Dünya

Ohayo sinifli sualtı qayığı Şərqi Aralıq dənizi, Qırmızı dəniz, Fars körfəzi və Oman körfəzinin daxil olduğu məsuliyyət zonasına çatıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Mərkəzi Komandanlığı açıqlama yayıb. ABŞ müharibə başlayandan bəri bölgəyə USS Gerald Ford və USS Dwight D. Eisenhower adlı iki təyyarədaşıyan gəmi göndərib. “Haaretz” qəzeti yazır ki, ABŞ regional gərginlik şəraitində Yaxın Şərqə nüvə sualtı qayığı yerləşdirib. Ordunun bu yöndə nadir hallarda açıqlamalar verdiyinə diqqət çəkən CNN İnternational isə nüvə sualtı qayığının bölgəyə çatması ilə bağlı rəsmi açıqlamanı “İran və onun bölgədəki müttəfiqlərinə qarşı açıq-aşkar çəkindirmə mesajı” olaraq şərh edib.

Fələstin-İsrail münaqişəsinə hər kəs bu və ya digər dərəcədə şərikdir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ-ın keçmiş prezidenti Barak Obama “Pod Save America” nəşrinə müsahibəsində deyib. “HƏMAS-ın etdikləri dəhşətli idi və bunun üçün heç bir bəhanə yoxdur. İşğalın və fələstinlilərin başına gələnlərin dözülməz olduğu da doğrudur”, - deyə Obama bildirib. O, mülki şəxslərin fələstinli yaraqlıların hücumu ilə heç bir əlaqəsinin olmadığını vurğulayıb. Sabiq prezident əlavə edib ki, Yaxın Şərqdəki münaqişənin həlli üçün bütün həqiqət tanınmalıdır: “Heç kimin əli təmiz deyil, hamımız bu və ya digər şəkildə şərikik”.

Livandan İsrailə endirilən raket zərbəsi nəticəsində sərhəd zonası Yiftah kibbutzda bir nəfər xəsarət alıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Haaretz” məlumat yayıb. Qeyd edək ki, 7 oktyabr tarixindən, HƏMAS-İsrail münaqişəsinin kəskinləşməsindən bəri Livanın Hizbullah hərəkatı İsrailə mütəmadi zərbələr endirir.

Ukrayna müharibənin 620-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 305 090 hərbçi, 5284 ədəd tank, 9953 ədəd zirehli döyüş maşını, 7375 ədəd artilleriya sistemi, 867 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 570 hava hücumundan müdafiə sistemi, 322 ədəd hərbi təyyarə, 324 ədəd helikopter, 9730 ədəd avtomobil texnikası, 5534 ədəd PUA, 1554 qanadlı raket, 20 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 1047 xüsusi avadanlıq itirib.

Ukrayna ordusu Rusiyanın Qara dəniz donanmasının “Kalibr” qanadlı raketlərinin daşıyıcısı olan ən müasir gəmilərindən birini batırıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Hava Qüvvələrinin komandanı, general-leytenant Nikolay Oleşuk məlumat yayıb. Onun sözlərinə görə, ukraynalı hərbçilər Kerçdəki “Zaliv” gəmiqayırma zavoduna zərbələr endirib. Zərbə nəticəsində gəmi batırılıb. Qeyd edək ki, Krım rəhbəri Sergey Aksyonov noyabrın 4-də Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kerç şəhərində gəmiqayırma zavodunu 15 qanadlı raketlə vurması barədə məlumat vermişdi. Aksyonov zərbələr nəticəsində zavodda yerləşən gəminin zədləndiyini bildirmişdi.

"7 oktyabrdakı status-kvoya dönüş ola bilməz, bu, İsrail üçün qəbuledilməzdir..." "Biz eskalasiyanın və münaqişənin Yaxın Şərqin digər rayonlarına yayılmasının qarışını almalıyıq..." "Mən fələstinli uşaqların gözlərinə baxanda öz övladlarımı görürəm..." "HƏMAS-ın oktyabrın 7-də hücumundan bir neçə gün sonra mən prezident Baydenlə birgə İsrailə gələrək, bəyan etmişəm ki, nə qədər ki, ABŞ mövcuddur, İsrail tənha qalmayacaq". Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken Təl-Əvivdə görüşlərinin yekunu ilə bağlı bəyanatında deyib. Məlumatı "mignews.com" nəşri yayıb. Mən İsrailə dördüncü səfərim zamanı bunu bütün görüşlərimdə təkrarlayıram və İsrailin özünü müdafiə etmək hüququ və vəzifəsini dəstəklədiyimizi aydın şəkildə anladıram. Buraya İsrailə yardım və Qəzzaya humanitar yardım üzərində işlədiyimizi də əlavə etmək lazımdır. Heç bir ölkə öz vətəndaşlarının qətlə yetirilməsi ilə barışmamalıdır. Bu gün mən İsrail hökuməti tərəfindın bəzilərinin terrorçuların kameralarından, bəzilərinin isə hücuma məruz qalmış yaşayış məntəqələrindən toplanmış əlavə materiallarla tanış olmuşam. Bunlar insan imkanlarının hüdudlarından kənardır. Qəddarlıq heyrət doğurur. Çoxları oktyabrın 7-də 35 amerikalı, 35 digər ölkədən 200-dən artıq xarici vətəndaşın qətlə yetirildiyini çox tez unudub. Mən israilli və fələstinlilərin başqa gələcəyinin olması, faciədən sonra regionun daha yaxşı gələcəyinin olması ümidilə buna qayğı göstərmək üçün yenidən buradayam. Biz eskalasiyanın və münaqişənin Yaxın Şərqin digər rayonlarına yayılmasının qarşısını almalıyıq. Biz istənilən hücumu dayandırmaq və buna cavab vermək üçün bütün zəruri olanları edəcəyik. ABŞ İranın regionda proksilərinə cavab verməkdə davam edəcək. Bizim regiondakı tərəfdaşlarımız eskalasiyanın qarşısını almaqda mühüm rol oynamalıdır. Biz Fələstin əhalisinə ziyan vurmamaq üçün daha çoxunu etməliyik. Onlar humanitar fəlakətdə qalsalar, sülh üçün tərəfdarlar olmayacaq. Mən həmçinin Qəzza bölgəsində fələstinli uşaqların fotoşəkillərini görmüşəm. Mən bunu görəndə və onların gözlərinə baxanda öz övladlarımı görürəm.  HƏMAS Fələstin xalqının rifahı üçün qətiyyən qayğı göstərmir, o, riyakarcasına onlardan canlı qalxan kimi istifadə edir. Lakin vətəndaşlar onların insanlıqdan kənar hərəkətlərinə görə məsuliyyət daşımamalıdır. Biz İsrailə dinc sakinlərin ölümünü necə minimuma endirmək barədə məsləhətlər vermişik. Biz ata biləcəyimiz mümkün addımlardan danışmışıq. O zamandan biz Misirlə humanitar yardım barəsində razılıq əl etmilik, "Rafiah" nəzarət-keçid məntəqəsindən yüklərin daşınmasını artırmışıq, lakin bunlar yenə də kifayət deyil. Mən İsrail rəhbərliyi ilə humanitar yardımın artırılması üçün hansı addımların atılması barədə danışmışam. Biz Qəzza bölgəsinin cənubundakı xəstəxanaya yanacağın çatdırılması mexanizmini müzakirə etmişik. İsrail yanacağın HƏMAS tərəfindən istifadə edilməsi ilə bağlı əsaslı narahatlığını ifadə edib. Biz belə mexanizmi müəyyən etmişik, amma İsrailin yenə də narahatlığı var və biz bunu bölüşürük. Biz bunu regiondakı tərəfdaşlarımızla da müzakirə edəcəyik". ABŞ Dövlət katibi həmçinin bəyan edib: "7 oktyabrdakı status-kvoya dönüş ola bilməz. Bu, İsrail üçün qəbuledilməzdir və heç kim tərəfindən qəbul edilə bilməz, HƏMAS-ın hökumət olaraq qalması və İsrailə və onun vətəndaşlarına təhlükə törətməsi ideyası da qəbuledilməzdir". Onun sözlərinə görə, digər tərəfdən, İsrail Qəzza bölgəsi üzərində məsuliyyəti və nəzarəti öz üzərinə götürə bilər. İsrail anladıb ki, bunu etməyə onun nə istəyi, nə də niyyəti var", - Blinken deyib.

İsrailin 80-90 arasında nüvə başlıqlı silahı var. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Stokholm Beynəlxalq Sülh Problemləri Tədqiqatları İnstitutları (SİPRİ) hesabat yayıb. İddia olunur ki, İsrailin əlindəki nüvə silahlarından 30-a yaxını qırıcılarda daşınan bomba formasında, 50-yə yaxını isə orta mənzilli ballistik raketlərin daşıdığı döyüş başlıqlarıdır.

Girovların azad edilməsinin daxil olmadığı istənilən atəşkəs çağırışına etiraz edirik. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu İsrail Baş naziri başçısı Benyamin Netanyahu deyib. “Bundan əlavə, İsrail hökuməti Qəzza zolağına yanacaq tədarükünə icazə verməyə hazır deyil. Biz əsgərlərimiz üçün təhlükəni minimuma endirməyə çalışırıq, lakin düşmənlərimizi məğlub etmək üçün əlimizdən gələni edəcəyik”, - deyə o əlavə edib.

"Əminəm ki, gürcü xalqı həm özünü, həm də məni xilas edəcək". Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Gürcüstanın üçümcü Prezidenti Mixeil Saakaşvili 7 noyabr işi üzrə Tbilisi Şəhər Məhkəməsində keçirilən məhkəmə iclasında onlayn iştirakı zamanı bəyan edib. "Bu, müvəqqəti ədalətsizlikdir, əminəm ki, gürcü xalqı həm özünü, həm də məni xilas edəcək. Mən buna tam əminəm, məni bu əsirlikdən xilas edəcəklər və bu əsirliyə son qoyulacaq", - deyə qeyd edib. Mixeil Saakaşvili Gürcüstandakı ruslardan danışıb və qeyd edib ki, onların əksəriyyəti hesab edir ki, bu torpaq artıq gürcülərə məxsus olmamalıdır. “Burada, əvvəlki sessiyadan sonra ruslar mövzusunda qeyri-müəyyənlik yarandı, niyə mən rusların əmlak satışının dayandırılması və ümumiyyətlə, rusların Gürcüstanda daimi yaşayışının dayandırılmasından danışdım. Biz rusları Gürcüstana dəvət edəndə turist kimi dəvət edirdik. Biz onları bura köçməyə dəvət etməmişik. Problem ondadır ki, 100 mindən çoxu artıq Gürcüstanda məskunlaşan bu rusların əksəriyyəti gürcülərin təsadüfən buraya gəldiyinə, bu torpaqların artıq gürcülərə aid olmamasına inanır və bu, bir təsadüfdür və mentalitetlərinə görə özlərini evdəki kimi hiss edirlər" , - deyə Mixeil Saakaşvili söyləyib.

İranın 80 yazıçı, ziyalı, tanınmış mədəni və siyasi xadimi ölkənin dini lideri Əli Xameneiyə açıq məktub yazaraq, onun yanlış siyasəti il bağlı xəbərdarlıq ediblər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə məktub müəllifləri sosial media hesablarında paylaşım ediblər. Məktubda Əli Xameneinin İsrail və HƏMAS arasındakı müharibə ilə bağlı siyasəti tənqid olunub. İlahə Əmirintizam, Rza Əlixani və Əbdüləli Bazərqan kimi məşhurların imzaladığı məktubda Əli Xamenei “macəraçı” adlandırılıb. Onlar ölkə rəhbərindən macəraçı, düşünülməmiş və qeyri-milli mövqeyinə son qoymasını, ölkəni İsrail-HƏMAS müharibəsinə sövq etməməsini tələb ediblər.

İran Türkiyə vasitəsilə İsrailə neft ixrac edir və bu, Təl-Əvivin yanacağa olan ehtiyacının əhəmiyyətli hissəsini təmin edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İLNA Türkiyənin "Sabah" qəzetinə istinadən məlumat yayıb. İran parlamentinin keçmiş üzvü Hidayətullah Xadimi İLNA-ya müsahibəsində bunu inkar etməyib. “Türkiyə ilə İsrail arasında iqtisadi, hərbi, mədəni və turizm sahəsində əlaqələr var və Türkiyənin İrandan aldığı nefti İsrailə ixrac etməsi ehtimalı yüksəkdir”, - o deyib. Müstəqil ekspertlər bildirirlər ki, sanksiyalardan əziyyət çəkən və neftin satılmasında problemlər yaşayan İranın Türkiyə vasitəsilə İsrailə neft ixrac etməsi Tehran rəsmilərinin razılığı əsasında baş verir. Xatırladaq ki, Əli Xamenei noyabrın 1-də müsəlman ölkələrdən İsrail ilə əlaqələri kəsməyi, bu ölkəyə yanacaq və ərzaq ixracatını dayandırmalarını təlb etmişdi.

"Ərəb liderləri anlayır ki, İsrailin cavab tədbirləri nəticəsində fələstinlilərin qurban və əzabları artarsa, bu, öz vətəndaşlarında hiddət doğuracaq..." "Müharibənin indi dayandırılması HƏMAS-ın qələbəsi demək olacaq..." Bir çox ərəb ölkələri İsraillə qarşıdurmaya rəğmən, bugünkü savaşda gizlincə ona qələbə arzulayır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sensasiyaya yaxın fikirlə ABŞ Dövlət Departamentinin siyasətin planlaşdırılması üzrə sabiq direktoru Dennis Ross çıxış edib. Məlumatı "The New York Times" nəşri yayıb. "İsrail HƏMAS-a qalib gəlməli olduğu inamında tək deyil. Son iki həftə ərzində bütün regiondan olan və mənim çoxdan tanıdığım ərəb nümayəndələri ilə söhbət edəndə onların hamısı HƏMAS-ın Qəzzada məhv edilməli olduğunu deyib", - diplomat qəzetdə dərc edilən məqaləsində yazıb. Rossun həmsöhbətlərinin sözlərinə görə, əgər HƏMAS regionda qalib kimi qəbul ediləcəksə, bu, İran və onun müttəfiqlərinə impuls verəcək, bu da digər ərəb ölkələri hökumətlərini müdafiə mövqeyində dayanmağa vadar edəcək. Ross qeyd edir ki, ərəb ölkələri nümayəndələri belə mövqeyini yalnız özəl söhbətlərdə ifadə edir və yalnız bəziləri HƏMAS-ın İsraildə 1400-dən artıq insanın kütləvi şəkildə qətlini açıq şəkildə pisləyib. "Niyə? Çünki ərəb liderləri anlayır ki, əgər İsrail cavab tədbirləri görərsə və fələstinlilərin qurban və əzablarının sayı artarsa, o zaman bu, öz vətəndalarında hiddət doğuracaq", - Ross izah edib. O, vurğulayıb ki, heç bir yerdə "küçənin ovqatına yüklənmək" HƏMAS-ın İsrail Müdafiə Ordusunun Qəzza bölgəsində Əl-Əhli xəstəxanasını bombalaması barədə bəyanatından sonra tələm-tələsik İsrailin ünvanına ittihamlarda belə parlaq şəkildə təzahür etməyib. Hətta HƏMAS-ın hücumunu pisləyən Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri sonradan "İsrailin hücumuna" dəstək verməyib. "İsrailin Qəzza bölgəsində hava bombardmanları vüsət aldıqca və mülki əhali arasında qurbanların sayı artdıqca, atəşin dərhal dayandırılmasına beynəlxalq çağırışlar artır.  Bəziləri İsrailə yerüstü əməliyyatın dərhal dayandırılmasına çağırış edir. Lakin müharibənin indi dayandırılması HƏMAS-ın qələbəsi demək olacaq", - diplomat hesab edir. Rossun fikrincə, hazırda İsrailin siyasi liderləri HƏMAS hərbi məğlubiyyətə uğradıqdan və xeyli dərəcədə tərksilah edildikdən sonra  Qəzzanı tərk edəcəkləri və onun mühasirəsinə son qoyacağını aydın və açıq şəkildə vurğulamalıdır. "Onlar məlumat verməlidir ki, bütövlükdə fələstinlilərlə vəziyyətin siyasi nizamlanmasının zəruriliyini anlayır. İsrailin regiondakı tərəfdaşları imkan daxilində tez bir zamanda məhz bunu eşitməlidir", - diplomat vurğulayıb.