapmalıyıq”. yensabah)

Yaşamaq kimi ölmək də günü-gündən bahalaşır. Dünyadan köçən bir insanın dəfn xərci ciddi sosial problemə çevrilməkdədir.  Qeyd edək ki, ötən gün millət vəkili Siyavuş Novruzov da bu barədə danışıb. Parlamentari dəfn pullarının artırılmasını təklif edib. Bildirib ki, hazırda verilən dəfn pulu ilə hətta qəbiristanlıqdan 10 sm yer almaq mümkün deyil.  Yenisabah.az məsələni araşdırıb.  Məlum olub ki, Bakıda ev qiymətləri əraziyə uyğun olaraq dəyişdiyi kimi, məzar yerinin də qiyməti onun yerləşdiyi ərazidən asılıdır. Ərazinin şəhərə yaxınlığı qiymətlərdə xüsusi rol oynayır. Biləcəri qəbiristanlığında yer - 400-500 AZN, Xırdalan qəbiristanlığı - 800-1500 AZN, Badamdar qəbiristanlığı - 800-2000 AZN, Günəşli qəbiristanlığı - 600-1500 AZN, Qaraçuxur qəbiristanlığı - 200-1000 AZN, Qurd qapısı qəbiristanlığı - 2000-3000 AZN, Hövsan qəbiristanlığı - 150-300 AZN, Zabrat qəbiristanlığında 500-1000 AZN civarındadır. Bu qiymətlər təbii ki, stabil deyil. İldən-ilə, şərtlərə və şəraitə uyğun dəyişir.  Əlavə olaraq, ölünün yuyulması üçün 70-80 AZN arası məbləğ ödənilir. Qəbir daşının isə ən ucuzu 1000 AZN-dan başlayır. Bu məbləğ 3-5, bəzən isə 10-15 min manata qədər arta bilir.  Bu barədə iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli “Yeni Sabah”a bildirib ki, burada əsas məsələ dəfn pullarını artırmaq deyil:  “Dəfn üçün verilən pul ən çox nə qədər artırıla bilər ki, bütün xərcləri ödəsin? Bunun üçün dəqiq rəqəm demək mümkün deyil. Məncə, sözügedən problemin həlli dəfn pullarının məbləğindəki artımla bağlı deyil. 5-10 manat artırılmaqla bütün xərcləri qarşılamaq olmur.  Əgər dövlət vətəndaşını düşünürsə, dəfn üçün verilən məbləği artırmaq əvəzinə məzar yerlərinin şəffaf şəkildə seçilməsini və daha əlçatan olmasını təmin etməlidir. Şəhər ərazisində olan qəbiristanlıqlarda dəfn yerləri ya mollalar, ya da məzarlığın qeyri-qanuni sahibləri tərəfindən satışa çıxarılır. Belə olduqda isə qiymətlər od tutub yanır”.  İqtisadçı təklif edir ki, məzar yerlərinin satışına dövlət nəzarəti olsun: “Məhz bu səbəbdən alış şərtləri normallaşdırılmalıdır. Dəfn yerlərinin satışında qeyri-şəffaflıq hökm sürür. Məsələnin öz həllini tapması üçün, bu yöndə tədbirlər görülməlidir. Təklif edirəm ki, məzar yeri almaq üçün elektron portal yaradılsın. Həmin portala dövlət nəzarət etsin ki, dəfn yerləri qanunsuz şəkildə satışa çıxarılmasın. Əhali arasında ədalətli bölgü aparılsın. Şəffaf aparılan proses nəticəsində hər kəs üçün normal qiymət müəyyənləşdirilsin”. 

İsveçin NATO-ya üzvlüyü ilə bağlı protokolun ratifikasiyası vəziyyətə təsir edə biləcək həddi aşmadığı təqdirdə ilin sonuna qədər həll edilə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Türkiyə Böyük Millət Məclisindəki mənbə “Ria Novosti”yə bildirib. Bundan əvvəl Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Numan Kurtulmuş İsveçin NATO-ya üzvlüyü prosesinin tezliklə başa çatacağına ümid etdiyini demişdi. "Cümə axşamı parlamentin xarici işlər üzrə komissiyası İsveçin müraciətinə baxmağa başlayacaq. İndi müsbət fon var, biz Stokholm tərəfdən konstruktiv yanaşma görürük. Vəziyyətə təsir edə biləcək həddi aşmadığı halda, prosesin ilin sonnadək yekunlaşmaq ümidi var”, - agentliyin həmsöhbəti bildirib. Finlandiya və İsveç 2022-ci ilin mayında Ukraynada baş verən hadisələr fonunda NATO-ya üzv olmaq üçün ərizə təqdim ediblər. Finlandiya aprelin 4-də alyansın 31-ci üzvü olub. İsveçin müraciəti hələ də Macarıstan və Türkiyə tərəfindən yekun təsdiqini almayıb. İsveç Avropa Birliyinin üzvü kimi Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla danışıqlarda ərizənin ratifikasiyası müqabilində Türkiyənin Aİ-yə daxil olması prosesinin intensivləşdirilməsinə kömək etmək barədə razılığa gəlib. Eyni zamanda, NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq bəyan edib ki, İsveçin NATO-ya qəbulu və Türkiyənin Aİ-yə qəbulu məsələləri “bir-biri ilə əlaqəli deyil”. Avqust ayında o, İsveçin bu payızda alyansa qoşulacağına nikbin olduğunu demişdi.

Londondakı Kral Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda (Chatham House) Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan ilə görüş-müzakirə keçirilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb. Görüş zamanı həm Ermənistan-Böyük Britaniya münasibətləri sahəsində, həm də regional hadisələr kontekstində geniş spektrli məsələlərin müzakirə edildiyi bildirilir. Nazir Mirzoyan Ermənistanın xarici siyasət prioritetlərini, son regional hadisələri, eləcə də Ermənistanın beynəlxalq platformalarda iştirakı ilə bağlı bir sıra məsələlərə hərtərəfli toxunub. A.Mirzoyan Cənubi Qafqazda sabitliyin və təhlükəsizliyin bərqərar olması, qonşularla münasibətlərin tənzimlənməsi ilə bağlı Ermənistan Respublikasının mövqeyini görüş iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb. O, Ermənistan hökuməti tərəfindən hazırlanmış “Sülh kəsişməsi” layihəsinin təklif etdiyi imkanlardan da danışıb. Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşması prosesindən bəhs edən və Ermənistanın sülh gündəliyinə sadiqliyini bildirən nazir deyib ki, erməni tərəfinin yanaşmaları əsasən Qranadada qəbul edilmiş dördtərəfli bəyannamədəki prinsiplərdə ifadə olunub. O, Azərbaycanın bu prinsiplərə əsaslanan sülh prosesinin davam etdirilməsinə qeyd-şərtsiz sadiqliyinin və beynəlxalq tərəfdaşların güclü dəstəyinin vacibliyini vurğulayıb. Məlumata görə, tədbirdə Qarabağdan Ermənistana köçən ermənilərin ilkin ehtiyaclarının və hüquqlarının həlli ilə bağlı məsələlərə də toxunulub. Mirzoyan iştirakçıların bir sıra suallarını cavablandırıb. Görüşün sonunda Ararat Mirzoyan institutun direktoru Bronven Maddoks ilə qısa söhbət edib.