Gündəm

2 aprel çox böyük gün olacaq. Hal-hazırda bizimkilər Rusiyaya gedir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ Prezidenti Donald Tramp deyib. "Ümid edək ki, Rusiya ilə atəşkəs əldə edə bilək", - Tramp bildirib. Eyni zamanda, o, müəyyən müsbət siqnallar aldığını qeyd edib: "Mən bəzi müsbət mesajlar almışam. Lakin müsbət mesaj heç nə demək deyil. Konkret addımlar atılmalıdır. Vəziyyət çox ciddidir. Bu, III dünya müharibəsinə səbəb ola biləcək bir vəziyyətdir".

"BMT baş katibi terror hücumunu pisləyib və girovların dərhal azad olunmasına çağırıb..." Pakistanın Bəlucistan Azadlıq Ordusu (BLA) tərəfindən dünən baş verən dəhşətli terror aktı- 450 nəfər sərnişini olan qatarın girov götürülməsi ilə bağlı yeni məlumatlar ortaya çıxıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "ekhokavkaza.com" nəşri məlumat yayıb. Məlumatda deyilir ki, Pakistan təhlükəsizlik qüvvələri 20 saatdan çoxdur ki, girovları azad etməyə və ərazidə nəzarəti bərpa etməyə çalışır. Rəsmilər azı 10 nəfər həlak olduğunu bəyan edib. Hücum necə baş verib? "Jaffer Express" qatarı Kvetta şəhərindən (Bəlucistan, Pakistanın cənub-qərbi) Peşəvara (Hayber-Paxtunxva vilayəti) gedərkən çərşənbə axşamı günorta saatlarında tuneldə silahlı BLA yaraqlıları tərəfindən dayandırılıb. Dəmir yolu partladılıb, maşinist yaralanıb və yaraqlılar 450 sərnişini girov götürüb. Hökumət və dəmiryolu rəsmilərinin verdiyi məlumata görə, terrorçular azı 10 nəfəri öldürüb. Öldürülənlər arasında 9 təhlükəsizlik əməkdaşı və girov götürülən qatarın maşinisti var. Girovların azad edilməsi əməliyyatı Çərşənbə axşamı axşam saatlarında Pakistan qüvvələri terrorçuları mühasirəyə alıb və silahlı qarşıdurma baş verib. Məlumata görə, terrorçular qadın və uşaqları insan qalxanı kimi istifadə edir. Axşam saatlarında Pakistan təhlükəsizlik qüvvələri 104 girovu xilas edib. Onların arasında 58 kişi, 31 qadın və 15 uşaq var. Lakin qalan sərnişinlərin taleyi hələ ki naməlumdur. Rəsmilər bildirir ki, terror hücumu nəticəsində bir neçə qadın və uşaq yaralanıb. Girovların tam azad edilməsi istiqamətində əməliyyat davam edir. BLA-nın ultimatumu BLA nümayəndəsi Ciyand Bəluc dünən sosial şəbəkələrdə yayımlanan bəyanatında Pakistan hökumətini hədələyib. O, bütün Bəluc siyasi məhbuslarının, fəallarının və itkin düşmüş şəxslərin 48 saat ərzində azad olunmasını tələb edib. "Əgər tələblərimiz göstərilən müddət ərzində yerinə yetirilməsə və ya işğalçı dövlət bu müddət ərzində hərbi əməliyyata başlasa, bütün hərbi əsirlər edam ediləcək və qatar tamamilə məhv ediləcək," - BLA bəyan edib. Pakistan hökumətinin cavabı Bəlucistanın baş naziri Mir Sarfraz Buqti çərşənbə axşamı gecə saatlarında terrorçuların tam məhv ediləcəyini bildirib. Təhlükəsizlik mənbələri məlumat verib ki, 16 yaraqlı öldürülüb, bir çoxu yaralanıb. Beynəlxalq reaksiya BMT-nin baş katibi Antonio Quterreş hücumu kəskin şəkildə pisləyib və girovların dərhal azad olunmasına çağırıb. BMT nümayəndəsi Stefan Düjarrik bununla bağlı bəyanat verib.

Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Parisdə toplaşan 30-a yaxın ölkənin Baş Qərargah rəislərini Ukrayna üçün etibarlı təhlükəsizlik təminatlarını müəyyən edən plan hazırlamağa çağırıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Fransa mətbuatı məlumat yyaıb. “Sülh danışıqlarının sürətləndirilməsi məqsədilə etibarlı təhlükəsizlik təminatlarını müəyyən etmək üçün konsepsiyadan plana keçmək lazımdır ki, Ukraynada möhkəm və davamlı sülh mümkün olsun”, - Makron bildirib. Qeyd edək ki, ötən gün Parisdə Makronun təşəbbüsü ilə Ukraynada gələcək sülhü təmin etməyə hazır olan 30-a yaxın ölkənin Baş Qərargah rəislərinin beynəlxalq görüşü keçirilib.

Quba şəhərində yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, şəhərin Əliqulu Nərimanov küçəsində Röya Sultanovanın idarə etdiyi "Kia" markalı avtomobillə 51 yaşlı Şəlalə Ağayeva vurulub. Xəsarət alan şəxs Quba rayon Mərkəzi Xəstəxanasına yerləşdirilib. Qeyd edək ki, qəzanı törədən Röya Sultanova Quba rayon Mərkəzi Xəstəxanasının Pediatriya şöbəsinin müdiridir. Onun avtomobillə vurduğu qadın isə fizika müəllimidir. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Xəbər verdiyimiz kimi, Ukrayna ordusu bu gün səhər saatlarında Moskvaya ilin ən böyük hücumunu gerçəkləşdirib. Sozcu.az xəbər verir ki, kütləvi dron hücumu zamanı ən azı 2 nəfər ölüb, 18 nəfər yaralanıb. Bəzi ərazilərdə binalara, Domodedovo aeroportunda isə “Miratorq” şirkətinin paylayıcı şəbəkəsinə ziyan dəyib. Domodedovo aeroportunda park edilmiş avtomobillər yanıb. Bundan başqa, şəhərin bir çox yerində infrastruktura ziyan dəyib.

“Dünya gündəmində əsas mövzu Ukraynanın aqibətidir. Müzakirələr gedir, çoxluğun qənaəti budur ki, ABŞ və Avropa ayrılmaq yerinə əvvəlki kimi bir olub, Putinin təcavüzünün qarşısını almalı, onu etdiklərinə görə cəzalandırmalıdır. Eyni zamanda bu gün Ukrayna yenidən və daha güclü dirəniş nümayiş etdirməlidir. 1 milyon ukraynalı cəbhəyə axın etməlidir. Çünki onsuz da bugünkü nəsil həyatını və yaşayışını gələcək nəsillər üçün qurban verib”. Bunu Musavat.com-a açıqlamasında Ukraynadakı diasporumuzun fəal nümayəndələrindən biri Yalçın Qəhrəmanoğlu bildirib. O qeyd edib ki, bu gün inkişaf etmiş Qərb dövlətləri də eyni yolu keçib: “Ötən əsrin 1960-70-ci illərində Avropanı bürüyən şəkər qıtlığı zamanı Ukrayna Norveçə yardım edirdi. Ukraynada şəkər bolluğunda mürəbbələr hazırlananda Norveçdə şəkər insanlar üçün xüsusi bir nemət idi. Bu gün də Norveç Ukraynaya yardım edir. Günün birində Ukrayna da Norveç kimi azad və inkişaf etmiş dövlətə çevriləcək”. Yalçın Qəhrəmanoğlu qələbəyə inandığını vurğulayıb: “Ukraynalıları heç kim məğlub edə bilməz. Doğrudur, çətinliklər var və olacaq. Qurbanlar verilir. Əminəm ki, ukraynalılar da məqamı çatanda biz azərbaycanlılar kimi torpaqlarını azad edəcəklər. Bu millət, xalq “dünyanı idarə edirlər” deyə təqdim olunan iki super dövlət mifini dağıtdı. Gücünü ortaya qoydu və bu gün də əzmlə həm hərbi, həm beynəlxalq siyasi cəbhədə savaşır. Səlcuq hökmdarı Alparslanın dediyi kimi: “Qələbə inananlarındır” Slava Ukraine!”

PKK terror təşkilatının yaxın bir ay ərzində qurultay keçirəcəyi və özünü buraxacağı gözlənilir. Sozcu.az “Sabah”a istinadən xəbər verir ki, qurultayın İraqın Süleymaniyyə və ya Ərbil şəhərlərində keçiriləcəyi ehtimal edilir. İclasda təşkilatın xeyli sayda üzvü iştirak edəcək. Qurultayın keçiriləcəyi yerdə təhlükəsizliyi İraq təmin edəcək. Qeyd edilir ki, terror təşkilatının narkotik vasitələr, silah və insan alverindən 40 milyard dollar məbləğində sərvəti var. PKK-nın bəzi üzvlərinin bu qazancdan əl çəkmək istəmədikləri üçün silahlarını yerə qoymaq məsələsində müqavimət göstərə biləcəyi güman edilir.  Eyni zamanda bildirilir ki, təşkilat ləğv olunandan sonra silahlar yığılacaq. Bunun üçün xüsusi mexanizmin yaradılması gözlənilir. Terrorçuların Suriya qanadının silahları təslim etməsi xüsusilə əhəmiyyətlidir. Qeyd edək ki, PKK terror təşkilatının həbsdə olan lideri Abdullah Öcalan fevralın 27-də tərəfdarlarına təslim olmaqla bağlı çağırış edib.

ABŞ Prezidenti Donald Trampın Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq edəcəyi ilə bağlı təhdidləri yalandır. Bunu həm Tramp özü, həm də Rusiya lideri Vladimir Putin bilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ prezidentinin sabiq milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton CNN-ə müsahibəsində deyib. “Tramp Rusiyaya qarşı yeni təhdidləri Zelenski və ukraynalılar haqqında dedikləri fonunda, bir növ, tarazlıq nümayiş etdirməyə çalışmaq üçün səsləndirdi”, - o bildirib. Yeni sanksiyaların tətbiqinin mümkünlüyündən danışan Bolton vurğulayıb ki, Moskva uzun müddətdir bütün məhdudiyyətlərdən uğurla yan keçir: “Düşünürəm ki, Putin bu təhlükənin tamamilə mənasız olduğunu çox yaxşı başa düşür”.

Yevlaxda üzərinə daş hasar uçan 20 yaşlı qız ölüb. Sozcu.az APA-ya istinadən xəbər verir ki, hadisə şəhərin "İnternat məktəbi" adlanan ərazisində qeydə alınıb. Hadisə nəticəsində 2005-ci il təvəllüdlü Nərmin Rafiq qızı Hüseynova aldığı xəsarətlərdən ölüb. Faktla bağlı Yevlax Rayon Prokurorluğunda araşdırma aparılır.

Alimlər Günəşdə baş verən partlayışların və geomaqnit qasırğalarının Yerə təsiri barədə müxtəlif ehtimallar irəli sürür və bu istiqamətdə elmi tədqiqatlar aparırlar. Bəzi araşdırmalar bu hadisələrin planetimizdə geodinamik proseslərə müəyyən dərəcədə təsir edə biləcəyini göstərsə də, bu əlaqənin nə dərəcədə güclü olduğu və zəlzələlərə birbaşa təsir edib-etmədiyi hələ dəqiq sübut olunmayıb. Əgər Günəş aktivliyinin Yer kürəsindəki təbii fəlakətlərə səbəb olduğu ehtimal edilirsə, bu, elmi fakt kimi qəbul edilə bilərmi? Günəşdə baş verən dəyişikliklərin zəlzələ riskini artırdığı doğrudurmu? Geologiya və Geofizika İnstitutunun şöbə müdiri Qulam Babayev bu mövzu haqda Yenisabah.az-a danışıb: “Günəşdə baş verən partlayışlar və geomaqnit qasırğaları təbii olaraq Yer səthinə müəyyən təsir göstərir. Bu istiqamətdə müxtəlif elmi tədqiqatlar aparılır. Bəzi mütəxəssislər Günəşdəki bu cür hadisələrin planetimizdəki təbii fəlakətlərə təsir edə biləcəyini ehtimal edirlər. Məsələn, geodinamik proseslərdə millimetr səviyyəsində dəyişikliklər müşahidə oluna bilər. Əgər hansısa seysmik ocaqda aktivlik yaranırsa, geomaqnit qasırğası bu prosesi daha da sürətləndirə bilər”.  Q.Babayev vurğulayıb ki, zəlzələ ilə bağlı öncədən dəqiq məlumat əldə etmək mümkün deyil: “Bununla belə, bu ehtimalları sübuta yetirilmiş fakt kimi deyil, fərziyyə kimi qəbul etmək daha məqsədəuyğundur. Günəş aktivliyi ilə zəlzələlər arasında əlaqə ola biləcəyini demək mümkündür, lakin onların birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsinə malik olduğunu iddia etmək elmi baxımdan hələlik əsaslandırılmayıb. Başqa sözlə, Günəşdə aktivlik artdıqdan sonra mütləq şəkildə zəlzələ baş verəcəyini gözləmək doğru olmaz.  Bu sahədə araşdırmalar davam edir, süni intellektin tətbiqi üzərində iş aparılır. Lakin zəlzələnin konkret başvermə yeri, maqnitudası və dərinliyi barədə əvvəlcədən dəqiq proqnoz vermək hələlik mümkün deyil”.

500 gündən çoxdur ki, Bakıda həbsdə olan qondarma “Dağlıq Qarabağ Respublikası”ın “keçmiş dövlət naziri” Ruben Vardanyan Cənubi Qafqazda həqiqi birgəyaşayış üçün zəmin yaradacaq, ləyaqətə söykənəcək fundamental bəşəri dəyərlərə əsaslanan sülhün tərəfdarıdır. “Public Radio of Armenia”da gedən xəbərdə belə deyilir. Həmin xəbərin davamını təqdim edirik: “Vardanyan ailəsi vasitəsilə Bakı təcridxanasından audiomüraciət göndərərək, telefon danışığının lentə alınmasını və ictimaiyyətə çatdırılmasını xahiş edib. O, “həqiqi, sabit, uzunmüddətli sülhə – təkcə kağız üzərində deyil, davamlı və bütün insanlar tərəfindən riayət olunan sülhə” çağırır. Vardanyan dəstəyə görə hər kəsə təşəkkür edir, səhhəti barədə danışır, yaxınlarından üzr istəyir. O, keçdiyi yoldan söhbət açır, aclıq aksiyasının məhkəməyə etiraz olduğunu bildirir, hüquqi prosesin qanun çərçivəsində aparılmasını tələb edir. Ruben Vardanyan məhkəməni bütün ermənilərə qarşı iş kimi səciyyələndirir və xəbərdarlıq edir ki, Azərbaycan bununla dayanmayacaq. O, incitdiyi hər kəsdən bağışlanmasını arzulayır və “Dağlıq Qarabağ”da edə bilmədiklərinə görə üzr istəyir. Ruben Vardanyan Artsax xalqına minnətdarlığını bildirir və regionda əldə olunan nailiyyətləri etiraf edir. O, insanları pisliyi yaymamağa çağırır. Bunun iğtişaşlara və millətlərarası qarşıdurmalara səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edir. O, həmçinin bəzi azərbaycanlılara humanist rəftarlarına görə təşəkkür edir. Vardanyan davamlı sülhün bərqərar olacağına və Ermənistanda millətin gələcəyini düşünən elitanın meydana çıxacağına ümid etdiyini bildirir. Vardanyan erməniləri müsbət dəyərlərə sadiq olmağa çağırır, özü ilə barışdığı üçün həbsxanada da xoşbəxt olduğunu bildirir və hər kəsi ümidsizliyə qapılmaqdan çəkindirir, bunu ən böyük günah adlandırır”. Bugünlərdə Bakıda keçirilən məhkəmədə Ruben Vardanyanın votsap yazışmaları gündəmə gəldi. Onun terrorçu dəstlərlə əlaqələri üzə çıxdı. Əminliklə demək olar ki, məhz bu amil Ruben Vardanyanı yenidən humanizmə tərəf yönləndirib, sülhə çağırış etməyə əsas yaradıb. Ruben Vardanyan başa düşüb ki, vəziyyət son dərəcə acınacaqlıdır. Ancaq bu vəziyyətdən uduşla da çıxmaq olar. Bunun üçün isə rəsmi Bakı ilə bəribaşdan anlaşmaq lazımdır... Elbəyi Həsənli, Sürix

ABŞ Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin sülh yolu ilə nizamlanmasında irəliləyişə nail olmaq üçün zəruri olacağı təqdirdə tərəddüd etmədən Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olacaq. Sozcu.az “Bloomberg” agentliyinə istinadən xəbər verir ki, bunu ABŞ-nin Maliyyə Nazirliyinin rəhbəri Skott Bessent deyib. “Hazırkı administrasiya sanksiyaları saxladı və əgər bu, sülh danışıqlarına təsir göstərməyə kömək edərsə, heç bir şeydən çəkinməyəcək”, - o deyib. Nazir bildirib ki, ABŞ Prezidenti Donald Trampın göstərişi ilə dərhal, maksimum effekt əldə etmək üçün sanksiyalardan açıq və aqressiv şəkildə istifadə olunacaq”. Bessentin sözlərinə görə, ABŞ bununla belə məhdudlaşdırıcı tədbirlərin nəzərdə tutulan məqsədlərinə çatmasını təmin etmək üçün tətbiq olunan məhdudiyyətləri diqqətlə izləyəcək.