Redaktor seçimi

Azərbaycan Ordusunun hərbi qulluqçusu Tağıyev Bəhri Fərman oğlu səhhətinin qəfil pisləşməsi ilə əlaqədar tibb müəssisəsinə təxliyə edilərkən yolda vəfat edib. Bu barədə Sozcu.az-a Müdafiə Nazirliyindən bildirilib. Faktla bağlı araşdırma aparılır. Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi vəfat edən hərbi qulluqçumuzun ailəsinə və yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verir, səbir diləyir. Allah rəhmət etsin!

“Bir uşağın illik məktəbəqədər təhsil xərci 4200 manata başa gəlir”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Milli Məclisdə 2025-ci ilin dövlət büdcəsinin müzakirəsi zamanı elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev deyib. “Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində əlçatanlıq məsələsini son 3 ildə 16%-dən 40%-ə çatdırırıq. Bizə ayrılan büdcə vəsaitinin böyük hissəsi məhz məktəbəqədər təhsil hissəsinin artırılmasına yönəlir.  Bir uşağın illik məktəbəqədər təhsil xərci 4200 manata başa gəlir. Ölkədə hər il 120 min uşaq doğulur. Yəni biz 1 yaşı saymasaq, yarım milyon uşağı məktəbəqədər təhsilə yönəltmək istəsək, cari ildə xərclərimiz 2 milyard manat olar. Əgər bu realdırsa, biz bu söhbəti davam etdirə bilərik. Lakin bu məsələdə reallıq görmürüksə, həmişə alternativ modellərdən danışacağıq. Yəni bu kifayət qədər böyük xərclərdir. Nazirlik hazırda məktəbəqədər təhsilin əhatəliyini artırmaq məqsədilə məhz həmin alternativ modellər üzərində işləyir”.

Yaxın günlərdə ABŞ-ın uzaqmənzilli raketləri ilə Rusiya ərazisinə zərbələr endirilə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Röyters” məlumat yayıb. Planlaşdırılan hücumların təfərrüatı açıqlanmayıb. Qeyd edək ki, “Nyu York Tayms” ABŞ Prezidenti Co Baydenin ATACMS taktiki ballistik silahları ilə Rusiya ərazisinə zərbələr endirməyə icazə verdiyi barədə məlumat yayıb.

“Korrupsiyaya qarşı mübarizənin gücləndirilməsinə dair 2022-2026-cı illər üçün Milli Fəaliyyət Planı”nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Sərəncamının, korrupsiyaya şərait yaradan amillərin aradan qaldırılması ilə bağlı tələb və tapşırıqların icrasını təmin etmək məqsədilə Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti tərəfindən korrupsiyaya qarşı mübarizə və şəffaflığın artırılması istiqamətində ardıcıl tədbirlər davam etdirilir. Sozcu.az xəbər verir ki, cari ilin noyabr ayında Xidmətin Nəsimi rayon idarəsində və Goranboy rayon şöbəsində aparılmış xidməti yoxlamalar nəticəsində fəaliyyətlərində nöqsan və çatışmazlıqlar aşkar olunan 9 əməkdaş ciddi intizam məsuliyyətinə cəlb edilib, o cümlədən xidməti fəaliyyətlərini şəxsi maraqları üzərində qurub vətəndaşlara qarşı qanunsuz tələblər irəli sürməklə qanunla qorunan hüquqlarını pozan 3 əməkdaş xidmətdən xaric olunaraq əməllərinə hüquqi qiymət verilməsi üçün barələrində toplanmış material Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğuna göndərilib. Xidmətin strukturunda korrupsiya hüquq pozuntusu və digər qanunsuz tələblə üzləşən vətəndaşların 9100 Çağrı Mərkəzinə və ya [email protected] elektron ünvanına müraciət etməsi xahiş olunur. Xidməti fəaliyyətdə şəffaflığın və vətəndaş məmnunluğunun təmin edilməsi məqsədilə bu kimi tədbirlər davamlı olaraq həyata keçiriləcək.

Avropa Komissiyası ilk dəfə olaraq AB-yə üzv dövlətlər tərəfindən silahların, xüsusilə də raket və sursatların birgə tədarükü üçün maliyyə ayrılmasını təsdiqləyib. Onlardan bəziləri Ukraynaya kömək kimi göndəriləcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Avropa Komissiyasının mətbuat xidməti məlumat yayıb. Məlumata görə, Birgə Satınalmalar vasitəsilə Avropa Müdafiə Sənayesinin Gücləndirilməsi (EDİRPA) çərçivəsində həyata keçirilən beş layihə AB-nin maliyyə dəstəyini alacaq: “AB üzvü olan 20 ölkənin iştirak edəcəyi layihələrin ümumi dəyəri 11 milyard avrodan çoxdur. İki layihə “Mistral” və İRİS-T SLM hava hücumundan müdafiə sistemlərinin, ikisi 155 mm-lik sursatın, digəri isə zirehli transportyorların birgə alınmasına aiddir”.

Fiziki və əqli qüsurlu şəxslərin aliment məsələsi hüquqi baxımdan xüsusi yanaşma tələb edir, çünki onların fəaliyyət qabiliyyəti və gəlir əldə etmə imkanları məhdud ola bilər. Belə hallarda aliment ödənişləri ilə bağlı xüsusi qaydalar mövcuddur ki, bunlar şəxsin sosial vəziyyətinə və tibbi durumuna əsaslanır. Bəs əqli və fiziki qüsurlu şəxslərin aliment ödənişləri necə həyata keçirilir? Sozcu.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı Milli.Az-a vəkil Emil Aslanov açıqlama verib. O bildirib ki, əgər ata fiziki əlilliyi olan şəxsdirsə və yalnız əlillik üçün pensiya alırsa, bu, onun əmək qabiliyyətini və dolanışığını əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdıra bilər. Aliment ödənilməsi ilə bağlı olan vəziyyətlərdə, məhkəmə ata tərəfindən verilən pensiyanın məbləğini və onun gündəlik ehtiyaclarını nəzərə alır. “Belə bir halda, məhkəmə alimentin məbləğini təyin edərkən, atasının gəlirini, sağlamlıq vəziyyətini və dolanışıq şəraitini diqqətə alır. Əgər ata yalnız əlillik pensiyası ilə dolanırsa, məhkəmə alimentin miqdarını onun real iqtisadi imkanlarına uyğun olaraq müəyyənləşdirə bilər. Əgər ata aliment ödəməyi çətinləşdirən vəziyyətdədirsə (məsələn, yalnız pensiya alır və əlavə gəliri yoxdur), alimentin miqdarı minimum səviyyədə təyin edilə bilər və ya onun aliment ödənişindən tam olaraq azad olunması mümkün ola bilər. Lakin həmin şəxsə qəyyum təyin olunanda ödənişi o həyata keçirilir. Qeyyum şəxsə xüsusən də məhdud fəaliyyət qabiliyyəti olan bir şəxsə onun həyatını idarə etmək və hüquqlarını qorumaq məqsədilə təyin olunur. Psixoloji sağlamlıq problemi olan bir ataya gəlincə, əgər o, işləmir, dispanserdə müalicə alır və fəaliyyət qabiliyyəti yoxdursa, aliment ödənişi məsələsi daha da mürəkkəbləşir. Əgər məhkəmə bu şəxsin fəaliyyət qabiliyyəti olmadığını təsdiq edərsə, alimentin ödənilməsi məsələsi təxirə salına bilər və ya  alimentin icraatı dayandırıla bilər.  Bu halda, qəyyum şəxsin hüquqlarını müdafiə edir və lazım gələrsə, aliment ödənişlərini təşkil edir”.

Son illərin müşahidələri göstərir ki, ölkədə abituriyentlər ali təhsil ocaqlarına seçim zamanı daha çox əyani təhsil formasına üstünlük verirlər. Çoxları isə qiyabi təhsilin effektiv olmadığını deyirlər.  Bütün bunları nəzərə alaraq, qiyabi təhsil ləğv oluna bilərmi? Mövzu ilə bağlı "Cebheinfo.az"a açıqlamasında təhsil eksperti Elçin Əfəndi qiyabi təhsil formasının tamamən ləvğ olunmayacağını bildirib. Ekspert qeyd edib ki, qiyabiyə nəzərən əyani təhsilin üstünlükləri çoxdur və müəyyən ixtisaslarda qiyabi təhsil qalacaq: ““Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən ölkəmizdə hazırda əyani, qiyabi və distant formada tədris nəzərdə tutulur. Nəzərə alsaq ki, təhsil haqqında qanunvericilikdə distant təhsil təsdiqini tapsa da, hələlik keçərli deyil. Əsasən, əyani və qiyabi təhsilə üstünlük verilir. Demək olar ki, ali təhsil müəssisələrinin bakalavr pilləsində daha çox əyani ixtisaslardır. Magistratura pilləsində isə yalnız bir neçə universitetdə ixtisas forması qiyabidir.  Əyani təhsilin üstünlükləri çoxdur. Əyani təhsildə tələbələr nəzəri bilikləri daha dərindən öyrənir, təcrübə zamanı isə qiyabiyə nəzərən daha uzunmüddətli təcrübə keçmək imkanı əldə edirlər. Qiyabi təhsil əsasən, işləyən şəxslər, ailə həyatı qurmuş amma yenə də təhsil almaq istəyən vətəndaşlarımız üçün nəzərdə tutulmuş təhsil formasıdır.  Laboratoriya təcrübəsi, nəzəri biliklərin yerində tətbiqi kimi ixtisaslarda qiyabi təhsil yəqin ki, mümkün olmayacaq. Bu ixtisasların qiyabiləri ləğv olunacaq. Təkcə builki ali təhsil müəssisələrinin bakalavr pilləsində keçirilən müsabiqədə biz gördük ki, artıq bir neçə universitet bu kateqoriyaya daxil olan qiyabi ixtisasları ləğv etdilər.  Yalnız bir sıra universitetdə, bəzi ixtisasların qiyabi şöbələri mövcuddur. Əgər gələcəkdə biz bakalavr təhsilini 4 ildən 3 ilə endirə bilsək, qiyabi təhsilin müddəti az olduğu üçün yenə bəzi ixtisasları da ləğv etmək mümkündür.  Qeyri-ixtisas fənləri tədris olunmazsa, o zaman biz müddəti 4 ildən 3 ilə endirə bilərik. Amma düşünmürəm ki, qiyabi təhsil tamamilə ləğv olunsun. Müəyyən ixtisaslarda saxlanılacaq”. 

"Azgranata" MMC-nin dövlətə külli miqdarda vergi borcu var. Pravda.az-ın xəbərinə görə, MMC-nin hazırki dövrədək dövlətə olan borcu 226 465 manatdır. Qeyd: Qanuni təmsilçisi Böyükağa Nadir oğlu Mustafayev olan şirkət (Nizamnamə kapitalı 21 582 592 AZN-dir) alkaqollu və alkaqolsuz içki istehsalçısıdır. MMC "Modern Group"a daxildir.

Keçmiş dövlət katibi Mayk Pompeo ABŞ-ın yeni müdafiə naziri ola bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu iddia ilə CBS Nyus çıxış edib. Nəşrin mənbəsinin məlumatına görə, Tennessi ştatından respublikaçı senator Bill Hagerti (ABŞ-ın Yaponiyadakı keçmiş səfiri) dövlət katibi, ABŞ Milli Kəşfiyyatının direktoru Con Ratkliff isə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri vəzifəsini tuta bilər. Qeyd edək ki, bundan öncə “Politoko” nəşri senatorlar Rubio və Hagerti, eləcə də Qrenellin dövlət katibi vəzifəsinə namizəd olduqlarını yazmışdı, müdafiə naziri kimi isə senator Tom Kotonun adı hallanır.

2024-cü ilin ilk 3 rübündə – 9 ay ərzində Rusiyaya gedən əmək miqrantlarının sayı açıqlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Vahid İdarələrarası İnformasiya və Statistika Sistemi yayıb. Bildirilib ki, ölkəyə ən çox miqrant Özbəkistandan gəlib – 1 milyon 748 min. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (1 milyon 605 min) 143 min nəfər çoxdur. İkinci yerdə Tacikistan 986 min nəfərlə gəlir. Tacikistandan da Rusiyaya gedənlərin sayı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (884 min) 102 min artıb. Qırğızıstandan gedənlərin sayı (570 min) ötən illə müqayisədə (517 min) 53 min artıb və ölkə 3-cü yeri tutub. Qazaxıstan 4-cü yerdədir – 147 min (ötən ilin eyni dövründə 107 min olub). Ermənistandan gedənlərin sayı dəyişməyib – bu il də 142 min olub (5-ci yer). Azərbaycandan gedən əmək miqrantlarının sayı isə 104 minə qalxıb. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (93 min) bu, 11 min çoxdur və bu rəqəmlə ölkəmiz 6-cı olub.

“Müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmamalıdır”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. “Müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmaması təhsilin inkişafı, onların sosial rifahının yaxşılaşdırılması və ölkənin ümumi iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərmək baxımından vacibdir”, - K.Əsədov bildirib. Onun sözlərinə görə, müəllimlər cəmiyyətin gələcəyini formalaşdıran ən önəmli peşə sahiblərindən biridir və onların rifahının yüksəldilməsi təhsilin keyfiyyətini birbaşa təsirləndirir. “Maddi dəstəyin gücləndirilməsi isə müəllimlərin iş motivasiyasını artıraraq, yüksək keyfiyyətli təhsilin təmin olunmasına kömək edir. Bir çox inkişaf etmiş ölkədə müəllimlərə xüsusi vergi güzəştləri tətbiq edilir. Məsələn, Skandinaviya ölkələrində müəllimlərə azaldılmış vergi yükü ilə yanaşı, sosial dəstəklər də verilir ki, bu da onların motivasiya ilə fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradır. Bu cür təcrübələr ölkələrdə təhsilin səviyyəsini yüksəldir və gələcək nəslin inkişafına töhfə verir”. K.Əsədovun sözlərinə görə, vergi yükünün azaldılması müəllimlərin gəlirlərini artıraraq onların sosial rifahını yüksəldər və maddi sıxıntılardan uzaq bir şəkildə fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradar. “Vergi yükünün azaldılması müəllimlərin işə daha çox diqqət ayırmasına, peşəkar inkişaflarına investisiya etmələrinə və təhsilin keyfiyyətini artırmalarına imkan verər. Vergi güzəştləri tətbiq edildikdə müəllimlərin digər sektorlara axını azalır və təhsildə kadr çatışmazlığının qarşısı alınır. Bu güzəştlər gənc müəllimlər üçün də təhsildə qalmaq üçün cəlbedici bir mühit yaradar. Müəllimlərin maddi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması onların təlim resurslarına daha çox sərmayə qoymasına imkan verər. Beləliklə, peşəkarlıq artır, müxtəlif kurslar və təlimlərə qatılaraq daha keyfiyyətli tədris verə bilirlər. Bu, birbaşa təhsilin keyfiyyətinə təsir edir və gələcək nəsillərin daha hazırlıqlı yetişməsinə səbəb olar”. Ekspert deyib ki, müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmaması onların maddi rifahını və iş şəraitini yaxşılaşdırmaqla, təhsilin keyfiyyətinə və cəmiyyətin inkişafına mühüm təsir göstərər. “Dövlətin bu sahədə müsbət addımlar atması gələcək nəsillərin inkişafı və cəmiyyətin rifahı üçün vacibdir”. Xatırladaq ki, dövlət ümumi təhsil müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlərin, həmin müəssisələrin direktor və direktor müavinlərinin, habelə gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərlərinin aylıq vəzifə maaşı sonuncu dəfə 2023-cü il fevralın 1-dən orta hesabla 10 faiz artırılıb. Hazırda müəllimlərin aldığı maaşdan müxtəlif vergilər tutulur. Vergi Məcəlləsinin 101.1-ci maddəsinə əsasən, 2500 manatadək olan aylıq gəlirlərdən 14% gəlir vergisi tutulur. “Sosial sığorta haqqında” Qanunun 14-cü maddəsinə əsasən, əmək müqaviləsi ilə işləyənlər üçün hesablanmış əməkhaqqının 3% miqdarında məcburi dövlət sosial sığorta haqqı ödənilməlidir. Qeyd olunanlardan əlavə, Həmkarlar İttifaqı Təşkilatı ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən, əməkhaqqından 2% üzvlük haqqı tutulur. Bundan başqa, müəllimlər iİşsizlikdən sığortaya görə 0,5%, icbari tibbi sığortaya görə 2% ödəniş də edirlər.  Beləliklə, müəllimlərin əmək haqqından aşağıdakı vergilər tutulur: Gəlir vergisi – 14%; Sosial sığorta – 3%; Həmkarlar ittifaqı – 2%; İşsizlikdən sığorta – 0,5%; İcbari tibbi sığorta haqqı  - 2%. Bunları ümumilikdə hesabladıqda maaşdan 21,5 % tutulmalar olur.modern)

İndiyədək Bakıda keçiriləcək COP29 konfransına gəlmək üçün 67 min nəfər qeydiyyatdan keçib. Sozcu.az Report-a istinadla xəbər verir ki, xəbər verir ki, bu barədə Prezidentin köməkçisi Anar Ələkbərov media nümayəndələri ilə görüşdə məlumat verib. Onun sözlərinə görə, tədbiri işıqlandırmaq üçün 3 500 media nümayəndəsi akkreditasiyadan keçib və onların bir çoxu artıq Azərbaycandadır. A.Ələkbərov həmçinin bildirib ki, COP29-un keçiriləcəyi Bakı Stadionunun bir çox ərazilərində işlər artıq 100 % tamamlanıb, stadiondakı zonalarda isə bütün hazırlıq işləri başa çatıb. Prezidentin köməkçisi deyib ki, 29 otaqda iclaslar təşkil ediləcək: "Artıq tədbir məkanında noyabrın 5-dən COP29-la bağlı aktiv müzakirələr aparılır". O, COP29 iştirakçılarının qidalanma məsələsinə də toxunub: "Qidalanma məsələsinə hazırlıq çərçivəsində tam diqqət yetirilib. Bunun üçün xüsusi portal yaradılıb və artıq sifarişlər də alınıb". Məlumat verilib ki, "Yaşıl Zona"da 58 yerli və xarici şirkət pavilyonlar qurub. A.Ələkbərov qeyd edib ki, noyabrın 11-də COP29 tədbirinin rəsmi açılış mərasimi olacaq: "Noyabrın 12-13-də Liderlər Sammiti keçiriləcək, noyabrın 12-də isə "Yaşıl Zonada birinci xanımların görüşü baş tutacaq. Tədbir noyabrın 22-də rəsmi olaraq yekunlaşsa da, danışıqlardan asılı olaraq bu tarix uzana da bilər". Eyni zamanda COP29-un rəsmi açılış mərasimində təxminən 40 dəqiqə Azərbaycan mədəniyyətinin təqdim olunacağı vurğulanıb. Tədbirin keçiriləcəyi müddətdə şəhər ərazisində fəaliyyət göstərən restoran və kafelərdə isə hər hansı məhdudiyyətlərin olmayacağı diqqətə çatdırılıb.