Təhlil

Ukrayna müharibənin 385-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 161 520 hərbçi, 3492 ədəd tank, 6799 ədəd zirehli döyüş maşını, 2528 ədəd artilleriya sistemi, 502 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 262 hava hücumundan müdafiə sistemi, 304 ədəd hərbi təyyarə, 289 ədəd helikopter, 5377 ədəd avtomobil texnikası, 2 132 ədəd PUA, 907 qanadlı raket, 18 gəmi/qayıq, 257 xüsusi avadanlıq itirib.

Gürcüstan Prezidenti Salome Zurabişvili Brüsseldə Avropa İttifaqı (Aİ) Şurasının Prezidenti Şarl Mişellə görüşüb. Bu barədə məlumat Aİ Şurasının saytında dərc edilib. Görüşdə müzakirə edilən məsələlərlə bağlı məlumat verilməyib.

Müharibədəki ağır itkilərdən sonra ruslar məhbusları, o cümlədən qadın dustaqları cəbhə bölgəsinə gətirir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. “Müharibədə şəxsi heyətin ağır itkiləri fonunda düşmən canlı qüvvəsini artırmaq üçün alternativ mənbələrdən istifadə edir. Belə ki, ötən həftə məhbusların daşınması üçün ayrılmış sərnişin qatarı Donetsk vilayətinə doğru hərəkət edib. Vaqonların birində qadın məhbuslar olub”, - məlumatda qeyd olunub.

"Vəziyyət çox ciddidir və biz Rusiyanın parçalanmasını görə bilərik..." "Çox təəssüf ki, Ukrayna sonradan görəcəyimiz tarixi hadisələrin yalnız tətiyidir..." Fransız general NATO-ya Rusiyanın parçalanmasına hazır olmağa çağırış edib NATO artıq bu gün Rusiya Federasiyasının hissələrə parçalanacağına hazırlaşmalıdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu fikri fransız general, NATO qüvvələrinin Avropada sabiq komandan müavini Mişel Yakovleff fransız hərbi ekspert, sabiq hərbi təyyarəçi Ksavye Titelmanla söhbətində ifadə edib. "Düşünürəm ki, vəziyyət çox və çox ciddidir. O qədər ciddidir ki, biz Rusiyanın parçalanmasını görə bilərik. SSRİ-nin Berlin divarının çökməsindən sonra dağılması kimi", - general əmin edib. O, qeyd edib ki, Rusiya hələ Ukraynada müharibədən öncə çökməyə doğru gedib. "Hazırki rejim iflasa məhkumdur. O, hələ fevralın 24-dən öncə iflasa məhkum olub. Demoqrafiya səbəbindən. Rusiya demoqrafiya çöküşünü yaşayır. O, həmçinin iqtisadi səbəbdən, Rusiyanın iqtisadi quruluşu baxımından iflasa məhkum olub. O, artıq üçüncü dünya ölkəsinə çevrilib və dördündü dünya ölkəsinə çevrilmə yolundadır, yalnız xammal, filiz, enerjidaşıyıcıları, meşə qırılması hesabına yaşayır", - Yakovleff deyib. Ksavye Titelman cavabında deyib ki, hətta Mərakeş belə adambaşına düşən sənaye istehsalına görə Rusiyanı üstələyir. Yakovleff davam edərək deyib ki, Ukraynada müharibə Rusiyanın dağılmasını ən azı "beş il" sürətləndirib. Generalın fikrincə, bunun səbəblərindən biri də ölkədə üç ordunun-Müdafiə Nazirliyi, Daxili İşlər Nazirliyi və Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin fəaliyyət göstərməsidir, bu da 1973-cü ilin Livan nümunəsinə bənzəyir.  Mən hələ "Vaqner qrupu", "Patriot" tipli özəl hərbi şirkətlərindən, oliqarxların və "kadırovçuların" ordusundan danışmıram. "Ukraynada müharibə qəlyanaltıdır, daha sonra əsas menyu-Rusiyanın parçalanması olacaq. Rusiyanın parçalanması SSRİ-nin parçalanmasından daha qanlı olacaq, çünki o ölkəni müharibəni istəməyən ağıllı adamlar idarə edib. Düşünürəm ki, NATO buna hazırlaşmalıdır. Mən təəssüflə etiraf etməliyəm: Ukrayna bizim sonradan görəcəyimiz tarixi hadisələrin yalnız tətiyidir", - general deyib. Mişel Yakovleff İraq müharibəsinin, NATO-nun Yuqoslaviya əməliyyatının iştirakçısıdır. Karyerasının pik nöqtəsi Mərkəzi Avropada NATO qüvvələri komandanının müavini, Baş Qərargah rəisinin müavini olub. 1905 və 1917-ci il inqilablarının iştirakçısı olan mühacir menşevikin nəslindəndir.

Rusiya Maliyyə Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, yanvar-fevral aylarında büdcə kəsiri 2,58 trilyon rubl təşkil edib. Halbuki, illik büdcə kəsiri 2,92 trilyon rubl olaraq nəzərdə tutulmuşdu. İndi isə ilin ilk ayının büdcə kəsiri 2023-cü il üçün nəzərdə tutulmuş büdcə kəsiri həndəvərindədir. Qarşıda isə hələ on ay var.  Sanksiya siyahılarına daxil edilən malların Türkiyə üzərindən Rusiyaya ixracının qarşısı alındığı kimi, Rusiyanın digər “nəfəslik”ləri də bağlanmalıdır. Rusiyanın sanksiyalardan yayınmasına yardım edən hər bir ölkəyə qarşı sanksiya tətbiq edilməlidir. Hazırda Rusiyanın valyuta gəlirləri sürətlə azalır və sanksiyaların pozulmasının qarşısının alınması bu prosesi dərinləşdirəcək.  Qərbin üzərinə düşən vəzifə müharibənin Rusiyaya daha baha başa gəlməsini təmin etməkdir. Bunun üçün bütün Qərb ölkələri Norveç kimi hərəkət etməli, Ukraynanı müasir silahlarla silahlandırmalıdırlar. Rusiyaya silah yaradımı edən İran sərt şəkildə cəzalandırılmalı, bu ölkənin artelliriya mərmisi və raketlər istehsal edən zavodları dağıdılmalı, Çinin Rusiyaya yardım istəyinin qarşısı alınmalıdır.  Əgər bundan sonra müharibənin bir günü Rusiyaya iki dəfə baha başa gəlsə, avqust-sentyabr ayında artıq terrorçu rejimin müharibəni davam etdirmək üçün mərmisi və pulu olmayacaq. Xəqani Cəfərli, politoloq 

Səudiyyə Ərəbistanı mülki nüvə proqramının həyata keçirilməsi üçün yardım alacağı, həmçinin Vaşinqtondan təhlükəsizlik zəmanəti veriləcəyi təqdirdə İsraili tanımağa hazırdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Voll Strit Jurnal” mənbələrinə istinadən məlumat yayıb. “Ər-Riyad Təl-Əvivlə diplomatik münasibətlərin qurulması istiqamətində İsrail və ABŞ-la üçtərəfli məsləhətləşmələr aparır. Əsas şərt uranın zənginləşdirilməsi texnologiyasının ona ötürülməsini əhatə edən nüvə enerjisi proqramının inkişafına kömək, həmçinin ABŞ-dan təhlükəsizlik və müdafiə yardımı təminatlarıdır. İki ölkə arasında münasibətlərin normallaşması Vaşinqton və İsrail üçün nüvə proqramının həyata keçirilməsinə görə İranla qarşıdurmanın kəskin artmasından sonra xüsusilə aktuallaşıb”, - məlumatda deyilir.

“Ukrayna sonda qələbə qazanacaq. Bunun üçün bir neçə amilin olması vacibdir, onlardan biri də yekdillikdir. Biz Putinin də bundan qorxduğunu bilirik”. Bu fikirləri Ukraynanın 2005-2010-cu illərdə Prezidenti Viktor Yuşşenko X Qlobal Bakı Forumu çərçivəsində “Bölünmüş dünyada dayanıqlığın qurulması: Onun qlobal sülhə təsiri” mövzusunda keçirilən ilk panel iclasda çıxışı zamanı deyib. Onun sözlərinə görə, Ukraynanın bütün suveren torpaqları geri qaytarılmalıdır: “Ukrayna əsgəri və ukraynalılar da bunu deyirlər”. /Report/

Ukrayna müharibənin 379-cu günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 156 120 hərbçi, 3441 ədəd tank, 6736 ədəd zirehli döyüş maşını, 2465 ədəd artilleriya sistemi, 488 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 254 hava hücumundan müdafiə sistemi, 303 ədəd hərbi təyyarə, 289 ədəd helikopter, 5331 ədəd avtomobil texnikası, 2 098 ədəd PUA, 873 qanadlı raket, 18 gəmi/qayıq, 237 xüsusi avadanlıq itirib.

Gürcüstanda baş verənlər birmənalı deyil, hətta region üçün təhlükələr də var, çünki regionda qeyri-sabit Gürcüstan Rusiya üçün asan loxmaya dönə bilər.  Etiraza səbəb olan "inoagent" haqqında qanun ABŞ-da qəbul edilmiş qanunla birə-bir eynidir. Amma bu o demək deyil ki, qanun normal qanundur, ABŞ-da çox güclü məhkəmə hakimiyyəti, Ştatların öz qanunları var, yəni, ABŞ-da işləyən qanun zəif institurları olan ölkədə normal işləməsi mümkün deyil - zatən, Kreml də "inoaqent" haqqında absurd qanunu qəbul edəndə ağıllı sifət alıb ABŞ-a istinad edirdi.  Tiflisdəki məlumatlı siyasi, ictimai çevrələrdə olan tanışlarımdan öyrəndiyim odur ki, indiki hökumət bu qanunu daha çox Rusiya təsirinə görə qəbul etdiyini iddia edir - Kreml "yumşaq gücdən" ən çox Tiflisdə iştifadə edir, orada böyük biznes layihələri, banklar, maliyyələşdirdiyi siyasi partiyalar, KİV-lər, QHT-lər var. Amma hökumət bunu izah edə bilmir, çünki inandırıcı hekayəsi zəifdir, İvanaşvilinin Rusiyadan asılılığı fikri cəmiyyətdə çox geniş yayılıb və xalqın bir qismi, əsas da gənclər indiki hökuməti sevmirlər, amma elə həmin gənclər, yeni nəsl Saakaşvilini də qəbul etmir.  Gürcüstanın bu günü və gələcəyi Azərbaycanla çox bağlıdır, bir-birimizdən çox asılıyıq, bir-birimizi tamamlayırıq, Gürcüstan Azərbaycanın iqtisadi uzantısı, bizim Qərbə açılan qapımız, Azərbaycan isə Gürcüstanın enerji və maliyyə mənbəyidir. Qonşu ölkədə siyasi sabit (yəni, xalqın böyük əksəriyyətinin qəbul etdiyi), demokratik bir sistemin bərqərar olması, institutlaşması bizim üçün də çox vacibdir.  Bizdə bəziləri dünyanın harasında olur-olsun küçədə 5-10 min adam görəndə "siyasi orqazm" yaşayayırlar, onlara məsləhətim odur ki, hər bir hadisəyə daha dərindən baxmağı öyərənsilər, bölgəmizə gələcək təsirlərini analiz etməyə çalışsınlar... Natiq Cəfərli, politoloq  Sozcu.az 

Cengiz Çandarın tv24.com-da 8 martda yazdığı “Türkiye baharı” başlıqlı yazısında “Hak, Hukuk, Adalet” şüarı yer alıb. Türkiyənin qocaman qələm sahiblərindən və siyasəti çox yaxşı bilən azsaylı şəxslərdən bir olan Cengiz Çandar bəy çox gözəl bilir ki, hüququn olmadığı, ədalətin olmadığı, haqların tanınmadığı bir yerdə bahar ola bilməz.  Xristian dünyasının bu günki inkişaf səviyyəsinə görə minətdar olmalı olduğu şəxslərdən biri,  Avqustin Avreli hələ 16 əsr öncə, V əsrdə yazırdı ki, “Hüquq və ədalət olmayan bir dövlət böyük bir quldur dəstəsindən başqa bir şey deyil”. Türkiyə başda olmaqla bizim çoğrafiyanın hüquqa və ədalətə ehtiyacı var. Hüququn olmadığı, ədalətin olmadığı, haqların tanınmadığı bir çoğrafiyada sülh və rifah ola bilməz. Qəbiristanlıq sükutu ola bilər, amma sülh olmaz. Zənginlik ola bilər, amma rifah olmaz. Cənubi Qafqazdan Şimali Afrikaya kimi uzanan Böyük Yaxın Şərqdə sülhün və rifahın yaranması, azadlıqların bərqərar olması Türkiyədə avtoritarizmə qarşı başlayan demokratiya mübarizəsinin nəticəsindən çox asılıdır. Prezident seçkilərində Ərdoğana qalib gəlmək olar. Amma bu demokratiyanın dərhal bərqərar olacağı anlamına gəlmir. Seçki demokratikləşmə üçün yalnız başlanğac ola bilər.  Gəncliyi İsmət Paşanın, bütün şüurlu ömrü Türkiyə siyasətində keçmiş Altan Öymən son müsahibəsində HDP faktouna diqqət çəkərək xəbərdarlıq edir ki, HDP-ni yox sayaraq xoşbəxt sonluğa çatmaq olmaz.   Türkiyə Böyük Millət Məclisində üçüncü böyük partiya olan HDP-nin siyasi proseslərdən kənarlaşdırılması bundan sonra daha ağır nəticələr verə bilər.  Türkiyədə “Hak, Hukuk, Adalet”-in qələbəsi İranda “Azadlıq, Ədalət, Milli hökumət”in yolunu açacaqdır.  Gerçək Türkiyə baharı yalançı Ərəb baharından fərqli olaraq Böyük Yaxın Şərqdə yeni mərhələnin başlanğacı ola bilər. Xəqani Cəfərli, politoloq 

Ermənistan Hindistanda bu ölkədən almaq istədiyi "MArG 155/39" özüyeriyən haubitsasını sınaqdan keçirib. Bu haqda Ermənistan mətbuatı məlumat yayıb. Qeyd edək ki, Ermənistan Baş Qərargah rəisi, general-mayor Edvard Asryanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti iki gün öncə Hindistanda rəsmi səfərdə olub. Səfər zamanı hərbi sahədə əməkdaşlığın genişləndirilməsi məsələləri müzakirə edilib.

Bidzina İvanişvili tarixin təkərini geri döndürməyə çalışır, amma altında qalacaq.  Rusiyanın ən yaxın müttəfiqlərinin belə ondan uzaqlaşmağa meylləndiyi, Gürcüstanın milli ideyasına çevrilmiş, eyni zamanda konstitusion bir tələb olan avrointeqrasiyanın heç vaxt olmadığı qədər üfüqdə göründüyü bir mərhələdə Moskvaya yanaşaraq bu prosesi baltalamağa çalışmaq absurdizmin zirvəsidir.   Üç aqressiv gənci (Qaribaşvili-Kobaxidze-Kaladze) səhnəyə çıxarıb, pərdə arxasından onları yönləndirən qoca oliqarxın hansı güc mərkəzinə güvəndiyi sirr deyil – rus qoşunları Tiflisdən cəmi 100 km aralıda dayanıb. Lakin bu, çox riskli oyundur. Hökumətin antikonstitusion müstəviyə keçməsi xalq inqilabına legitim zəmin yaradır. Müxalifət cəbhəsində dağınıqlığın hökm sürməsinə baxmayaraq, xalqın mütləq əksəriyyəti, xüsusən gənclik avroatlantik inteqrasiya milli ideyasına bağlıdır və ölkədə Kreml himayəsində sərt avtokratik rejim qurulmasına razı olmayacaqlar.  Yeni Georgiyevsk traktatı mümkün deyil. Ölkədə rusca bir kəlmə də bilməyən gənclik yetişib.  İvanişvili artıq Gürcüstanın keçmişidir. Saakaşvili də o cümlədən... Şahin Cəfərli, politoloq