Türk dünyası

Türkiyədə əsas müxalifət qüvvələrinin birləşdiyi "Millət İttifaqı"nın prezidentliyə vahid namizədi, Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) sədri Kemal Kılıçdaroğlu seçiləcəyi təqdirdə xarici siyasətlə bağlı prioritetini açıqlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Kılıçdaroğlu BBC-yə müsahibəsində bu barədə danışıb. "Xarici siyasətdə Türkiyənin yönünü yenidən müəyyənləşdirəcəyik. Kremllə yox, Qərblə münasibətləri prioritet halına gətirəcəyik. Sivil dünyanın bir parçası olmaq istəyirik", - deyə o qeyd edib. Xatırladaq ki, 14 mayda Türkiyədə keçiriləcək prezident seçkilərində 4 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb. Bunlar hazırkı prezident, hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) sədri, "Cümhur İttifaqı"nın vahid namizədi Rəcəb Tayyib Ərdoğan, əsas müxalifət qüvvələrinin birləşdiyi "Millət İttifaqı"nın vahid namizədi, Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) sədri Kemal Kılıçdaroğlu, CHP-dən qopmuş Məmləkət Partiyasının sədri və namizədi Muharrem İnce və ultra-sağçı qüvvələrin konsolidasiya olunduğu "ATA İttifaqı"nın irəli sürdüyü namizəd Sinan Oğandır.

Türkiyənin Milli İstehbarat Təşkilatı (MİT) İraqın şimalında yeni əməliyyat keçirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə KİV məlumat yayıb. Əməliyyat nəticəsində PKK terror təşkilatının rəhbər şəxsi Əhməd Gümüş məhv edilib. Onun qruplaşma üzvlərinin təlimlərinə rəhbərlik etdiyi bildirilib.

Türkiyənin Adana bölgəsində zəlzələ olub. Bu barədə Fövqəladə Halların İdarə Olunması Agentliyi (AFAD) bildirib. Zəlzələ yerli saatla 09:20-də baş verib. 4.3 böyüklüyündə olan yeraltı təkan 13,13 km dərinlikdə olub.

Bu gün 3 may - Türkçülük Günüdür. Sozcu.az xəbər verir ki, 3 May bayramının təməlində II Dünya müharibəsi dayanır. 1940-cı illərin əvvəllərində müharibəyə qatılmaq istəməyən, bunun üçün müxtəlif bəhanələr gətirən Türkiyə hökuməti bir tərəfdən də faşist Almaniyası ilə əlaqələri pozmamağa çalışırdı. Həmin vaxt Türkiyənin baş naziri olmuş Şükrü Saracoğlu 5 avqust 1942-ci ildə parlamentdə çıxışı zamanı türkçülük idealarına toxunaraq, sosializm iddialarını rədd etmiş, türkçülüyün bir qan məsələsi olduğu qədər bir vicdan, mədəniyyət məsələsi olduğunu vurğulamışdı. Bu hadisədən sonra Nihal Adsız hökumətdə kommunist kadrların yerləşdirildiyi fikrindən dönmür və baş nazirə açıq məktub yazır. Bu məktublarda şairin şikayət etdiyi adlar arasında təhsil naziri Əli Yücel, Sədrəddin Cəlal Antel, Əhməd Cavad Əmrə və Səbahəddin Əlinin də adı olur. Nihal Adsızın məktubundan sonra Səbahəddin Əli onu məhkəməyə verir. İlk məhkəmə prosesi 26 aprel 1944-cü ildə başlasa da, sonra Türkçülük Bayramı kimi qeyd olunacaq günə - 3 maya ertələnir. İrqçilik iddiası məhkəmələrə çəkilən şairin tərəfdarları - 3 may 1944-cü ildə böyük etiraz nümayişi keçirir. Sonradan "Ankara nümayişi" adını alan həmin yürüşü anmaq məqsədi ilə qutlamalar təşkil olunub. İlk dəfə 3 may 1945-ci ildə türk dünyasının böyük isimləri Nihal Adsız, Zəki Vəlidi Toğan, Nejdət Sançar və Rəha Oğuz Türkqan başda olmaqla 10 məhkum Topxana hərbi həbsxanasında bu günü bayram kimi qeyd edib. 1954-cü ildən etibarən bu gün Nihal Adsızın təşəbbüsü ilə Türkçülük Günü kimi qeyd olunur. Alparslan Türkeş Milliyyətçi Hərəkat Partiyasını qurandan sonra isə bu gün daha geniş şəkildə keçirilir. 3 May – Türkçülük Günü ölkəmizdə də keçirilir.

Türkiyənin Mardin vilayətinin Nusaybin rayonunda 9 məhəllədə komendant saatı elan edilib. Sozcu.az "TRT Haber"ə istinadən xəbər verir ki, qərar terror təşkilatı PKK-ya qarşı keçirilən əməliyyatla əlaqədar qəbul edilib. Müvəqqəti olaraq küçəyə çıxmaq qadağan olunub. Qadağa Nusaybinin Tekağaç, Sapanlı, Mağaracık, Arpalı, Bahminin, Kaleli, Şekrin, Yol və Güneli məhəllələrində tətbiq olunub.

Türkiyənin Bursa şəhərində tələbələri daşıyan tur avtobusunun aşması nəticəsində 3 nəfər ölüb, 44 nəfər yaralanıb. Bu barədə Sozcu.az “Haber Global”a istinadən xəbər verir. Hadisə yerinə təcili yardım cəlb edilib. Yaralılar xəstəxanalara çatdırılıb. Bursa valisi Yakup Canbolat avtobusun maneəyə çırpılaraq aşdığını bildirib. O, qeyd edib ki, hadisə zamanı avtobusda 47 nəfər olub. Onlardan 3-ü müəllim, 2-si sürücü olub. Sərnişinlər arasında müəllimlərin övladları da olub: “İndiyə qədər əldə etdiyimiz məlumata görə, qəza zamanı sürücü və 2 tələbə həyatını itirib".

Danimarkada müqəddəs Quran kitabına və Türkiyə bayrağına qarşı növbəti dəfə təxribat törədilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə TRT kanalı məlumat yayıb. Danimarkadakı "Patrioterne Gar Live" adlı marjinal qrupun islamofob və ultra-millətçi bir üzvü Türkiyənin Kopenhagendəki səfirliyi qarşısında Türkiyə bayrağını və Quranı təhqir edib. Prezident və parlament seçkiləri üçün Danimarkadakı səfirlikdə səs verməyə gələn Türkiyə vətəndaşları təxribata reaksiya veriblər. Təxribat zamanı heç bir zorakılıq yaşanmasa da, Danimarka səlahiyyətlilərinin Türkiyənin Kopenhagendəki səfirliyinə əvvəlcədən məlumat verdiyi və lazımi təhlükəsizlik tədbirləri gördüyü bildirilib.

Türkiyənin Qəhrəmanmaraş vilayətinin Göksun rayonunda 4,7 bal gücündə zəlzələ baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFAD məlumat yayıb. Zəlzələ yerin 6,89 km dərinliyində yaranıb. Tələfat və dağıntı qeydə alınmayıb.

Türkiyədə mayın 14-də keçiriləcək prezident və parlament seçkilərinə hazırlıq davam edir. Marafonda iştirak edən bütün siyasi qüvvələr qalib gəlmək üçün var gücləri ilə çalışırlar.  Sozcu.az xatırladır ki, əsas rəqabət 2 siyasi qüvvə - “Cümhur İttifaqı” və “Millət İttifaqı” arasında gedir. Həm iqtidar, həm də müxalifət qələbəni təmin etmək üçün ölkə ərazisində təbliğat aparır, izdihamlı mitinqlər keçirirlər.  Tərəflərin Türkiyənin ən böyük şəhəri olan İstanbulda keçirəcəyi mitinq isə eyni günə təsadüf edir. Həmin gün həm hazırkı Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, həm də onun əsas rəqibi sayılan, ana müxalifət lideri Kemal Kılıçdaroğlu istanbulluların qarşısına çıxacaq. Siyasi çevrələrdə bunu “İstanbul derbisi” kimi qiymətləndirənlər də var. Türkiyəli analitiklər eyni gündə gerçəkləşəcək bu görüşlərdəki iştirakçı sayının seçkinin nəticələrinə təsirsiz ötüşməyəcəyini düşünürlər. 

Türkiyə “Göydəmir” hava hücumundan müdafiə sistemini uğurla sınaqdan keçirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə KİV məlumat yayıb. Məlumata görə, sınaq zamanı “Göydoğan” raketlərindən istifadə olunub. Bu raketlər 70 kilometrdən daha çox məsafəyə çata bilir. Qeyd edək ki, “Göydəmir” ASELSAN və TÜBİTAK-SAGE şirkətlərinin birgə istehsalıdır.

Türkiyənin Adana şəhərinin Saimbəyli rayonunda 4,1 bal gücündə zəlzələ baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFAD məlumat yayıb. Məlumata görə, yeraltı təkanların ocağı 7 km dərinlikdə olub. Dağıntı və tələfat haqda məlumat verilməyib.

Bəxtiyor Saidov Özbəkistanın xarici işlər naziri təyin edilib. Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev bu barədə müvafiq sərəncam imzalayıb. Dövlət başçısının mətbuat katibi Şerzod Əsədov bildirib ki, Saidovun Özbəkistan Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri vəzifəsinə namizədliyi Ali Məclisin Qanunvericilik Palatasının deputatları tərəfindən nəzərdən keçirilib və təsdiq edilib. Xatırladaq ki, o, 2022-ci ilin dekabrından etibarən Özbəkistanın xarici işlər naziri vəzifəsini müvəqqəti icra edirdi./Report