Şəhid Tuncay Əlizadənin anası Rəna Əliyeva vəfat edib. Sozcu.az Unikal-a istinadla xəbər verir ki, bu barədə sosial şəbəkədə məlumat paylaşılıb.

Ağstafada üç nəfər dəm qazından zəhərlənib. Sozcu.az "Unikal"-a istinadla xəbər verir ki, hadisə Ağstafa şəhərinin mərkəzi küçələrinin birində qeydə alınıb. 3 nəfər dəm qazından zəhərlənmə diaqnozu ilə xəstəxanaya yerləşdiriliblər. Zəhərlənən şəxslərə ilkin tibbi yardım göstərilib, vəziyyətləri kafidir. Məlumata görə hər üç şəxs kirayə qaldıqları evdə dəm qazında zəhərlənib. Onların hərbiçi olduğu bildirilir. Fakt araşdırılır. *** Ağstafada dəm qazından zəhərlənən hərbiçilərin kimliyi məlum olub. "Unikal"ın məlumatına görə, zəhərlənlər Sumqayıt şəhər sakini 2004-cü il təvəllüdlü Rəfail Hacızadə, Cəlilabad rayon sakini 2002-ci il təvəllüdlü Ruslan Əliyev və Yardımlı rayon sakini 1995-ci il təvəllüdlü Saleh Abdullazadədir. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Son illərdə Azərbaycanla sülh prosesində böyük irəliləyişlər əldə etdik. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Atlantik Şurasında (Antlantic Council) çıxışı zamanı Nikol Paşinyan deyib. O, moderatorun suallarını cavblandırarakən vurğulayıb: "Bilirsiniz ki, ölkəmizin dörd sərhədindən ikisi tamamilə bağlıdır, mən Türkiyə və Azərbaycanla sərhədlərimizi nəzərdə tuturam. Daha iki sərhədimiz var: Gürcüstan və İranla. Təbii ki, bu iki sərhəd bizim üçün çox önəmlidir, biz əməkdaşlıq edirik, iki qonşumuz olan Gürcüstan və İranla yaxşı münasibətlərimiz var, amma Türkiyə və Azərbaycanla münasibətlərimizdə yeni dövr açmaq istəyirik.  Son illər Azərbaycanla sülh prosesində böyük irəliləyişlər əldə etdik. Bu irəliləyişi sizə aydınlaşdırmaq üçün deyim ki, hazırda Azərbaycanla sülh müqaviləsi layihəsini müzakirə edirik və bu müqavilənin 17 bəndindən 15-i üzrə artıq tam razılıq əldə etmişik. Ümid edirik ki, bu prosesi mümkün qədər tez başa çatdıracağıq". Ermənistan baş naziri əlavə edib: "Təbii ki, Azərbaycanla ikitərəfli formatda işləyirik, lakin təbii ki, davamlı sülhə nail olmaq üçün müvafiq mühitin yaradılması üçün beynəlxalq ictimaiyyətin diqqəti və dəstəyi çox faydalı olardı". Paşinyan çıxışının davamında qeyd edib: "Əlbəttə, ümid edirik ki, regional vəziyyətimizdə sıçrayış olacaq və  Azərbaycanla sülh müqaviləsini yekunlaşdırıb onu imzalaya biləcəyik. Sülh müqaviləsi layihəsinin bütün vacib məsələləri artıq razılaşdırılıb. Bu layihədə çox dərin və həssas mövzular var idi, lakin bütün bu məsələlərdə artıq razılıq var. Məsələn, Ermənistan və Azərbaycan Sovet Ermənistanı və Sovet Azərbaycanının sərhədlərinə əsaslanaraq bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanımağa razı olduq ki, Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı heç bir ərazi iddiası yoxdur və gələcəkdə belə iddialarla çıxış etməyəcəklər. Əslində, bu, gələcək dünyanın təməl daşıdır və hər şey onun ətrafında əlaqələndirilir. Bunu niyə deyirəm? Çünki bu, açıq şəkildə göstərir ki, sülh indi əldə edilə biləndən daha çoxdur və indi yalnız sülh müqaviləsi layihəsini yekunlaşdırmaq, imzalamaq və davamlı sülhə nail olmaq üçün siyasi iradə lazımdır".

18:39 Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla Suriyanın müvəqqəti prezidenti Əhməd əş-Şara arasında Ankarada görüş başlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, ikitərəfli görüş və heyətlərarası iş yeməyindən sonra Ərdoğan və Əhməd əş-Şara birgə mətbuat konfransı keçirəcəklər. Qeyd edək ki, Suriyanın müvəqqəti prezidenti Ankarada səfərdədir. *** Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Suriyanın müvəqqəti prezidenti Əhməd əş-Şara arasında görüş başa çatıb. Görüşdən sonra liderlər mətbuata açıqlamalar verirlər.

Goranboyda avtomobil piyadanı vuraraq öldürüb. Sozcu.az -ın məlumatına görə, hadisə rayonun Xan Qərvənd kəndində qeydə alınıb. "VAZ-2107" markalı avtomobil 1965-ci il təvəllüdlü Bayramov Mahir Yaqub oğlunu vurub. Piyada aldığı xəsarətdən hadisə yerində keçinib. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunlarının mühasibi vəzifəsində çalışmış rüşvət almaqda ittiham olunan Alı Əliyevin cinayət işi üzrə məhkəmə başlayıb. Sozcu.az APA-ya istinadən xəbər verir ki, bu gün Gəncə Ağır Cinayətlər Məhkəməsində hakim Mikayıl Məmmədzadənin sədrliyi ilə keçirilən prosesdə anket məlumatları dəqiqləşdirilib. Məhkəmənin baxış iclası fevralın 18-nə təyin edilib. Qeyd edək ki, Quru Qoşunların mühasibi vəzifəsində çalışmış Alı İsrayıl oğlu Əliyev qulluqda olarkən digər vəzifəli şəxslərlə əlbir olaraq pul müqabilində hərbi qulluqçuların xidməti yerlərinin dəyişdirilməsini təşkil etməkdə və başqa cinayət əməllərini törətməkdə ittiham olunur. Ona ötən ilin mart ayında Cinayət Məcəlləsinin 311.3.1, 311.3.2 və 311.3.3-cü maddələri ilə ittiham elan olunub və Bakı Hərbi Məhkəməsinin qərarına əsasən, barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib.

ABŞ Ukraynanın NATO-ya qoşulmasına kömək etmək istəmirsə, ona alternativ təhlükəsizlik zəmanəti - nüvə silahı verilməlidir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski müsahibəsində deyib. Dövlət başçısı etiraf edib ki, Ukraynanın NATO-ya daxil olması illərlə və ya onilliklərlə uzana bilər: "Hansı dəstək paketi, hansı raketlər? Onlar bizə nüvə silahı verəcəklər? Yaxşı, qoy, onda nüvə silahı versinlər".

“Azərbaycan Hava Yolları” (AZAL) aviaşirkətinə məxsus "Embraer-190" təyyarəsinin hər iki mühərriki qəza anınadək problemsiz çalışıblar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının 1944-cü il Beynəlxalq Mülki Aviasiya haqqında Çikaqo Konvensiyasının 13 saylı Əlavəsinin tələblərinə uyğun aparılan araşdırmanın ilkin hesabatında qeyd olunub. "Hava gəmisinin mühərriklərinin hər ikisi qəza anına qədər hər hansı texniki problem olmadan çalışmışlar. Bu məlumat FDR vasitəsilə təsdiq olunmuşdur. Hava gəmisi Rusiya Federasiyasının hava məkanında, o cümlədən Qroznı hava limanı üzərində uçuş əməliyyatları həyata keçirərkən GPS siqnallarının itməsi halı ilə üzləşmişdir", – hesabatda bildirilib. Qeyd edək ki, AZAL-a məxsus Bakı-Qroznı aviareysini həyata keçirən sərnişin təyyarəsi 2024-cü il dekabrın 25-də Qroznıda Rusiya HHM sistemi vasitəsilə vurulub. Enişinə icazə verilmədiyindən Qazaxıstana üz tutan təyyarə Aktau hava limanı yaxınlığında qəzaya uğrayıb. Təyyarənin göyərtəsindəki 67 nəfərdən 38-i həlak olub, 29-u sağ qalıb.

Netanyahu hökuməti müharibəni yenidən başlada bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidan mətbuat konfransında deyib. “Mən bazar günü Dohada HƏMAS üzvləri ilə görüşdüm. Onlar atəşkəsin tələblərini yerinə yetirməkdə tərəddüd etmir. Bununla belə, İsrail məhbusları azad edildikdən sonra Netanyahu hökumətinin hansı mövqe tutacağı ilə bağlı bütün dünyada bəzi sual işarələri var. Netanyahunun müharibəni yenidən başlada bilməsi ehtimalı sülhü dəstəkləyənlərin hamısını narahat edir. 16 aylıq müharibədən sonra həm Fələstinə, həm də İsrailə sülh və əmin-amanlıq lazımdır. Beynəlxalq ictimaiyyət ortaq mövqe tutmalı və Netanyahunun siyasi məqsədlər üçün soyqırımı yenidən başlatmasının qarşısını almalıdır”, - XİN başçısı bildirib.

İran Prezidenti Məsud Pezeşkianın X hesabında Şəhriyarın “Heydərbabaya salam” poemasından bir bənd paylaşması etirazla qarşılaşıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə yerli sosial mediada məlumatlar yayılıb. "Fəcr Film Festivalı təşkilatçıları və sənətçilərlə görüşümdə Şəhriiyarın ”Heydərbabaya salam” poemasından “Heydərbaba, göylər bütün dumandı, Günlərimiz bir-birindən yamandı, Bir-birizdən ayrılmayın amandı!” bəndini oxudum. Bununla demək istədim ki, bu gün daha çox birliyə ehtiyacımız var və aramızda dağınıqlıq yaradılmasına icazə verməməliyik", - Pezeşkian yazıb. Azərbaycanlı sosial media fəalları Pezeşkianı seçkiqabağı Azərbaycan dili ilə bağlı verdiyi vədləri ört-basdır etməkdə günahlandırıblar: "Cənab Pezeşkian! Türkcə şeir paylaşmaq yaxşıdır, ancaq bu, heç bir dərdə dərman deyil Yaxşı olardı ki, Konstitusiyanın 15-ci maddəsinin icrası və Urmiya gölünün bərpası ilə bağlı verdiyiniz vədləri yerinə yetirəsiniz".

Egey dənizində 5,2 bal gücündə zəlzələ baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFAD məlumat yayıb. Bildirilib ki, zəlzələ yerin 7 km dərinliyində baş verib. Məlumata görə, yeraltı təkanlar İzmirdə hiss olunub.

İsveçin Örebro şəhərində məktəbdə atışma baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İsveç mətbuatı məlumat yayıb. Məlumata görə, atışma zamanı beş nəfər yaralanıb. Polis hadisə yerində əməliyyat aparır.

Suriya keçid hökumətinin müvəqqəti prezidenti Əhməd əş-Şara Ankarada səfərdədir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə mediası məlumat yayıb. Bildirilib ki, Suriya lideri Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşəcək. Görüşdə tərəflərin Suriyadakı son hadisələri və ölkədəki yenidənqurma işlərini müzakirə edəcəyi gözlənilir.

Bakıda qadın sürücü 87 yaşlı kişini vuraraq öldürüb. Sozcu.az xəbər verir ki, 1996-cı il təvəllüdlü Şəhla Rəfail qızı Qulamova idarə etdiyi özünə məxsus “BAİC” markalı avtomobillə Suraxanı rayonu, Zığ qəsəbəsi ərazisinə hərəkətdə olan zaman piyada 1938-ci il təvəllüdlü Nadir İmaməli oğlu Kərimovu vurub. Piyada aldığı xəsarətlərdən müalicə olunduğu xəstəxanada ölüb. Fakta bağlı cinayət işi başlanılıb.

2025-ci ildə Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi imzalana bilər. Sozcu.az Teleqraf.com-a istinadən xəbər verir ki, bunu Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Paruyr Ovannisyan deyib. “İl ərzində sülh müqaviləsinin imzalanmasını mümkün hesab edirik, buna görə də səylərimizi davam etdiririk. Son zamanlar həm baş nazir, həm də xarici işlər naziri bu proseslərə toxunub. Burada bircə onu təsdiq edə bilərəm ki, həqiqətən də sülh sazişinin yekunlaşdırılmasına çox yaxınıq”, - nazir müavini bildirib. Həmçinin Ovannisyan qeyd edib ki, delimitasiya prosesinin irəli aparılması üçün də müsbət dinamika var: “Kommunikasiyaların (nəqliyyat yollarının) açılması ilə bağlı yanaşmalarımız da konstruktivdir, bunlar sabit sülhə nail olmaq məqsədi daşıyır”.

Cari ilin hazırlıq planına əsasən, ehtiyatdan çağırılan bir qrup hərbi vəzifəlinin cəlb edildiyi növbəti təlim toplanışı başlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Müdafiə Nazirliyindən bildirilib. Hərbi vəzifəlilər toplanış məntəqəsinin qərargahında müvafiq qeydiyyatdan və həkim müayinəsindən keçdikdən sonra hərbi geyim və digər təminat növləri ilə təmin olunublar. Təlim toplanışının əsas məqsədi hərbi vəzifəlilərin döyüş hazırlığı səviyyəsinin, bilik və bacarıqlarının artırılması, o cümlədən praktiki vərdişlərinin təkmilləşdirilməsidir.

Dövlət Statistika Komitəsindən açıqlanan sonuncu məlumatda göstərilir ki, Azərbaycanda iribuynuzlu mal-qaranın ətinin maya dəyəri 4 manat 40 qəpik olub. Sozcu.az xəbər verir ki, Komitənin rəsmi açıqlamasında mal ətinin topdansatış qiymətinin 5 manat 10 qəpik olduğu göstərilib. Qeyd edək ki, Komitə eyni dövr üçün mal ətinin pərakəndə satış qiymətini də açıqlayıb. Açıqlanan məlumatlara görə, mal ətinin topdansatış qiymətinin 5 manat 10 qəpik olduğu dövrdə mağazalarda satılan sümüklü mal ətinin qiyməti 14 manat, sümüksüz mal ətinin qiyməti isə 16 manat 30 qəpik olub. Rəsmi statistikadan da göründüyü kimi, Azərbaycanda mal əti maya dəyərindən 3 dəfə baha satılıb. Onu da bildirək ki, mal ətinin baha satılmasının səbəbləri ilə bağlı mətbuatda və sosial şəbəkələrdə müxtəlif fikirlər səsləndirilib. Bu fikirlərdən biri də, bu sahədə fəaliyyət göstərən şəxslərin rəsmi statistikaya düşməyən qeyri-rəsmi ödənişlər etməsi ilə bağlıdır.

Ağdaşda azyaşlı civədən zəhərlənib. Sozcu.az xəbər verir ki, hadisə Pirəzə kəndində baş verib. Kənd sakini 5 yaşlı N.Alxazzadə yaşadığı evdə ağzında termometr sındırıb. Nəticədə uşaq civədən zəhərlənib. O, civənin toksiki təsiri diaqnozu ilə xəstəxanaya gətirilib.Xəstəxanada tibbi yardım göstərildikdən sonra azyaşlı evə buraxılıb.

Dietoloq və qidalanma mütəxəssisi Krutika Nanavati ürək sağlamlığına zərər verə biləcək bəzi yemək yağlarından istifadə etməmək barədə xəbərdarlıq edib. O, hidrogenləşdirilmiş bitki yağlarından və soya yağından çəkinməyi məsləhət görür. Tez-tez işlənmiş qidalarda olan hidrogenləşdirilmiş bitki yağları ürək xəstəliyi, insult və 2-ci tip diabet riskini artırdığı bilinən trans yağları ehtiva edir. Bu yağlar damarları bağlaya, pis xolesterolu (LDL) yüksəldə və yaxşı xolesterolu (HDL) aşağı sala bilər. Kulinariya və qida sənayesində geniş istifadə edilən soya yağı yüksək miqdarda omeqa-6 yağ turşularını ehtiva edir. Omeqa-6 vacib olsa da, həddindən artıq çoxu ürək xəstəliyi və xərçəng kimi xəstəliklərlə əlaqəli olan iltihaba səbəb ola bilər. Nanavati, balanslı yağ turşuları olan və yüksək tüstü nöqtəsinə sahib olan zeytun yağı, avokado yağı və hindistan cevizi yağı olan daha sağlam alternativlərdən istifadə etməyi tövsiyə edir ki, bu da ürək xəstəliyi riskini azaldır. Yemək üçün düzgün yağ seçmək ürəyin ümumi sağlamlığını və rifahını qorumaq üçün çox vacibdir. 

Suriyanın Menbiç şəhərində bomba ilə yüklənmiş avtomobil partladılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə mediası məlumat yayıb. Partlayış nəticəsində 21 dinc sakin həyatını itirib, bir neçə nəfər isə yaralanıb. Qeyd edək ki, hücumu hələlik heç bir qruplaşma üzərinə götürməyib.

Rusiyanın Sank-Peterburq şəhərində 2013-cü ildə Heydər İsmayılovu qayınları ilə əlbir olub bir neçə gün girov saxladıqdan sonra qətlə yetirməkdə təqsirləndirilən Ülfət Məmmədovun cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi yekunlaşıb. Sozcu.az Report-a istinadən xəbər verir ki, Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsində hakim Esmira Məmmədovanın sədrliyi ilə keçirilən prosesdə hökm oxunub. Hökmə əsasən, o, 14 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Qeyd edək ki, hadisə 2013-cü ilin yanvar ayında baş verib. İttihama görə, Ülfət Məmmədov və Heydər İsmayılov Ülfətin qayınlarına məxsus Sank-Peterburq şəhərində yerləşən mağazada bir yerdə işləyiblər. Bir müddət sonra Heydər İsmayılovun həmin mağazadan 500 min rubla yaxın vəsaiti kassaya ödəməyərək mənimsədiyi məlum olub. Onlar pulu Heydər İsmayılovdan tələb etdikdə geri qaytarmayıb. Bu səbəbdən Ülfət qayınları Cabir Cəfərov, Zahir Cəfərov və tanışı, Tacikistan vətəndaşı Tohir Odiloviçlə əlbir olub Heydər İsmayılovu girov götürüblər. Onu bir neçə gün mənzildə girov saxladıqdan sonra Sank-Peterburq şəhəri yaxınlığında meşəlik əraziyə apararaq qətlə yetiriblər. O, Cinayət Məcəlləsinin 120.2.1 (bir qrup şəxs tərəfindən xüsusi amansızlıqla və başqa cinayəti gizlətməklə əlaqədar adam öldürmə), 120.2.2, 120.2.4, 120.2.9 (xüsusi amansızlıqla aşkar surətdə köməksiz şəxsi xuliqanlıq niyyəti ilə öldürmə), 144.2.3 (qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs halında tamah məqsədi ilə adam oğurluğu) maddələri ilə ittiham edilib.

Tarix boyu insanlar qeyri-adi hadisələri izah etmək və gələcəyi öyrənmək məqsədilə falçılıq və ekstrasenslik fəaliyyətlərinə böyük maraq göstəriblər. Müxtəlif mədəniyyətlərdə falçılar və ekstrasenslər ya mistik güclərə malik şəxslər kimi qəbul olunub, ya da insanlıq üçün təhlükəli qüvvələr hesab edilərək cəzalandırılıblar. Bu baxımdan tarixdə sehrbazlıq, cadugərlik və falçılıqla bağlı fərqli yanaşmalar olub. Belə ki, bəzi dövrlərdə və cəmiyyətlərdə bu fəaliyyətlər qanunla qadağan edilərək ağır cəzalar tətbiq edilib, digərlərində isə onların fəaliyyətinə icazə verilib və hətta statusları müəyyən hüquqi qaydalarla nizama salınıb. Müasir dövrümüzə gəldikdə isə qeyd edək ki, falçılıq və ekstrasenslik fəaliyyəti ilə bağlı hüquqi tənzimləmələr ölkədən ölkəyə dəyişir. Bəzi dövlətlərdə bu fəaliyyət kommersiya xidməti kimi qanuniləşdirilib və xüsusi lisenziya tələb edilir, digər qrup dövlətlərdə isə bu iş dələduzluq və ictimaiyyəti aldatma kimi qiymətləndirilir. Xüsusilə, falçı və ekstrasenslərin insanları aldatmaq yolu ilə maddi qazanc əldə etməsi bir çox ölkədə hüquqi məsuliyyət yaradır. Ümumiyyətlə, adıçəkilən fəaliyyət hüquqi çərçivəyə salına bilərmi, yoxsa bu cür fəaliyyətlər tamamilə qadağan edilməlidir? Gəlin, məsələyə hər iki aspektdən yanaşaq. Birincisi, onu deyək ki, bəzi ölkələrdə falçılıq və ekstrasenslik fəaliyyətinin qanunla tənzimlənməsi bu sahədə şəffaflıq və nəzarətin təmin edilməsi ilə əlaqələndirilir. Məsələn, belə dövlətlərdə bu fəaliyyətlə məşğul olan şəxslərdən müəyyən peşə standartlarına uyğun lisenziya tələb edilir. Hesab edilir ki, bu, onların fəaliyyətlərinin müəyyən çərçivədə icra olunmasını təmin edir. Bir qrup ölkədə isə insanları aldatmaq yolu ilə maddi və mənəvi ziyan vuran falçılar dələduzluq kimi cinayətlərə görə məsuliyyətə cəlb edilir. Bu məsələnin hətta reklam qanunvericiliyi ilə tənzimlənməsi də maraqlı ola bilər. Çünki bununla reklamlarda saxta vədlər verilməsi qadağan edilə bilər. Məsələn, “100% gələcəyi görürəm” kimi açıqlamaların qarşısı alınar. Məsələyə digər aspektdən yanaşsaq, yəni falçılıq və ekstrasenslik fəaliyyəti tamamilə qadağan edilərsə, bunun arxasında bir neçə səbəb ola bilər. Bunlardan birincisi, dini və etik məsələlərlə bağlıdır. Belə ki, bəzi cəmiyyətlərdə sehrbazlıq və falçılıq dinlə ziddiyyət təşkil edir və bu səbəbdən  də qəbul olunmazdır. Bundan başqa, falçılar və ekstrasenslər insanları inandıraraq onların zəif anlarından istifadə edib maddi qazanc əldə edə bilirlər. Bu da ictimai ədalət baxımından qəbuledilməz sayılır. Falçılıq və ekstrasenslik fəaliyyətinin qadagan edilməsinin başqa faktorlarla da əlaqələndirilməsi mümkündür. Belə ki, müasir dövrdə elmin və rasional düşüncənin gücləndirilməsi məqsədilə belə irrasional fəaliyyətlərə yer verilməməsi təbliğ oluna bilər. Bu sahədə xarici ölkələrin qanunvericiliyinə nəzər salmaq maraqlı olar. Qeyd edək ki, Böyük Britaniyada 1735-ci il tarixli "Cadugərlik Qanunu" ("Witchcraft Act") cadugərlik fəaliyyətini qadağan edirdi və bu qanun 1951-ci ilə qədər qüvvədə qalmışdır. 1951-ci ildə bu qanun ləğv edilərək onun yerinə "Fırıldaqçılıq Qanunu" ("Fraudulent Mediums Act") qəbul edildi. Həmin qanun isə ruhlarla əlaqə qurduğunu iddia edən şəxslərin fırıldaqçılıq etməsini qadağan edirdi. Nəhayət, 2008-ci ildə ölkədə bu qanun da ləğv edildi və onun əvəzinə "İstehlakçıların müdafiəsi qaydaları" ("Consumer Protection from Unfair Trading Regulations") qüvvəyə mindi. Bu qaydalar aldatma və fırıldaqçılıq hallarını ümumi şəkildə tənzimləyir və falçılıq və ekstrasenslik fəaliyyəti də bu çərçivədə qiymətləndirilir. Lakin nə qədər təəccüblü də olsa, Böyük Britaniyada tanınmış ekstrasens Sally Morgan 2011-ci ildə Dublin şousu zamanı tamaşaçıların onun fırıldaqçılıq etdiyini iddia etməsindən sonra tənqidçilərə qarşı hüquqi tədbirlər görmüşdür. O, İrlandiya Radyosu və bəzi jurnalistlərə qarşı böhtan iddiaları ilə məhkəmə prosesləri başlamışdır. Nəticədə, bəzi tənqidçilər üzr istəmiş və təzminat ödəməyi qəbul etmişdir. Yeni Zelandiyada da "Cadugərlik Qanunu" ("Witchcraft Act") Böyük Britaniyanın 1735-ci il tarixli eyni adlı qanunvericiliyindən götürülmüşdür və falçılıq və cadugərlik fəaliyyətini qadağan edir. Bu qanuna əsasən falçılıqla məşğul olan şəxslər cərimə və ya azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə cəzalandırıla bilərlər. ABŞ-da falçılıq və ekstrasens fəaliyyəti ilə bağlı qanunlar ştatdan ştata dəyişir. Bəzi ştatlarda bu fəaliyyətlər qanunla tənzimlənir və lisenziya tələb olunur, digərlərində isə belə tənzimləmələr yoxdur. Məsələn, Merilend ştatında falçılıq qanunsuzdur və bu fəaliyyətlə məşğul olan şəxslər cərimə və ya azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə üzləşə bilərlər. Digər müəyyən ştatlarda isə falçılıq və ekstrasens fəaliyyəti qanunidir, lakin dələduzluq və aldatma halları baş verərsə, bu, cinayət məsuliyyətinə səbəb olur. Maraqlıdır ki, 1990-cı illərdə ABŞ-da televiziya reklamları ilə tanınan "Miss Cleo" ləqəbli Youree Dell Harris falçılıq xidmətləri təklif edirdi. Onun təmsil etdiyi şirkət "Access Resource Services, Inc." Federal Ticarət Komissiyası tərəfindən aldatma və fırıldaqçılıq ittihamları ilə məhkəməyə verilmiş, nəticədə, şirkət 2002-ci ildə 5 milyon dollar məbləğində cərimə ödəməyi və fəaliyyətini dayandırmağı tələb edilib. Səudiyyə Ərəbistanında isə falçılıq və cadugərlik birmənalı olaraq ciddi cinayət hesab olunur və bu fəaliyyətlə məşğul olan şəxslər ağır cəzalarla, o cümlədən ölüm cəzası ilə cəzalandırıla bilərlər. Bu, təbii ki, ölkənin islam hüququna əsaslanan qanunvericiliyindən irəli gəlir. Bu sahədə Rusiya təcrübəsi də maraq doğurur. Belə ki, ölkədə ekstrasenslərin fəaliyyəti geniş yayılıb və bəzi hallarda televiziya proqramlarında da nümayiş olunur. Lakin bu sahədə aldatma və ya dələduzluq halları baş verərsə, bu, cinayət məsuliyyətinə səbəb ola bilər. Azərbaycana gəldikdə, qeyd edək ki, falçılar və ekstrasenslərin fəaliyyəti ilə bağlı xüsusi qanunvericilik mövcud deyil. Lakin onların fəaliyyəti zamanı dələduzluq və ya aldatma halları baş verərsə, bu cür əməllər Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 178-ci maddəsi (dələduzluq) ilə cinayət məsuliyyətinə səbəb olur. Məsələn, əgər ekstrasens və ya falçı insanları bilərəkdən yanlış məlumatlarla aldadaraq maddi zərər yetirirsə, onların barəsində cinayət işi başlana bilər. (lent.az)

Son vaxtlar onlayn fəaliyyətlər zamanı dələduzluq halları xeyli artıb. Ən çox yayılan fırıldaqçılıq növlərindən biri də nisbətən məlumatsız vətəndaşların adına onlayn kreditlərin götürülməsi ilə bağlıdır.  Bir sıra dələduzlar müxtəlif zənglər vasitəsi ilə vətəndaşların telefon sistemlərini sındıraraq, şəxsi məlumatları ələ keçirir və bu variantla həmin vətəndaşın adına kredit götürürlər. Bəs görəsən, vətəndaşlar belə tələlərə düşməmək üçün nələrə diqqət etməlidir?  Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan İnformasiya təhlükəsizliyi üzrə mütəxəssis Asif Rzayev bildirib ki, vətəndaşlar onlayn dələduzluq hallarına qarşı ayıq-sayıq olmalıdır: “İlk növbədə vətəndaşlar belə hallara qarşı ayıq-sayıq olmalıdır. İnformasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı konkret qaydalara riayət etmək lazımdır.  Məsələn, bilmədiyimiz hansısa bir naməlum yerdən hər hansı bir proqram təminatı telefonlara yüklənməməlidir. Çünki dələduzlar bu vasitə ilə bizim fərdi məlumatlarımızı ələ keçirə bilər.  Digər tərəfdən, internet resurslarına filan daxil olanda diqqətli olmaq lazımdır. Belə olan halda isə mobil telefonlara və kompüterlərə virus düşə bilər. Bu isə bütün şəxsi məlumatlarımızı toplayar və 3-cü şəxslərə ötürər.  Ən əsası isə tanımadıqları insanlara kart məlumatlarının verilməməsidir. Bura həm FİN kod, həm də 16 rəqəmli nömrə aiddir. Ümumiyyətlə, bir çox vətəndaşlar belə hallarla bağlı məlumatsızdır. Bu istiqamətdə informasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı maarifləndirmə tədbirləri keçirilməli və vətəndaşların özləri də bu barədə məlumat toplamalıdırlar”. Asif Rzayev bildirib ki, bu kimi hallar onlayn kredit sifarişi, alış-veriş və ödənişlərin sayını azalda bilməz: “Texnologiya inkişaf etdikcə, məlumatlar da çoxalır və vətəndaşlar da onlayn seçimlərindən daha çox istifadə edir. Yəni istər onlayn kredit sifarişləri, istərsə də kredit ödənişlər bundan sonra da davam edəcək.  Mən düşünürəm ki, platformaların özləri təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərindən tədbirlərini qurmalıdırlar. Həmçinin vətəndaşların üzərində öhdəlik düşür ki, bilmədikləri və təhlükəsizliyinə əmin olmadıqları yerlərdən ödənişləri həyata keçirməsinlər”.

Türkiyə Suriyada iki hərbi baza qura və orada F-16 qırıcıları yerləşdirə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə mətbuatı yazıb. “Ərəb mənbələrinə görə Türkiyə və Suriya ortaq müdafiə sazişi imzalayacaq. Yaxın vaxtlarda imzalanması gözlənilən sazişə əsasən, Dəməşqin qəfil təhlükə ilə üzləşəcəyi təqdirdə Ankara Suriyaya yardım edəcək. Razılaşmada həmçinin Türkiyə silahlı qüvvələrinin Suriya ordusuna və onun pilotlarına təlim keçməsi, Türkiyənin Suriyada iki hərbi baza qurması da nəzərdə tutulur. Türkiyə ölkənin suverenliyinə qarşı yönələ biləcək hər hansı hücumun qarşısını almaq üçün Suriya Hərbi Hava Qüvvələrinin yenidən qurulması başa çatana qədər bu bazalarda 50 ədəd F-16 qırıcısı yerləşdirəcək”, - deyə “Türkiye” qəzetinin xəbərində bildirilib. Rəsmi orqanlar hələlik bu xəbərə münasibət bildirməyiblər. Yayılan məlumata görə, Suriyanın yeni administrasiyası İsraillə sərhədə nəzarət etmək üçün Türkiyədən PUA, radarlar və elektron döyüş sistemləri istəyib. “Ankaradan əsas istəyi pilotsuz uçuş aparatları (PUA) olan Dəməşq hökuməti, xüsusilə İsraillə  sərhəd dəhlizinə nəzarət kontekstində radarların, elektron döyüş sistemlərinin və inteqrasiya edilmiş təhlükəsizlik sistemlərinin yerləşdirilməsinə çalışır”, - xəbərdə qeyd edilib. Qəzet həmçinin Suriya Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsinə istinadən yazır ki, PUA-ların ilk çatdırılması yaxın vaxtlarda baş tuta bilər.