Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində keçirilən lokal xarakterli antiterror tədbirləri başa çatdıqdan sonra müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat barədə sentyabrın 26-sı saat 10:00-a olan məlumat açıqlanıb. Bu barədə Sozcu.az-a Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. 1. Atıcı silah və qumbaraatanlar - 909 2. Artilleriya silahları - 47 3. HHM vasitələri - 165 4. Döyüş sursatları - 251308 5. Təchizat və ləvazimatlar - 1674 6. Optik və digər cihazlar - 154 7. Zirehli texnika - 22 8. Avtomobil texnikası - 75 9. Qoşqu - 21 *** Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində keçirilən lokal xarakterli antiterror tədbirləri başa çatdıqdan sonra müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat barədə sentyabrın 26-sı saat 17:00-a olan məlumat. 1. Atıcı silah və qumbaraatanlar - 909 2. Artilleriya silahları - 47 3. HHM vasitələri - 226 4. Döyüş sursatları - 251308 5. Təchizat və ləvazimatlar - 1674 6. Optik və digər cihazlar - 164 7. Zirehli texnika - 22 8. Avtomobil texnikası - 75 9. Qoşqu - 21.

Antiterror əməliyyatından sonra Qarabağın erməni əhalisi bölgəni tərk edir. Onlar təkcə daşınmaz əmlakları yandırmır, həm də qəbiristanlıqdakı ölülərinin qalıqlarını da çıxarıb Ermənistana aparırlar.  Sozcu.az xəbər verir ki, sosial şəbəkələrdə yayılan videolarda buna dair görüntülər müzakirələrə səbəb olub. Öz xislətlərindən əl çəkməyən ermənilər bundan da Azərbaycan əleyhinə təbliğat aləti kimi istifadə etməyə cəhd göstərirlər. Məqsəd illər sonra, yaxud yaxın gələcəkdə Azərbaycanı və azərbaycanlıları vandalizmdə ittiham etməkdir. Xatırladaq ki, analoji hadisə 2020-ci il İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı da baş vermişdi. Atəşkəs bəyanatının imzalanmasından sonra bir sıra əraziləri tərk etməli olan ermənilər 27 ildən çox işğal altında qalmış Kəlbəcər rayonundan  çıxarkən məzardakı ölülərini də çıxarıb aparırdılar.

“Elə son 30 ildən çox vaxtda torpaqlarımızı işğal altında saxladıqları, 1 milyondan çox insanımızı qaçqın saldıqları halda 30 minə yaxın erməni Bakıda, Gəncədə və s. yaşamadı?..” “Lakin bu dəfə biz ayıq olmalı, onlarla yanaşı yaşasaq da, gələcək üçün ehtiyatı əldən verməməli, onların qadın, qız alverinə uymamalıyıq ki, gələcəkdə fürsət düşən kimi yenidən dirçəlib başımıza yeni problemlər açmasınlar...” “Hesab edirəm ki, son əməliyyatlarımızdan sonra 10 mindən çox erməni ərazimizi tərk edib Ermənistana getsə də, onların xeyli hissəsi Qarabağda qalıb yaşayacaq. Hələ bəlkə Ermənistana köçənlərin bir hissəsi də bir müddət sonra, yəni vəziyyət stabilləşdikdən və digərlərinin Azərbaycan vətəndaşı kimi rahat, dinc yaşadıqlarını gördükdən sonra geri -Qarabağa dönəcəklər. İkincisi də həm öncəki söhbətimizdə sadaladığımız öz milli, etnopsixoloji xüsusiyətlərinə görə, həm də bizim unutqanlığımızı yaxşı bildiklərinə görə... Eyni zamanda onu da qeyd etməliyik ki, ermənilərin Azərbaycan torpağında mümkün qədər çox yaşamasında öz “sülhməramlı”larını uzun müddət Qarabağda saxlamağı düşünən Rusiya da çox maraqlıdır. Və sərfəli məqam yetişəndə ermənilərin geri dönməsinə şərait yaradacaqlar.”   Sovet dövründə xeyli müddət Ermənistandakı qoşunların tərkibində yüksək hərbi vəzifələrdə çalışdığından hayların etnopsixoloji xarakterinə yaxşı bələd olan müdafiə nazirinin sabiq müavini, polkovnik Mehman Səlimov bu fikirləri Moderator.az əməkdaşının "Sizcə, Azərbaycan ordusunun son antiterror əməliyyatlarından sonra Qarabağdakı ermənilərdən xeylisi Azərbaycanın qanunlarına tabe olub, vətəndaşlığımızı qəbul edib orada yaşayacaqmı?” sualını cavablandırarkən söyləyib. “Bəli ermənilər yaxşı bilirlər ki, biz unutqan xalqıq... Hayların yenə də Rusiyanın dəstəyi ilə 1918-ci ilin 31 martından sentyabrınadək bizə qarşı törətdikləri dəhşətli soyqırımlarından sonra necə yaşadıq onlarla birgə, necə qardaşlaşdıq, kirvələşdik, Şaumyana heykəl qoyduq, nəhayət, erməni qızlarıyla evləndik, qohumlaşdıq? Onların ən güclü silahlarından biri məhz qızları, qadınları olub. Çünki bu haylarda bizdəki kimi, qeyrət, namus kateqoriyaları yoxdur... Elə son 30 ildən çox vaxtda torpaqlarımızı işğal altında saxladıqları, 1 milyondan çox insanımızı qaçqın saldıqları halda 30 minə yaxın erməni Bakıda, Gəncədə və s. yaşamadı?”- deyə davamında polkvnik sual edib. “Ermənilər əmindirlər ki, indi də 5-10 il keçəndən sonra biz bu müharibələri, qətliamları unudacağıq. Və məhz ən çoxu bu xasiyyətimizə arxayın olub Qarabağda qalacaqlar.  Lakin bu dəfə biz ayıq olmalı, onlarla yanaşı yaşasaq da, gələcək üçün ehtiyatı əldən verməməli, onların qadın, qız alverinə uymamalıyıq ki, gələcəkdə fürsət düşən kimi yenidən dirçəlib başımıza yeni problemlər açmasınlar. Bunun üçün vətəndaşlığımızı qəbul etmiş ermənilərə qarşı dözümlülük göstərib, eyni zamanda bizimlə əvvəlki kimi sıx qaynayıb-qarışmalarına imkan vermədən, onların, sadəcə Azərbaycan Konstitusiyasına, qanunlarına uyğun dinc, yanaşı yaşamaları üçün şərait yaratmalıyıq”,- deyə sabiq nazir müavini vurğulayıb.

“Əlbəttə, Qarabağın dağlıq hissəsindəki separatçı-terrorçu rejimlə bağlı digər şərtlərlə yanaşı, Azərbaycana qarşı cinayət törətmiş  və axtarışda olan şəxslərin təhvil verilməsi şərtinin də irəli sürülməsində biz haqlıyıq...” “Mən Rusiyanın “sülhməramlı” adlanan hərbi kontingenti orada ola-ola Qarabağdakı separatçı terrorçuların Azərbaycana təhvil veriləcəyi ilə də bağlı optimist deyiləm. Ola bilsin ki,  azərbaycanlıların qətlində iştirak etmiş hansısa kiçik çaplı cinayətkarlar təhvil verilsin. Hərçənd, bu da real görünmür”.  Bu fikri Moderator.az-a açıqlamasında siyasi təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Ərəstun Oruclu “Rusiyanın Yuxarı Qarabağın bir hissəsində faktiki hərbi mövcudluğu şəraitində Azərbaycanın danışıqlar zamanı irəli sürdüyü şərtlərə uyğun olaraq separatçı-terrorçu rejim Araikləri, Bakoları, Qukasyanları, Balasanyanları və s. bizə doğrundan da təhvil verəcəkmi?” sualını cavablandırarkən ifadə edib. “Erməni terrorçularının həbsi daha çox  Azərbaycanın müvafiq qurumlarının özünün bilavasitə müstəqil şəkildə keçirdiyi əməliyyatlarla mümkündür. Deyək ki, məsələn, onlar Qarabağdan çıxarkən, Laçın sərhəd-buraxılış məntəqəsindən keçərkən kiçik çaplı cinayətkarları ələ keçirə bilərik. Amma Araik Arutyunyan, Bako Saakyan, Arkadi Qukasyan, Vitali Balasanyan kimi böyük çaplı terrorçulara, cinayətkarlara gəldikdə Rusiya “sülhməramlı”larının onların Azərbaycanın əlinə keçməsinə şərait yaradacağını, imkan verəcəyini düşünmürəm. Əlbəttə, Qarabağın dağlıq hissəsindəki separatçı-terrorçu rejimlə bağlı digər şərtlərlə yanaşı, Azərbaycana qarşı cinayət törətmiş  və axtarışda olan şəxslərin təhvil verilməsi şərtinin də irəli sürülməsində biz haqlıyıq. Və biz buna ümid edə bilərik, bunun üçün çalışa bilərik. Lakin bu o demək deyil ki, digər şərtlərlə yanaşı, terrorçuların təhvil verilməsi də baş tutacaq. Mənə bunlar inandırıcı görünmür”- deyə ekspert davamında bildirib.

Bu günə qədər Azərbaycanda bir çox siyasi qətllər həyata keçirilib. Maraqlısı budur ki, həmin qətlləri həyata keçirənlər, sifarişçiləri bu günə qədər qaranlıq qalmaqda davam edir. Xüsusi olaraq idealist, prinsiplərinə sadiq, öz mübarizəsindən və yolundan dönməz adamları sadəcə bir vasitə ilə dayandıra biliblər. Bu vasitə həmin adamları fiziki olaraq aradan götürmək olub. Bu siyasi qətllərdən biri 1990-cı il sentyabr ayının 25-dən 26-na keçən gecə Bakıda öz yaşadığı ünvanda amansızcasına qətlə yetirilmiş Arif Abdullayevə qarşı həyata keçirilmiş sui-qəsd hadisəsi idi. Arif Mustafa oğlu Abdullayev 1953-cü il mart ayının 5-də Gədəbəy rayonunun Nərimankənd kəndində anadan olub. Ailədə 4 qardaş olublar. Cavanşir, Sücəddin, Tofiq və Arif. Araşdırmalarımız əsnasında məlum oldu ki, qardaşlar demək olar ki, hər biri çox istedadlı və öz işlərində bacarıqlı olublar. Arif Abdullayev Ədliyyə orqanlarında çalışırdı. Çalışdığı işlə əlaqədar bir çox önəmli xüsusiyyətləri özündə toplamışdı. İnsanları tanıma bacarığı, ünsiyyət qurmaq, məlumat əldə etmək, əldə edilmiş informasiyanı ciddi şəkildə təhlil və analiz etmək, yüksək dərəcədə təşkilatçılıq bacarığı. Özündə topladığı bu bacarıqlar onun həyatının ən əlamətdar və diqqət çəkən məqamında onun köməyinə gəlmişdi. 1988-ci ildə Azərbaycanda Xalq Hərəkatı başlayarkən Arif Abdullayevdə onun sıralarına qoşulmuşdu. 1989-cu ilin iyul ayında Azərbaycan Xalq Cəbhəsi təsis edilərkən Arif Abdullayev həmin təşkilatın Təşkilat Şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin edilmişdi. Arif Abdullayevin xalq hərakatına qoşulması və bu vəzifəyə gətirilməsinin təfsilatı haqqında geniş məlumat əldə edə bilməsəkdə ehtimal edə bilərik ki, Arif Abdullayevin fitri istedadı, Bakı və Bakı ətrafı kəndlərdə qazandığı hörmət, münasibət çevrəsi, həmçinin bununla yanaşı qardaşının əhatəsi, həmçinin AXC lideri Əbülfəz Elçibəylə xüsusi münasibətləri rol oynamışdır. Çox təəssüf ki, Əbülfəz Elçibəylə münasibətlərinin haradan başladığı, bu qədər güvən və etimad məqamına qədər gəlib çıxması haqqında əsaslı məlumat əldə edə bilmədim. Onların hər ikisinin bu gün həyatda olmaması bunu qeyri-mümkün edir. Bununla yanaşı Əbülfəz Elçibəyində yazılarında bu münasibətlərin başlanğıcı və haradan qaynaqlandığı haqqında məlumatlara rast gəlməmişəm. Sadəcə Arif Abdullayevlə münasibətləri olmuş keçmiş Milli Qvardiya əməkdaşı Əzizağa Süleymanovun sosial şəbəkədəki “Milli Qvardiyanın yaranma tarixi” başlıqlı yazısından özümüzdə müyyən təsəvvür yarada bilərik. O öz yazısında qeyd edir: Bir gün iş yoldaşım Yusif Azayevlə bərabər Arif Abdullayevin Nizami rayonunda 8-ci kilometr deyilən ərazidə kirayə yaşadığı mənzilinə getmişdik. Arif Abdullayev bizi kirayə yaşadığı mənzilinə dəvət etmişdi. Yusif Azayev işi olduğu üçün bizimlə xudafizləşib çıxıb getmişdi. Arif Abdulayevlə bərabər onun yaşadığı mənzilə daxil olanda gözlərimə inanmamışdım, Xalq Cəbhəsinin lideri Əbülfəz Elçibəy Arif Abdullayevin mənzilində masa arxasında oturub kitab oxuyurdu. Elçibəyi otaqda görəndə qapının ağzındaca donub qalmışdım. Qapının kəndarında durduğumu görən Əbülfəz Elçibəy stuldan ayağa durub bizə yaxınlaşmışdı. Arif Abdullayev məni Əbülfəz Elçibəyə təqdim edərək bəyə söyləmişdi ki, Dağlıq Qarabağ bölgəsinə göndərdiyimiz silah, sursatların əldə olunmasında Əzizağa Süleymanovun böyük köməkliyi var. Xalqını sevən bir gəncdir, ona görə də sizinlə tanış etməyə cürət etdim. Əbülfəz Elçibəy belə insanla tanış olmağa dəyər deyib mənimlə əl verib görüşmüşdü. İlk tanışlıqdan Əbülfəz Elçibəyin nurani görünüşü çox xoşuma gəlmişdi. Söhbət zamanı Əbülfəz bəy hərbçi olduğumu biləndə təhsilimlə maraqlanmışdı. Bəyə hərbi təhsilimlə bərabər ali təhsilli tarixçi olduğumu söylədikdə çox sevinmişdi. Əbülfəz bəylə ilk görüşdən sonra da Arif Abdullayevin kirayə qaldığı mənzilində tez-tez görüşüb söhbət edirdik. Bəylə süfrə arxasında bir tikə çörək kəsərək dərin mənalı və məzmunlu dövlətçilik və türkçülük barəsində söylədikləri fikirlərə qulaq asmaq mənə qismət olmuşdu. Hər dəfə Əbülfəz Elçibəyin ziyarətinə gəlib, onunla görüşdükdən sonra bəyin necə dahi insan olduğunu hiss edir, ondan ayrılmaq istəmirdim. Mən indi başa düşürdüm ki, Arif Abdullayev çiyinlərindəki paqonlarında zabit rütbəsi gəzdirdiyi halda, hansı səbəbdən cəbhəçi olub, bu təşkilata qoşulub. Bəli Əbülfəz Elçibəylə bu qədər yaxın ünsiyyətdə olan hər bir insan Arif Abdullayevin tutduğu yolu tutmalı idi. Başqa yolu yox idi. Əbülfəz Elçibəy dərin biliyə malik yüksək intellektual səviyyəsi olan millətçi idi. Arif Abdullayev Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin mənbəyini Əbülfəz Elçibəyin simasında görüb, müstəqilliyin mənbəyindən mənsəbinə doğru irəliləyən bir şəxs idi. 1989-cu il tarixdə vəziyyət elə gətirmişdi ki, hərbi xidmətimlə əlaqədar olaraq məni Bakıda yerləşən daxili qoşunların hərbi bölüklərin birinə yeni vəzifəyə təyin etmişdilər. Əvvəllər olduğu kimi Arif Abdullayevlə mütəmada əlaqə saxlasam da həmişəki qaydada ona silah sursatının əldə olunmasında bir o qədər yaxından kömək edə bilmirdim. Lakin keçmiş iş yoldaşım Mustafa Babayevin vasitəsi ilə Arif Abdullayevə əlimdən gələn köməkliyi edirdim. Biz Arif Abdullayevlə bundan sonra ayrı-ayrı islah əmək müəssisəsi təşkilatlarda xidmət etsək də Bakının mərkəzindəki Azadlıq meydanında xalq cəbhəsi təşkilatı tərəfindən təşkil edilmiş mitinqlərdə tez-tez görüşürdük. Xalq cəbhəsi təşkilatı getdikcə Azərbaycan Respublikası daxilində artıq güclü siyasi təşkilat olaraq real qüvvəyə çevrilmişdi. Respublikaya rəhbərlik edən şəxslər günbəgün artan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi təşkilatının xalqa söykənən güclü təzyiqi nəticəsində Xalq Cəbhəsi təşkilatı ilə müəyyən hallarda hesablaşmaq məcburiyyətində qalırdı. Hətta bu təşkilata Nərimanov rayonunun İndiki Atatürk prospektində (keçmiş Çapayev küçəsində) yerləşən iki mərtəbəli inzibati binasında yer də vermişdilər. Hərdən Xalq Cəbhəsi təşkilatının qərargahına gəlib Arif Abdulayyevlə iş otağında görüşürdüm. Arif Abdullayev Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşı kimi bu orqanının tərkibində yerləşən islah əmək müəssisəsinin birində əməliyyat müvəkkili vəzifəsində işləməklə bərabər həm də Xalq Cəbhəsi Təşkilatında təşkilat şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışırdı. O güclü iş bacarığı ilə cəbhəçilər arasında fərqlənirdi. Xalq Cəbhəsi Təşkilatının təşəbüsü ilə şəhərdə təşkil edilən mitinqlərin təşkil edilməsində onun müstəsna rolu var idi. Çox güclü təşkilatçılıq qabiliyyətinə malik olan bu insan gecə-gündüz çalışır, yorulmaq bilmirdi. Əzizağa Süleymanovun bu qeydlərindən anlamaq olar ki, Arif Abdullayevin fəaliyyəti nədən ibarət olub. Arif Abdullayevin Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Təşkilat Şöbəsində müdir çalışdığı zaman onunla sıx təmasda olan bir sıra insanlardan məlumat almağa çalışdıq. İlk öncə Arif bəyin böyük dəyər verdiyi Ellada Məmmədlidən Arif bəy haqqında yaddaşında qalanları bizə danışmasını söylədim. Ellada xanım yaddaşında qalanları yazaraq bizə bildirdi: Arif bəylə ilk dəfə 1989-cu ildə Xəqani 33- də tanış olmuşdum. Tanışlığımızın səbəbkarı Vurğun Əyyub idi. İlk görünüşdən uca qamətli insanın milli dəyərlərə üstünlük verməsi , dolğun analitik qabiliyyətli və ünsiyyətdə olduğu şəxsi sanki tamamilə oxuyurmuş kimi iti baxışları var idi . AXC-də tutduğumuz ictimai vəzifədən dolayı , biz onunla tez-tez görüşməli olurduq. Mən AXC-nin 26-lar indiki Səbayıl r-nu İdarə Heyətinin üzvü kimi o, isə AXC Təşkilat şöbəsinin müdiri kimi. 1990-cı ilin 20 yanvar hadisələrindən sonra AXCnin Zivər Əhmədbəyov küçəsində yerləşən qərargahında hər gün iş vaxtından sonra gördüyümüz işlər haqqında fikir mübadiləsi aparırdıq. Sözarası , mənə təşkilat şöbəsində işləməyi təklif edirdi. Deyirdi, gəl sənə bütün işləri təhvil verim , özüm digər işlərlə məşğul olum. Sənin kimi köməkçiyə böyük ehtiyac var qərargahda . Həmin vaxtlar , Bakı şəhər sovetində işləyirdim, birdəfəlik qərarlaşa bilmirdim. 1990-cı il 30 sentyabrda Ali Sovetə seçkilər keçiriləcəkdi , bununla bağlı AXC Ali Məclisinin qərarı ilə bütün rayon təşkilatları seçkiyə hazırlaşırdı. AXC qərargahında qaynar həyat var idi. Hər kəs sənədlərin təsdiqi və əlavə məlumat əldə etmək üçün təşkilat şöbəsinə müraciət edirdi. Böyük enerji potensialına malik olan Arif bəy bütün bunların öhdəsindən məharətlə gəlir , eyni zamanda qərargahın abadlaşdırılmasına ( rus qoşunları 20 yanvar hadisələrində qərargahı darmadağın etmişdilər, bütün otaqların şüşələri, qapıları sındırılmış, sanki bir xarabalıq yaratmışdılar) , səliqəsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Şəxsi tanıdıqlarının vasitəsilə evlərdən , çayxanalardan stullar əldə edirdi. AXC İdarə Heyətinin bir çox üzvlərinin mühafizəsini də təşkil edirdi . Sərt-iti baxışlı Arif bəyin böyük ürəyi var idi. Demək olar ki, o, millət fədaisi idi, tezliklə vətəninin rus imperiyasından azad olmasını istəyirdi və bu yolda boynuna hansı yük düşürdüsə , onu məharətlə icra edirdi. Seçki ərəfəsində çoxlu şantaj xarakterli xəbərlər gəlirdi , Qardaşlıq, Bakılı cəmiyyətlərilə yanaşı iqtidarın digər qoçu təfəkkürlü şəxslərindən . Bütün bunlara baxmayaraq, AXC yerlərdə seçkiyə ciddi hazırlıq işləri görürdü, mövcud iqtidarın bütün baryerlərini konstitusiyaya müvafiq aşırdı. Sentyabr ayı yaxınlaşdıqca, yerli sovetliklər tərəfindən əngəllər törədilirdi. Məsələn, Səbayıl rayonunda 9-cu dairə ilə 10-cu dairənin ərazi dislokasını dəyişməyə başladılar. Dislokasiyanın əvvəlki vəziyyətinə qaytarılması üçün 1 həftədən çox vaxtımı Ali Sovetin məsul şəxsləri ilə mübahisəyə sərf etmişdim. Nəhayət , Seçki Komissiyasının sədri Əli Kərim oğlu Həbibovun qəbuluna düşəndən sonra bu məsələ həllini tapmışdı . Bu kimi lüzumsuz işlərlə yerli orqanlar seçkinin son günlərində AXC üzvlərini yorurdu və belə işlərin öhdəsindən gəlməkdə Arif Abdullayevin məsləhətləri yardım edirdi. Arif bəy xüsusi istedadlı insan idi . Bəzən deyirlər, əvəzedilməz şəxs yoxdur. Bu ifadə düzgün deyildir . İllər ötdükcə hiss edirsən ki, Əbülfəz Elçibəyin, Vurğun Əyyubun o cümlədən Arif Abdullayevin yerini heç kim verə bilmir. Çünki onlar əvəzedilməz şəxslər idi. Onlardan öyrənməli çox şeylər var idi. Çox təəsüf ki, zalım düşmən əli Arif Abdullayevi seçkiyə 4 gün qalmış qətlə yetirdi , AXC üzvlərinə sarsıdıcı zərbə vurdu. Sonra AXC Təşkilat Şöbəsinin o zamankı üzvü İlqar Verdiyevlə əlaqə yaratdım. İlqar Verdiyev onunla çox yaxın münasibətdə olduğunu bildirir. Davamlı olaraq təşkilati işlərlə bağlı ünsiyyətdə olurduq və bildiklərini bizə aşılmağa çalır, istiqamətləndirirdi. AXC yarananda İdarə Heyəti var idi, amm ciddi təşkilatı sturuktur mövcud deyildi. Bu işləri Arif bəy qurmağa başladı. 20 yanvardan sonra AXC-də nəzarət artırıldı, giriş-çıxış yoxlamaları ciddiləşdirildi, təşkilatlanma işi gücləndirildi. Bu fəaliyyət isə narahatlıq yaratmaya bilməzdi. İlqar Verdiyev Arif Abdullayevin qətlə yetirilməsindən sonra onu evinə gedib, ilk görən şəxsdir. İlqar bəy qeyd edir ki, qərargaha gəldim, Arif bəyi axtardım qərargahda yox idi. Sənədə möhür vurmaq lazım idi, birbaşa onun 8-ci kilometrdəki mənzilinə getdim və gördüyüm mənzərə məni dəhşətə gətirdi. Azadlıq qəzetinin 4 oktyabr 1990-cı il sayında “Qətl necə həyata keçirilib” başlıqlı yazıda qeyd olunur ki, Arif bəy sentyabr ayının 25-də axşam saat 21-də AXC qərargahından çıxıb Səkkizinci Kilometr qəsəbəsindəki yerləşən evinə gedib. Bir gün işdə olmamışdır(26 sentyabr günü). Sentyabrın 27-də AXC Təşkilat şöbəsinin üzvü İlqar Verdiyev onun yaşadığı evə getmişdir. Arifin öldürüldüyünü görüb, AXC qərargahına, milisə zəng edib. İ. Verdiyev: Mən Arifin mənzilinə çatanda onun qapısını açıq gördüm. Əvvəlcə onu səslədim. Səs gəlmədi. İçəri keçəndə dəhşətli mənzərə ilə qarşılaşdım: Arifi öldürmüşdülər… Mən AXC qərargahına, milisə və təcili yardıma zəng etdim. Bir azdan Bakı şəhər Məhkəmə eksperti gəldi. İlk yoxlamadan aydın oldu ki, Arifin sağ gözünün altından güllə ilə vurublar. Bədəninin döş və kürək nahiyələrindən 10 bıçaq yarası var idi. Hadisənin 26-da baş verdiyi güman olunur(Azadlıq səh 4). İlqar bəy qeyd edir ki, AXC qərargahına, İsa Qəmbərə zəng etdim, o qətl hadisəsi baş verən yerə gəldi. İsa Qəmbər gördüyü mənzərədən dəhşətə gəldi və Arif bəyin nəşinin yanında əyildi. İlk dəfə idi İsa Qəmbərin gözündən yaş gəldiyini görürdüm. Ədalət Tahirzadə “Meydan: 4 il 4 ay” kitabında qeyd edir ki, eşitdik ki, AXC Təşkilat şöbəsinin müdiri Arif Abdullayev öz evində öldürülüb. Canilərin kimliyi bilinmir. Əslən Gədəbəy rayonundan olan Arif bəy milis işçisi idi və yoldaşlarımızın deməsinə görə Cəbhəyə şübhəli adamların soxulmasının qarşısını qətiyyətlə alırdı. İlk baxışda kobud, qaraqaqab adam təsiri bağışlasa da əslində çox mehriban adam idi. İşə ilk vaxtlar başladığı zaman aramızda anlaşmazlıqda olmuşdu. Ancaq tezliklə dil tapdıq. Bir neçə gün qabaq o, Aydın Məmmədov və mən redaksiyamızla stadion arasındakı bağda – çayxanada oturub söhbətləşirdik. Gördüm ki, çox məlumatlı adamdır. Əsasən Azərbaycandakı etnik problemlərdən danışırdıq. Arif bəy indiki hakimiyyətin antitürk siyasət yeritməsinin başlıca səbəbini onun həlledici pillə kadrlarının kökcə qeyri-türk( iranmənşəli) olmalarında ( pasportlarında azərbaycanlı termini altında gizlənərək) görürdü. Redaksiyada və Cəbhədə gedən söhbətlərdə Arif bəyin qətli iki cür yozulur: 1. Cəbhəyə soxulmaq və burada nüfuz dairəsi yaratmaq istəyən yaramaz adamların onu aradan götürməsi 2. 8 sentyabrda Azadlıqda çıxmış “qoçulara ehtiyac qalmadı” yazısına görə “qoçuların” ondan qisas alması. Mən birinciyə daha çox inanıram, çünki onun prinsipiallığının bəzi adamları necə narahat etməsini duyurdum. Olduqca ürəkgöynədən itkidir. Ölməli oğul deyildi…(səh 156-157). Azadlıq qəzetinin 4 oktyabr 1990-cı il sayında Arif Abdullayevin qətli ilə bağlı AXC İdarə Heyətinin bəyanatı yayımlanıb. Bəyanatda qeyd olunur ki – “AXC İdarə Heyəti belə hesab edir ki, Arif bəyə qarşı bu qəsd siyasi terror aktı olub son dövrdə müxtəlif qüvvələrin AXC-yə qarşı apardığı şantaj, təzyiq və təqibin tərkib hissəsidir. Arif bəyin AXC rəhbərliyi birliyinin möhkəmləndirilməsində, AXC sıralarının şübhəli, başıpozuq ünsürlərdən təmizlənməsində, AXC liderlərinin mühafizəsində oynadığı rol, xüsusilə “Azadlıq qəzetində son çıxışları Azərbaycan Xalq hərakatı düşmənlərini quduzlaşdırmışdı. Arif Abdullayevə qarşı cinayət Azərbaycanda vətəndaş sülhünə qarşı cinayətdir. AXC rəhbərliyi ictimaiyyətə dəfələrlə izah etmişdir ki, ünvanı hamımıza yaxşı bəlli olan düşmənlərimizin bizim üçün hazırladığı fəlakət ssenarisində siyasi mübarizəni terror formasına çevirmək və beləliklə Azərbaycanı Livana döndərmək niyyəti çox mühüm yer tutur. Bu mənfur niyyət baş tutsa xalqımızı hansı müsibətlərə düçar olacağı aydındır. AXC öz açıq və gizli əleyhdarlarını xəbərdar edir ki, terror yanğını başlasa bu alovda çoxları məhv olar, nəticədə isə hamı, eləcə də xalq məğlub olacaq ! AXC İdarə Heyəti AXC üzvülərini, xalq hərakatındakı bütün silahdaşlarımızı ruhdan düşməməyə, sıralarımızı daha sıx birləşdirməyə, mübarizəni daha qətiyyətlə və əzmlə davam etdirməyə çağırırıq. Bütün cəbhəçiləri, xalqımızı əmin edirik ki, heç bir süi-qəsd bizi qorxudub vahiməyə sala, yolumuzdan döndərə bilməz !(4). 29 sentyabr 1990-cı il AXC qərargahında Arif Abdullayevlə vida görüşü keçirilir. Dərddən beli bir az əyilmiş Əbülfəz bəy ağır addımlarla söz alır və hüzünlü səsi eşidilir: Arif özünü demokratik mübarizəyə həsr etmişdi. O, səadətini bu mübarizədə tapmışdı. Arifin bu sözlərini gənclərimizə çatdırmaq istəyirəm: Ağır gündə sınmamaq və əyilməmək. Qardaşı Cavanşirin məzarı başında mən də onu beləcə əyilməz gördüm. Cavanşir Əfqanıstanda aparılan haqsız müharibənin qurbanı oldu. Arif də qurbandır – Azadlığımız yolunda gedən mübarizənin qurbanı. Son iki ayda Arif aramızdan gedən üçüncü qurbandır. Şəhidlərimizin ruhu bizimlədir. Azadlıq qəzetinin 11 oktyabr 1990-ci il tarixli sayında AXC sədri Əbülfəz Elçibəyin Azərbaycan SSR prokuroru İsmət Qayıbova müraciəti dərc edilmişdi. Müraciətdə qeyd olunur ki, meyidin ilk müayinəsindən məlum olmuşdur ki, zərərçəkənin bədəninə və baş nahiyəsinə kəsici-deşici və küt alətlərlə çox sayda zərbələr vurulmuşdur. Məlum ölüm işi üzrə tibbi, trassoloji və ballistik və b. ekspertizalar təyin edilməli və aparılmalıdır. Bundan başqa cinayətin siyasi motivlərlə əlaqəsi olub-olmadığı da diqqətlə araşdırılmalıdır. Hadisənin xarakteri və mürəkkəbliyi işin istintaqının ölüm işləri ilə üzrə yüksək peşə hazırlığı və iş təcrübəsi olan şəxslərə həvalə edilməsini tələb edirəm. Qeyd edilən mülahizələrə görə AXC İdarə Heyəti sizdən xaiş edir ki, mərhum Arif. M.Abdullayevin qətli ilə əlaqədar cinayət işinin istintaqının Nizami rayon prokurorluğunun icraatından alınıb rəhbərlik etdiyiniz respublika prokurorluğunun xüsusi istintaq qrupuna tapşırılmasına sərəncam verəsiniz( səh 6). Azadlıq qəzetinin 7 noyabr 1990-cı il tarixli sayında Əbülfəz Elçibəyə Azərbaycan SSR Prokrorluğunun İstintaq İdarəsinin rəis müavini, Ədliyyə müşaviri A.Ə.Ağayevin cavab məktubu çap edilmişdi. Cavabda bildirilir ki, A.M.Abdullayevin qəsdən öldürülməsinə dair cinayət işi Nizami rayon prokurorluğunun icraatından götürülmüş, istintaqın aparılması Bakı şəhər prokurorluğunun baş müstəntiqi M.C.Cəfərova tapşırılmışdır. Həmin cinayət işinin istintaqı Azərbaycan SSR prokrorluğu tərəfindən nəzarətə götürülmüşdür( səh 5). Çox təəssüf ki, istintaq Arif Abdullayevin qatillərini tapa bilmədi. Bu günə qədər Arif bəyin qatilləri qaranlıq olaraq qalmaqdadır. Arif bəyin qətli ilə bağlı cinayət işinin üstünün açılmaması Əbülfəz Elçibəyi ən çox narahat edən bir məsələ idi. İlqar Verdiyevin dediklərinə əsasən Əbülfəz Elçibəy hakimiyyətdə olduğu dönəm 1992-1993-cü illərdə Bakı şəhər prokuroru vəzifəsi icra etmiş Çingiz Qənizadəyə bu işin ciddi şəkildə üzərinə düşməsini tapşırmışdı. Əgər bu qətl hadisəsinin üstü açılmasa 1il sonra istefa verəcəyini bildirmişdir. 1997-ci ildə Elçibəy Naxçıvandan Bakıya dönərkən ilk ziyarət etdiyi yer Arif Abdullayevin Maştağadakı məzarı olmuşdu. Bu Arif Abdullayevin əsl kimliyinə, milli tariximizdə buraxdığı ölümsüz izə böyük ehtiram və sayğı idi. AXC Təsərüfat şöbəsinin müdiri olmuş Fəxrəddin Hilalov moderator.az’a müsahibəsində qeyd edir ki, 1990-cı il may ayının 28-də səhər saat 10-da Türkiyədən birbaşa canlı yayımla bizim bayraq sancma mərasimi olmalıydı. Həmin gün o vaxtkı Kommunist küçəsi, həmçinin də ara küçələr ağzına qədər insanla dolu idi, hamısı 28 Mayı qeyd etməyə yığışmışdı. O vaxt mənim bir köhnə maşınım vardı və demək olar ki, Bəy çox yerə mənimlə birlikdə gedirdi. Həmin gün səhər getdim Bəygilə, Bəyi də, rəhmətlik Arif Abdullayevi də götürüb Əlyazmalar İnstitutunun qarşısına gəldik. Gördük ki, institutun girəcəyində yerə xalça salıblar, mikrofon quraşdırıblar. Rəhmətlik Bəxtiyar Vahabzadə, Ədalət Əzizov, səhv etmirəmsə, Allahşükür Paşazadə də oradaydı. Bəy gələndən sonra çıxış etdi və tədbir başladı. Hər şey hazırlıqlı olsa da Bəydə bir gərginlik var idi. Çıxışı bitəndən sonra Bəy, Arif Abdullayev və mən bayrağı sancmaq üçün İnstitutun damına qalxdıq. Çox sevincli və qürurluyduq, sevincdən üçümüzün də əl-ayağımız əsirdi. Arif rəhmətlik boy-buxunlu adam idi, mənə dedi ki, sən bayrağı götür qabaqda qalx, elə də etdik. Həmin məkana çatanda istədim ki, sevincimizə bir qədər də sevinc qatam və Bəyə yarızarafat dedim ki, nəsə bayrağın yeri dəqiq olmayıb. Bəy bir an dayanıb mənə tərs-tərs baxdı, başladı danlamağa. Gülümsünüb dedim ki, səbr elə, zarafat etdim, hər şey yerindədir. Nə isə, bayrağı sancdıq, sonra üçümüz də elə oradaca oturduq. Aşağıdan bizə qışqırdılar ki, çəkiliş gedir, yaxşı alınmadı, bir də təkrar edin. Sən demə, damda harasa kamera yerləşdirilibmiş və bizi çəkirmişlər. 70 il sonra hakimiyyətin sovetlərə təhvil verildiyi Azərbaycan Cümhuriyyəti parlamenti binası üzərinə 3 rəngli istiqlal bayrağını sancmaq xoşbəxtliyinə nail olan 3 nəfərdən biri də Arif bəy Abdullayev idi. Bütünlükdə burada qeyd olunanları nəzərdən keçirdikdən sonra, onun Azərbaycan Xalq Cəbhəsi daxilində qurduğu sistem və ortaya qoyduğu fəaliyyət bir faktı ortaya çıxarır ki, Arif Abdullayev sıradan şəxs deyildi. Təşkilatın ürəyi Təşkilat şöbəsi olduğu kimi, fərdi mahiyyətdə də bu işi əsas siması Arif bəy idi. Bu səbəbdən Azərbaycan Xalq Cəbhəsinə soxulmaq istəyən ünsürlər, daxildə nifaq yaratmaq, birliyi pozmaq istəyən maraqlı olan tərəflər birinci dərəcədə bir səddlə qarşılaşırdılar. Bu Arif Abdullayev idi. Bu səbəbdəndə AXC-yə yaxınlaşmaq üçün zərərli ünsürlər Arif Abdullayevi fiziki olaraq aradan götürmədən öz məqsədlərinə çata bilməzdilər. Xüsusi olaraq Əbülfəz Elçibəylə yaxın münasibəti, davamlı ünsiyyət, həyata keçiriləcək bütün çirkin planlarla bağlı önəmli liderlərin əvvəlcədən xəbərdar edilməsi təşkilat üçün nə qədər əhəmiyyətli idisə, onun özü üçün təhlükə mənbəyinə çevrildi. Təşkilatı qorumaq naminə öz canını ortaya qoymuşdu. Yekunda qeyd etmək istəyirəm ki, Arif Abdullayevi qətlə yetirməkdə maraqlı olan şəxslər həmişə olduğu kimi öz varlığını qorumaqdadır. Arif bəyin şəhadətinin 32-ci ilinin tamamındayıq hələdə onun qatilləri cəzasız olaraq qalır və həmin qatilləri tapmaq, cəzalandırmaq və hüquqi məsuliyyətə cəlb etmək haqqında ciddi bir cəhdin olmadığının məyyusluğundayam. Tək mənə rahatlıq verə biləcək bir məqam o ola bilər ki, Arif Abdullayev respublika uğrunda mücadiləmizin prinsipal və dönməz siması olaraq gələcək nəsillərə əmanət edilməsi yolunda cəsur bir körpüdür və o körpü öz canı ilə mayaklaşdırdığı mübarizə yolunu dəyərləndirənlər və gedənlər çox olacaqdır !!! Ceyhun Nəbi – Cümhuriyyət Siyasi Düşüncə Mərkəzinin sədri, Araşdırmaçı-tədqiqatç

"Qarabağ ərazisində yaşayan ermənilərin faktiki olaraq daşınmaz əmlak satmaq hüququ yoxdur. Artıq Azərbaycan ordusu ərazi bütövlüyünü bərpa edib və həmin ərazilər Azərbaycan torpağı olduğuna görə orada bütün rəsmi sənədləşmə işlərinin hamısı Azərbaycan qanunvericiliyinə uyğun aparılmalıdır. İlk növbədə, mülkiyyət hüquqlarının tanınması prosesi olmalıdır". Bu sözləri Yenisabah.az-a tanınmış əmlak eksperti Elnur Fərzəliyev deyib. Qarabağdakı ermənilərin mülklərini satacağı barədə yayılan fikirlərə münasibət bildirən ekspert bunun uzun proses olduğunu bildirib: "90-cı illərin əvvəllərində məcburi köçkünlərimiz Qarabağdan Bakıya gəldilər, müxtəlif ərazilərdə yaşadılar, həmçinin onlar boş evlərə girdilər, hansının ki, sahibləri var idi. Həmin evlərin sahiblərinin böyük əksəriyyəti mənzillərini görmədən dünyasını dəyişdi, 30 ildən artıq müddət keçib.   Həmin evlərdə məcburi köçkünlər torpaqlar azad edilənə qədər yaşaya bilərdilər, amma həmin əmlaklar heç bir halda onların adına rəsmiləşmir, çünki onların sahibləri var və evləri satmaq hüquqları yoxdur. Bu gün də məcburi köçkünlər üçün tikilən evlərdə yaşayanlara çıxarış verilməyib, onlar müqavilə əsasında həmin evlərdə yaşayırlar. Nəzərdə tutulub ki, nə vaxtsa torpaqlar alınanda orada evlər tikiləcək və verilən evlər məcburi köçkünlərdən alınacaq və hər hansı sosial layihələr üçün istifadə ediləcək. Həmçinin ermənilər də Qarabağ ərazisinə digər yerlərdən, başqa ölkələrdən gəliblər. Say çoxaltmaq üçün zamanında Qarabağa erməni yığıblar. Xankəndindən çıxıb Laçın buraxılış məntəqəsindən keçən ermənilərin çoxu Rusiya vətəndaşıdır, sadəcə say şişirtmək məqsədilə həmin ərazilərə aidiyyəti olmayan insanları gətirib ora yığıblar. Bu gün də Azərbaycan ərazisində əmlakı olan bir erməninin əmlakını sata bilməsi üçün mütləq çıxarışı olmalıdır. Artıq istər Ermənistanın, istərsə qondarma rejimin oradakı ermənilərə verdiyi bütün rəsmi sənədlər öz hökmünü itirib. Söhbət Azərbaycan ərazisindən gedirsə, burada baş verən bütün alqı-satqı prosedurları mülki hüquqla tənzimlənməlidir". E. Fərzəliyevin sözlərinə görə, ermənilərin evlərini kiməsə sata bilməsi müşkül məsələdir: "Bu gün həmin ərazini erməni kimə sata bilər? Hansısa xarici gəlib oradan ev almaz. Həmin ermənilər Azərbaycan Respublikasına müraciət edib xahiş etməlidir ki, bizim mülkiyyət hüququmuzu tanıyın. Mən düşünürəm ki, hansı əmlaklarda Birinci Qarabağ Müharibəsindən əvvəl ermənilər yaşayıbsa, orada qalmağa davam etmək istəyirsə, dövlətimiz humanistlik göstərib onların mülkiyyət hüququnu təsdiqləyər. Digər sonradan gələnlərsə necə ki, torpaqlarımızı işğal etmişdilər, o cür də əmlaklarımızı işğal edib, orada yaşayıblar. Hələ ki, bu proseslər üçün vaxt var. Hazırda həmin ərazilərdə müəyyən işlər gedir, bu işlər bitdikdən sonra yəqin ki, dövlət mülkiyyət hüququ ilə bağlı proseslərə start verəcək. Bundan əlavə, həmin əmlakları baha qiymətə kiməsə satmaları çox çətindir. Dünya təcrübəsində də belə bir qanun var, hansı ərazilərdə münaqişə varsa, orada sülhməramlı varsa, həmin zonadakı əmlakların qiyməti normal dövrdən ən azı 2-3 dəfə aşağı olur. Yəni Xankəndində bir evin qiyməti 2020-ci ilə qədər 40 min manat idisə, bu gün həmin əmlakın satış qiyməti maksimum 10-15 min manat olacaq. Çünki heç kəs risk edib o pulu verib həmin ərazidən ev almaz. Alan da azərbaycanlılar olacaq. Amma hansı evlər ki, əvvəllər azərbaycanlıların olub onlar birmənalı şəkildə vətəndaşlarımızın  özünə qaytarılacaq".

Xankəndi yaxınlığındakı qaz anbarında baş vermiş partlayış nəticəsində 280-dən çox insan xəsarət alıb. Sozcu.az bu haqda erməni mediasına istinadən bildirir. Ermənistan mediası Səhiyyə Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, onlarla qurbanın vəziyyəti son dərəcə ağırdır. “Həkimlər 7 qurbanın həyatını xilas edə bilməyib. 13 naməlum meyit isə həkim-ekspertiza şöbəsində saxlanılır” - məlumatda deyilir.

“Böyük ehtimalla, bəzi separatçılar Rusiya sülhməramlılarının maşınında ərazilərimizi tərk edir”. Bu sözləri Yenisabah.az-a açıqlamasında politoloq Rəşad Mustafayev deyib. “Azərbaycan tərəfi konkret olaraq müvafiq əfv, yaxud silahı yerə qoyan separatçıların Ermənistan təhvil veriləcəyi ilə bağlı bəyanatlarla da çıxış edib. Hazırda Qarabağdan olan erməniəsilli şəxslərin Laçın nəzarət-buraxılış məntəqəsindən keçidinə dair ancaq fərziyyələri irəli sürə bilərəm”, – deyə o əlavə edib. –  Ola bilsin ki, bu adamlar sülhməramlıların nəqliyyat vasitələri ilə yoxlanılmadan keçib-gediblər. İstənilən halda arzuolunan o idi ki, haqqında cinayət işi qaldırılan, beynəlxalq axtarışa verilən şəxslərlə bağlı çox ciddi ölçü götürülsün. Əgər bundan sonra onların əfv olunması, yaxud Ermənistana təhvil veriləcəyi ilə bağlı qərar olsaydı belə, bu adamların həmin mərhələdə saxlanılmasına ehtiyac var idi”. Siyasi təhlilçi qeyd edib ki, bu adamların gedişinin Azərbaycan tərəfi ilə razılaşdırılıb-razılaşdırılmadığı haqqında məlumat olmadığı üçün qəti fikir irəli sürmək də çətindir: “Hər keçən gün halqa daralır. Separatçı rejimin qalıqlarının təmizlənməsini davam etdirməliyik”.

Yevlaxda keçirilən görüşdən sonra separatçıbaşı Samvel Şahramanyanın Qarabağdakı qondarma rejiminin üzvləri Azərbaycan nümayəndələri ilə fəal təmasdadırlar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Hraparak” qəzeti məlumat yayıb. Məlumata görə, görüş zamanı azərbaycanlılar bir daha özlərinin prioritet tələblərindən birinə təkid ediblər: Qarabağın “hakimiyyəti” “dövlət strukturlarının və qurumlarının” ləğvini elan etməli, Xankəndidəki bütün dövlət qurumlarının binalarında Azərbaycan bayrağı asılmalı, bundan sonra inteqrasiya başlamalıdır. Qeyd olunur ki, Şahramanyan Azərbaycanın mərkəzi hakimiyyətindən Xankəndiyə girişi təxirə salmağı xahiş edib: “Bildirib ki, şəhərdə artıq təsvirolunmaz çaxnaşma hökm sürür. Qarabağı tərk etmək istəyənlərə humanitar dəhliz veriləcəyi ilə bağlı razılıq əldə olunub”.

“Eerkrap” könüllülər birliyinin keçmiş sədr müavini Albert Bazeyan Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyana sui-qəsd hazırladığına görə həbs edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə onun vəkili Georgi Melikyan məlumat yayıb. Qeyd edilir ki, istintaqın bununla bağlı vəsatəti tam təmin olunub. Bundan əvvəl vəkil Akop Cahangiryan bildirib ki, Bazeyan sentyabrın 23-də axşam saatlarında öz mənzilində saxlanılıb. Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşları onun evində axtarış aparıb, bəzi əşya və sənədləri götürüblər. Bundan sonra o, Milli Təhlükəsizlik Xidmətinə, daha sonra isə Daxili İşlər Nazirliyinin İrəvanın Erebuni rayonundakı təcridxanasına aparılıb. O, hakimiyyəti qəsb etmək cəhdində şübhəli bilinirdi. Albert Bazeyanla birlikdə “Səlibçilər” hərbi-vətənpərvərlik təşkilatının daha 7 üzvü saxlanılıb. Sentyabrın 24-də Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti hakimiyyəti ələ keçirməyə hazırlaşmaqda şübhəli bilinən 8 nəfəri saxladığını bildirib.

Ukrayna müharibənin 580-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 276 670 hərbçi, 4672 ədəd tank, 8946 ədəd zirehli döyüş maşını, 6299 ədəd artilleriya sistemi, 792 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 533 hava hücumundan müdafiə sistemi, 315 ədəd hərbi təyyarə, 316 ədəd helikopter, 8763 ədəd avtomobil texnikası, 4924 ədəd PUA, 1529 qanadlı raket, 20 gəmi/qayıq, 1 sualtı qayıq, 925 xüsusi avadanlıq itirib.

Vətən təkcə uğrunda insanlar şəhid olanda Vətən olmamalıdır. Vətən sərvətləri oğurlananda, təhsili məhv ediləndə, gölləri, çayları qurudulanda, meşələri kəsiləndə, korrupsiyanın əlində inildəyəndə, qazilər özlərini yandıranda, şəhid valideyinləri haqsızlığa uğradığında da Vətən olmalıdır. Yaxşı və yaşamalı Vətən üçün yaxşı vətənşüvənlər yox, yaxşı vətəndaşlar lazımdır. Rəşad Ergün

Azərbaycan və Ermənistanın uzunmüddətli sülh razılaşması əldə etməsi önəmlidir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller deyib. "Açıq şəkildə bəyan etmişik ki, sülh razılaşması əldə oluna bilər", - Miller vurğulayıb. O bildirib ki, hər iki ölkə aralarındakı boşluğu ortadan qaldırmalıdır.

Xəbər verdiyimiz kimi, Xankəndi yaxınlığında 100 tonluq benzin çəni partlayıb. Nəticədə xeyli sayda ölən və yaralananların olduğu deyilir. Sozcu.az xəbər verir ki, hadisə şahidlərindən biri açıqlama yayıb. Onun sözlərinə görə, ermənilərdən biri siqaret kötüyünü çənə atdıqdan sonra oradan uzaqlaşıb və nəticədə partlayış baş verib.bizim.media)

Xankəndi baş verən partlayış nəticəsində ölənlərin sayı yüzü ötüb. Sozcu.az xəbər verir ki, yanacaq anbarında baş verən partlayışdan sonra 100-dən çox insanın həlak olub, çoxlu yaralıların olduğu bildirilir, lakin hələlik dəqiq rəqəmi müəyyən etmək mümkün deyil. Qeyd olunur ki, insanların həyatını xilas etmək üçün zərərçəkənləri hava yolu ilə təxliyə etmək lazımdır. musavat.com)

Azərbaycan dövlət qurumları Qarabağda yavaş-yavaş nəzarəti ələ keçirirlər. Qalmağı seçən erməni sakinlər üçün humanitar təminat da hər gün artır.  Azərbaycan dünyaya və ermənilərin özünə göstərə-göstərə genosid nağılını dəfn edir.  Belə də davam etməlidir. Centlmen kimi davranmalıyıq. Müharibədə də, sülhdə də.  İtkilərimiz var, canımızı yandırır, amma itkilərimizin olması müharibədə məğlub etdiyimiz ermənilərlə ləyaqətlə davranmağımıza maneə olmamalıdır. İlkin Rüstəmzadə, ictimai fəal

"Bizim bir-iki fürsətimiz olub, lakin ya zamanı doğru seçməmişik, ya da adamlarımız Putinin olduğu yeri dəqiq nişan ala bilməyib..." "Putini aradan götürmək nə Ukrayna ordusu, nə də Qərbin xüsusi xidmət orqanlarının deyil, bizim vəzifəmizdir..." "Putin həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən xəstədir və payızın sonunadək ölə bilər..." Mişustin Çinə niyə gedib? Rusiya müxalifəti Yeni ilədək Putini məhv etməyi qarşısına məqsəd qoyub. Bundan sonra 10 gün müddətində kreslonu Rusiya hökumətinin sədri Mixail Mişustin tutacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə rusiyalı müxalifətçi Vyaçeslav Maltsev bəyan edib. Məlumatı "patrioty.org.ua" nəşri yayıb. "Biz Putini bitirəcəyik, bunu çox, həm də çox istəyirik. Bizim bir neçə imkanımız olub, amma,  yumşaq desək, "ləngimişik", ya zamanı düzgün seçməmişik, ya da adamlarımız olmayıb. Bir epizodda iki gün öncə 100 faizlik məlumat əldə etdik. Bizim hazırlıq görməyə xeyli zamanımız olub, amma bacarmadıq, çünki heç kimi tapa bilmədik və bu, böyük qüsurumuzdur. Mən öz partizanlarımla danışmışam və indi onlar əvvəlcədən hazır olduqları və hansı ərazidə yerləşdiyi harədə məlumat verir. Mən belə adamlarla şəxsən ünsiyyətdəyəm, amma hələlik uyğun gəlməyib, hazır olan adamlar Putinin olduğu yeri nişan ala bilmir", - Maltsev deyib. Siyasətçi əmindir ki, Rusiya diktatorunun aradan götürülməsi şansı hələ olacaq. "Vəzifəmiz dəyişməz olaraq qalır-Yeni ilədək biz Putini bitirməliyik. Bu, Ukrayna ordusu və ya Qərbin xüsusi xidmət orqanlarının deyil, bizim vəzifəmizdir. Hər kəs öz işilə məşğul olmalıdır, bizim işimiz də Putini fiziki olaraq məhv etməkdir", - müxalifətçi qeyd edib. Onun sözlərinə görə, bundan sonra ölkə rəhbərliyi indiki baş nazir Mixail Mişustinə keçəcək. "Putindən sonra kim olacaq? Aydındır ki, Mişustin olacaq, çünki o, Konstitusiyaya görə 100 gün ərzində prezident vəzifələrini icra etməlidir, ona görə də çinlilər onunla fəal surətdə ünsiyyətdədir. Bu ilədək Si Tszinpin Mişustinlə görüşməyib. O, Rusiyaya gələndə, özü xüsusi olaraq onunla görüşə gedib, sonra Mişustin özü Çinə səfər edib. O, saat 12:00-da Si Tszinpinin kabinetinə daxil olub, saat 13:00-da isə onun təyyarəsi artıq Moskvaya uçub", - Maltsev deyib. Putinin ölümü-ekspertlərin proqnozu KİV-lər artıq dəfələrlə Rusiya prezidentinin müxtəlif xəstəliklərdən, o cümlədən xərçəngdən əziyyət çəkdiyindən yazıb. 2022-ci il avqustun sonunda Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsi məlumat verib ki, Putin həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən xəstədir, bu zaman şizofreniya barəsində də deyilib. 2023-cü il avqustun ortalarında KİV-lərə bəlli olub ki, son zamanlar Rusiya prezidentinin səhhəti uzun müddət çəkən xəstəliklər fonunda pisləşib. Öz növbəsində politoloq Valeri Solovey sentyabrın 12-də deyib ki, Putin payızın sonunadək ölə bilər.

Xankəndidə yanacaqdoldurma stansiyasında partlayış olub. Sozcu.az xəbər verir ki, partlayış nəticəsində xəsarət alanların olduğu bildirilir. Təfərrüatlar dəqiqləşdirilir.

Şəmkir rayonunun Çinarlı qəsəbəsinin girişində yerləşən “Əməkçi qadın” heykəli əsaslı bərpa olunub, ətrafında abadlıq işləri aparılıb.  Yüksək sürətlə hərəkət edən avtomobilin çırpılması nəticəsində dağılan abidə heykəltaraş Savalan Hüseynov tərəfindən eyni görkəmdə tamamilə yenidən qurulub, ətrafı abadlaşdırılaraq işıqlandırılıb, yol nişanları quraşdırılıb.  Abidənin bərpası Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilib.  Görülən işlərə yerində baxış keçirilib, ərazinin təmiz və abad saxlanılması üçün icra başcısı tərəfindən aidiyyəti şəxslərə müvafiq tapşırıqlar verilib. Sözcü.az

Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini Şahin Mustafayevin sosial-humanitar, iqtisadi və infrastruktur məsələlərin həlli üzrə rəhbərlik etdiyi işçi qrupun üzvlərinin cari fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən etmək məqsədilə Xankəndi şəhəri də daxil olmaqla ərazidə kommunal, səhiyyə xidmətləri və digər mülki fəaliyyətlə məşğul olan müvafiq nümayəndələrlə görüşünün təşkili və birgə işçi qrupunun yaradılması barədə razılıq əldə olunub.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının məlumatında bildirilib.  Qeyd edək ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığı ilə Qarabağ bölgəsində sosial, humanitar, iqtisadi və infrastruktur məsələlərinin həlli məqsədilə Baş nazirin müavini Şahin Mustafayevin rəhbərliyi altında İşçi qrup yaradılıb.  İşçi qrup Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində məsələlərin mərkəzləşdirilmiş qaydada həlli ilə bağlı Əlaqələndirmə Qərargahının çərçivəsində fəaliyyət göstərir. İşçi qrupun tərkibinə İqtisadiyyat, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi, Kənd Təsərrüfatı, Daxili İşlər, Səhiyyə, Elm və Təhsil nazirlikləri, “Azərenerji” ASC, “Azərişıq” ASC, “Azəriqaz” İstehsalat Birliyi, Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi və digər aidiyyəti qurumlar daxildir. 

“Separatçıların “rəhbərlərindən” olmuş Samvel Babayan Qarabağdan İrəvana qaça bilib. Onun Xankəndidən necə çıxdığı və Ermənistana necə keçdiyi müəmmalıdır, lakin erməni əhalisi arasına qarışaraq, gedə biləcəyi istisna deyil”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri siyasi şərhçi Asif Nərimanlı deyib. O bildirib ki, təslim olan hazırkı “rəhbərlər”in sona qədər gözləyəcəyi ehtimalı çoxdur və onların amnistiyadan yararlanmaq imkanı da ola bilər: “Lakin keçmiş “rəhbərlər” – Bako Saakyan, Arkadi Qukasyan, Araik Arutyunyan, Ruben Vardanyan və digərləri çıxmağa çalışacaq. Qaçış üçün iki mümkün yolları ola bilər: erməni əhalisi arasında gizlənmək, qarışıqlıqdan istifadə edərək Ermənistana keçmək; sülhməramlıların təminatı üçün daha əvvəl uçuşuna şərait yaradılan helikopterlərlə çıxmaq”. A.Nərimanlı deyib ki, hər iki halda sülhməramlılar onlara yardım edəcək: “Lakin Xankəndiyə əvvəldən nəzarət edən Azərbaycan kəşfiyyatının indi bu imkanları xeyli artıb və ən azından bir, yaxud bir neçəsinin ələ keçiriləcəyi də istisna edilməməlidir”.

2023-cü il sentyabrın 25-də Xocalı şəhərində Qarabağın erməni sakinləri ilə təmaslar üzrə müəyyən edilmiş məsul şəxs Ramin Məmmədovun Qarabağın erməni sakinlərinin təmsilçiləri ilə növbəti görüşü keçirilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası məlumat yayıb. Konstruktiv mühitdə keçən görüşdə sentyabrın 21-də Yevlax şəhərində müzakirə edilmiş məsələlərin həlli istiqamətində atılan addımlardan, xüsusilə qısa müddətdə humanitar yardımın təminatı, yanacaq təchizatı və elektrik verilişinin bərpasından razılıq ifadə olunub. Qarabağın erməni sakinləri ilə təmaslar üzrə məsul şəxs Ramin Məmmədov bundan sonrakı mərhələdə həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında məlumat verib. Qeyd olunub ki, bəzi yaşayış məntəqələrində tənha vəziyyətdə müəyyən edilmiş erməniəsilli yaşlı sakinlərə ilkin tibbi yardım göstərilib və onlar həkim nəzarəti altında saxlanılırlar. Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin nümayəndələrinin həmin şəxslərlə görüşünə şərait yaradılması, onların ailə üzvlərinə və ya müvafiq tibb müəssisələrinə təhvil verilməsi təklif edilib. Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini Şahin Mustafayevin sosial-humanitar, iqtisadi və infrastruktur məsələlərin həlli üzrə rəhbərlik etdiyi işçi qrupun üzvlərinin cari fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən etmək məqsədilə Xankəndi şəhəri də daxil olmaqla, ərazidə kommunal, səhiyyə xidmətləri və digər mülki fəaliyyətlə məşğul olan müvafiq nümayəndələrlə görüşünün təşkili və birgə işçi qrupunun yaradılması barədə razılıq əldə olunub. Təklif olunub ki, Xankəndi şəhəri yaxınlığında və ya Xocalı istiqamətində qurulması təklif olunan səhra hospitalında səhiyyə xidmətləri Azərbaycan və erməniəsilli tibb heyəti tərəfindən birgə təşkil edilsin. Həmçinin Azərbaycan və erməni xidmət personalı tərəfindən mobil qida təminatı xidmətinin yaradılması təklif edilib. Xroniki ağır xəstəliklərdən əziyyət çəkən və ya xüsusi cərrahiyyə əməliyyatına ehtiyacı olan şəxslərə zəruri tibbi yardımın göstərilməsinə hazırlıq ifadə olunub. Bununla yanaşı, görüşdə Azərbaycan və erməniəsilli tibb işçilərindən ibarət səyyar birgə həkim briqadalarının formalaşdırılması, həmin briqadalar tərəfindən ucqar kəndlərdə tənha və tibbi xidmətə ehtiyacı olan şəxslərə xidmət göstərilməsinin vacibliyi vurğulanıb. Qarabağ iqtisadi rayonunda yaşayan erməniəsilli vətəndaş cəmiyyəti təmsilçiləri və ictimai fəalların Bakıya və ya Azərbaycanın digər şəhərlərinə səfərlərinin təşkil edilməsi təklifi vurğulanıb və bu cür təşəbbüslərin vətəndaş cəmiyyəti dialoqu platformasının yaradılması, eləcə də etimad quruculuğu tədbirlərinin həyata keçirilməsi baxımından əhəmiyyətli olduğu qeyd edilib. Görülmüş işlərin yekunlarının müzakirəsi və gələcək addımları müəyyənləşdirmək məqsədilə tezliklə növbəti görüşün keçirilməsi barədə razılıq əldə edilib.

Xankəndidəki xunta rejiminin rəhbərliyində olmuş separatçı Vitali Balasanyan Qarabağı tərk etmək fikrində deyil. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə o, Tert.am saytına bildirib. “Mən 5 mart 1959-cu ildə Əsgəranda anadan olmuşam. İndi mən də burada yaşayıram və yaşamağa davam edəcəyəm”, - o deyib. Qarabağı tərk edən separatçılar və mülki ermənilərlə bağlı o qeyd edib: “İndi bu haqda danışmayaq, qoy hər kəs özü qərar versin. Gedən gedir, qalmaq istəyən qalır. Harada yaşayacağına hər kəs özü qərar verir”, - deyən Vitali Balasanyan əlavə edib ki, hər kəsin qərarına hörmət edilməlidir. Qeyd edək ki, V.Balasanyan terroru sevən, türklərin düşməni olan və həddindən artıq qəddar bir erməni kimi ad çıxarıb. “Balasanyan “Daşnaksütyun” partiyasının üzvü olub. Həm qondarma “Artsax rejimi”nin, həm də Ermənistanın “xaç qəhrəmanı”dır. 1992-ci ilin əvvəlindən başlayaraq Azərbaycana qarşı döyüşüb. Xocalı soyqırımınən törədilməsində iştirak edib.

Sentyabrın 22-də Sevastopolda Qara dəniz Donanmasının qərargahının vurulması nəticəsində donanmanın komandanı, vitse-admiral Viktor Sokolov ölüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Xüsusi Əməliyyatlar Qüvvəsi məlumat yayıb. “Donanma qərargahının vurulmasından sonra Qara dəniz Donanmasının komandanı daxil olmaqla, 34 zabit ölüb. Daha 105 nəfər isə yaralanıb. Qərargahın binası tamamilə dağılıb”, - məlumatda qeyd olunub. Bildirilib ki, raket zərbələri nəticəsində “Minsk” böyük desant gəmisi də məhv edilib. Halbuki gəmi hücumdan bir gün sonra şəxsi heyətlə birlikdə döyüş növbətçiliyinə çıxmalı idi. Gəmidəki canlı qüvvə itkisi 62 nəfər təşkil edib. Qeyd edək ki, sentyabrın 22-də Ukrayna tərəfi Sevastopolun “Storm” raketləri ilə atəşə tutulduğunu bildirmişdi.