Redaktor seçimi

Rusiya tərəfi Vaşinqtonun Bakı və Xankəndi arasında dialoqda vasitəçilik xidmətlərini, o cümlədən güc tətbiqi hədələri ilə tətbiq etməyə çalışması barədə məlumatlardan narahatdır. Sozcu.az "RIA Novosti"yə istinadla xəbər verir ki, bu barədə Rusiya XİN-dəki mənbə məlumat yayıb. Bir müddət əvvəl Vaşinqtondakı diplomatik mənbə RİA Novosti-yə bildirmişdi ki, “Vaşinqton ultimatum formasında Dağlıq Qarabağ nümayəndələrini üçüncü ölkədə Azərbaycan nümayəndələri ilə görüşməyə məcbur edir və bundan imtina etdiyi təqdirdə Azərbaycanın terror əməliyyatı adıyla əks-hücum keçirəcəyi ilə hədələyir.  Agentliyin həmsöhbətinin sözlərinə görə, “Amerikanın sülhməramlı təşəbbüsü Dağlıq Qarabağın xarici işlər naziri, Azərbaycanın maraqları ilə tam üst-üstə düşən Sergey Qazaryan tərəfindən lobbiçilik edilir”. Rusiya XİN-in bu bəyanatının konkret hansı məlumatlara əsaslandığı bəlli deyil. Güman ki AZərbaycan XİN bu sərsəm iddianı cavabsız qoymayacaq.

Türkiyə Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ölkəmizə səfəri və bu əsnada verdiyi bəzi açıqlamalar ictimai rəydə geniş müzakirələrə səbəb olub. Moderator.az-a açıqlama verən ermənişünas alim, professor Qafar Çaxmaqlı Ərdoğanın ölkəmizə səfəri fonunda baş verənlərlə bağlı maraqlı fikirlər səsləndirib, mövcud reallıqlara diqqət çəkib: “Türkiyə prezidenti  Ərdoğan  Azərbaycandan dönərkən təyyarədə jurnalistlərin suallarına cavab verərkən Zəngəzur koridoru ilə bağlı bu fikirləri söyləmişdir: “Zəngəzur Koridoruna gəlincə, bu Ermənistanla bağlı bir problem deyil. Zəngəzur koridoru İranla bağlı bir problemdir”. Qardaş ölkə rəhbərinin bu fikri həm Ermənistanda, həm də İranda qızğın müzakirələrə səbəb olmuşdur. Ermənistanlı politoloqların əksəriyyəti Ərdoğanın bu mövqeyini  son zamanlar Ermənistan baş nazirinin sərgilədiyi siyasətə bağlayırlar. Nikolun Ərdoğanın inaqurasiya tədbirinə qatılaraq  Türkiyə-  Ermənistan münasibətlərinin normallaşdırılması üçün iradə nümayiş etdirməsi və Azərbaycanla barış anlaşması yolunda Azərbaycanın 86,6 min kavadratkilometrlik ərazisini tanımaq kimi bəyanlarından başlayaraq son Moskva görüşündən sonra bölgənin kommunikasiya xətlərinin açılması məsələsində tutduğu mövqeyə qədər bütün bunlar  Paşinyanın ölkəsinin maraqlarını  təhlükələrə tərk etməmək addımı kimi  qiymətləndirilir. Özəlliklə Zəngəzurdan Naxçıvana, oradan da Türkiyəyə uzanacaq dəmir yolu və quru yolun  salınmasına qarşı çıxmanın mənasız olduğunu bu ölkədə nəhayət  anlamışlar.   Paşinyan erməni diasporunun və içəridəki Türk düşmənlərinin təzyiqi ilə  Zəngəzur dirənişini davam etdirə bilməzdi. 44 günlük savaşdan sonra Ermənistanın imzaladığı  10 noyabr 2020-ci il üçtərəfli Bəyannamədə bu koridorun açılması öhdəliyi var və Ermənistanın uzun zaman saxta arqumentləri işə yaramadı. Azərbaycanın “xoşla olmasa bu yol açılacaq”  qərarlığı da öz işini gördü. Həm də bu dəhlizin açılmasında maraqlı beynəlxalq güclər və dövlətlər var.  Rusiyanın özü də bu xəttin fəaliyyət göstərməsinə indi daha çox maraqlıdır. 2020 də qəbul edilmiş  Bəyannamənin 9-cu bəndində açıq yazılmışdır ki, Ermənistan ərazisindən keçməklə bu  koridor, ya da yol ( onu necə adlandırmağın mənası yoxdur ) açılmalıdır və ona nəzarəti isə Rusiya Federal Təhlükəsizlik xidməti aparmalıdır. Ermənistan isə bu öhdəliyi yerinə yetirməlidir!  Ermənistanın bu dəhlizin açılması ilə bağlı mövqeyi uzun zaman ziddiyyətli olmuşdu , ən son zamanlara qədər  belə bir mövqe sərgiləməkdə idilər ki, dəhlizin açılmasına maraqlıyıq, amma ona nəzarət Ermənistana məxsus olmalıdır. Bəzən də bu dəhlizin açılmasına izin verməyəcəklərini bəyan edirdilər.  Bəzi erməni politoloqlar da  indi bu fikrə gəliblər ki, Ermənistanı bu məsələdə ürəkləndirən İran idi  və məsələnin kökündə nəyin , hansı məqsədin durmasından asılı olmayaraq, İran bu bölgədə hər hansı dəyişikliyin özünün “ qırmızı çizgisi” elan etməsiydi. Hələ də Ermənistanda İranı Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı siyasətdə etibarlı müttəfiq görənlər var.  Çünki İran bütün münaqişə dövründə Ermənistanın yanında olmuş və torpaqlarımızın işğalında onun da payı olduğunu hər kəs bilir. Savaş günlərində belə Ermənistana yardımlarını dayandırmadı.  İran Azərbaycanın öz torpaqlarını işğaldan azad etməsini, güclü bir Azərbaycan dövlətinin olmasını sadəcə olaraq istəmir. Zəngəzurdan koridorun açılmasını, bu yolun hardasa türk dünyası üçün önəmli bir  əlaqə vasitəsinə çevrilməsini həzm edə bilmir.  Erdoğan “Zəngəzur koridoru İranla bağlı bir problemdir” deyərkən  çox haqlıdır. Son zamanlarda İranın Azərbaycanla bağlı apardığı siyasətin, gərginliyə səbəb olan bir çox olayların mayasında bu dururdu. Müharibəni uduzmuş, özünə havadar axtaran Ermənistanı da öz tərəfinə çəkməklə  İran Türk Dünyasının birləşməsindən , gücə çevrilməsindən  çox qorxduğuna görə bu ölkəyə önəm verməyə başlamışdı. İran bir müddət öncə  tarixi İpək Yoluna “alternativ” layihəsini ortaya atmışdı . Çin- Hindistan-  İran- Ermənistan- Gürcüstan- Bolgarıstan yolu  təklif edilirdi ki, bu da Ermənistanı şirnikləndirmişdi və uzun müddət Ermənistanın siyasi elitası bunun üzərində “baş  sındırmağa” başlamışdılar. Adı çəkilən ölkələrdən gələn dövlət yetkililəri də bunu ciddi şəkldə müzakirə etməyə başlamışdılar. Bu səbəbdən də Ermənistan Zəngəzur dəhlizi məsələsində ziddiyyətli bəyanatlar verir və bəzən bunun heç zaman gerçəkləşməycəyi ilə bağlı  bəyanlarında bulunurdu. Ermənistandakılar anlamırdılar ki, Zəngəzur dəhlizinin və digər komunikasiya xətlərinin açılması ilk növbədə Ermənistanın özünün iqtisadi gəlişməsinə və bölgə dövlətləri ilə inteqrasiyaya gedəcəyinə dəlalət edəcəkdir. İndi anlamağa başlayırlar ki, bu mənasız dirəniş çoxlu vaxt itkisinə və ekonomik olaraq zərərə səbəb olmuşdur. Moskva görüşündən sonra artıq üç ölkənin -Rusiya, Ermənistan və Azərbaycanın baş nazirləri səviyyəsində oluşdurulan Komissiya müəyyən irəliləyişlər əldə edib və indi Ermənistan zərərin yarısından qayıtmaq üçün addımlar atmağa başlamışdır.  İndi Ermənistanda bəziləri deyirlər ki, Azərbaycanın Qərb rayonlarını Naxçıvana bağlayacaq dəmir yolunın Türkiyəyə, İğdıra uzanmasına ermənistan razı olmamalıdır. Bu xətti  əvvəlcə İran xəttinə, sonra İrəvan- Gümrüyə, oradan da Qarsa birləşdirmək gəlir mənasında Ermənistan yeni imkanlar verə bilər və danışıqlar prosesində Ermənistan  bunu şərt olaraq ortaya atmalıdır. Qəribədir ki, İran da bu fikri dəstəkləməkdədir, Zəngəzur məsələsində irəlidə yeni sürprizlərlə qarşılaşa bilərik. Bu fikir də əslində İranın fikridir, İğdıra dəmir yolu uzanacaqsa İranın Culfa dəmir yolunun bir anlamı qalmayacaq. Ona görə də Naxçıvandan Türkiyəyə uzanacaq dəhlizə qarşı çıxmağa başlayıblar.  Ermənistan bu fikri təlqin edən yenə İrandır. Sayın Ərdoğan deyəndə ki,  “Zəngəzur problemi  İranla bağlı bir problemdir”, yəqin ki,  bizim bildiyimiz və bilmədiyimiz bir çox cəhətləri nəzərdə tutur”.

"Zəngəzur dəhlizi" məsələsindəki problem Ermənistandan yox, İrandan qaynaqlanır. Bu barədə prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan yenidən prezident seçildikdən sonra Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinə  və Azərbaycana ilk xarici səfəri zamanı onu müşayiət edən jurnalistlərlə söhbətində bildirib. Türkiyə bölgədə və dünyada sülhə və sabitliyə tərəfdardır.  Bu istiqamətdə prioritet vasitələr dialoq və diplomatiyadır, Ərdoğan deyib. Prezident vurğulayıb ki, Türkiyə öz xarici siyasətində Qərblə Şərq arasında fərq qoymağa can atmır. “ “Biz həm Şərqə, həm də Qərbə yaxınıq", - “Anadolu” agentliyi Ərdoğandan sitat gətirir. Dövlət başçısı Cənubi Qafqazdakı vəziyyətə diqqəti çəkərək qeyd edib ki, Bakı və Yerevan arasında sülh prosesinin irəliləməsi Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasına da mühüm töhfə verəcək. "Çox acının yaşandığı bölgədə qapılar sülhə açıqdır. Odur ki, tərəflər bu şansı əldən verməməli və məsuliyyətlə hərəkət etməlidirlər", - Türkiyə lideri vurğulayıb. O, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın bu yaxınlarda Ankaraya səfərini "mühüm addım" adlandırıb. "Türkiyə tərəfinin dəvətinə müsbət cavab verən Paşinyan öz ölkəsində bir çox maneələri və müxalifətyönlü əhval-ruhiyyəni dəf edib. Mərasim zamanı onunla qısa söhbət etmək imkanım oldu. Türkiyəyə gəlişinə görə minnətdarlığımı bildirdim", - prezident deyib. Ərdoğan Qarabağ bölgəsi daxil olmaqla, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması ilə bağlı Ermənistan baş nazirinin sözlərini "mühüm" adlandırıb. "Ancaq əvvəllər dediyim kimi, Ermənistanda (Nikol) Paşinyana qarşı mənfi münasibət var. Və bu, çox vacib məqamdır. Bu günə qədər Paşinyan geri addım atmayıb", - Ərdoğan deyib. Onun sözlərinə görə, Ankara türk dünyasının birliyinin möhkəmləndirilməsi naminə Azərbaycanla sıx əməkdaşlığı davam etdirəcək. "Zəngəzur dəhlizi" mövzusuna toxunan Türkiyə prezidenti qeyd edib ki, bu məsələ ilə bağlı problem Ermənistandan yox, İrandan qaynaqlanır. "İki ölkə (İran və Azərbaycan) – qeyd "Anadolu") əhalisinin əksəriyyəti müsəlmandır. Tehranın mövqeyi Bakı və Ankaranı məyus edir. Əslində vəziyyət onları (İran) məyus etməlidir", - o deyib. Ərdoğanın sözlərinə görə, dəmir yolu ilə yüklərin daşınması üçün rüsumlar "çox yüksəkdir". "Ümid edirəm ki, bu problem (vaqonla daşıma rüsumu) tezliklə həll olunacaq. Regionda kommunikasiya məsələlərinə müsbət yanaşma ilə Türkiyə-Azərbaycan-İran vahid dəmir yolu və avtomobil şəbəkəsini yaratmaq mümkündür və "Pekin-London" yolunu açmaq mümkün olacaq", - Ərdoğan istisna etməyib.

“Rusiya ordusunun komandanlığı başını itirib. Yəni bilmir ki, qoşunlarını Donbasın, Zaporojyenin, Xersonun işğal etdiyi ərazilərinin müdafiəsinə, yoxsa öz sərhədlərinin mühafizəsinə göndərsin...” “Müharibənin hər günü yüz milyonlarla pul deməkdir. Bu da Rusiyanın iqtisadiyyatını tam çökürdür və gec-tez daxildə əhalinin kütləvi etirazlarına gətirib çıxaracaq... Rusların gözləri açılıb, mitinqlərdə Putin rejiminə qarşı nələr səsləndirdiklərini görürük. Soruşurlar ki, nəyə görə bizimlə eyni kökdən olan slavyan mənşəli, qardaş Ukrayna xalqına qarşı müharibə aparmalıyıq. Onlar özləri bilərlər, necə dövlət qururlar, hansı quruluşda yaşayırlar. Ukrayna xalqından bizə bir təhlükə yoxdur, onlar heç vaxt bizə qarşı hücuma keçən deyildi...” Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında keçmiş müdafiə naziri, general-mayor Tacəddin Mehdiyev ifadə edib. “Bundan əlavə, bildiyiniz kimi, artıq müharibə Rusiyanın daxilinə keçib. Belqorod, Bryansk vilayətlərində faktiki hərbi əməliyyatlar gedir. Və Rusiya ordusunun komandanlığı başını itirib. Yəni bilmir ki, qoşunlarını Donbasın, Zaporojyenin, Xersonun işğal etdiyi ərazilərinin müdafiəsinə, yoxsa öz sərhədlərinin mühafizəsinə göndərsin. Özü də Rusiya ərazisində döyüşənlər Ukrayna ordusu deyil, Putin rejiminə qarşı vuruşan ruslar özləridir. Onlar söz verib ki, Vladivotokadək bütün Rusiyanı bu zülmdən xilas edəcəklər. Ölkənin daxilində, demək olar ki, hər gün hansısa strateji hərbi obyekt, zavod, silah-sursat anbarı, neft bazaları partladılır, yandırılır.  Bir də internetdə baxırsan ki, Moskvada filan obyekt yanır. Yəni müharibə nəinki Rusiyanın daxilinə keçib, həm də ölkənin öz içində artıq partizan savaşı başlayıb.  Bu da, sözsüz ki, öncə dediyimiz kimi, Kreml rejiminə qarşı kütləvi xalq hərəkatının vüsət almasına, hətta vətəndaş savaşına da gətirib çıxara bilər. Bunun da sonu dövlət çevrilişi ilə nəticələnəcək”, -deyə davamında general-mayor vurğulayıb.

"Baş nazir Nikol Paşinyanın təhlükəsizlik xidməti görüşdən əvvəl deputatlardan telefon və ağıllı saat toplayır". Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistanın “Joğovurd” qəzeti yazıb. Qəzet hakim "Mülki Müqavilə" Partiyasının parlamentdəki nümayəndələrindən biri Ovik Ağazaryandan mövzu ilə bağlı münasibət alıb. "Bu, onların diqqəti yayınmasın və "TikTok"a girməsinlər deyə edilir", - deputat izah edib. “Hraparak” qəzeti isə onu da yazır ki, bu yaxınlarda baş nazirin iştirak etdiyi məmurlardan birinin oğlunun toyunda 900-ə yaxın qonağın üst-başı Paşinyanın gəlişindən əvvəl təhlükəsizlik əməkdaşları tərəfindən metal detektorlar vasitəsilə yoxlanılıb.

Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan hərbi qulluqçularının və aidiyyəti dövlət qurumlarının nümayəndələrinin iştirakı ilə Bakıda “Eternity-2023” kompüter dəstəkli komanda-qərargah təlimi keçirilib. Bu barədə Sozcu.az-a Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. Milli Müdafiə Universitetinin Hərbi İdarəetmə İnstitutunun Hərb Oyunları Mərkəzində keçirilən təlimdə strateji əhəmiyyətli, regional iqtisadi layihələrin mühafizəsinin təşkili üzrə tapşırıqlar icra edilib. Qeyd edək ki, beynəlxalq təlimin keçirilməsində əsas məqsəd hər üç ölkənin silahlı qüvvələri arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın gücləndirilməsi və uzlaşmanın təmin edilməsidir.

Tərtər Rayon İcra Hakimiyyəti işçi cizgilərin tərtib olunması və sərflərin müəyyən edilməsi işlərinin hazırlanmasının satın alınması ilə bağlı müsabiqə elan edib. Sozcu.az xəbər verir ki, müsabiqənin qalibi "TFM-Smart Project” MMC seçilib. Tərəflər arasında bağlanacaq müqavilənin maliyyə dəyəri 11.795,28 AZN təşkil edir.  İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin reyestr məlumatlarında qeyd edilir ki, "TFM-Smart Project” MMC 15 fevral 2017-ci ildə qeydiyyata alınıb. Nizamnamə kapitalı 10 AZN olan şirkətin hüquqi ünvanı Göyçay rayonunun Qarabaqqal kəndində yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi Mikayılov Fərid Tahir oğludur. Fərid Mikayov haqqında açıq mənbələrdə hər hansı məlumat yoxdur. Lakin onun qanuni təmsilçisi olduğu şirkətin adı ağacların kəsilməsində hallandırılır. Söhbət Nəsimi rayonu, 5-ci mikrorayon 20 Yanvar küçəsi, 22, 24 nömrəli binaların arasındakı yaşıllığın məhv edilməsindən gedir. 2018-ci ildə baş verən bu qalmaqal barədə mediada da çoxsaylı materiallar tirajlanıb. Sakinlər bildiriblər ki, həmin ərazidə 13 mərtəbəli bina inşa edən şirkət yaşıllığı məhv edib.(qaynarinfo)

Ermənistan baş nazirinin müavini Mher Qriqoryan ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsi, səfir Anjey Kaspşiklə görüşüb. Sozcu.az Ermənistan mətbuatına istinadən xəbər verir ki, görüş zamanı həmsöhbətlər regional vəziyyəti və nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması məsələsi ətrafında baş verənləri müzakirə ediblər. "Xüsusilə Arazdəyən-Culfa-Mehri-Horadiz dəmir yolu əlaqəsinin bərpası və təşkili perspektivlərinə toxunulub", - deyə məlumatda qeyd olunub.

Ukrayna müharibənin 475-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 216 650 hərbçi, 3935 ədəd tank, 7642 ədəd zirehli döyüş maşını, 3766 ədəd artilleriya sistemi, 601 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 363 hava hücumundan müdafiə sistemi, 314 ədəd hərbi təyyarə, 300 ədəd helikopter, 6473 ədəd avtomobil texnikası, 3309 ədəd PUA, 1183 qanadlı raket, 18 gəmi/qayıq, 511 xüsusi avadanlıq itirib.

 Azərbaycanın başına gələn bəlaların hamısı Rus və Fars şovinistlərinin əli ilə gəlib. Ən çox da Rusun. İndi gəlin baxaq görək bəs hər şeyi qüdrətli,daim bizdən güclü olan rusa biz nə etmişik? Yəni onun o boyda rus gücünə qarşı hansı güc tətbiq edərək haradasa uğur,qələbə əldə edə bilmişikmi? Etmişiksə necə,nə cür və harada etmişik?.. Bəli edə bilmişik. Rus qoşunları iki dəfə Azərbaycanda ağır məğlubiyyətə düçar olub. İkisində də bu hadisələr Şəmkirdə olub. Birinci dəfə keçən əsrin əvvəllərində 1918-ci il yanvar ayının 08-də AzərbaycandanTürkiyəyə gedən rusların qarşısını Şamxor stansiyasında kəsən Azərbaycanlılar 2000( iki min) nəfərdən çox Rus və Ermənini məhv etmiş,sıradan çıxartmış və onların hamısını tərksilah edərək onların Türkiyəyə getməsinə yol verməmişlər. Bu həmin ərəfədə bütün düşmənlərinə qarşı eyni zamanda döyüşən Türkiyəyə böyük kömək oldu. İkinci dəfə isə keçən əsrin sonlarında 1992-ci ilin 14 iyununda Şəmkirdə yerləşən 861 saylı alay sayları cəmi 100 (yüz) nəfərə çatan qüvvə ilə hücum edərək Şəmkirdə yerləşən hərbi Aerodromu Ruslardan aldı. Bu əməliyyat ağlasığmaz,fantastik surətdə həyata keçirilən əməliyyat oldu. Belə ki, rusların aerodromdakı əsgər,gizir,MAXE və zabit heyətinin birlikdə sayı təxminən 1500(min beş yüz) nəfərə yaxın idi. Biz aerodroma daxil olduqdan sonra Şəmkirin mərkəzində yerləşən Desant Şturm Briqadası da onların köməyinə gəldi. Nəzərə alsaq ki, desantların da sayı 1000(min)nəfərə yaxın idi (balacasının boyu 1m 90 sm olardı) İndi əziz dostlar özünüz aerodromda nələr olduğunu,ola biləcəyini təsəvvür edin. Yenə yazıram - Bizim cəmi sayımız 100(yüz)nəfər yox idi. Bu mübarizə bizə mütləq lazım idi. Biz özümüzü sübut etməli, mütləq formada silahlanmalı idik. Silahı da yalnız rusları tərksilah edərək ələ keçirməli idik. Bu gün mən bu yazıları yazıramsa demək bu işin öhdəsindən layiqincə gəlmişik. Biz aerodromda olan bütün silahları ələ keçirib tam silahlandıq və sonralar Gədəbəy uğrunda döyüşlərə qatıldıq... Demək şöhrəti yer üzü ilə bir olan ruslara da istəyəndə qalib gəlmək olar. Biz ruslara qarşı 45 sutka canavarlar kimi üz-üzə, ağız ağıza duraraq Azərbaycan üçün son dərəcə əhəmiyyəti olan aerodromu qoruyub saxladıq,əldən vermədik. Məhz 1992--1994-cü illərdə Qarabağda erməniləri bombalayan qırıcı təyyarələrimiz bu aerodromdan uçurdular. Amma çox əfsuslar olsun ki, belə bir mühüm əməliyyat barədə məlumat heç yerdə öz əksini tapmamışdır. Elə isə mən sizə əldə etdiyimiz qənimətlərlə tanış edim: --- MiQ-25 (qırıcı təyyarə) -- 5(beş)ədəd. --- Su-24 (qırıcı təyyarə) -- 11(on bir)ədəd. --- İl-76 (ağır yükdaşıyan təyyarə)--3(üç)ədəd. --- Atıcı silahlar -- 2436 (iki min dörd yüz oyuz altı)ədəd. --- Yanacaq sürtkü materialları 3000 (üç min) tona qədər. --- Xüsusi təyinatlı aviasiya və mühəndis texnikaları-- 300 (üç yüz)-dən çox.  --- Və külli miqdarda ərzaq ehtiyyatı və Aviaəmlak...   İndi isə həmin aerodromu ələ keçirən,əməliyyata rəhbərlik edən hərbçilərin bir qisminin adını qeyd edirəm:  --Hərbi hissə komandiri - Polkovnik leytenant Cahangir Rüstəmov.  --Hərbi hissə komandirinin müavini baş leytenant Dilqəm Əliyev.  --Rota komandiri kapitan İlham Əliyev.  --Rota komandiri leytenant Əliyar Novruzov.  --Taqım komandiri leytenant Yasin Rüstəmov.  --Taqım komandiri leytenant Qalib Hüseynov.  -- Minomyot Batareyasının komandiri leytenant Aydın Məhərrəmov.  --Taqım komandiri Oruc Mahmudov.  --Taqım komandiri gizir Tahir Vəliyev.  --Gizir Namiq Abbasov.  --Gizir Şahin Adıgözəlov.  --Gizir İlham Adıgözəlov.  --Gizir Adil Şükürov.  --Gizir Yusif Musayev.  --Gizir İlham İsgəndərov.   --Könüllü Həsən Abdullayev.  --Əsgər Qoşun Ələkbərov.  --Əsgər Ələddin Cəfərov.  --Könüllü İlqar Məhərov və ... adlarını yazmadığım başqa igidlər...   Diqqətinizə olduqca mühüm bir şeyi də çatdırmaq istəytirəm. Belə ki, bu əməliyyat zamanı,ruslara qarşı durduğumuz qeyri bərabər 45 sutkada bizə Şəmkir camaatı çox böyük dəstək oldu. Onlardan bəzilərini sizlərin yadına salmaq istəyirəm:  -- Şahbaz Süleymanov( Saşa dayı) --Şəmkir konyak zavodunun direktoru.  -- Hafiz İbrahimov-- Şəmkir şərab zavodunun direktoru.  -- Malik müəllim-- Şəmkir şərab zavodu.  -- Fəxrəddin Məmmədov --Şəmkir beton zavodunun direktoru.  -- Firdovsi Ələkbərov -- Şəmkirli xeyriyyəçi.  -- Füzuli Ələkbərov -- Şəmkirli xeyriyyəçi.  -- Abdulla Sadıqov -- Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyətinin əməkdaşı...  ... Mən bu siyahını da uzada bilərəm. Ancaq hamısının adını tam yaza bilmirəm.(bir çoxunu unutmuşam). Bu insanlardan bəziləri artıq həyatda olmasa da onların hamısı həmin əməliyyatın iştirakçılarının yaddaşında ömürlük qalacaqlar... ALLAH ölənlərə Rəhmət, qalanlara can sağlığı versin... Dilqəm Əliyev - Birinci Qarabağ müharibəsi qazisi, peşakar hərbiçi

Azərbaycan Respublikasının müvəqqəti(!) olaraq Rusiyanın "sülhməramlı" sayılan hərbi kontingentinin nəzarətində olan və 32-ci ildir haykların işğalı altında qalan Xocalı rayonu ərazisində Rusiya günü qeyd olunub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu haqda video-görüntülər sosial şəbəkələrin erməni seqmentində yayılıb. Rusiyanın dövlət bayramını qeyd edən həmin ölkənin "sülhməramlı" kontingentidir. Tədbi,r çox güman ki, "sülhməramlı"ların Xocalı hava limanı ərazisindəki mərkəzi qərargahında qeyd olunub.... İyunun 12-də Rusiya Günü qeyd edilir. 1990-cı ilin bu günü RSFSR Xalq Deputatları Soveti Rusiyanın dövlət suverenliyi haqqında Bəyannaməni təsdiq edib.  1991-ci il iyunun 12-də ilk prezident seçkiləri keçirilib, ölkənin adı dəyişdirilərək Rusiya Federasiyası adlandırılıb, yeni Konstitusiya qəbul edilib. Onu da xatırladaq ki, 1992-ci i fevralın 26-da Xocalıdakı Azərbaycan türklərinə qarşı soyqırım məhz Rusiyanın Xankəndində yerləşən 366-cı alayının dəstəyi ilə həyata keçirilib...moderator

"Azərbaycan son güzəşt olaraq Qarabağdakı erməni hərbi qüvvələrinin Laçın yolu ilə Rus qüvvələrinin müşayəti ilə Ermənistana daşınmasına izn verə bilər..." Beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Elxan Mehdiyev Moderator.az-ın suallarını cavablandırıb: - Elxan bəy, Paşinyanın Ankara səfərini necə qiymətləndirirsiniz? İzlənən odur ki, son zamanlar baş verən hadisələr Ermənistanda siyasət dəyişikliyindən xəbər verir.     - Paşinyanın bu addımı alqışlanmalıdır. 30 illik Qarabağ məcarası Ermənistanı baş tutmamış dövlət durumuna salmışdır. Düşmənçiliyin davam etməsi halında, Ermənistan özünün dövlət kimi qalıb –qalmaması dilemması ilə üzləşmişdir. Paşinyan ölkənin təhlükəsizliyinin təmin edilməsini qonşularla normal münasibət qurmaqda görür. Bu Ermənistan üçün yeni strateji seçimdir. Paşinyan Ermənistanın potensialını Azərbaycanla və onun müttəfiqi Türkiyə ilə düzgün qiymətləndirərək bu yolu seçmişdir. O ərazi iddiasının Ermənistanın müstəqilliyinə və suverenliyinə ən böyük təhlükə mənbəyi olduğunu bəyan etmişdir və Qarabağ məcarasından qurtulmaq üçün addımlar atır. Əksəriyyəti rasional düşüncədən uzaq olan erməni cəmiyyəti üçün bu cür addımların atılması cəsarət tələb edir və intihara bənzəyir. Digər tərəfdən, Ermənistanda indi cəmiyyət də dəyişir. Söz və mətbuat azadlığı sayəsində fikir sahibləri və Paşinyan qrupundan olan parlament üzvləri Ermənistanda son 100 ildə qurulmuş mifik fikirlərin və yanaşmaların əleyhinə qarşı açıq danışırlar. Təbii ki, həm Paşinyanın və həm də cəmiyyətin ayılması və öz yerini bilməsi Azərbaycan ordusunun hesabına olmuşdur. Paşinyanın lider kimi çatışmayan cəhəti zəruri qərarlılıq və qətiyyət problemidir və hələ də saga və sola baxaraq “bəlkə də vəziyyətdən daha da avantajli çıxarıq” düşüncələri bir çox halllarda öz siyasətinə qarşı yönəlir. Bu gedişlər də proseslərin sürətini azaldır. Erməni cəmiyyətindəki bir çox ekspertlər isə bu gedişləri daxili siyasətlə bağlayırlar.   - Sizcə Paşinyana və ya Ermənistana inanmaq olarmı? - Ermənistan və erməni qüvvələri bu son 30 ildə Azərbaycana ağlr yaralar vurub. Bizim Vətənimizin bir hissəsini yer üzündən silib,xarabaya çevirib, yüz minlərlə insanların həyatını məhv etmşdir. Sag qalanların da təkcə 30 illik ömrü deyil, bütövlükdə həyatı məhv olmuşdur. Bundan sonra bizlərə ancaq ömrümüzü yaşamaq yox, başa vurmaq qalır. Biz millət olaraq Ermənistanın bu cinayətlərə görə cavab verməsini istəyirik. Amma dünyada  ədalətin olub –olmadığını biz işğal dönəmindən bilirik. Bütün bu işləri biz beynəlxalq dairələrdə qoymaqla, yaranmış vəziyyətdə nə etməli sualına millət kimi cavab verməliyik.Bütün məsələləri sərbəst müzakirə edərək qərar verməlyik.  Biz heç kimə inanmalı deyilk, lakin biz indi ermənilərlə yaxın tarix üzərində hakim olmuş düşmənçiliyi davam etdirib, siyasəti də onun üzərində qurarıqsa Azərbaycan dövləti heç də təhlükəsiz olmaz. Bizim hər bir gənc əsgərimizin ölümü onun valideynlərinin həyatını məhv etdiyi kimi, bizim də ürəyimizi dağlayır.  Biz əlbəttə düşünürük ki, Ermənistan tərəfdən istənilən təhdid olursa onu yerindəcə məhv edərik. Bu doğrudur.  Lap sabah sülh gündəmi olan Paşinyanın yerinə Koçaryan gəlsin, danışıqları pozsun və Qarabağ şüarları ilə əvvəlki çağırışları etsin. O zaman, onun hərəkətlərinin sahədə nəyisə dəyişəcəyi ehtimalı yenə sıfıra bərabər olacaq. Amma Azərbaycan da öz növbəsində daha sıx təhlükəsiz tədbirləri görəcəkdir, bu tədbirlərə daha çox maliyyə ayrılacaq və əhali də təhlükəsiz yox, həyəcan və qayğılı həyat sürəcək.  Baxın İsrail ən müasir orduya və texnologiyaya malikdir və ABŞ kimi supergüc də hər zaman onun yanındadır, amma təhlükəsizldirmi? Yox. İsraeldən asılı olan və olmayan səbəblər üzündən qonşularla münasibət normallaşmadığından təhlükəsiz deyil. Bu baxımdan Azərbaycan da ilk növbədə qonşularla normal münasibətlər qurmaq yolunda olmalıdır. Məncə indi proseslər bu istiqamətdə gedir. - Siz Paşinyanın sülh gündəmi olduğunu deyirsiniz amma Ermənistan hələ də Qarabağdakı hərbi qüvvələrini çıxarmır? Bəs bu vəziyyət sülhə gətirirmi? Paşinyan səmimidirmi? - Bu məsələ ortadakı ən ciddi məsələdir. Burada Qarabağdakı Rusiyanın himayəsi altında olan erməni hərbi qüvvələri faktiki olaraq indiki zamanda müharibədən öncəki de-fakto yerli erməni hakimyyətinin bel sütununu və ya gücünü təmsil edir. Separatçı qüvvələr bu hərbi qüvvələrin gələcəyini danışıq mövzusuna çevirib, nəzarət etdikləri ərazidə özlərinə fərqli status əldə etməyə çalışırlar. Bu yanaşmanı isə biz qəbul etmirik. Rusiya da onların varlığında maraqlıdır və lazımi zamanda onlar üçün zəruri mexanizmdir.    Paşinyana gəldikdə, o, Azərbaycanın Qarabağ üzərində suverenliyini tanıdığı bir dövrdə, Qarabağdakı qüvvələrlə üz-üzə gəlmişdir. Qarabağdakı erməni liderləri, artıq Paşinyanla hesablaşmır və görünən odur ki, Rusiyadan gələn siqnallarla hərəkət edərək artıq sərbəst “subyekt” kimi çıxış etməyə çalışırlar.  Son nəticədə Paşinyan bu hərbi qüvvələrin orada qalmasının lehinə deyil və Azərbaycanın bu məsələdə necə həssas olduğunu da bilir. Ancaq onun bu qüvvələrin Qarabağdan çıxmasını açıq şəkildə bəyan etməsi indiki dönəmdə mümkün deyil. O bu məsələnin Bakı ilə Xankəndi arasında aparılacaq dialoq nəticəsində həll olmasını istəyir, Qarabağ ermənilərinin hüquq və təhlkəsizliyinə beynəlxalq maraqlı tərəflərin iştirakı ilə Azərbaycan tərəfindən qarantiya verilməsini istəyir və bu qarantiya razılaşdırıldıqdan sonra bu qüvvələrin çıxmasını açıq şəkildə deyə bilər. Bu bir variant olsa da, səmimilik və xoş niyyət tələb edir. - Son zamanlarda erməni hərbi qüvvələri də aktivləşmişlər...Bu məsələ necə həll oluna bilər?  - Dogrudur, bizim hərbi qüvvələrə qarşı atılan atəşlər və separatçı liderlərin təhdid dolu çıxışları bu məsələnin təhlükəli istiqamətdə davam edəcəyi ehtimallarını artırır. Bu gün Xankəndindən gələn səslər 44 günlük müharibədən öncəki aqressiv,barışmaz mühiti xatırladır. Bu cür mühitdə,onların dinc yolla tərksilah olması ehtimalından danışmağa dəyməz. Müharibə sonrası dövrdə, bu cür vəziyyətlər yaranır və mərkəzi hökümətin gücündən və qətiyyətindən asılı olaraq həll edilir. Məsələn, belə qüvvələr dinc yolla mərkəzi hökümətin də tanıdığı yerli hakimiyyət orqanlarının,ağır silahlar xaric,polis və ya qvardiya qüvvələri adı altında leqallaşdırılır. Bu cür razılaşma olmadığı hallarda isə həmin qüvvələr tərksilah edilib, ləğv edilir.  Bizim halımızda, 1-ci variantın qəbul edilməsi imkansızdır. Razılıq olmazsa, erməni qüvvələrinin tamamilə təmizlənməsi əməliyyatı məsələsi ortaya çıxacaqdır. Bu cür əməliyyat, qısa müddətli və qarşı tərəfi hədsiz dərəcədə aşan xüsusi qüvvələrin cəlb edilməsi vasitəsilə aparılır. Məncə burada 1982 ci il A. Şaronun Beyrut əməliyyatına bənzər vəziyyət yarana bilər. Ağır silahları məhv edilmiş və mühasirəyə  alınmış separatçı hərbi qüvvələrin əsir alınması və ya məhv edilməsi variantı da ola bilir və ya onların texnikanı buraxaraq Laçın yolu ilə Rus qüvvələrinin müşaiyəti Ermənistana daşınmasına izn verilə bilər. Burada təbii Ruslar və yəqin ki, Ermənistan da vasitəçi rolunda çıxış edəcəkdir. Bu variant hərbi qarşıdurma təqdirində real variant görünür. Əməliyyat o qədər effektli olmalıdır ki, separatçı qüvvələr bu variantı özlərinin sağ qalması üçün yeganə seçim olduğunu görsünlər. Düşünürəm ki, bu hərbi qüvvələrlə bərabər Stepanakertdə hakim olan mülki və hərbi separatçı liderlər də o konvoylarla Laçından çıxmağa çalışacaqlar və arzu olunan olmasa da, kompromisin bir maddəsi də bu ola bilər. Daha sərt yanaşma halında, separatçı liderlərin təslim olması müqabilində hərbi qüvvələrin təhlükəsiz çıxması da digər bir variant ola bilər. Sonucda bu əməliyyat uğurla başa çatarsa, Paşinyan höküməti fakt qarşısında qalıb bunu suveren dövlətin addımı kimi qəbul edəcək. Amma burada Azərbaycan tərəfi 2020- də olduğu kimi həssas davranaraq mülki obyektləri qorumaqla, yerli əhalinin də çıxmamasına və burada yaşamasına təminat verməklə yaranmış vəziyyətdən üstün arqumentlerlə çıxa bilər..   - Sizcə bununla orada Azərbaycanın suverenlyi bərpa olunurmu?  - Qarabağda ağır silahlarla silahlanmış hərbi qüvvələrin varlığı bizim ordumuzun indiki imkanları və qabiliyyətləri ilə tərs mütanasibdir. Onları orada himayə edən rus qüvvələridir və 10 Noyabr Bəyanatıdır. Amma 10 Noyabr Bəyanatı, 10 Noyabrda movcud olan durumla bağlı verilmişdir və o zamandan bəri köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Digər tərəfdən 10 Noyabr bəyanatı nə Azərbaycanın suverenliyi üçün və nə də Azərbaycan-Ermənistan arasındakı məsələləri yoluna qoymaq üçün yol xəritəsi deyil. O faktiki olaraq keçid anlaşması kimi qəbul edilə bilər. İşlərin bu bəyənat üzərində getməsinin vacibliyini ruslar hər dəfə əsassız olaraq səsləndirir və bu bəyənatı şişirdir, o daha çox öz aparıcı rolunu saxlamaq və “müharibəni mən dayandlrdım” arqumenti ilə başqa beynəlxalq gücləri kənarda tutmağa yönəlmişdir. Bu bəyənat Putinin dediyi kimi erməniləri intihardan xilas edib və indi də psixoloji dillə desək onların peabilitasiya dövrüdür.Bu bəyənatın müddəalarını artıq Ermənistan tərəfi də tanımır. Əslində, erməni silahlı qüvvələrinin Qarabağdan çıxarılması, nehayi anlamda Ermənistanın və bilavasitə Paşinyanın da maraqlarına xidmət edəcək və ondan sonra həqiqi mənada regionda sülh və əməkdaşlıq özünə yer tutacaq. İndiki durum, yəni separatçı qüvvələrin və onların hərbi qüvvələrinin mövcudluğu tərəflər arasında inamsızlığa aparan ən böyük maneədir.  Əlbəttə, dinc yolla bu qüvvələr tərksilah olmazsa, dövlətin təhlükəsizliyi bu addımı tələb edəcəkdir. Amma həmən,eynilə, oradakı erməni əhalisinin gələcəyi və sosial –iqtisadi problemləri ilə bağlı paralel olaraq Azərbaycan höküməti proqramlar ortaya qoymalıdır. Bütün bunlar edilməzsə hərbi əməliyyatların yerli əhaliyə qarşı yönəldiyi barədə təbliğat işə düşəcəkdir. Bu boşluqları doldurmaq üçün mülki əhalinin təhlükəsizliyi və sosial vəziyyəti ilə bağlı paralel tədbirlər işə salınmalıdır. Azərbaycan dövləti öz erməni vətəndaşlarına sahib çıxmalıdır. Sahib çıxması ilə də dövlətin suverenliyi təmin olunur.