Təhlil

ABŞ Çin G7 tərəfdaşlarına qarşı iqtisadi təzyiq göstərəcəyi halda bu ölkələrin Pekinə qarşı birgə hərəkət etməsini istəyir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Nikkei Asia” məlumat yayıb. Məlumata görə, ABŞ hökuməti Konqreslə birlikdə tariflərin artırılması ilə bağlı qanun layihələrini müzakirə edir.

“Rusiyanın Ukraynada və beynəlxalq aləmdə düşdüyü müşkül durumu, eləcə də Ermənistanın Moskvaya xəyanətlərini nəzərə alaraq daha da qətiyyətli addımlar atmaq gərəkdir...” “Milli Ordumuzun son günlər həm Şuşa-Laçın və Xankəndinə gedən yollar ətrafında, həm də Laçın rayonunun sərhəd kəndləri olan Zabux və Cağazur kəndləri arasındakı ərazilərdə keçirdiyi əməliyyatlar alqışlanmalıdır. Yadınızdadırsa, ötən söhbətlərimizdə dəfələrlə demişdik ki, Şuşa, eləcə də Laçın şəhərlərinin təhlükəsizliklərinin tam təmin olunması üçün ətrafdakı bütün yaşayış məntəqələri, xüsusən də yüksəkliklər nəzarətə götürülməlidir. İndi çox şükürlər ki, bu istiqamətdə ordumuz uğurlu addımlar atmağa başlayıb”.  Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında sabiq müdafiə naziri, general-mayor Tacəddin Mehdiyev ifadə edib. “Sarıbaba, onun yaxınlığındakı 2054 yüksəkliyi həm Laçından Şuşaya gedən əsas avtomobil yoluna, həm də Turşsu qəsəbəsi istiqamətindən, yaxud Zarıslıdan Xankəndinə gedən ermənilər üçün “alternativ” silah-sursat daşıma marşrutu olan torpaq yollara nəzarət etmək üçün strateji əhəmiyyətə malikdirlər. Lakin bundan sonra Şuşa ətrafındakı digər yüksəklik və məntəqələri də tədricən nəzarətə götürmək vacibdir. Həmçinin  Gorus istiqamətində ermənilərin Qarabağa gedib-gəldiyi alternativ Laçın yoluna da nəzarət etmək baxımından Zabux və Cağazur yaxınlığındakı keçmiş sərhəd postlarımızın geri alınması da əhəmiyyətli uğurdur. Əbəs yerə deməyiblər ki, yüksəkliklər kimin əlindədirsə, qalibiyyət də onun tərəfindədir”- deyə davamında keçmiş nazir bildirib.  “Amma əldə edilən uğurlarla arxayınlaşmaq olmaz. Bundan sonra Azərbaycan dövlətinin qarşısında duran əsas vəzifələrdən biri, əvvəllər də vurğuladığımız kimi, Laçın yolunun başlanğıcında, yəni Həkəri çayının üstündəki körpü üzərindən keçən sərhəd ərazidə Rusiya “sülhməramlı”larının postunun yaxınlığında sərhəd, gömrük və s. nəzarət-buraxılış məntəqələrimizin qurulmasıdır. Yalnız bundan sonra deyə bilərik ki, biz Qarabağa gedib-gələn yola nəzarət edirik. Çünki ermənilər əgər sərhədimizdən “sülhməramlı”ların “nəzarəti”ndən  silah-sursat, yaxud canlı qüvvəni keçirə biləcəklərsə, onu nə yolla olursa-olsun, Qarabağa çatdırmağa çalışacaqlar. Biz tutduğumuz yüksəkliklərdən də bunun qarşısını tam şəkildə ala bilməyəcəyik. Düzdür, artıq 4 aya yaxındır ki, Laçın-Şuşa-Xankəndi yolunda fasiləsiz aksiya keçirən eko-fəallar da dolayısıyla həmin yoldan keçən yüklərə, sərnişinlərə nəzarət edirlər.  Ordumuz da, daxili qoşunlarımız da və s.həmin yola çox yaxındadırlar. Yəqin ki, ermənilər, yaxud ruslar risk edib oradan silah-sursat keçirməzlər. Amma əvəzində axı onların Xankəndinə gedən digər “alternativ” torpaq yolları, cığırları var.  Yəni bunlar məsələnin tam həlli deyil... Bir sözlə, bütün deyilənləri, eləcə də Rusiyanın Ukraynada və beynəlxalq aləmdə düşdüyü müşkül durumu və Ermənistanın Moskvaya xəyanətlərini nəzərə alaraq daha da qətiyyətli addımlar atmaqla, nə yolla olursa-olsun, Laçın yolundakı sərhəddə nəzarət-keçid postlarımızı qurmalıyıq. Ümidvaram ki, belə də olacaqdır və bütün baş verənlər bizi növbəti qələbələrə, həmçinin Xankəndi və digər ərazilərimizin tam yurisdiksiyamıza qaytarılmasına aparır”- deyə general-mayor vurğulayıb.

“Düşmənin Baxmuta hücum üçün canlı qüvvəsi azalır”. Bunu Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Quru Qoşunlarının komandanı, general-polkovnik Aleksandr Sirski teleqramda yazıb. O bildirib ki, Rusiya ordusunun insan resursları tükənir: “Müdafiə qüvvələrimiz şərqdə düşmənə böyük itkilər yaşadaraq Baxmutu müdafiə edirlər. Bəzi bölgələrdə düşmən çox aqressivdir. Çünki insan resursları azalır və vaxt onların əleyhinə işləyir”. A.Sirskinin sözlərinə görə, Ukrayna ordusundakı koordinasiya düşmənin planlarını pozur. Qeyd edək ki, təxminən 6 aydır ki, Donetsk vilayətinin Baxmut şəhərində gərgin döyüşlər gedir.

Ukrayna ordusu gün ərzində Kupyansk, Liman, Baxmut, Adveyev və Marinsk istiqamətlərində Rusiya ordusunun 47 hücumunu dəf edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Bildirilib ki, Ukrayna müdafiəçiləri əzmlə Baxmutun müdafiəsini təmin edirlər.

Ukrayna Silahlı Qüvvələri Rusiyaya məxsus Su-24M bombardmançı təyyarəsini məhv edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Hərbi Hava Qüvvələri məlumat yayıb. Məlumata görə, Su-24M Baxmut istiqamətində vurulub.

İsveçin Şimali Atlantika Alyansına cəlb edilməsi Ukraynadakı xüsusi hərbi əməliyyatdan xeyli əvvəl başlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın Stokholmdakı səfirliyinin “İsveçin uçuruma doğru addımı” başlığı altında dərc olunan məqaləsində bildirilib. "Hamıya məlumdur ki, ölkə NATO-ya cəlb olunmağa Rusiyanın Ukraynada xüsusi hərbi əməliyyatından xeyli əvvəl başlayıb. Formal səbəb ortaya çıxanda ölkəmizə qarşı qorxu yarandı. Nəticə Vaşinqtonun əmri gəldi: "Müstəqil olmaqdan əl çək, bizim üçün Şimali Avropa NATO-nun Rusiyaya qarşı yeni cəbhəsi olmalıdır", - məqalədə qeyd olunub.

Ukraynanın müdafiə naziri Oleksiy Reznikov Böyük Britaniyanın “Challenger” tanklarının test-drayv mərhələsində şəxsən iştirak edib.  Sozcu.az "Strana" nəşrinə istinadən xəbər verir ki, o, təəssüratlarını bölüşüb.  “Ukraynanın ilk əsas döyüş tankı “Challenger 2”yə ​​minmək çox xoş idi. Böyük Britaniyanın tədarük etdiyi belə tanklar ölkəmizə bu yaxınlarda gəlib. Bu fantastik maşınlar tezliklə öz döyüş tapşırıqlarına başlayacaqlar”, - deyə Reznikov bildirib. 

İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu fraksiya liderləri ilə görüşdən sonra məhkəmə islahatlarını dayandırmaq niyyətində olduğunu bildirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Radio Kan” məlumat yayıb. Qeyd edək ki, bundan əvvəl İsrail Prezidenti İshaq Hersoq ölkənin Baş nazirini və onun hökumətini kütləvi etirazlara səbəb olan məhkəmə islahatlarının qəbulunu dayandırmağa çağırıb. Prezident mitinqlərə görə ölkənin təhlükəsizliyi və iqtisadiyyatının təhdid altına düşdüyünü deyib.

ABŞ və Kanada Rusiyaya qarşı məhdudiyyətlər tətbiq etmək siyasətini davam etdirməyə hazırdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ Prezidenti Co Bayden Kanada Baş naziri Castin Trudo ilə birgə keçirdiyi mətbuat konfransı zamanı deyib. “Biz tarixi sanksiyalarımızla Putinə qarşı təzyiqi davam etdirəcəyik”, - Bayden bildirib. Eyni zamanda, Bayden ABŞ və Kanadanın Ukraynaya ehtiyac duyduğu hərbi təlimi, texnika və humanitar yardımı davam etdirəcəklərini qeyd edib.

Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski qələbə anonsu verib. O bildirib ki, əgər Ukrayna ilə Avropa arasında əməkdaşlıqda gecikmə və ya durğunluq olmasa, birgə səylər Ukraynanın qələbəsinə yönələrsə, zəfər bu il olacaq. “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu bildirib ki, Ukraynanın qələbə qazanması bəzi amillərdən asılıdır. Politoloq vurğulayıb ki, birinci mərhələdə Rusiya ordusunun hücumları dayandırılmalıdır: “İkinci mərhələdə Zelenskinin dediyi kimi, Avropa və Amerika vəd etdiyi hərbi texnikanı zamanında Ukraynaya çatdırmalıdır. Proses artıq başlayıb. Üçüncü mərhələdə isə yəqin ki, Ukrayna ordusu yay aylarına yaxın əks-həmlələr həyata keçirəcək. Necə ki, ötən ilin dekabrında Xersonun böyük hissəsi azad edildi. Ukraynanın ilin sonuna qədər ərazi bütövlüyünü təmin edəcəyini demək çətindir. Ancaq qeyd etdiyim amillər həyata keçirilsə, ilin sonuna qədər Ukrayna itirdiyi ərazilərin böyük hissəsini geri qaytara bilər”. Elxan Şahinoğlu qeyd edib ki, Rusiya Baxmutda ilişib qalıb: “Baxmut kiçik bir şəhərcikdir. Ukrayna ordusu sona qədər savaşır, bu şəhəri əldən vermir. Rusiyanın Baxmutda itkiləri artır. Lakin Ukrayna ordusunun Baxmutu azad edə biləcəyi barədə konkret danışmaq çətindir. Mariupol uğrunda da oxşar döyüşlər gedirdi, amma Rusiya oranı işğal etdi. Əsas odur ki, Ukrayna hər kiçik qəsəbə, şəhərcik uğrunda savaşır və Rusiyanın itkiləri artır. Əgər Ukraynaya kifayət qədər silah-sursat çatdırılsa, (Ukraynaya ən azı 700-800 tank lazımdır) Baxmut və digər şəhərləri geri qaytara bilər”. “Çin müharibəyə qoşula bilərmi?” sualına politoloq belə cavab verib: “Çin Rusiyanın strateji tərəfdaşına çevrilib. Ona görə yox ki, Rusiya ilə Çinin maraqları üst-üstə düşür, sadəcə anti-Qərb siyasətinə görə bu ölkələr yaxınlaşıb. Ukrayna müharibəsi əslində Çinin maraqlarına cavab vermir, çünki əlavə problemlərlə üzləşir, iqtisadi çətinliklər yaşayır. Dəmir yolları ilə Rusiya üzərindən Avropaya yük daşıyırdı. Bu, indi mümkünsüzdür. Ona görə də Çin müharibənin dayandırılmasını istəyir, təkliflər verir. Amma məsələ orasındadır ki, Çinin təklifində Rusiya qoşunlarının Ukraynanı tərk etməsi ilə bağlı bənd yoxdur. Yaxud da Çin lideri Si Cinpin 2 gün Moskvada oldu, Kiyevə isə getmədi. Bu cür vasitəçini nə Ukrayna, nə də Qərb ölkələri qəbul edər. Çinin vasitəçi olmaq imkanı sıfıra bərabərdir. Çinin müharibəyə qoşulması riskə getmək olar. Çünki Qərblə daha çox üz-üzə qalacaq. Çin müharibənin bitməsini istəyir, amma Rusiyanı qınamır”.(müsavat.com)

İran tərəfindən iddia edilən yeni hücumlar olacağı təqdirdə ABŞ Silahlı Qüvvələri müxtəlif tədbirləri görməyə hazırdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Mərkəzi Komandanlığının (CENTCOM) rəhbəri, general Maykl Kurillanın yaydığı bəyanatda qeyd olunub. “Biz xalqımızı qorumaq üçün hər zaman bütün lazımi tədbirləri görüb, seçdiyimiz vaxtda və yerdə cavab verəcəyik. Biz İranın hər hansı yeni hücumu qarşısında müxtəlif tədbirlər görməyə hazırıq”, - bəyanatda bildirilir.

Qarabağın azad edilməsi uğrunda başlanan müharibə 44-cü günündə-2020-ci ilin 10 noyabrında dayandırıldı. Bəli, müharibə bitmədi, dayandırıldı və bu dayanma Azərbaycanın təşəbbüsü, istəyi ilə olmadı. Ona görə savaşın 44-cü günündə müharibə “bitmədi”, məhz “dayandırıldı” demək, daha doğrudur və bu günün də reallığına uyğundur.  Məhz bu məntiqlə də, “bütün müharibələrin sonu sülhlə yekunlaşır” klassik deyimi, 44 günlük müharibə üçün hələlik keçərli deyil, çünki sülh müqaviləsi yoxdur, ümumiyyətlə tərəflər arasında sülh yoxdur. Sülh olmadığına görə də “müharibə bitdi” yox, “müharibə dayandırıldı”, reallığı əks etdirir. Həmin gün imzalanan üçtərəfli razılaşma Ermənistan Respublikasının geri çəkilməsi hesab edilə bilər, amma yenə də sülh deyil, çünki müharibənin bitməsinə mane olan, yəni onu dayandıran Rusiya, Azərbaycana ərazi bütövlüyünü tam həyata keçirməyə imkan vermədi, bu gün də vermir.  Müharibənin dayandırılmasından keçən 2 il dörd aydan çox müddətdə məğlub tərəf revanş götürmək məqsədilə silahlanır, Qarabağda yeni hərbi istehkamlar yaradır, havadarları-İran, Rusiya, Fransa tərəfindən hərbi-siyasi, bəzi Qərb ölkələrindən də diplomatik dəstək alır, sülh təkliflərini qəbul etmir. Deməli, dayandırılmış müharibənin yenidən davamı gözləniləndi. Təəccüblüsü odur ki, müharibəyə hazırlaşanlar “münaqişənin hərb yolu istisnadır” bəyanatlarını verir və bundan məhz bizə təzyiq vasitəsi kimi istifadə edirlər. 26 il ərzində Minsk Qrupu da, işğal etdiyi torpaqlarda rahatlanan Ermənistan da belə deyib problemi həll etmədilər, amma 44 günlük müharibə ilə çox şey həll oldu. Maraqlıdır ki, hərbi yol istisnadır deyən Rusiya da, Qərb də Ukraynada müharibəni öz maraqları naminə davam etdirirlər, amma bizə “istisnadır” bəyanatlarını ünvanlayırlar.  Üç aydan sonra Moskvaya səfər edən Ararat Mirzoyan geri qayıdandan sonra, Smolensk meydanından aldığı gücdən ruhlanaraq, dünən Ermənistan XİN-in kəskin bəyanatını yayıb.  Bəyanatda “ Artsax xalqının öz müqəddəratını təyin etməsi onun tam haqqıdır.. və öz müqəddəratını təyinetmə hüququnun inkarı və zorla boğulması, habelə münaqişənin həlli vasitəsi kimi danışıqlardan imtina edilməsi ( guya ki, bütün bu sadalananları Azərbaycan edir-red), xalqın müstəqil dövlət qurmaq hüququnun tanınması üçün əsasdır”- deyilənlərlə, dünənə qədər Paşinyanın vurğuladığı : “ ..beynəlxalq ictimaiyyət bizə deyir: Dağlıq Qarabağın statusu məsələsində plankanızı bir az endirin.., əks halda, bizə ümid bəsləməyin - ona görə yox ki, sizə kömək etmək istəmirik, ona görə ki, kömək edə bilmərik", - fikirləri arasında fərq nədən qaynaqlandı?  Zaman keçdikcə düşmən iddiasını yenidən ortaya qoyur və Rusiyanın tormozladığı sülh, onu ruhlandırır. İlk baxışdan bu gün Ermənistanla Rusiya arasında münasibətlərin gərgin olduğu təəssüratı yarana bilər, amma bu dərinə işləməyən gərginlikdir. Ermənistanın Qərbə meyillənməsi Rusiyaya təzyiq vasitəsidir. Rusiya da “günahkar” kimi “günahını” yuyur və Ermənistandan Laçın yolu vasitəsilə separatçılara silah-sursat, humanitar yardım, ərzaq və sairə daşımaqla məşğuldur. Rusiya hərbi kontingenti Laçın yolunda tam formal nəzarət funksiyasını həyata keçirir. Dinc etiraz aksiyasının onlara mane olmadığı Xəlfəli-Turşsu yolu ilə daşınan hərbi yüklərin müşayət olunması kadrları ilə sübut olundu.  Ermənistanla sülh müqaviləsi nə üçün lazımdır? Bu işin Qarabağ probleminə təsiri nədir? Tutaq ki, sabah Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalandı, Qarabağdakı separatçı rejim və onu qoruyan Rusiya Xankəndini bizə təhvil verəcək? Son iki gündə Ermənistan rəsmilərinin açıqlamaları yalnız Qarabağla əlaqədardır. Onları delimitasiya, demarkasiya işləri, anklav kəndlərin problemi maraqlandırmır, yalnız Qarabağ ermənilərinin müstəqilliyi barədə bəyanatlar səsləndirirlər. Guya vəzifədən çıxarılan Vardanyan fəaliyyətini dayandırıb? Bu gün FB səhifəsində “Azərbaycanın uğursuz Qarabağ siyasəti” barədə geniş paylaşım edib. Vardanyan 100 günlük “blokadanı” qəhrəmancasına dəf etdiklərini və Artsax məsələsinin Azərbaycanın daxili problemi olmadığının sübut edildiyini paylaşıb. Qarabağ separatçıları Rusiyanın dəstəyilə o qədər fəallaşıblar ki, hətta qondarma rejimin keçmiş xarici işlər naziri Masis Mailyan “nikbinliyə böyük əsaslarımız var” deyə bilir.  Biz Ermənistanla sərhədimizi  və harada dayandığımızı bilirik. Ermənistan öz problemi ilə deyil, bizim daxili işimizlə -Qarabağla məşğuldur. Deməli, biz də bütün siyasi, hərbi fəaliyyətimizi Qarabağa istiqamətləndirməliyik. Ermənistanla 31 oktyabr 2022-ci ildən sonra rəsmi danışıqlarımızı dayandırmışıq, amma daxili işimiz olan Qarabağa hələ real təsir edəcək siyasətə nail olmamışıq. Xankəndi və Ermənistan arasında alternativ yolun olduğunu və bu yoldan hərtərəfli istifadə edildiyini video materiallarla sübut etdikdən sonra Laçın yolunda nəzarət buraxılış məntəqəsinin qoyulmasını bu qədər ləngitmək olmaz. Ermənistan silahlı qüvvələrin Qarabağdan çıxarılmasını sözlə yox, əməldə həll etmək artıq zərurətdir. Biz nə qədər sərt bəyanatlar versək belə qarşı tərəflərə təsir etməyəcək, necə ki, bu günə kimi təsir etməyib. Biz hərəkət etməliyik, düşməni fakt qarşısında qoymalıyıq. Müharibə bitməyib, dayandırılıb.  İlham İsmayıl, Moderator.az