Gündəm

Sosial şəbəkələrdə SSRİ bayrağı qaldıraraq yürüşə cəhd etməklə təqsirləndirilən İbrahim Əsədli barədə bəzi faktlar məlum olub. Sozcu.az Oxu.az-a istinadən xəbər verir ki, İ.Əsədli həkim-onkoloqdur və bir müddət əvvəl xoşagəlməz hallarla gündəmə gəlib. Belə ki, İ.Əsədli ötən ilin fevral ayında işlədiyi "Loğmed" klinikasındakı kabinetində sevgilisi ilə birlikdə olarkən həyat yoldaşı onları yaxalamışdı. Həkim-onkoloq həmin vaxt yanında olan Aynur adlı sevgilisi ilə birləşib həyat yoldaşına şiddət göstərmişdi. Hadisə ilə bağlı İ.Əsədlinin zərərçəkmiş həyat yoldaşı polisə müraciət etmişdi.

Əsrlər boyu bölgənin təbii sərvətlərinin, iqtisadi həyatının və ekoloji tarazlığının əsas dayağı olan Xəzər dənizi bu gün böyük təhlükə ilə üz-üzədir. Son illər müşahidə olunan sürətli səviyyə enməsi təkcə Azərbaycan üçün deyil, bütün Xəzəryanı ölkələr üçün ciddi xəbərdarlıq siqnalına çevrilib. Araşdırmalar göstərir ki, Xəzərin səviyyəsində dəyişikliklər tarix boyu baş verib, lakin indiki geri çəkilmə miqyası və sürəti narahatlıq doğuracaq qədər böyükdür. İqlim dəyişikliyi, yağıntıların azalması, onu qidalandıran çayların qarşısının bəndlərlə kəsilməsi, sənaye məqsədilə nəzarətsiz su götürülməsi və digər amillər Xəzərin taleyini daha da ağırlaşdırır. Artıq bəzi proqnozlarda bildirildiyinə görə, qarşıdakı 20-30-50 il ərzində dənizin əhəmiyyətli hissəsi yox ola, sahil xətti yüzlərlə kilometr geri çəkilə bilər. Modern.az-a açıqlamasında Akademik Həsən Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun Xəzər dənizinin Hidrometeorologiya şöbəsinin müdiri Səid Səfərov qeyd edib ki, hazırkı şəraitdə həm Xəzər dənizinin səviyyə dəyişmələrinin müasir vəziyyəti, eləcə də hidrodinamik iqlim modellərinə əsasən aparılan tədqiqatlar göstərir ki, əsrin sonuna qədər temperaturun artması və antropogen amillərin güclənməsi davam edərsə, Xəzərin səviyyəsinin xeyli aşağı düşməsi gözlənilir. “Müxtəlif ssenarilərə görə, əgər Paris Sazişinə riayət olunarsa, səviyyə 8-9 metr, əgər heç bir məhdudiyyət tətbiq edilməzsə, bəzi proqnozlara əsasən 18 metr, hətta 20-21 metrədək aşağı düşə bilər. Bu isə müxtəlif ərazilərdə fərqli təsirlər yaradacaq. Məsələn, Xəzərin Azərbaycan sahillərində dəniz təxminən 20-30 kilometr geri çəkilə, quruya bilər. Yəni bu gün Bakı bulvarından dənizi gördüyümüz halda, proses bu templə davam edərsə, gələcəkdə bulvardan dənizi görmək üçün çox uzun məsafə qət etmək lazım gələ bilər. Bu isə, təbii ki, ciddi narahatlıq doğurur”. Müsahibimiz bildirib ki, sözügedən vəziyyət yalnız iqlim dəyişmələrinin indiki sürətlə davam etməsi və antropogen təsirlərin artması halında mümkün ola bilər: “Son illər təsərrüfat və suvarma məqsədləri üçün götürülən suyun həcmi artır və bu da Xəzərə tökülən çayların gətirdiyi suyun azalmasına səbəb olur. Digər tərəfdən, temperaturun yüksəlməsi dənizdə buxarlanmanı artırır. Üçüncü bir amil də son tədqiqatlarla müəyyənləşdirilib. Bundan əlavə, külək rejiminin dəyişməsi də Xəzərin səviyyə dəyişmələrinə buxarlanma yolu ilə ciddi təsir göstərir”. O, həmçinin vurğulayıb ki, bu proseslər indiki templə davam edərsə, Xəzəri və sahilyanı ölkələri böyük təhlükə gözləyir: “Əgər Xəzəryanı dövlətlərin və bütövlükdə dünya ölkələrinin birgə səyi ilə qlobal istiləşmənin qarşısı alınarsa və çaylar üzərində antropogen təsirlər azaldılarsa, verilən proqnozlar müəyyən qədər yumşala bilər. Əks halda, bu laqeydlik çox ciddi və mənfi nəticələrə gətirib çıxara bilər”,- deyə S.Səfərov fikrini yekunlaşdırıb.

Ukrayna Silahlı Qüvvələri Rostov vilayətinə kütləvi zərbələr endirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə vilayətin qubernator əvəzi Yuri Slyusar məlumat yayıb. "Hücum nəticəsində Taqanroqda 3 nəfər həlak olub. Daha 10 sakin müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb. Çoxmənzilli və fərdi yaşayış evləri, yerli kollec, uşaq bağçası, avtomobillər və ən azı iki sənaye müəssisəsi zərər görüb", - o bildirib.

“İki-üç gün öncə ərazidə aparılan qazma işləri zamanı qaz xətti zədələnmişdi. Həmin hissəyə calaq qoyuldu. Ola bilsin, düzgün calanmayıb və sızma olub”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri partlayış baş verən “AFEN Plaza” biznes mərkəzinin komendantı Amil Bağırov açıqlamasında deyib. O ehtimal edir ki, calaq düzgün edilmədiyi üçün qaz sızması baş verib: “Buna görə də işçi gəlib işığı yandıran zaman partlayış baş verib”. Komendantın sözlərinə görə, yaralananlar arasında həyati təhlükəsi olan yoxdur: “Yaralananların xəsarəti çox da ciddi deyil. Hadisə baş verəndə burada idim, partlayış səsini eşitdim”.

Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski və ABŞ Prezidenti Donald Tramp görüşənə qədər heç bir razılaşma olmayacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Röyters” Ağ Ev rəsmisinə istinadla məlumat yayıb. “Zelenski və Tramp görüş zamanı Ukrayna üçün sülh planını ilə bağlı yekun razılaşma əldə edəcək”, - məlumatda qeyd olunub.

Dünən Mingəçevirdə şagirdin ölümü ilə nəticələnən hadisə haqda yeni təfərrüat məlum olub. Sozcu.az Teleqraf-a istinadla xəbər verir ki, bıçaqlanaraq qətlə yetirilən 2008-ci il təvəllüdlü Elman Etibar oğlu Sarıyev əvvəllər şəhərin 1 saylı orta məktəbində təhsil alıb. O, 10-cu sinifdən etibarən 17 saylı orta məktəbə köçürülüb. Elman ailədə iki qardaşdan biri olub. Hadisəni törətməkdə şübhəli bilinən Cavidan Əliyev isə 6 saylı orta məktəbin 9-cu sinif şagirdidir. Onun anasının müəllimə olduğu bildirilir. Hadisənin başvermə səbəbi ilə bağlı müxtəlif versiyalar səsləndirilir. İlkin məlumatlara görə, hadisədən bir qədər əvvəl tərəflərin çayxanada bir yerdə olduqları deyilir.

Braziliyanın sabiq prezidenti Jair Bolsonaro federal polis tərəfindən evində həbs edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə xarici mətbuat məlumat yayıb. Bildirilib ki, həbs Ali Federal Məhkəmə tərəfindən sanksiyalaşdırılıb və qabaqlayıcı xarakter daşıyır. Qeyd edək ki, dövlət çevrilişi işi üzrə 27 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş keçmiş prezident buna qədər şərti azadlıqda – ev dustaqlığında idi.

Azərbaycanda dövlət aparatının böyüməsi və idarəetmə mexanizminin səmərəliliyi son illərdə ən çox müzakirə edilən məsələlərdəndir. Dövlət idarəçiliyinin yenilənməsi və müasirləşdirilməsi artıq dövrün obyektiv tələbidir. Ötən illərdə bu istiqamətdə xeyli işlər həyata keçirilib və optimallaşdırma nəticəsində həm dövlətin yükü azalıb, həm də lazımsız xərclərdən qənaət edilib. Ancaq sürətlə dəyişən iqtisadi-regional mühit, rəqəmsal transformasiya və dövlət xidmətlərinə artan gözləntilər idarəetmə mexanizmlərinin daha yeni mərhələyə keçməsini zəruri edir. Müasir dövlət modeli çevik qərarvermə, səmərəli resurs bölüşdürməsi və vətəndaş məmnunluğunu prioritetə alan struktur tələb edir. Hazırkı idarəetmə sistemində müxtəlif nazirliklər, komitələr, agentliklər və publik hüquqi şəxslər geniş spektrdə fəaliyyət göstərir. Bu qurumlar uzun illər ərzində formalaşmış inzibati mexanizmin tərkib hissəsinə çevrilib. Lakin qlobal təcrübə göstərir ki, dövlət aparatının yığcamlaşdırılması, paralel funksiyaların optimallaşdırılması və strukturun sadələşdirilməsi idarəçiliyin daha çevik olmasına, qərarların daha operativ şəkildə icrasına şərait yaradır. Qeyd edək ki, hazırda ölkədə 17 nazirlik fəaliyyət göstərir. Bundan başqa 7 komitə, bir neçə dövlət xidməti, agentlik, xidmətlər və onlarla publik hüquqi şəxs var. Dövlət qurumlarının fəaliyyət istiqamətlərinə yenidən baxılması, funksional yanaşmanın gücləndirilməsi və strukturun dövrün çağırışlarına uyğunlaşdırılması islahat gündəminin əsas mövzularından biridir. Təsadüfi deyil ki, ötən aylarda mətbuatda da islahatların başlayacağı, bir sıra qurumların ləğv ediləcəyi və birləşdiriləcəyi barədə xəbərlər yayılıb. Təklif olunan islahatlardan biri Dövlət Gömrük Komitəsinin və Dövlət Vergi Xidmətinin Maliyyə Nazirliyinin tərkibində birləşdirilməsidir. Bu praktika dünyanın bir çox ölkəsində tətbiq olunan müasir fiskal modeldir. Bu yanaşma gəlirlərin vahid mərkəzdən idarə edilməsinə, vergi və gömrük məlumat bazalarının inteqrasiyasına və büdcə planlamasının daha dəqiq aparılmasına imkan verir. Eyni zamanda, sahibkarların dövlətlə işləməsini sadələşdirir, paralel inzibati prosedurları aradan qaldırır və fiskal nəzarətin şəffaflığını artırır. Bu birləşmə, ümumilikdə, dövlətin gəlir siyasətini daha çevik və səmərəli edə bilər. Fövqəladə Hallar Nazirliyinin strukturunun optimallaşdırılaraq icra yönümlü dövlət xidmətinə çevrilməsi ilə bağlı təkliflər də son illər müzakirələrdə tez-tez səslənir. Ekspertlər bildirirlər ki, qurumun əsas funksiyaları, yəni yanğınsöndürmə, axtarış-xilasetmə, fövqəladə halların idarə olunması daha çox operativ icra xarakteri daşıdığından, nazirlik statusunun saxlanması əlavə inzibati yük yaradır. Bu model xidmətin çevikliyini artıra, qərarların qəbulunu sürətləndirə və resursların daha məqsədyönlü istifadəsinə şərait yarada bilər. Səhiyyə Nazirliyinin, səhiyyə ilə bağlı digər dövlət qurumlarının sosial blok üzrə vahid idarəetmə mexanizminin formalaşdırılması məqsədilə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə Nazirliyinə birləşdirilməsi və yeni ad altında fəaliyyət göstərməsi ilə bağlı fikirlər də son dövrlər müzakirələrdə geniş yer tutur. Sosial müdafiə, səhiyyə xidmətləri və həssas qruplarla bağlı siyasətin eyni mərkəzdən idarə olunması daha sistemli yanaşma yarada, paralel icra mexanizmlərini azaltmaqla vətəndaş müraciətlərini sadələşdirə bilər. Bu birləşmə “vahid sosial siyasət” modelinin qurulmasına və resursların daha effektiv bölüşdürülməsinə imkan verə bilər. Eyni yanaşma mədəniyyət və idman sahələrində də keçərlidir. Mədəniyyət, Gənclər və İdman Nazirliklərinin bir çətir altında birləşdirilməsi həm büdcə xərclərini azalda, həm də idarəçilik funksiyalarını asanlaşdıra bilər. Energetika və İqtisadiyyat nazirliklərinin birləşdirilməsi iqtisadi siyasətin vahid strateji mərkəzdən idarə olunmasını təmin edə, Kənd Təsərrüfatı və Ekologiya və Təbii Sərvətlər nazirliklərinin birləşdirilməsi isə torpaq, su ehtiyatları, meşə fondu, təbiətdən istifadə kimi sahələrdə daha balanslı idarəetmə yarada bilər. Hazırda Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin AZCON-nun tərkibində olmaması ciddi maraq və heyrət doğuran məsələdir. Bu qurumun niyə Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində deyil, sualına cavab vermək asan deyil. Dövlət komitələri, agentliklərin perspektivdə gözlənilən islahatların hədəfində olması isə qaçılmaz görünür. Müzakirə olunan struktur dəyişiklikləri dövlət aparatının daha müasir, çevik və funksional modelə uyğunlaşdırılması istiqamətində atıla biləcək addımlar hesab edilir. Bu təkliflər əsasən Azərbaycanda nazirliklərin sayı 13-ə enə bilər. Qurumların birləşdirilməsi, paralel funksiyaların azaldılması və idarəetmənin sadələşdirilməsi həm resursların daha səmərəli istifadəsinə, həm də xidmətlərin və qərarvermənin sürətlənməsinə imkan yarada bilər. Bu cür yanaşma gələcəkdə dövlət idarəçiliyinin modern standartlara uyğun inkişafı üçün yeni imkanlar açır və idarəetmədə daha sistemli yanaşmanın formalaşmasına şərait yaradır. İstəsək də, istəməsək də dünya boyunca yaranan maliyyə böhranı, yeni yanaşmalar bu islahatları qaçılmaz edəcək.MODERN)

Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Mirəli Seyidov küçəsində çoxmərtəbəli yaşayış binasında yanğın nəticəsində ölənlərin ikisinin kimliyi məlum olub. Sozcu.az Report-a istinadən xəbər verir ki, onlar - 2018-ci il təvəllüdlü Arzu Əli qızı Qənbərli və 1983-cü il təvəllüdlü Samir Kamal oğlu Məmmədovdur. Qeyd edək ki, yanğın nəticəsində 3 nəfər ölüb, təcili tibbi yardım briqadası tərəfindən 15 nəfərə ilkin tibbi xidmət göstərilib və tüstüdən zəhərlənmə diaqnozu ilə Kliniki Tibbi Mərkəzə hospitalizasiya olunub. Ümumilikdə 20 nəfər Kliniki Tibbi Mərkəzə hospitalizasiya olunub, onlara zəruri tibbi xidmətlərin göstərilməsi davam etdirilir.

21 noyabr Ukraynanın Müstəqilliyi günüdür.  Sozcu.az Ukrayna mediasına istinadən yazır ki, Prezident Volodimir Zelenski bu günlə əlaqədar şəhidlərin xatirəsini yad edib. O çıxışında qeyd edib ki, Rusiya ilə qonşuluq şəraitində azadlıq və demokratik dəyərləri qorumaq çətindir. “Bununla belə, Ukrayna xalqı mübarizəsini davam etdirir, təslim olmayacaq. Ukraynanın yaşaması və inkişafı üçün biz tarixi idarə edəcəyik”.

ABŞ-ın sülh planına Ukraynaya NATO üzvlərinin verdiyi təhlükəsizlik zəmanətlərinə bənzər zəmanətlərin verilməsi daxildir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Axios” nəşri əldə etdiyi sənədə istinadla məlumat yayıb. “ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ukrayna planına NATO Nizamnaməsinin 5-ci maddəsi əsasında hazırlanmış təhlükəsizlik zəmanətləri daxildir. Layihəyə əsasən, ABŞ və onun Avropa müttəfiqləri Ukraynaya hücumu bütün transatlantik icmaya hücum kimi qəbul etmək və münaqişə baş verərsə, onu müdafiə etmək məcburiyyətində qalacaq”, - məlumatda deyilib. Adı açıqlanmayan bir məmur isə nəşrə bildirib ki, ABŞ administrasiyası planın bu bəndini Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskinin böyük qələbəsi kimi qiymətləndirir.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp keçmiş vitse-prezident Dik Çeyninin cümə axşamı baş tutacaq dəfn mərasiminə dəvət almayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Axios” məlumat yayıb. “ABŞ prezidentləri adətən keçmiş dövlət başçılarının və vitse-prezidentlərin dəfn mərasimlərində iştirak edirlər, lakin Corc Buş administrasiyasının sabiq vitse-prezidenti əvvəlcə Trampa dəstək versə də, 6 yanvar 2021-ci il Kapitol basqınından sonra bu münasibət pozulmuşdu”, - məlumatda bildirilib. Qeyd edək ki, ABŞ-ın keçmiş vitse-prezidenti Dik Çeyni noyabrın 4-də 84 yaşında vəfat edib.