NATO üzvləri 2022-ci il Ukraynaya 120 milyard dollar yardım edib

Rusiya Federasiyasının tammiqyaslı müharibəsinin başlandığı 2022-ci ildən Ukrayna Şimali Atlantika Alyansına üzv dövlətlərdən təxminən 120 milyard dollar məbləğində maliyyə, humanitar və hərbi yardım alıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq bildirib. O, Ukrayna Naminə Alyansa üzv olan ölkələrin bu cür dəstəyini misilsiz adlandırıb. "Amerika Birləşmiş Ştatları ən böyük milli donor olsa da, Avropa ölkələri və Kanada ümumi yardımın yarıdan çoxunu təmin edib", - Stoltenberq bildirib. NATO-nun baş katibi həmçinin əlavə edib ki, Avropa dövlətləri təxminən beş milyon ukraynalı qaçqını qəbul edib. “Avropa və Şimali Amerika Rusiyaya qarşı misli görünməmiş iqtisadi sanksiyaların tətbiqinə davam edir ki, bu da Şimali Amerika və Avropa ölkələrinin möhkəm birliyinə dəlalət edir”, - NATO-nun baş katibi vurğulayıb.

UNICEF rəhbəri “Talibanı” qızları dərhal məktəblərə qaytarmağa çağırıb

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondunun (UNICEF) icraçı direktoru Ketrin Rassel Əfqanıstana nəzarət edən “Taliban”ı qızların orta məktəblərdə oxumasına icazə verməyə çağırıb. Bu barədə “Report” “İnterfaks”a istinadən xəbər verir. "Əfqanıstanın de-fakto hakimiyyətinin qızların orta məktəbə getməsinə növbəti dəfə mane olması dərin məyusedicidir. Bu əsassız və qeyri-uzaqgörən qərar bir milyondan çox qızın ümid və arzularını puça çıxarır və bütün ölkədə qızların və qadınların hüquqlarının pisləşməsinin davam etməsində daha bir qaranlıq mərhələdir”, - Rassel BMT-nin saytında bildirib. Qeyd edək ki, bir gün əvvəl Əfqanıstan rəsmi olaraq yeni tədris ilinin başlandığını elan edib. Hesabatda qeyd olunur ki, “Taliban” liderləri dəfələrlə, o cümlədən BMT nümayəndələrinə qızların və qadınların təhsilinə mane olmayacaqlarına dair söz veriblər. Amma bir neçə ildir ki, oxumaq hüququndan məhrum ediliblər. UNICEF rəhbəri hesab edir ki, təhsil almaq imkanlarının olmaması uşaqların psixi sağlamlığına və rifahına, eləcə də bütövlükdə ölkənin gələcəyinə böyük ziyan vurur. "Qız və yeniyetmələrin, o cümlədən imkanları məhdud olanların təhsil almaq hüququ var. Qızların təhsil almaq imkanından məhrum edilməsi ölkənin iqtisadiyyatı və səhiyyə sistemi üçün çox böyük fəsadlar törədəcək", - o vurğulayıb. Əfqanıstan dünyada qızların təhsil ala bilmədiyi yeganə ölkədir. 2021-ci ilin avqustunda “Taliban” Əfqanıstanda hakimiyyəti ələ keçirdikdən sonra orta məktəblərdə qızların təhsili dayandırılıb.

ABŞ-da atışma nəticəsində bir yeniyetmə ölüb, beş nəfər yaralanıb

ABŞ-ın, Viskonsin ştatının Miluoaki şəhərində 15 yaşlı yeniyetmə atışma nəticəsində ölüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə CNBC telekanalının yerli bölməsi məlumat yayıb. “Miluoaki şəhərində atışma nəticəsində bir yeniyetmə ölüb, 5 qadın yaralanıb”, - xəbərdə deyilir. Kanal bildirib ki, polis hazırda hadisənin başvermə şəraitini araşdırır və şübhəli şəxsləri axtarır.

Fransada pensiya islahatı əleyhinə aksiyalarda 855 nəfər saxlanılıb

Fransada pensiya islahatına qarşı keçirilən nümayişlər zamanı 855 nəfər saxlanılıb. Sozcu.az BFMTV telekanalına istinadən xəbər verir ki, bu barədə Fransanın daxili işlər naziri Jerald Darmanen bildirib. “Cümə axşamı günündən bəri Fransada 855 nəfər saxlanılıb, onlardan 729-u Parisin payına düşür. 843 nəfər həbs edilib”, - o deyib. Bundan əvvəl Nazirlər Kabinetinin rəsmi nümayəndəsi Olivye Veran bildirmişdi ki, Fransa hökuməti pensiya islahatlarına görə tətil edən zavodun işçilərini məcburi şəkildə işə cəlb edir. Paris meriyası parlamentdə səsvermədən yan keçərək hakimiyyət tərəfindən qəbul edilmiş pensiya islahatının səbəb olduğu Fransa paytaxtında etirazların nəticələrini aradan qaldırmaq üçün böhran qərargahı açıb. Daha əvvəl saxlanılanların sayının 310 nəfər olduğu barədə xəbər yayılmışdı. Qeyd edilirdi ki, bəzi şəhərlər, o cümlədən Marsel, Nant, Renn və yerli prefekturalar etirazçılar tərəfindən hücuma məruz qalıb. Xatırladaq ki, Fransa hökuməti martın 16-da parlamentdən yan keçən pensiya islahatını təsdiqləyib. Belə bir qərarın təşəbbüskarı ölkə prezidenti adlanır. Pensiya islahatları fonunda Makronun reytinqi son dörd ilin ən aşağı səviyyəsinə düşüb. Sənəd pensiya yaşının 62-dən 64-ə qaldırılmasını nəzərdə tutur.

Yaponiya Ukraynaya 500 milyon dollara qədər təmənnasız yardım ayırıb

Yaponiya hakimiyyəti Ukraynaya təmənnasız yardım formasında 470 milyon dollar ayırmağa qərar verib. Sozcu.az "Nikkei" qəzetinə istinadən xəbər verir ki, bunu Yaponiyanın Baş naziri Fumio Kişida Kiyevə səfərindən sonra jurnalistlərə açıqlamasında deyib. "Biz Ukraynaya enerji və digər sahələrdə kömək üçün 470 milyon dollar ianə verəcəyik", - hökumət başçısı bildirib. Yaponiya lideri Kiyevə martın 21-də gedib. O, Ukraynaya Yeddilik Qrupu liderlərindən sonuncusu olaraq səfər edib. “Gündoğar ölkə” bu il G7-yə sədrlik edir və may ayında Xirosimada sammitə ev sahibliyi edəcək. Bu şəhər 6 avqust 1945-ci ildə Amerikanın atom bombasına məruz qalıb. Kişida Zelenskini videobağlantı vasitəsilə sammitdə iştiraka dəvət edib.

MENAQVE

Mən küçə süpürgəçisiyəm, daha doğrusu, gürcü dilində " zibil yıgan"- menaqve kimi səslənir bu söz...Hər gun saat 5- də yuxudan durur, ogluma dua edirəm və yatan qoca nənəsinin yaninda qoyuram. Mənim evdən getdiyimdən təkcə popuqaylarımın xəbəri olur. Artıq 5 ildir mən hər gun narıncı rəngli gödəkcəni geyirəm, hər kəsdən əvvəl agaclarla, günəslə , kücələrlə və bütün Yer kürəsi ilə salamlaşıram... Hər kəsin öz işi var, isinin daliyca qaçan insanlar ətrafı zibilləyir, mən isə bu zibilləri yıgışdırır, zibil qutusuna atıram. İçimdə gülümsəyirəm, bilirəm ki, hec vaxt küçə süpürənin, zibil yığanın usaqları zibili yerə atmır..oglumun canina and içərəm, atmırlar zibili yerə... Agaclar mənim qarşımda başlarını əyib üzr istəyirlər. Amma kimsə qocalib əlləri əsir, əlindən nəsə tökülürsə agaclarin nə günahı var ki... Mən agacları bağışlayıram, saralıb tökülən yarpaqlarını da bagıslayıram...Amma məni küçədə it yerinə belə qoyan yoxdur, hətta yaxın qonşularım yanımdan keçəndə salam belə vermirlər. Bəzi adamları mənim çirkli paltarlarım qorxudur, bəzilərini süpürgəm, hətta bəzilərini uzanmış saqqalım.. Bu saqqalıma görə hələ mənim 5 yaşlı oglum, Şaxta baba atam- deyə çagırır məni.. ...Zibil yıga- yıga yataqda qoyub gəldiyim oğlumu, qoca anamı və saat 9- u fikirləşirəm, " görəsən vaxtinda oyandılarmı, bagcaya gecikmədilər ki...". Əslində həyət süpurənin oglu dərsə, bagcaya...hec yerə gecikməməli idi, çünki o hər kəsdən tez oyanırdı.. Ətrafda kimə baxırsan, hərə mənə bir cür baxır: birinin yazıgı gəlir, biri iyrənir, hec kəsin uz- gözundə istilik hiss olunmur. Təkcə küçə itləri  çirkli ayaqqabılarıma sürtünür, zibil qablarindan onlar üçün yıgdıgım ərzaq qalıqlarını onlara verdiyimə minnətdarlıq göstərirlər... Mən - küçə süpürənəm. Gürçü dilində kücə supürənə - zibil yıgan deyirlər. Üstundən həmisə köhnə zibil iysi gəlir. 5 il əvvəl zibil qutularından birində mən bir təzə dogulmuş usaq tapmışdım. O usaq indi mənim oglumdur. Hər gun insanlar ətrafa zibil atdıqları üçün Allaha təşəkkur edirəm.......                    Anna Laşxeli (Gürcü dilindən tərcumə: Emma Cəfərova)

İran hərəkətə keçdi: Azərbaycan hədəf göstərilir

İran ordusuna hava hücumundan müdafiə sistemlərinin hazır vəziyyətə gətirilməsi barədə əmr verilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə SEPAH-a yaxın mətbuat qurumları məlumat yayıb. Məlumatda qeyd edilir ki, ölkənin şimal-qərb sərhədlərində (Azərbaycan) baş verən aktivlik səbəbilə HHM sistemləri hazır vəziyyətdədir. Xəbərə görə, Təbrizdən Parsabada qədər manevr edən Dezful bazasının dəstək uçuşları adi patrul rejimindən əməliyyat rejiminə keçirilib.axar

Aİ Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsini nəzərdən keçirəcək

Avropa İttifaqının martın 23-24-də keçiriləcək sammitinin iştirakçıları Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsini nəzərdən keçirəcək. "Report" xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, bu barədə Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin təşkilatın 27 ölkəsinin liderlərinə göndərdiyi və Avropa Şurasının mətbuat xidməti tərəfindən dərc edilmiş yazılı dəvətdə deyilir. Toplantıda Aİ ölkələrinin hərbi istehsal imkanlarının genişləndirilməsi və yaxın 12 ay ərzində Ukraynaya 1 milyon mərmi tədarükü planını müzakirə edəcək. "Fevraldakı son görüşümüzdən indiyədək biz Ukraynaya döyüş sursatı istehsalı və tədarükün təcili artırılması üzərində işləyirik. Məqsədimiz 12 ay ərzində Kiyevi 1 milyon mərmi ilə təmin etməkdir", - Şarl Mişelin yazılı dəvətində bildirilir.

İrəvandan göstəriş: qan ehtiyatı artırılır – Müharibə hazırlığı?

Ermənistan Səhiyyə Nazirliyi xəstəxanalara qan ehtiyatı görməklə bağlı tapşırıq verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə erməni Teleqram kanalları Ermənistan Səhiyyə Nazirliyindəki mənbəyə istinadla məlumat yayıb. Səbəbləri açıqlanmasa da, ehtimal olunur ki, bu, Ermənistanın müharibəyə hazırlaşması ilə bağlıdır. Qeyd edək ki, bu gün SEPAH-a bağlı Teleqram kanalları Ermənistanın sərhədə ordu topladığı haqda məlumat yaymışdı. Həmçinin iddia edilirdi ki, Paşinyan ofisinin qeyri-rəsmi sözçüləri yaxın iki həftə ərzində Qarabağla bağlı “sürprizlər” ola biləcəyi xəbərdarlığını edib.axar

Qarabağ qazisi vəfat etdi – FOTO

Qarabağ qazisi Vahid Rüstəmov (Kəko Vahid) vəfat edib. Sozcu.az-ın xəbərinə görə, bu barədə Qarabağ qazisi Rey Kərimoğlu məlumat verib.konkret Allah rəhmət eləsin.

Pakistanlı general pusquya salınaraq öldürüldü

Pakistanın Xayber Paxtunxva əyalətində Xidmətlərarası Kəşfiyyat İdarəsinin zabiti, briqada generalı Mustafa Kamal Barki terrorçuların pusqusuna düşərək həyatını itirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Pakistan Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb. Bildirilib ki, terrorçularla baş verən atışmada Barki və sürücüsü həyatını itirib, 7 hərbçi isə yaralanıb. Hücumun hansı qruplaşma tərəfindən təşkil edildiyi açıqlanmasa da, bu kimi təxribatların “Pakistan Talibanı” tərəfindən planlaşdırıldığı ehtimal edilir.

İrandan Azərbaycana qarşı növbəti TƏXRİBAT - Hərbi təyyarələr yenə uçuşlar edir

İranın hərbi təyyarələrinin Azərbaycan-İran dövlət sərhədi boyunca uçuşlar etməsi haqda məlumat yayılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə iranlı jurnalist Rza Abbasi tvitterdə məlumat paylaşıb. Qeyd edək ki, SEPAH-a yaxın telegram kanalları da bu xüsusda materiallar dərc edir.

Keçəl-Kosa yoxsa Şamanlar ?

Baharın gəlişi, havaların istiləşməsi, qarın əriməsi, təbiətin canlanması bütün millətlərdə olduğu kimi türklərə də dərin təsir etmiş və bu dəyişikliyi müxtəlif mərasimlərlə qeyd etmələrinə səbəb olmuşdur. Dünyanın bir çox xalqlarında Yaz ayının gəlişi müxtəlif formalarda keçirilib, eləcə də Türklərdə. Yeni gün adlanan bu bayramı Zərdüştilik yarandıqdan sonra çalışdı ki, bu ərazidə yaşayan etnosların düşüncəsindən bu atəşə-oda sitayişi çıxarıb zərdüşt görüşlər ilə bağlasın. Bu mümkün olmayanda, Zərdüşt bu adətlərə atəşpərəstlik rəngi verdi. Novruz adlandırmağa başladı.Novruz bayramını Zərdüştlüklə əlaqələndirənlər bunu sübut edəcək heç bir yazılı qaynaq mövcud deyil. Sadəcə bu bayramda od yandırılmasını əsas götürmüşdürlər. Mənbə kimi göstərilən Firdovsinin əsəri də sadəcə poetik bir təssəvürdür. Qədim Türk inanc sistemlərindən biri də od mədəniyyətidir. Türklər dünyanın yaradılışı ilə od və bahar arasında bir bağlılıq qurmuşlar. Novruz bayramında yandırılan tonqalın Atəşpərəstliklə heç bir əlaqəsi yoxdur, tamamilə Şamaizmə aid olan arınma və təmizlənmə mədəniyyətidir. Od Günəşi təmsil edir, buna görə də qədim türklərin alaçıqlarının qapısı birbaşa Günəşin çıxdığı tərəfə qurulurdu.   Sonra gələn dinlər də çalışıb ki, Novruzu özününkiləşdirsin. İslamda da bu hal baş verib. Novruz bayramı günü xəlifəni taxta çıxarıblar ki, bunu İslamın adı ilə bağlasınlar. Bir çox mənbələrdə bu bayramı dinlə də bağlayaraq, Novruzu “Adəmin yaradıldığı gün”, “Atəşpərəstlikdən qalan bir bayram”, “Yunus peyğəmbərin balığın qarnından çıxdığı gün”, “Həzrəti Məhəmmədin peyğəmbərlik xələtini geydiyi gün”, “İmam Əlinin xilafətə gəldiyi gün”, “İmam Əlinin doğum günü”, “Küsülülərin barışması üçün imam Əli tərəfindən elan edilən bayram”, “İmam Əli ilə Fatimayi-Zəhranın evləndikləri gün kimi qələmə verməyə çalışırlar.  Yunanlar da, farslar da, digər xalqlar da qədim türklərin bu bayramını özününküləşdirmək cəhdləri ediblər. Buna görə də bəzən alimlər bu bayramı farslara, bəzən yunanlara, bəzən misirlilərə, bəzən də çinlilərə bağlamağa cəhd edirlər. Əslində isə bu bayram ilk dəfə olaraq Qədim Türklərdən yaranaraq ümumbəşəri bir bayrama çevrilibdir.  Qədim türklərdə bayramın çox elementləri olub, xüsusilə Keçəl və Kosa obrazı.  Əslində bu gün bizə "pay" almağa gələn, yaxud bəzilərinin iddia etdikləri " qış və yazın" sözcüsü adlanan Keçəl və Kosa obrazı bizə sonradan əlavə edilən elementlərdir.  Əslində isə Kosa obrazı qədim türklərdə Yeni Günün gəlişini müjdələyən, insanların evinə ruzi, bərəkət və sağlamlıq gətirilməsini təmin edən Şamanların prototipidir. Fikir verin Şamanın üz quruluşuna, saqqalına və onun hərəkətlərinə. Eyni ilə Kosanın etdiyi kimidir. Sadəcə indi Kosa yerində dövrə vurmur, amma Şamanlar yerlərində 7 dəfə dövrə vurub ritual icra edirdilər. Qədim Şumerlərin "Bilqamış" dastanında da Yeni Günün əsas obrazı kimi Şamanlar olduğu qeyd edilir, elə də qədim Urmiya hövzəsi ətrafı, Lulubbilər, Kutilərdə də şamanlar 21 martın, ilin təhvil olmasında Şamanların əsas obraz olduğunu qaynaqlar yazır.  Qədim türklər qəbilə və soyda xüsusi biliyi, fərasət və hərəkətləri ilə seçilənlərə şaman deyiblər. Şamanlar dəf çalır, nəğmə oxuyur, rəqslər edir və Yazın gəlişini xüsusi ayinlə icra edirdilər. Şamanların geyim şəkli də ritualları qədər çox fərqlidir, xüsusi baş örtükləri, kəmərlər, rəngli parçalardan hazırlanmış əbadan istifadə edirlər. Bu gün Kosanın geyimində olan rəngli çalarlar məhz Şamanların geyimində olan elementlərin bir hissəsidir.   Kosa-Şaman odu qorumaq üçün, pis ruhları qovmaq üçün mütləq qara qüvvəni ordan uzaqlaşdırmaq ayini icra etməli idi. Bu qara qüvvələr isə Keçəl obrazında formalaşmış idi. Keçəl hiyləgər, pis ruhların daşıyıcısı kimi Odu söndürməyə gəlirdi, Kosa isə Günəşin, odun qoruyucusu kimi onunla mübarizə aparırdı. Ona görə də Kosa-Keçəl mübarizəsində Şaman qalib çıxıb, "Keçəli" öldürüb tonqal qalamaqla Yeni Günün başlandığını elan edirdi. Bu günün özündə də Cənubi Azərbaycanda Kosa xeyir, Keçəl isə şər qüvvə olduğu kimi bu bayramı qeyd edirlər.  Kosa obrazı o qədər müqəddəs sayılırdı ki, qədim türklərdən düz orta əsrlərə qədər belə inanc var idi ki, övladı olmayan şəxş Kosa rolunda çıxış edirdisə, inanılırdı ki, onun övladı olacaq. Buna görə də Kosa obrazını və Keçəli ilk öncə farslar, sonralar isə ruslar "dilənçi" formatına salıb qədim türk şamanizmini insanların folklorundan və adət ənənələrindən tamam çıxarda bildilər. Yeni gün bayramı, sonradan Novruz adı ilə bütün türk dünyasına yayılandan sonra qədim şamanizm elementləri yoxa çıxdı, yerində isə pay uman Kosa və onun köməkçisi Keçəl meydana gəldi . Əli bəy Hüseynzadənin də qeyd etdiyi kimi, bu gün türklərin, o cümlədən Azərbaycan türklərinin Yaz bayramında təbiət ünsürləri (od, su, torpaq və hava) ilə bağlı keçirdiyi mərasimlərin kökü, mənşəyi zərdüştiliyə de­yil, şamanizmə, tanrıçılığa gedib çıxır.  Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalına (1813, 1828) qədər ölkəmizdə təzə il martın 21-dən başlanırmış. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920) zamanında da yeni ilin Novruz bayramından başlanması haqqında qərar verilmişdir. 1920-ci il bolşevik Rusiyası işğalı yeni ilin Novruz bayramından başlanmasını yasaq etmişdir. Bu gün Azərbaycan müstəqil dövlətdir və heç bir kənar təsir altında deyil, ona görə biz Yeni Gün bayramını azad insanlar olaraq qeyd edirik. Tanrı Azərbaycanın Od-Su-Hava-Torpağını daima qorusun. Dörd ünsür xalqımızın süfrəsini daima bərəkətli eləsin. Arzularımızın Şuşa sərhədləri artıq reallaşıb, İrəvan, Təbriz, Borçalı, Dərbənd sərhədləri də inşallah reallaşar. Bayramımız mübarək əziz Azərbaycan xalqı.. Ocağımız daima yansın  Bayrağımız Uca, millətimiz Güclü olsun  Zaur Əliyev, dosent

Nizami Gəncəliyə uzanan əllər

Bəli, məhz GƏNCƏLİ soyadına diqqət verin. Şəkildə gördüyünüz məzar dahi Nizamiyə aiddir. Onun Gəncəvi adlandırılması ərəbcədir. Əslində isə məzardan gördündüyü kimi onu Nizami GƏNCƏLİ kimi qəbul etmək lazımdır. Türk soyadı ilə. Sonradan onun əsərlərinin üzə köçürülməsi zamanı nədənsə ərəbcə olan Gəncəvi soyadı ilə tanıtdırmağa başladılar. İranın Nizami Gəncəliyə olan iddiaları bu günün mövzusu deyil. Amerika tarixçisi Lev Slyozkin 1934-cü ildə SSRİ Yazıçılar Birliyinin birinci Konqresində nümayəndə heyətinin üzvü kimi çıxış edərək, Nizami Gəncəvini “Gəncədən olan türk” adlandırmasından sonra İran dəfələrlə Stalinə məktub yazaraq Nizaminin İran şairi kimi adlandırılmasını tələb edirdilər. Bu barədə 3 aprel 1939-cu ildə Ukrayna şairi Nikolay Bajanın “Pravda” qəzetində məqaləsində ətraflı məlumat verilir. Məqalədə o, Stalinlə görüşündən danışırdı: “Yoldaş Stalin mənə azərbaycanlı şair Nizami ilə bağlı danışdı, onun əsərlərindən sitat gətirdi, o, bu sözlərlə onu əsaslandırmağa çalışırdı ki, Nizamini İran ədəbiyyatına vermək lazım deyil. Ona görə yox ki, farsca şeirlər yazıb, ona görə ki, o öz poemalarında farsca şeir yazmağa məcbur olduğunu və öz xalqıyla doğma dilində kontakta icazə verilmədiyini göstərir”. Yevgeni Bertels tərəfindən hazırlanan Böyük Sovet Ensiklopediyası 1939-cu ildə Nizamini Azərbaycan şairi kimi təqdim etdi və 1940-cı ildən sonra artıq Nizaminin azərbaycanlı olması bütün sovet alimləri tərəfindən qəbul olundu. İranın məktublarına cavab verməyən Stalindən sonra bir müddət sakitçilik olur, lakin II dünya müharibəsindən sonra yenidən İran Sovetlərə məktub yazaraq eyni iddia ilə çıxış edirlər. Buna rəsmi cavabı 1947-ci il 22 sentyabrda SSRİ Yazıçılar İttifaqının sədri Nikolay Tixonov “Pravda” qəzetində belə cavab verir: “Aydındır ki, Nizami farsca yazıb, Azərbaycan xalqının düşmənləri olan burjua tarixçiləri, İran milliyətçiləri tərəfindən Nizaminin fars şairi kimi qələmə verilməsi və onu vətəni Azərbaycanla əlaqəsinin olmaması faktı ilk dəfə deyil, ancaq bu həyasız yalan heç kimi aldada bilmədi.” T.Adəmiyyət 17 dekabr 1953-cü il tarixində "Pravda" qəzetinin redaktoruna da SSRİ EA-nın müxbir üzvü E.Bertelsin "Velikoe tvorenie Nizami" məqaləsinə etiraz məktubu göndərmiş, bənzər suallarla müraciət etmişdi. Nizami Gəncəvi ilə əlaqədar 1953-cü ilin 15 dekabr tarixində "Pravda" qəzetində Səməd Vurğunun "Velikiy Qumanist" (Böyük humanist) məqaləsi dərc edilmişdi. Məqalədə S.Vurğun yazırdı: "Başıbəlalı Azərbaycan xalqı tarixin çox sınaqlarından keçmişdir. Lakin o, ən başlıcasını unutmamışdır: öz tarixini, öz milli dilini, öz mədəniyyətini öz doğma oğlu və şairi Nizamini ki, qədim Azərbaycan şəhəri Gəncədə doğulmuş və orada yaşamışdır (indiki Kirovabad)". Son günlər isə Azərbaycanlı “alimin” çıxışı zamanı səsləndirlən bir şeir parçasını əsas götürən İran açıq aşkar Nizami Gəncəliyə hücuma keçiblər. Guya Nizami Gəncəlinin İran adlı şeiri olub “Həme aləm tən əst və İran del Nist quyənde zin qiyas xəcel Çün ke İran del zəmin başəd Del ze tən be bud yəqin başəd” Bu “alimin” çıxışına görə ona cavab vermişəm. Amma burdan da ona yazıram 1) Nizami Gəncədə yaşaya-yaşaya necə fars şairi ola bilərdi. İran adlanan dövlət ona necə iddia edə bilər? Gəncə şəhərinin XII əsrdə İran şəhəri olması haqqında fikir də yanlışdır. Gəncə necə İran şəhəri ola bilərdi ki, Nizaminin dövründə İranın özü Səlcuq imperiyasının bir hissəsi idi? Siz bunu yaxşı bilirsiz ki, Pəhləvi sülaləsi ingilislərin köməyi ilə hakimiyyət başına gələndən sonra İran adı istifadə edilməyə başlanıb.  2) Bu Nizami Gəncəvi yazı stili deyil. Xll əsrdə Xorasanın Həmədanin adları hallanır.Amma İran adı dövləti tarixi yazılarda yoxdur. Xl və Xll yüz illik də Xorasandan Türkiyəyə köç edən şiə türklər Türkiyədə Səlcuqlar hakimiyyəti dövründə şiəliyi ilk yayanlar olub. Amma İran adı yoxdur. 3) İranda hazırda bəzi dairələrdə Gəncə adı belə hallanmır. Onlar bura Kuruşabad deyirlər, çünki ruslar Kuruşa elə Kir deyirlər. Buradakı gizli niyyət də üzə çıxır. Azərbaycan şəhərini də iranlılaşdırmaq iddiasındadır Tehran rəsmləri. Buna nə deyirsiz? Və Dahi Nizaminin farsca yazmasına dair. Əlbətddə o dövrdə fars dili regionda ünsiyyət dili kimi çox istifadə edilirdi. Amma bu o demək deyil ki, farsca yazmaq fars olmaqdır. Nizami Gəncəlini orjinaldan oxuyanlar bilirlər ki, Nizaminin fars dili Firdovsinin fars dilindən fərqli idi. Bu dil türk dilinin təsiri altında olan dildir və bu dildə xeyli türk sözləri var.  İran Nizami Gəncəlini fars və iran şairi adlandırmaqda məqsədləri bəllidir 1) O zaman ruslar, ermənilər və farslar Nizaminin türkcə olan şeirlərini yandıraraq məhv edib, ya da ərəbcə dediklərinə qiymət verməyiblər. Hətta onun farsca yazdığı əsərlərin məğzini təhrif etməyə çalışıblar. Onların da bu istiqamətdə tez tez konfrans keçirməkləri buna xidmət edir. Sübut etmək istəyirlər ki, qədimdən hamı Şimali Azərbaycanda, Gəncədə farsca danışıb. Sonradan türk olublar. Nizami Gəncəvi də farsdır. İran mənsublarının niyyəti budur ki, Cənubi və Şimali Azərbaycan türklərinin irsini bu yolla təhrif edib, mənimsəsinlər 2) “Öz tarixi olmayan İran özünə mədəniyyət yaratmaq üçün istənilən yola əl atır”. 3) İran təhsil sistemində, orta məktəb, bakalavr, magistr təhsil pilləri üçün nəzrdə tutulan dərsliklərdə Nizami Gəncəliyə az yer ayrılır, onun barəsində təhsil müəssisələrində az danışlır. Bilirsiz niyə? Çünki Nizami Gəncəlinin fikirləri İranda hazırda olan Molla rejiminin yaratdığı Xomeyniçilik ideyaları ilə üst üstə düşmür. Eyni zamanda İsgəndərnamə əsəri onların guya “tarixi” dövləti olan Əhməniləri məğlub edən İsgəndər Makdeoniyalıya həsr edilib. Necə Nizami fars şairi ola bilərdi ki, onların böyük “imperiyalarını” məhv edən Sərkərdəyə ayrıca poema həsr edib. Demək burda dava Nizami Gəncəlinin kimliyi və şəxsiyyəti deyil, Şimali Azərbaycana olan həyasız iddialardan danışmaq lazımdır.  Nizami Gəncəlinin kimliyini bilmək üçün “Xosrov və Şirin" əsərinin sonunda öz övladını türkzadə (türk oğlu) adlandırmasında görmək olar:  Əgər şod torkəm əz xərgəh nəhani, Xodayə, torkzadəmva to dani. (Əgər türküm çadırdan gizlinə çəkildisə də, Xudaya, türk balasını sən özün qoru.) Dosent Zaur Əliyev

Azərbaycanlıların kədərli taleyi: Ölənə kimi işləmək...

Kim deyib, nə vaxt deyib, yadımda deyil, amma dəqiq deyib: "Azərbaycanlılar əvvəl balaları, sonra nəvələri üçün yaşayırlar. Ömür vəfa etsə, nəticə və kötücələrini ağ günə çıxarmağa çalışırlar".  Həmişə belə olub, bizdən əvvəlkilər bizim üçün yaşayıb, biz isə övladlarımız üçün yaşayırıq. Oğul-uşağımız bizdən estafeti qəbul edib özündən sonraki nəsillərə ötürəcək. Beləcə, qərinələr keçəcək, nəsillər bir-birini əvəz edəcək, amma bizim həyatımızda heç nə dəyişməyəcək. Orta statistik azərbaycanlı öz dədə-babası kimi ölənə qədər işləyəcək... Ətrafınızda dünya səyahətinə çıxmaq isdəyən adam varmı? Bu arzu ilə yaşayan bircə nəfər tanıyırsınızmı? Bəlkə də kimlərinsə belə bir arzusu var. Amma dilə gətirməyə utanır, gülüş yeri olmaq istəmir. Axı bura Azərbaycandı. Burda insanlar günü-günə güclə calayır. Burda insanlar Oğuzda yaşayan yaşlı valideyinlərinin ziyarətinə getməyə pul tapmır. Şəkidən Bakıya gəlməyə pulu olmayan zavallı azərbaycanlı Aralıq dənizinin sahillərində istirahət etməyi necə ağlına gətirsin? Əvəllər arzudan arzu doğurdu, indi arzularımız da qısırdı, onlar da doğub-törəmir... ABŞ-da 80 yaşlı adam prezidentliyə namizəd olur, Azərbaycanda isə hər min adamdan biri 80 il yaşayır. Çoxunun quru nəfəsi gedib-gəlir. Altmış yaşa çatanda işləməkdən çoxunun qəddi əyilir, əlləri əsir, gözləri tor görür. Buna görə də Azərbaycanda pensiya yaşına çatanların sayı ilbəil azalır. Bu ölkədə pensiya almaq Marsdan torpaq almaq qədər çətin işdir.  Mən hələ onu demirəm ki, bizim günəşli ölkəmizdə pensiya məbləği çox aşağıdır. Ancaq vaxtilə vəzifədə işləmiş, çapıb-talamış adamlar yüksək pensiya ala bilir. Qara camaatın günü isə həmişə qaradır; işləyib maaş alanda da, işləməyib pensiya alanda da ayın sonunda əlinə qəpik-quruş gəlir. Buna görə də pensiya yaşına çatanların çoxu qalıb işləmək istəyir. İndi Azərbaycanda insanların ən böyük arzusu ölənə kimi işləməkdir... Kədərli statistikadı, amma həqiqətdi. Təkcə 2022-ci ildə ölkəmizdə pensiya alanların sayı 86 300 nəfər azalıb. İqtisadçı Qubad İbadoğlunun apardığı  araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, hazırda Azərbaycan əhalisinin cəmi 11 faizi pensiya alır. Bəyənmədiyimiz Belarusda bu rəqəm 26,5 faiz təşkil edir. Qara milləti işlədib ağ günə çıxan Rusiya əhalisinin 30 faizi pensiya alır. Azərbaycanda hər 1000 nəfərdən cəmi 111-i, qotur Ermənistanda isə hər 1000 nəfərdən 158-i pensiyaçıdır. Rusların bir ildən çoxdur oda bələdiyi ucsuz-bucaqsız Ukrayna çöllərində isə bu rəqəm əhalinin təxminən 26 faizini təşkil edir.  Dünyanın hər yerində olduğu kimi Azərbaycanda da insanlar ona görə çalışıb-vuruşur ki, qocalanda pensiya alıb rahat yaşasın. Ancaq pensiyaya çıxandan sonra ayağını uzadıb şad-xürrəm yaşamaq hamıya nəsib olmur. Çünki bizim ölkəmizdə çox adam pensiyaya çıxmamışdan qabaq ayağını uzadır. Amma isti yorğan altında deyil, soyuq qəbirdə. O dünyada isə heç kimə pensiya verilmir... Seymur VERDİZADƏ 

Ukrayna kəşfiyyatı Krımda “Kalibr” raketlərinin daşınma zamanı məhv olunduğunu açıqlayıb

Ukraynanın işğal altındakı Krım yarımadasının Canköy şəhərində partlayış “Kalibr” qanadlı raketlərini onların daşınması zamanı məhv edib. Bu barədə Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsi (BKİ) teleqramda məruzə edib. “Müvəqqəti işğal altındakı Krımın şimalındakı Canköy şəhərində baş verən partlayış “Kalibr NK” qanadlı raketlərini onların dəmir yolu üzərindən daşınması zamanı məhv edib”, - kəşfiyyatın məlumatında bildirilib. BKİ xatırladıb ki, “Kalibr” qanadlı raketləri Rusiya donanmasının sualtı qayıqları vasitəsilə buraxılış üçün nəzərdə tutulub. “Müəmmalı “partlayış” Rusiyanın demilitarizasiyası prosesini davam etdirir və Ukraynanın Krım yarımadasını işğaldan azad olunmasına hazırlayır”, - BKİ əlavə edib.

Rusiya Ukraynada daha 960 hərbçisini itirdi

Rusiya qüvvələri son sutkada Ukrayna ərazisində daha 960 hərbçisini itirib. Bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı məlumat yayıb. Bildirilib ki, bununla da Rusiya tərəfinin müharibə başlayandan bəri ümumi itkilərinin sayı 166 570 nəfərə çatıb. Həmçinin son sutka ərzində Rusiyaya məxsus 15 tank, 10 zirehli döyüş maşını, 9 artilleriya sistemi Ukrayna ordusu tərəfindən sıradan çıxarılıb. Xatırladaq ki, ötən ilin 24 fevralında Rusiyanın Ukraynaya hücumu nəticəsində başlayan müharibə davam edir. Rusiya Ukraynanın Xerson və Zaporojye vilayətlərini, habelə qondarma "Donetsk XR" və "Luqansk XR" separatçı qurumlarını birtərəfli qaydada ilhaq etdiyini açıqlayıb.

Paşinyanın partiyası Azərbaycan əleyhinə bəyanata “YOX” dedi

Ermənistan parlamentində hakim "Mülki Müqavilə" partiyasının fraksiyası müxalifətin Qarabağla bağlı hazırladığı bəyanat layihəsinə növbəti dəfə səs verməyib. Nəticədə Azərbaycanın tənqid edildiyi sənəd gündəliyə daxil edilməyib. Qeyd edək ki, Paşinyanın partiyası bundan əvvəl də oxşar addım atmışdı və bu, müxalifətin tənqidlərinə səbəb olmuşdu.(modern.az)

Çin ən böyük düşməndir - Senator qanun hazırladı

ABŞ-ın respublikaçı senatoru Coş Houli Çin ilə normal ticarət əlaqələrini dayandırmaq üçün Konqresə qanun layihəsi təqdim edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə danışan senator belə bir qərarın ABŞ-ın Çindən iqtisadi cəhətdən asılılığı azaldacağını bildirib. "Çin ABŞ-ın ən böyük düşmənidir. İş yerləri, sənaye və gələcək üçün şiddətli iqtisadi rəqabətdə qalib gəlməkdən ötrü ABŞ uğurunun uzun müddət davam edən düsturuna - güclü və müstəqil işçilərə qayıtmalıdır. Vaşinqtonda siyasətçilərin illərlə "uzaqgörən" qərarları problemi daha da dərinləşdirdi", - senator qeyd edib.

Yaponiyanın baş naziri Ukraynaya getdi

Hindistana səfərini başa vuran Yaponiyanın Baş naziri Fumio Kişida Ukraynaya yola düşüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Yaponiyanın Kyodo agentliyi hökumətdəki mənbələrə istinadla xəbər yayıb. Agentlik yazır ki, adətən Yaponiyanın baş nazirinin xaricə səfərindən əvvəl ictimaiyyətə açıqlama verilirdi. Bu dəfə ənənə pozulub. Bildirilir ki, səfər Yaponiyanın Ukraynaya dəstəyini nümayiş etdirir.

Hər gün buna daha da yaxınlaşırıq - Zelenski

Rusiyanı təcavüzə görə cəzalandırmaq üçün birgə işləməyə hazır olan Ukrayna tərəfdaşlarının dairəsi genişlənir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski deyib. Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü ilə bağlı xüsusi tribunalın yaradılmasına hazırlaşan qrupa qoşulduğuna görə Avstriya və İrlandiyaya təşəkkür edən Zelenski təcavüz nəticəsində törədilmiş cinayətlərdə təqsirli olan şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsinin kifayət olmadığını vurğulayıb: "Həm də bu müharibənin bütün cinayətlərinə səbəb olanları kifayət qədər ədalətli və qanuni şəkildə cəzalandırmaq lazımdır. Xüsusi tribunal bunu təmin edəcək. Hər gün onun yaradılmasını daha da yaxınlaşdırırıq".

Azərbaycanla AŞ arasında daha bir sənəd imzalandı

Azərbaycan Avropa Şurasının (AŞ) "Terrorçuluğun qarşısının alınması haqqında" Konvensiyasının Əlavə Protokolunu imzalayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, protokol Strasburqda Avropa Şurasının mənzil qərargahında ölkəmizin Avropa Şurası yanında daimi nümayəndəsi, səfir Fəxrəddin İsmayılov və Avropa Şurasının Baş katibinin müavini Byorn Berqenin iştirakı ilə imzalanıb. AŞ-nin "Terrorçuluğun qarşısının alınması haqqında" Konvensiyanın Əlavə Protokolu terrorçuluq məqsədilə birlik və ya qrupda iştirak etmək, terror təliminə cəlb olunmaq, terrorçuluq məqsədi ilə xaricə səfər etmək və ya belə məqsədli səfəri təşkil etmək və maliyyələşdirməyi cinayət əməli kimi müəyyən edir, həmçinin sürətli məlumat mübadiləsini asanlaşdıran sutkada 24 saat fəaliyyət göstərən milli əlaqələndiricilər şəbəkəsinin yaradılmasını nəzərdə tutur. Müvafiq dövlətdaxili ratifikasiya prosesi yekunlaşdıqdan sonra, bu Əlavə Protokol, onun 10-cu maddəsinə uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasına münasibətdə qüvvəyə minəcək və ölkəmizin terrorçuluqla mübarizədə beynəlxalq əməkdaşlığa əlavə töhfə verməsinə xidmət edəcək.

"Qızıl top"a namizədlərin 2023-cü il üçün SİYAHISI

Goal.com portalı 2023-cü il üçün "Qızıl top"a iddiaçıların öz reytinqinin yenilənmiş versiyasını dərc edib.Sozcu.az xəbər verir ki, siyahıya argentinalı PSJ-nin hücumçusu Lionel Messi başçılıq edir. İkinci sırada “Mançester Siti”nin norveçli hücumçusu Erlinq Haaland, üçüncü yerdə Messinin komanda yoldaşı, reytinqin əvvəlki versiyasında ikinci pillədə qərarlaşan fransalı Kilian Mbappe qərarlaşıb. İlk 10-luğa həmçinin Viktor Osimhen (Napoli/Nigeriya), Vinisius Junior (Real Madrid/Braziliya), Xviça Kvaratsxeliya (Napoli/Gürcüstan), Markus Reşford (Mançester Yunayted/İngiltərə), Robert Levandovski (Barselona/Polşa), Kazemiro (Mançester) daxildir. Yunayted/Braziliya), Bukayo Saka (Arsenal/İngiltərə).

Bu, Putin üçün daha təhlükəlidir

Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (BCM) verdiyi beynəlxalq həbs qərarı Rusiya Prezidenti Vladimir Putin üçün Qərbin bütün sanksiyalarından daha təhlükəli ola bilər. Sozcu.az Axar.az - a istinadən xəbər verir ki, bunu rusiyalı politoloq Aleksandr Baunov bildirib. O qeyd edib ki, həbs qərarı hələlik Putin üçün birbaşa hüquqi nəticələr verməyəcək. Lakin bu, Kremlin qlobal Qərblə əlaqəni kəsdikdən sonra qlobal Şərq və Cənub ölkələri ilə münasibətləri düzəltmək cəhdlərinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər: "Kremlin ən böyük həmsöhbətləri - Çin, Hindistan, Türkiyə də BCM-ni tanımır. Amma demək olar ki, Rusiyanın özünü ona qarşı mübarizədə flaqman kimi təqdim etməyə çalışdığı bütün Afrika və Latın Amerikası bu məhkəməni tanıyır. Bəzi Afrika ölkələri nəinki BCM-ni tanıyır, əksinə, onunla ədalətin həyata keçirilməsində əməkdaşlıq edirlər". Qeyd edək ki, martın 17-də Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin və Rusiya Prezidenti yanında uşaq hüquqları üzrə səlahiyyətli şəxs Mariya Alekseyevna Lvova-Belovanın həbsinə order verib