Gündəm

Rusiyada yaşayan miqrantların müharibəyə cəlb edilməsi ilə bağlı yayılan iddialar son günlərdə cəmiyyətin diqqət mərkəzindədir. Bu barədə yayılan xəbərləri həmin ölkədə yaşayanlar da təsdiqləməyə başlayıblar. Həmin şəxslərin arasında azərbaycanlıların olduğu da bildirilir. Sozcu.az xəbər verir ki, siyasi analitiklər bu vəziyyəti müxtəlif aspektlərdən şərh edirlər. Onların fikrincə, Rusiya hakimiyyəti miqrantların müharibəyə cəlb edilməsini bir neçə səbəblə əsaslandırır. Birinci səbəb kimi, sonradan Rusiya vətəndaşlığını alan şəxslərin bu ölkə üçün hərbi xidmət keçməyə borclu olduqları iddiası göstərilir. Rusiya rəsmiləri bu addımı, qanun çərçivəsində atılmış kimi təqdim etməyə çalışır, halbuki bu, bir çox beynəlxalq hüquq mütəxəssisi tərəfindən tənqid olunur. Digər bir səbəb isə Rusiya ordusunun Ukraynada ağır itkilər verməsidir. Müharibənin gedişində meydana çıxan əsgər çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün miqrantların müharibəyə cəlb edilməsi bir növ "ehtiyat resurs" kimi qiymətləndirilir. Bu, xüsusilə döyüş təcrübəsi olmayan və maddi çətinliklər içində yaşayan miqrantlar üçün ciddi sosial və hüquqi problemlər yaradır. Bundan əlavə, ekspertlər bu qərarın siyasi və sosial səbəblərini də vurğulayırlar. Belə ki, son illərdə Rusiyada miqrantlara qarşı xalq arasında ciddi narazılıq və düşmənçilik hissləri artıb. Hökumət bu narazılığı aradan qaldırmaq üçün miqrantları müharibəyə göndərməklə iki məqsədə nail olmağa çalışır: bir tərəfdən ordu sıralarını doldurmaq, digər tərəfdən isə yerli vətəndaşların miqrantlara qarşı mənfi münasibətini dəyişmək. Lakin bu addımın miqrant cəmiyyətlərində ciddi narahatlıq yaratdığı da müşahidə olunur. Bir çox miqrant ailəsi yaxınlarının zorla cəbhəyə göndəriləcəyi ilə bağlı qorxu içindədir. Xüsusilə, azərbaycanlı miqrantlar arasında yayılan narahatlıq artmaqda davam edir. Onlar müharibəyə cəlb edilməkdən qorunmaq üçün müxtəlif yollar axtarırlar. Bəziləri ölkəni tərk etmək barədə düşünür, digərləri isə vəziyyətə hüquqi yolla müdaxilə etməyə çalışır. Məsələ beynəlxalq ictimaiyyətin də diqqətini cəlb edib. İnsan hüquqları təşkilatları Rusiyada miqrantların vəziyyətini yaxından izləyir və bu mövzuda geniş hesabatlar hazırlayır. Onlar miqrantların məcburi şəkildə müharibəyə cəlb edilməsinin beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu vurğulayırlar. Ümumilikdə, miqrantların müharibəyə cəlb edilməsi məsələsi Rusiya daxilində sosial və siyasi gərginliyi daha da artırıb. Bu vəziyyətin uzunmüddətli nəticələrinin nələr olacağı hələ ki məlum deyil, lakin bu qərar həm miqrantlar, həm də Rusiya cəmiyyəti üçün ciddi sınaqlara səbəb ola bilər.yenisabah)

Avropalılar Trampın gəlişi ilə öz rollarını oynamalıdırlar. Avropa güclü və suveren olmalıdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Fransa Prezidenti Emmanuel Makron deyib. Makron addım atmağın lazım olduğunu qeyd edib: “Daha çox cəsarət və müstəqillik daxil olduğumuz dövrə yeganə cavabdır”.

Ermənistan dövləti və onun silahlı qüvvələri, o cümlədən Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində yaradılmış qondarma “Dağlıq Qarabağ respublikası” və onun qanunsuz silahlı birləşmələri tərəfindən Azərbaycana və Azərbaycan xalqına qarşı sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri, o cümlədən təcavüzkar müharibə aparma, soyqırımı, əhalini məcburi köçürmə, təqib, işgəncə, hərbi soyğunçuluq və digər qanunsuz əməllərə dair cinayət işi üzrə məhkəmənin növbəti iclası başlayıb. Sozcu.az apa-ya istinadla xəbər verir ki, Bakı Məhkəmə Kompleksində Bakı Hərbi Məhkəməsinin hakimi Zeynal Ağayevin sədrliyi ilə məhkəmənin hazırlıq iclası davam etdirilir. Ermənistan dövləti və onun silahlı qüvvələri, o cümlədən Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində yaradılmış qondarma “Dağlıq Qarabağ respublikası” və onun qanunsuz silahlı birləşmələri tərəfindən Azərbaycana və Azərbaycan xalqına qarşı sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri, o cümlədən təcavüzkar müharibə aparma, soyqırımı, əhalini məcburi köçürmə, təqib, işgəncə, hərbi soyğunçuluq və digər qanunsuz əməllərə dair cinayət işi üzrə bu gün məhkəmənin növbəti iclası keçiriləcək. APA xəbər verir ki, Bakı Məhkəmə Kompleksində Bakı Hərbi Məhkəməsinin hakimi Zeynal Ağayevin sədrliyi ilə məhkəmənin hazırlıq iclası davam etdiriləcək. Məhkəmənin hazırlıq iclası yanvarın 17-də başlayıb. Təqsirləndirilən şəxslər erməni dilində tərcüməçilərlə, müdafiə üçün vəkillərlə təmin edilib. Məhkəmədə dövlət ittihamını 6 prokuror, Azərbaycan dövləti adından zərərçəkmiş qismində isə Nazirlər Kabineti Aparatının rəhbəri Rüfət Məmmədov iştirak edib. Cinayət işi üzrə 531 mindən çox zərərçəkmiş və onların nümayəndələri var. Xatırladaq ki, Ermənistan Respublikası və onun silahlı qüvvələri, o cümlədən Ermənistanın yaratdığı qanunsuz "Dağlıq Qarabağ respublikası" və onun qanunsuz silahlı birləşmələr tərəfindən törədilən cinayətlərdə ittiham olunan 15 nəfər - Harutyunyan Arayik Vladimiri, Qukasyan Arkadi Arşaviri, Sahakyan Bako Sahaki, İşxanyan Davit Rubeni, Manukyan David Azatini, Babayan Davit Klimi, Mnatsakanyan Levon Henrikoviç, Beglaryan Vasili İvani, Qazaryan Erik Roberti, Allahverdiyan Davit Nelsoni, Stepanyan Qurgen Homeri, Balayan Levon Romiki, Babayan Madat Arakeloviç, Martirosyan Qarik Qriqori, Paşayan Melikset Vladimiriyə qarşı Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 100 (təcavüzkar müharibəni planlaşdırma, hazırlama, başlama və aparma), 102 (beynəlxalq müdafiədən istifadə edən şəxslərə və ya təşkilatlara hücum etmə), 103 (soyqırımı), 105 (əhalini məhvetmə), 106 (köləlik), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 109 (təqib), 110 (insanları zorakılıqla yoxa çıxarma), 112 (beynəlxalq hüquq normalarına zidd azadlıqdan məhrumetmə), 113 (işgəncə), 114 (muzdluluq), 115 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 116 (silahlı münaqişə zamanı beynəlxalq humanitar hüquq normalarını pozma), 118 (hərbi soyğunçuluq), 120 (qəsdən adam öldürmə), 192 (qanunsuz sahibkarlıq), 214 (terrorçuluq), 214-1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə), 218 (cinayətkar birlik (təşkilat) yaratma), 228 (qanunsuz olaraq silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə), 270-1 (aviasiya təhlükəsizliyinə təhdid yaradan əməllər), 277 (dövlət xadiminin və ya ictimai xadimin həyatına sui-qəsd etmə), 278 (hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və onu zorla saxlama, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirmə), 279-cu (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və qrupları yaratma) və digər maddələri ilə ittiham olunurlar. Ermənistan vətəndaşı olan, Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin işgəncə, muzdluluq, müharibə qanunlarını və adətlərini pozma, terrorçuluq, terrorçuluğu maliyyələşdirmə və digər maddələrlə təqsirləndirilən Ruben Vardanyanın məhkəmə prosesinin hazırlıq iclası yanvarın 27-də davam edəcək. Ruben Vardanyan özünün seçdiyi müdafiəçi və rus dilinə tərcüməçi ilə təmin olunub. İbtidai istintaq zamanı R.Vardanyana bildiyi dildə cinayət işi materialları ilə tanış olub öz müdafiəsinə hazırlaşmaq üçün kifayət qədər vaxt verilsə də, məhkəmə təqsirləndirilən şəxsin xahişini nəzərə alaraq vəsatətin təmin olunması barədə qərar qəbul edib və ona iş materialları ilə tanış olmaq üçün əlavə 10 gün vaxt verib. Xatırladaq ki, Ruben Vardanyan Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 100 (təcavüzkar müharibəni planlaşdırma, aparma), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 109 (təqib), 112 (beynəlxalq hüquq normalarına zidd azadlıqdan məhrum etmə), 113 (işgəncə), 114 (muzdluluq), 115 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 116 (silahlı münaqişə zamanı beynəlxalq humanitar hüquq normalarını pozma), 214 (terrorçuluq), 214-1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə) əməllərinin törədilməsində təqsirləndirilib. Həmçinin, o, həmin məcəllənin 218 (cinayətkar birlik (təşkilat) yaratma), 228 (qanunsuz olaraq silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə), 270-1 (aviasiya təhlükəsizliyinə təhdid yaradan əməllər), 278 (hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və onu zorla saxlama, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirmə), 279 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və qrupları yaratma), 318-ci (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) və digər maddələrində nəzərdə tutulan əməllərin törədilməsində ittiham olunur.

ABŞ ərazisini genişləndirməyə və Marsı tədqiq etməyə çalışacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ-nin 47-ci prezidenti kimi and içərək vəzifəsinin icrasına başlayan Donald Tramp dövlət başçısı kimi ilk çıxışında deyib. “Birləşmiş Ştatlar bir daha özünü böyüyən, rifahını artıran, ərazisini genişləndirən, şəhərlər salan, ümidləri ilhamlandıran, amerikalı astronavtları göndərməklə bayrağını Mars planetinə qədər yeni üfüqlərə daşıyan, öz taleyinin ardınca gedən bir dövlət kimi görəcək", - Tramp bildirib.

Artıq iki gündür ki, Bakının supermarketlərində yumurta qıtlığı yaşanır. Sozcu.az xəbər verir ki, cəm iki gün əvvəl 7-8 qəpiyə, bəzi marketlərdə isə hətta 6 qəpiyə satılan yumurta qəhətə çəkilib. Bununla bağlı müxtəlif şayiələr yayılır. Bildirilir ki, anbarlarda saxlama müddətinin bitməsinə az qalmış xeyli yumurta qaldığı üçün onu ucuz qiymətə satıblar. İndi isə iki gündür marketlərə yumurta gətirilmir. Süni yaradılan böhranın məqsədi isə qiyməti qaldırmaqdır. Ehtimal olunur ki, yumurtanın qiyməti 20 qəpiyə qədər bahalaşacaq./publika.az

Ukrayna müharibənin 1061-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 818 740 hərbçi, 9 811 ədəd tank, 20 412 ədəd zirehli döyüş maşını, 22 055 ədəd artilleriya sistemi, 1 262 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 1046 hava hücumundan müdafiə sistemi, 369 ədəd hərbi təyyarə, 331 ədəd helikopter, 34 401 ədəd avtomobil texnikası, 22 615 ədəd PUA, 3051 qanadlı raket, 28 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 3 700 xüsusi avadanlıq itirib.

Hər ölkədə hərbi xidmətə çağırış yaşı, xidmət müddəti və qaydaları fərqlidir. Azərbaycanda hərbi xidmətə çağırış yaşı 18 yaş müəyyən edilib. Zaman-zaman 18 yaşın az olduğu, 20-21 yaşa qədər artırılması ilə bağlı təkliflər irəli sürülür. Məsələn, Türkiyədə hərbi xidmətə çağırış yaşı 21-dir. Bizdə də bu yaşın qaldırılması mümkündürmü? Sozcu.az xəbər verir ki, Globalinfo.az-a danışan Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik Cəlil Xəlilov gələcəkdə bu məsələyə baxıla biləcəyini deyib. Onun sözlərinə görə, bizdə də hərbi xidmətə çağırış yaşının artırılması mümkündür: “Azərbaycanın xidmətkeçmə haqqında öz qanunu var. Onun əsasında 18 yaşlı oğlanlar əsgərliyə çağırılır. Təbii ki, gələcəkdə Azərbaycan artıq peşəkar orduya keçəcək. O zaman isə 18 yaşlı əsgərin xidmətinə demək olar ki, ehtiyac olmayacaq. Çünki bizdə bu gün 22-25 yaşlı gənclər var, hansı ki, onlar çox böyük həvəslə orduda xidmət etmək istəyirlər. Çox güman onlara üstünlük veriləcək. Müharibə bitib, hər şey qaydasındadır. Artıq peşəkar orduya üstünlük vermək lazımdır”.

AZAL-ın təyyarə qəzasında həlak olan təyyarəsinin ekipaj üzvü Milli Qəhrəman Hökumə Əliyevanın ailəsi dələduzların qurbanı olub. H.Əliyevanın atası Cəlil Əliyev faktı təsdiqləyib. C.Əliyevin sözlərinə görə, pulu oğurlayan şəxslər onu Kapitalbankın əməldaşı olduğunu deyərək aldadıb. Milli Qəhrəmanın atası deyib ki, kartdan oğurlanan vəsait H.Əliyevanın vəfatına görə ödənilən sığorta pulu və 40 min manat kompensasiya məbləğindən qalan pul olub. Məsələ ilə əlaqədar “Kapitalbank”-dan Sozcu.az-a bildirilib ki, dələduzluq faktı ilə bağlı araşdırma başladılıb: “Mövzu ilə bağlı araşdırma başlanılıb. Hazırda lazımi tədbirlər görülür. Ən qısa zamanda nəticələrlə bağlı mətubata məlumat veriləcək”. Qeyd edək ki, qəza nəticəsində təyyarədə olan və xəsarət alanların hər birinə 20.000 manat, həlak olanların hər birinin ailəsinə isə 40.000 manat kompensasiya ödənilməsinə qərar verilib.

Bu gün Azərbaycanda hərbi cinayətlərdə ittiham olunan Harutyunyan Arayik Vladimiri, Qukasyan Arkadi Arşaviri, Sahakyan Bako Sahaki, İşxanyan Davit Rubeni, Manukyan David Azatini, Babayan Davit Klimi, Mnatsakanyan Levon Henrikoviç, Beglaryan Vasili İvani, Qazaryan Erik Roberti, Allahverdiyan Davit Nelsoni, Stepanyan Qurgen Homeri, Balayan Levon Romiki, Babayan Madat Arakeloviç, Martirosyan Qarik Qriqori, Paşayan Melikset Vladimirinin və Vardanyan Ruben Karlenoviçin məhkəməsidir. Azərbaycan Respublikasının Baş Prokuroru Kamran Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə qeyd olunan cinayət işləri üzrə dövlət ittihamının müdafiəsini həyata keçirəcək prokurorluq əməkdaşlarından ibarət qrup yaradılıb. Sozcu.az-ın məlumatına görə, məhkəmədə dövlət ittihamını aşağıdakılar müdafiə edir: Baş prokurorun böyük köməkçisi, ədliyyə müşaviri Vüsal Əliyev; Baş prokurorun xüsusi tapşırıqlar üzrə köməkçisi, II dərəcəli hüquqşünas Tuqay Rəhimli; Baş prokurorluğun Dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə idarəsinin Bakı şəhərinin rayon məhkəmələrində dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə şöbəsinin rəisi, ədliyyə müşaviri Nəsir Bayramov; Baş prokurorluğun Dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə idarəsinin Ağır cinayətlər məhkəmələrində dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə şöbəsinin prokuroru, ədliyyə müşaviri Fuad Musayev; Baş prokurorluğun Dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə idarəsinin Ağır cinayətlər məhkəmələrində dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə şöbəsinin böyük prokuror-metodisti, ədliyyə müşaviri Vüsal Abdullayev; Bakı şəhərinin rayon məhkəmələrində dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə şöbəsinin prokuroru, kiçik ədliyyə müşaviri Təranə Məmmədova.

Rusiyanın Stavropol diyarının Predqornı rayon məhkəməsi Rusiya miqrasiya qanunvericiliyini pozan 6 əcnəbiyə qarşı inzibati işlərə baxıb. Sozcu.az yerli mediaya istinadla bildirir ki, onların arasında beş Azərbaycan və bir Özbəkistan vətəndaşı da var. Qeyd olunur ki, miqrantlar ölkədə icazə verilən qalma müddətini keçib və xarici vətəndaşların hüquqi statusu haqqında federal qanunu pozaraq, Rusiya Federasiyasının ərazisini vaxtında tərk etməyiblər. Məhkəmə iclası zamanı bütün təqsirləndirilən şəxslər Rusiya Federasiyasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 18.8-ci maddəsinin 1.1-ci hissəsinin tələblərini pozmaqda təqsirli olduqlarını bildiriblər. Məhkəmə onları cərimələyib və barələrində Rusiyadan deportasiya qərarı çıxarıb. Məhkəmə qərarları hələ qanuni qüvvəyə minməyib.

HƏMAS və İsrail Qəzza zolağında atəşkəs sazişi imzalayıblar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Əl-Ərəbiyyə telekekanalı məlumat yayıb. Kanalın mənbələri qeyd edib ki, bütün tərəflər Qəzza zolağı ilə bağlı sazişi imzalayıblar. Məlumata görə, sənədə yekun düzəlişlər edilib.  Bildirilir ki, İsrail cümə axşamından etibarən Qəzza zolağına hücumları azaltmağa söz verib. Müqavilə üç mərhələdə həyata keçiriləcək. Altı həftə davam edəcək birinci mərhələdə İsrail qoşunların anklavdan tədricən çıxarılmasına başlayacaq. HƏMAS bütün qadınlar, uşaqlar, 55 yaşdan yuxarı kişilər və iki ABŞ vətəndaşı da daxil olmaqla 33 nəfəri azad edəcək. Birinci mərhələnin başlamasından sonra on altıncı gündə sazişin ikinci mərhələsinin həyata keçirilməsi üzrə danışıqlara başlanılacaq. Onun çərçivəsində qalan israilli məhbusların azad edilməsi və daimi atəşkəs nəzərdə tutulur. İsrail qoşunlarını tamamilə çıxaracaq, həmçinin mindən çox fələstinli məhbusu azad edəcək. Üçüncü mərhələdə tərəflər ölənlərin cəsədlərini dəyişdirəcək, Misir, Qətər və BMT-nin nəzarəti altında olan Qəzza zolağında yenidənqurma işlərinə başlanacaq.

Qondarma “artsax ordusu”nun keçmiş “komandiri” Cəlal Arutyunyan təqsirli bilinib. Sozcu.az xəbər verir ki, hakim Qarik Abelyanın sədrliyi ilə Sünik (Zəngəzur) vilayətinin ümumi yurisdiksiya məhkəməsi Arutyunyanı Ermənistan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 550-ci maddəsinin 3-cü hissəsi ilə təqsirli bilib. İttihama görə, o, 12 oktyabr 2020-ci il tarixində elan edilmiş hərbi vəziyyət dövründə komandir kimi xidmətə səhlənkar münasibət göstərib. O, xidməti vəzifələrini lazımınca yerinə yetirməməkdə, onlara qarşı vicdansız və səhlənkar münasibətdə, səhlənkarlıq nəticəsində ağır nəticələrə səbəb olmaqda ittiham olunur. Cinayət işinin materiallarına görə, Azərbaycan ordusunun D-20 diviziyasına hücumu zamanı komandanlıq Cəlal Arutyunyanın müavini, artilleriya rəisi Gennadi Baqdasaryanla əlaqə saxlayıb və bu barədə məlumat verib, lakin Cəlal hadisəyə laqeyd yanaşıb.