Yazarlar

Bakının o başında yaşayan adama 1 manat verib onun maşını ilə işə gələndə kimin qarnı ağrıyır? Niyə mən taksi ilə 15 dəqiqəyə qət etdiyim yolu uzun və yöndəmsiz avtobusla 55 dəqiqəyə getməliyəm? Bu ölkədə bircə ucuz olan taksi xidməti qalmışdı, onu da digər qiymətlərə “uyğunlaşdırırlar”. Siz Allah, arqumentə baxın: Qiymətlər çox ucuzdur, hamı taksi xidmətindən istifadə etmək istəyir. Bəli, qiymətlər çox ucuzdur. Məsələn, iki gün əvvəl mən məşhur 8-ci kilometr bazarından aeroportun yanına 5 manata getdim. Yolda sürücüdən bu məbləğin ona sərf edib-etmədiyini soruşanda, yaşına uyğun olmayan ağayanalıqla belə dedi: "Allah bərəkət versin". Allah ürəyinə görə verdi. Mən maşından düşməyə macal tapmamış başqa bir müştəri özünü içəri təpdi. Biz bahalı istirahət mərkəzlərinə gedə bilmirik. Teleqüllədəki məşhur restoranda nəinki yemək yemirik, heç çay da içə bilmirik. Cahangir Əsgərovun acgözlüyü üzündən daha təyyarəyə də minmirik. Bircə taksi xidmətindən istifadə edə bilirik. Onu da bizə çox görürlər. İstəyirsiniz ki, köhnə, təmirsiz, kondisionersiz metro vaqonlarında, turşumuş kələm qoxan kirli avtobuslarda bir-birimizin belinə minək? İctimai nəqliyyatdan istifadənin zəruriliyini anlatmağa çalışan Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyevdən soruşuram: Müşahidə Şurasının sədri olduğunuz Bakı metrosunun xidmətindən istifadə edən sərnişinlərin hansı məşəqqətlərə qatlaşmasından xəbəriniz varmı? Siz bahalı maşınınızda xumarlana-xumarlana işə gedəndə, sıravi vətəndaşların hansı zülmə qatlaşdığını yazım, öyrənin. Öyrənmək heç vaxt gec deyil. Cənab nazir, Mərdəkanda yaşayan Məmmədəli kişi Yasamaldakı iş yerinə getmək üçün kökünü qurutmağa çalışdığınız 1 manatlıq taksilərlə əvvəlcə metronun "Koroğlu" stansiyasına gəlir. Sonra min bir əziyyətlə, qan-tər tökə-tökə vaqonların hərəkət etdiyi platformaya enir. Təbii ki, Dərnəgül istiqamətində hərəkət edən qatara minə bilmir. Əlacı kəsildiiyi üçün üzünü o tərəfə çevirib "Həzi Aslanov" stansiyasına gedən qatara əyləşir. Ehtiyac üzündən çuxura düşmüş gözlərini qıyıb ətrafı müşahidə edir. Adam az olsa, "Neftçilər", çox olsa "Xalqlar Dostluğu" stansiyasında enir. Təkrar Dərnəgül istiqamətində hərəkət edən qatara minib "İnşaatçılar" stansiyasına qədər yol gedir. Yüzlərlə insanla birlikdə yol getdiyi üçün 20 dəfə ayağını tapdalayırlar, şalvarının qırışı itir, pencəyinin yaxası əzilir. Hanasısa yekəpər sərnişinin müdaxiləsi ilə azı üç dəfə yerində dövrə vurur, beş dəfə onun bunun tənəsini eşidir. Əgər həmin gün cibgirlə qarşılaşırsa, üstündəki beş-on manat da əldən çıxır. Ürəyində yüz dəfə özünə, iki yüz dəfə də ona bu zülmü yaşadanlara söyə-söyə gəlib iş yerinə çatır... Mənə inanmırsınızsa, gəlin birlikdə metroya minək. Narahat olmayın, sizi öz kartımla keçirəcəyəm. Təki, gəlin və görün... Seymur VERDİZADƏ

Bu ildən birinci sinfə gedən uşaqlar da imtahan verəcəkmiş. Əlbəttə, söhbət bizim bildiyimiz, verdiyimiz klassik imtahandan getmir. Sadəcə, uşaqları sorğu-sual edəcəklərmiş. Öz təbirlərincə desək, bundan sonra uşaqlar müsabiqə yolu ilə məktəbə qəbul olunacaqmış...  Hamı Elm və Təhsil Nazirliyinin rəhbər şəxslərində olan həvəsə heyran qalıb. Müəllimlərdən sonra uşaqları imtahan etmək yeni "kəşf" olmalıdır. Qusarın normal yolu, düz-əməlli binası olmayan məktəbində 4 saat dərs demək üçün imtahan. Direktor olmaq üçün imtahan. Direktor müavini işləmək üçün imtahan. Hətta cüzi məvacib müqabilində məktəblinin dostu olmaq üçün də imtahan verməlisən... Adamlar onu-bunu qabaqlarına qoyub  imtahan götürməkdən zövq alırlar. Hansısa psixoloji xəstəliyin əlaməti olmalıdır. Gərək hörmətli Aytən Ələkbərova ilə görüşəndə dəqiqləşdirim... Tanınmış təhsil eksperti, qocaman və müdrik professor Şahlar Əsgərov Elm və Təhsil nazirliyinin bu qərarını sərt şəkildə qınayıb. Şahlar müəllimin sözləridir:  "Dövlət nazirliyə büdcədən bu qədər maliyyə ayırır, maaş verir ki, sən birinci sinfə qədəm qoyan uşaqları imtahan elə, qəliz-qəliz suallarla yor, arzularını qır? Büdcənin 25 faizini təhsilə ona görə ayırır ki, sən bu uşaqları savadlı vətəndaş kimi yetişdir".  Şahlar müəllimin sonrakı sözləri daha sərtdir, düşünmək üçün ciddi əsas verir: "Bunu etməyən nazir demək ki, bizim yox, bizi istəməyən dövlətlərin naziri olur".  Sizcə, imtahan şəffaflıq əlamətidir? Əgər bütün qərarlar imtahanın nəticəsinə görə verilirsə, nazirlik niyə MİQ-dən 70-80 bal toplayan müəllimləri Xaçmazın ucqar dağ kəndinə, öz qohum-tanışlarını isə Bakının göbəyindəki təhsil ocaqlarında işləməyə göndərir?  Mən imtahanın əleyhinə deyiləm. Hesab edirəm ki, övladlarımıza təhsil verən müəllimlər 5 ildən bir sertifikasiyadan keçməlidir.  Amma bir təklifim var, Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev də imtahan versin. Mən gənc və perspektivli naziri çox da çətinə salmağın tərəfdarı deyiləm. Sadəcə, yoxlayaq görək jurnal yazmağı bacarırmı? İlk dərs günü valideyninin arxasınca ağlayan uşağı sakitləşdirməyin yolunu bilirmi? Sinifdə şalvarını batıran azyaşlı ilə necə davranmalı olduğundan xəbəri varmı?  Bu gedişlə Emin müəllim bir gün valideynləri də imtahan edəcək. Qoy bu həyəcanı bir dəfə də özü yaşasın...  Seymur VERDİZADƏ

Rusiya Ukraynaya təcavüz edəndə, qəhrəman ukraynalılar Zelenskinin rəhbərliyi altında düşmənə müqavimət göstərəndə bir məqalə yazmışdım. Nə olsun ki, üstündən 15 ay keçib? Axı biz internet əsrində yaşayırıq. İnformasiya texnologiyalarının köməyilə həmin yazını axtarıb tapdım. Başlıq belə idi: “Zelenski rus tanklarının lüləsindən öpməliydi?..”  Həmin yazıda rus işğalını pisləmiş, ukraynalıların müqavimətini dəstəkləmişdim.  Üstündən 1 il 3 ay vaxt keçməsinə baxmayın, yaxşı xatırlayıram. Bu məqalə sosial şəbəkələrdə geniş müzakirə olunmuşdu. Ən böyük səhifələrdə, qruplarda yüzlərlə rəy yazılmışdı. Çoxluq mövqeyimi bölüşürdü, yazını təqdir edirdi. Amma mətni deyil, məqalənin başlığını oxuyub şərh yazanlar da az deyildi. Hətta çoxu sərlövhədəki sual işarəsinin də fərqinə varmamışdı. Məni o qədər söyən, kin, nifrət püskürən vardı ki... Bir şərh indiyə kimi yadımdadır: "Zelenski niyə rus tanklarının lüləsindən öpməlidir? Sən get, Putinin yumşaq yerindən öp".  Hələ bu ən "mədəni” şərh idi... Biz jurnalistlər bu cür vəziyyətlə tez-tez qarşılaşırıq. Başlığı oxuyub klaviaturaya güc verirlər. Söyüşün, təhqirin biri bir qəpik olur. Yaşlı atasına bir cüt corab almayanlar kompüter qarşısında ata təəssübkeşinə, qoca anasının pensiyasını arağa xərcləyənlər qədirbilən oğula çevrilirlər. "Keçi" şeirinin iki misrasını bilməyənlər isə 40 ilin jurnalistinə "dərs" keçirlər... Dünən yenə söyülən günümüz idi... Günümüzə bax də!  Oxumayanlar üçün qısa izahat vermək istəyirəm: Dünən azərbaycanlı iş adamının Razi Əliyeva adlı modelə 230 min manatlıq maşın, şəhərin mərkəzində bahalı ev almasından yazmışdım. Sabirin, Mirzə Cəlilin bulağından bir-iki qurtum su içdiyim üçün guya maarifçiliklə məşğul olmaq istəmişdim. Məqalənin sərlövhəsi belə idi: "Bar qızları evdar qızlardan hörmətli olub..." Başlıqdakı ironiyanı tutmamaq üçün insan gərək debil olsun. Bu ölkədə o qədər debil var ki!.  Yenə yüzlərlə şərh yazıldı. Yenə beyinsiz adamlar ağzını açıb, gözünü yumdu. Yenə söyüşün biri bir qəpik idi.. Əlbəttə, hamı söymürdü, çoxu öyürdü. Amma bu cür ədalətli mövqeyə görə müəllifi hətta bir nəfər söyürsə, bunun özü də faciədir.  Onların sayı isə bir deyil, daha çox idi...  Biz məsciddə qabırğası sındırılan Seyid Əzimdən artıq deyilik. Heç Mirzə Cəlilin, böyük Sabirin əlinə su tökməyə də layiq deyilik. Öz yağımızda qovurulub gedirik. Nə qədər ağır olsa da, qulağımız bu cür təhqirləri çox eşidib... Başlığa görə dünənki məqaləmə yazılan şərhlərin birini paylaşım, söhbətə nöqtə qoyaq: "Bar qızına hörmət edən jurnalistin özü də elə o səviyyənin sahibidir. Ay ..., sən bar qızı alarsan? Sən özün də bar qızının tayısan..."  İndi bildinizmi, Sabir niyə 49 yaşında ölüb?  Sabiri çərlədib öldürənlərin nəvə-nəticəsi bu gün də bizim ömrümüzə qənim kəsilib. Nəinki yazmağa, hətta yaşamağa da imkan vermirlər...  Seymur VERDİZADƏ 

Türkiyədə”14 May Eposu” arxada qaldı, indi qarşıda “28 May” müəmması durur. Sonuç nə olacaqsa, oz səsinə – namusuna sahib çıxan qardaş ölkə üçün xeyirli, uğurlu olsun! Seçkiyə günlər qala, təxminən iki həftə Türkiyədə oldum. Azərbaycandan fərqli olaraq seçki keçirilən ölkədə seçkiöncəsi qarşı tərəflərin bir-birlərinə qarşı sərt, aşağılayıcı ittihamları ilə rastlaşmadım. Hər halda mənim müşahidəm bu oldu. Köksündə fərqli ideologiyalara yer verən bir ölkədə eyni meydanda rəqib düşərgələrin yan-yana, sivil şəkildə seçki kampaniyası aparmaları isə xüsusilə təqdirəlayiq idi. Həmin ölkədə ki, seçki saxtakarlığının adı belə heyrət doğurur. Necə ki, vaxtilə oradakı dostlarımı belə inandıra bilmirdim ki, mən deputatlığa namizəd olarkən qazandığım mandatı müəyyən məbləğ müqabilində rəqibimə satıblar, halal səsimi dörd dəfə azaldıb, hakimiyyət namizədinin səsini isə 20 dəfə artırıblar. Bəli, bu Türkiyədir və çoxpartiyalı sistemlə ən azından 70 illik seçki təcrübəsinə malik azad ölkə (hələ bu müddətdə bir neçə hərbi çevrilişə də şahid olub). Bu, həmin Türkiyədir ki, prezidenti səsvermə məntəqəsində növbəyə duranda bizlər heyrət edirik. Amma bu bir həqiqətdir ki, hakimiyyətin sənin səsinə ehtiyacı varsa, əlbəttə ki, yanında olacaq, yanında duracaq. Amma mənim ölkəmdə keçirilən seçkilərdə hakimiyyətin sənin səsinə ehtiyacı olurmu? Sən heç hakimiyyət üçün mövcudsanmi gerçəkdən…?! Amma heyrət doğuran məqam budur ki, 30 ildir normal seçkiyə həsrət qalan, 30 il halal səsi hakimiyyət tərəfindən oğurlanan, komissiya sədrinin varlı namizəddən pul alıb rəqəmləri saxtalasdirdığı, qadınların , müəllimlərin seçki saxtakarlığına alət edilib aşağılandiği ölkəmdə məhz Türkiyədə keçiriləcək seçki öncəsi durum küçə söyüşlərinə qədər endi. Hər halda sosial şəbəkələrdə bu mənzərəyə şahid olduq. Etiraf edək ki, Azərbaycanda çoxluq Ərdoğanı dəstəkləyirdi. Hətta bu çoxluğa bəzən mövcud hakimiyyətə müxalif olanlar da qoşulurdu. Halbuki kimsəyə sirr deyil ki, bu total kampaniyanın başında məhz Azərbaycan iqtidarı dayanırdı. Prezidentdən deputata, jurnalistdən həkimə, müəllimədək Türkiyə prezidentinə hərtərəfli dəstək nümayiş etdirildi. Bundan ötrü hətta Türkiyədə qapı-qapı gəzən vətəndaşlarımız da, bizə şərait yaradın orada səs verək ( əslində “karusel edək”) deyənlərimiz də oldu. Dəstəyin obyektiv və eyni zamanda subyektiv səbəbləri haqda isə hamımız bilirik, məlumatliyıq. Yeri gəlmişkən dəstəkçilər arasında son parlament seçkilərindəki saxtakarlığa təxminən bir ay etiraz edib, sonra təkrar metamorfoz yaşayıb əvvəlki yerinə -hakimiyyətin dəstəkçisi mövqeyinə qayıdanlar da diqqətimi cəlb etdi. Olsun! Mövqe sərgiləmək alqişalayiq hərəkət olmaqla, həm də ərdəmdir. Şübhəsiz ki, bu mövqe içdən, könüldən olmasa, adı da fərqli olur. Ötən müddətdə məni düşündürən başqa bir məqam da bu idi ki, əcəba, ölkəmdə bircə nəfər iqtidaryönlü jurnalist , QHT fəalı, siyasətçi oldumu ki, verilən direktivlərdən kənara çıxıb, “xor”a qoşulmadan ortaya alternativ mövqe qoysun. Məsələn, heç bir namizədi dəstəkləməsin, ən azından Türkiyə seçicisinin səsinə hörmət əlaməti olaraq “Qazanan Türkiyə olsun!” “Demokratiya, xalqın iradəsi qazansın!” – deyə fərqli mövqe ilə çıxış etsin?! Şəxsən mən rast gəlmədim və yəqin ki, real şərtlərdə bu, heç mümkün də deyil. Çünki məhz Əliyevlərin 3 onillik hakimiyyətdə qalması, Azərbaycanda avtoritaritarizmin varlığını sürdürməsi üçün “dəridən-qabıqdan çıxan” kəsimdən alternativ (müstəqil) mövqe gözləmək də sadəlövhlük olardı. Qardaş ölkədə isə gerçəkdən demokratik seçkiyə şahid olduq. Şəxsən mənim də əsas istəyim seçkinin azad, demokratik iradə əsasında, eyni zamanda dövlətimin hərbi-siyasi qarantı sayılan Türkiyə üçün fəsadsiz keçirilməsi idi və elə də oldu. Azərbaycanımızda da gerçəkləşməsi diləyilə.. . Azad iradə, azad seçim elə bir dəyərdir ki, inanın, onun faydası bu gün avtoritarizmin varlığına xidmət edənlərin də həyatına müsbət təsir gostərər, onlar da azad nəfəs alar, onların da etiraz etmək duyğuları özlərinə qayıdar və normal həyat sürməyə davam edərlər. Əks halda, milyardları talanib “ofshor”lara ötürülən xalq olaraq nəsibimiz hər ay yüzminlərin möhtac olduğu 300 manata, vətən torpağında qanı tökülən oğullarımızın isə 80 manata məhkum edlildiyi həyat olacaq. Bəs elə isə, niyə Türkiyənin azad seçki təcrübəsini əxz etməyib, qardaş ölkəyə 30 illik uğursuz təcrübəmizi ixrac etməyə çalışırıq? Əslində son 20 ildə göstərilən bütün cəhdlərə rəğmən Cümhuriyyət dəyərlərindən “taviz” verməyən Türkiyəni bu gün avtoritar qaydalarla idarə edilən Azərbaycanımıza yox, əksinə korrupsiya bataqlığinda inildəyən ölkəmizi heç olmasa azad seçkisi ilə nümunə olan qardaş Türkiyəyə çevirməliyik. Gerçəkdən bir millət, iki dövlətiksə… Rüfət Muradlı

Ümumiyyətlə müşahidələr göstərir ki, siyasətlə məşğul olan insanları həmişə etibarlı saymırlar. Azərbaycan kimi ölkələrdə siyasətçilər haqqında qaranlıq təsəvvürlər mövcuddur. Avtoritar və ya totalitar ölkələrdə əzilən, əziyyət görən xalqın bu rəyi hesab edirəm ki, təbii görünməldir. Bir çox ölkələrdə uzun illərin mənzərəsi bunu ortaya qoyub. İnsanların etibar etdiyi, arxasınca getdiyi, inandıqları siyasətçilər onları yarı yolda qoyub, pul, vəzifə, mandat qarşılığında maraqlarını müdafiə etdiyi insanları məğlubiyyətə, mənəvi sarsıntılara düçar edərək əks düşərgəyə keçib və dahada azğınlaşaraq simasızlaşıblar. Bunu görən sadə insanlar isə siyasəti belə təsəvvür etməyə başlayıblar. Xəyanət, pul qarşılığında satılmaq, mandata görə xalqı yarı yolda qoymaq siyasi inamı, siyasi dürüstlüyü yaddaşlarda arxa plana keçirib. Bu qeyd olunanları əlbəttə ki, bütün siyasətçilərə, siyasi fəaliyyətlə məşğul olanlara aid edilə bilməz. Amma siyasi əhval-ruhiyyə o qədər çirkablaşır ki, yaxşı kimi tanıdığın siyasətçilərə belə şübhə ilə yanaşmağa başlayırsan. Düşünürsən ki, görəsən budamı kiminsə əlinə işləyir, kiminsə adamıdır ? Özün-özlüyündə sual edirsən. Ümumiyyətlə şübhə çox gözəl bir şeydir. Şübhə həqiqətin açarıdır. İnsanı araşdırmağa, həqiqəti bütün çalarları ilə görməyə, daha çox öyrənməyə, məlumatlanmağa sövq edir. Şübhə insanı tələsik qərarlar verməyə sövq etməməlidir. Mükəmmələşməyənə qədər mövqeyini özündə saxla. İnana biləcəyin dürüst siyasət adamı xalqın içərisindən olan, xalqa daha yaxın, xalqın dərdini özününkü bilən, xalq maraqlarını hər şeyin üstündə bilən adamlar ola bilər. Bunu bəlkə müəyyən etmək bir az çətin olsun, amma gəldiyi qısa yola baxmaq ilkin müşahidə üçün yetərli hesab oluna bilər. Yeni dövrdə bütün bunlar daha əlçatan və rahatdır. Dürüst siyasətə gəldikdə isə bu bütün mütərəqqi ölkələrin uğurlarının əsas açarıdır. Dələduz, oğru, cinayətkarlar heç bir zaman xoş mənzərə yarada və ya düzən qura bilməzlər. Bütün gözəlliklər dürüst adamların əsəridir. Özünəmünasibət, ətrafındakı insanlara, gələcəyə sağlam yanaşma dürüst siyasətin təməl özülüdür. Özünəmünasibətlə etibarlılıq qazanmaq, ətrafındakı insanların inamını hər zaman qorumaq və bu dəyərləri gələcəyə ötürmək. Dürüst siyasətin əsasında etibarlılıq qazanılır, şəffaflıq qorunur və bütün bunların nəticəsində hesabatlılıq təmin edilir. Dürüst siyasət xalqın saflaşan və saflaşmağa meyilli ruhundan doğur. Dürüst siyasəti xalq öz soyuducusunda, uşaqlarının geyimində, yaşadığı məkanın görüntüsündə, ictimai nəqliyyatda, məktəbdə, xəstəxanada, dövlət idarələrində görə bilər. Bunu hansı formada görürsünüzsə ölkənizdə ki, siyasətçilərin nə qədər dürüst olduğunu anlaya bilərsiniz.  Ceyhun Nəbi - Cümhuriyyət Siyasi Düşüncə Mərkəzinin sədri 

Bizdə güllü paltar geyinmək ayıb sayılır, amma rüşvət almaq, xalqın malını talamaq yox.  Hamı bilir ki, pula pul deməyən nazirlərin, icra başçılarının, onların böyüklərinin varidati dövlətdən və xalqdan oğurlanmış pullar hesabınadır.  Hamı bilir ki, cah-cəlal içində üzən prokurorun, hakimin, polis rəisinin var-dövləti hansısa cinayətə göz yumulması müqabilində alınan rüşvət hesabınadır.  Bilir, amma demək olar ki, heç kim onları açıq qınamır. Əksinə, əksəriyyət onlarla salam kəsməyi, yaxın olmağı özlərinə şərəf sayırlar...  Birisi var, adını müxalifətçi qoyub, özü tanıdığım ən zəngin adamardan biridir, çünki əli iqtidarın cibindədir. O da güllü paltar geyinməyi qınayıb. Biri ona demir, ay filankəs, sən indiyə qədər azı 3 dəfə mənsub olduğun düşərgəni, dostlarını satmısan ee, indi "kişilikdən", "dəyərlərdən" dərs keçəcəksən?  Güllü paltar geyinmək niyə ayıbdır? Onlar kimə ziyan vurub? Qadınlar geyinəndə niyə ayıb olmur? Güllərdən xoşunuz gəlir, evinizi, bağınızı güllərlə bəzəyirsiz, fonunda şəkil çəkdirirsiz. Paltarda gül şəkli olanda nə olur?  Deyə bilərsən ki, zövgsüzdür, yaraşmır, amma illah da səhnəyə çıxan artisti geyiminə görə mənəvi terrora məruz qoymaq - güllü paltar geyinməkdən qat-qat daha pis əməldir.   Əjdadlarımız xələt geyiniblər. Ondan da əvvəl kişilərin libası qadınların indiki donu kimi olub. Orta əsrlərdə kişilərin sırğa taxması Azərbaycanda da adi hal olub... İndi onları qabağımıza qoyub danlamalıyıq?  Güllü paltar geyinməyin dəyərlərə heç bir aidiyyatı yoxdur, bu, stereotip məsələsidir. Stereotiplər cəmiyyətin problemidir. İnsanlar mənasız hisslərin əsiri olmamalıdır. Kimlərsə şəxsi nümunəsi ilə və cəmiyyətin hədəfinə gələrək bu stereotipləri məhv edirsə, onlara təşəkkür etmək lazımdır. Mustafa Hacıbəyli, jurnalist 

10 noyabr 2020-ci ildən sonra Azərbaycan və Ermənistan arasında müharibənin bitmədiyini sübut edən kifayət qədər hərbi, siyasi hadisələr baş verib. Son hadisələr- əsir əsgərimizə verilən işgəncə və bayrağımızın beynəlxalq tədbirdə yandırılması göstərir ki, müharibə iki millət arasında da davam edir. Yolu azıb erməni tərəfə keçən əsgərimizə vurduqları təpiklə ermənilər reinteqrasiya dediyimiz birgəyaşayışı qəbul etmədiklərini, bunun qeyri-mümkünlüyünü bir daha göstərdilər. Bayrağımızı İrəvanda, rəsmi tədbirdə yandıran ermənilər vandallıqları ilə yanaşı, bizimlə heç zaman barışmayacaqlarını nümayiş etdirdilər. Müharibəni yalnız hərbiçilər deyil, erməni cəmiyyətinin sıravi üzvləri də davam etdirir. Bu qənaətə gəlməyimizin səbəbi sərhəddə baş verən son hadisə deyil, belə təxribatlara adət etmişik. Naxçıvan istiqamətində yol azıb düşmən tərəfə keçən əsgərimizə təpiyi erməni əsgəri yox, mülki erməni vurub və nümayiş etdirib. Bayrağımızı da sıravi dizayner yandırıb. Müharibə bitməyib, dayandırılıb. Müharibənin dayanmasından iki il yarım zaman keçib və vaxt uzandıqca himayədarına sığınan, işğaldan ruhlanan Qarabağ erməniləri heç vaxt Azərbaycanın tərkibində olmayacaqlarını, müstəqil olacaqlarını daha bərkdən söyləyirlər. Ümumiyyətlə, bu gün real vəziyyət necədir? Azərbaycanın hərbi-siyasi üstünlükləri ortada olsa da reallıqda Azərbaycan torpaqlarının 3,2 min kvadrat kilometr sahəsi hələ də Ermənistan ordusunun işğalı altındadır, üstəlik 8 anklav kənd. Qarabağda öz qoşunları ilə dayanan Rusiya torpaqlarımızı azad etməyə imkan vermir. Deməli, bu ərazi həm də Rusiyanın işğalı altındadır. Bütün bəlanın mənbəyi də budur. Erməni məğlub olub, amma Azərbaycan torpaqlarının 3, 2 min kvadrat kilometrini işğal altında saxlamaqla hələ də real qazancın əlində olduğunu bilir və onu əldən verməmək üçün 29 aydır ki, hər cür dona girir. Əlbəttə ki, bu donları onların əyninə himayədarları- Rusiya, İran, Fransa biçdiyindən sülhdən, razılaşmadan qaça bilir.  Müharibə yalnız iki dövlət arasında deyil, həm də vasitəçi adı ilə geosiyasi təsir imkanlarını reallaşdırmaq istəyən Qərb və Rusiya arasında davam edir. Ukrayna müharibəsindəki isti qarşıdurma öz yerində, Qarabağda da guya ki, vasitəçi olanlar arasında qarşıdurma gah işğal altında olan ərazilərimizdə, gah da iki dövlətin sərhədində təxribatlarla müşayət olunur. Verilən məlumatlara görə ABŞ-da və Rusiyada Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşü gözlənilir. Nəticəsi olacaqmı? Müharibə bitəndən indiyədək belə görüşlər çox olub, hansısa razılaşmalara da nail olunub, amma heç biri reallaşmayıb, çünki vasitəçilər Cənubi Qafqazda bir-birini sıxışdırmaq üçün müxtəlif təxribatlara əl atdıqca heç bir razılaşma olmayacaq. Bu siyasətdə vasitəçilərin aləti, həmişə olduğu kimi Ermənistandır. Azərbaycanla sülh müqaviləsini bağlamamaq üçün bütün manevrlərdən istifadə edir, gələcəkdə hansı qütbün yanında olacağına qərar verə bilmədiyi üçün və ya qəsdən hər iki tərəfə vədlər verərək, onların maraqları ətrafında reveranslar edib əlverişli beynəlxalq şəraiti gözləyirlər.  İki il yarımdır ki, Ermənistan və Rusiyanın zaman uzatmaq siyasətinin şahidiyik. Yeni görüşlər, yeni delimitasiya, demarkasiya işləri, infrastrukturun açılması müzakirə olunacaq, vədlər veriləcək, Nikol Paşinyan Brüsseldən, Vaşinqtondan qayıdan kimi, orada dediklərini unudub tamam əks mövqedən çıxış edəcək, Soçiyə, ya da Moskvaya çağrılacaq, oradan da qayıdanda Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamaq üçün əlavə şərtlərdən danışacaq. Yəni, Putin Valday çıxışında dediyi kimi, “ Vaşinqton variantı ilə Qarabağdan imtina edirsinizsə, biz də buna razıyıq” deyib, Ermənistan rəhbərliyini şantaj etməkdə davam edəcək.  Biz Ermənistana hərbi və birbaşa himayədarı olan Rusiyaya diplomatik təzyiqlərimizi artırmalıyıq. Ermənistana ilk hərbi təzyiqimiz 8 anklav kənd ətrafında baş verməlidir. Bu ərazilər Qarabağ deyil, burada 10 noyabr bəyanatı keçmir. Burada Ermənistanın işğalı altında olan ərazilərin qısa müddətdə azad edilməsi həll olunmalıdır. Ermənistanın 41 kvadrat kilometrlik Başkənd anklavı bizim nəzarətimizdədirsə, Ermənistanın nəzarətində 200 kvadrat kilometrdən çox 8 anklav kəndlərimiz var. Düşmən bilməlidir ki, tezliklə masa arxasında bu problem həll olmasa hərbi yola əl atmaq beynəlxalq hüququmuzdur. Rusiyaya təzyiqimizi Qərblə koordinasiyalı şəkildə aparmalıyıq. Bu təzyiq ilk növbədə Laçın yolunda sərhəd nəzarət buraxılış məntəqəsinin yaradılması ilə başlanmalıdır. Buna Qərb də etiraz etmir, heç Ermənistan hakimiyyəti də. Bu işə yalnız Rusiya mane olur. Dinc aksiyanın götürülməsi müqabilində nəzarət məntəqəsinin qurulmasının yaxın tarixi elan olunmalıdır. İkinci təzyiq erməni silahlı qüvvələrin Qarabağdan çıxarılması ilə bağlı olmalıdır. Rusiya imzasına hörmət edirsə, bu silahlı qüvvələrin çıxarılmasının da vaxtını elan etmək lazımdır.   “Kəsə qarabağı”, Rusiyaya diplomatik təzyiq Qarabağla, Ermənistana hərbi təzyiq anklav kəndlərlə başlanmalı və sona çatmalıdır. Yoxsa, biz bu tamaşanı sonadək seyr edə bilmərik, çünki bu tamaşanın sonu yoxdur. moderator İlham İsmayıl

İtkin düşdüyü bildirilən azərbaycanlı əsgərlərdən daha birinin saxlanılması görüntüsünü ermənilər özləri yaydı. Artıq hamı təfərrüatı bilir: aprelin 10-dan 11-nə keçən gecə duman səbəbindən azdığı bildirilən azərbaycanlı əsgərlərdən biri Zəngəzurun Bnunis kəndində, bir evin qapısını döyərkən saxlanılmışdı. Sonra əfsanələr uyduruldu: əsgərin paltarını dəyişməsi, kənd mərkəzində ermənilərlə kart oynaması və s. Digər azərbaycanlı əsgərin qaçmasından sonra Ermənistanda panika başladı: bir-birini öldürəndə, İrəvanda maşın adam vuranda da “qaçan azərbaycanlı əsgərin” bunu edə biləcəyi haqda ağla gəlməsi mümkün olmayan iddialar səsləndirməyə başladılar. Mis-molibdendə qarovulçunun öldürülməsi cinayətini də azərbaycanlı əsgərin üstünə atmaq üçün hər şey edirlər. Halbuki silahsız, yalnız duman səbəbindən azaraq Ermənistana keçdiklərini və geri qayıda bilmədiklərini Ermənistan MN özü də yaxşı bilirdi və bunu etiraf da etdilər. Əks halda niyə erməni evinin qapısını döyməli, ac olduğunu bildirməli idi... Bu gün saxlanılan azərbaycanlı əsgərin hərbi və mülki paltarlılar tərəfindən qolu bağlı halda dəhşətli şəkildə döyülməsi, vintaçanla işgəncə verilməsi nə deməkdir? Erməni əsgər yaralanır – azərbaycanlılar ona tibbi yardım göstərir; Erməni əsgər azır – qısa müddətdə sağ-salim, burnu belə qanamadan, təntənəli surətdə geri təhvil veririk; geri təhvil verilənlər mediaya açıqlama verib, xoş qarşılandıqlarını, yedirilib-içirildiklərini bildirirlər; Erməni sakin azır - əsgərlərimiz eyni davranış göstərir, yol azuqəsi belə verirlər. Bu da azaraq, Ermənistana keçən azərbaycanlının halı: köməksiz, qolları bağlı, yerə uzadılmış insanı bu cür vəhşicəsinə döymək, ona işgəncə vermək bu millətin naqis xislətindəndir. Və bunun videosunu fəxarətlə yayırlar: humanizmə tüpürərək, beynəlxalq qınağı veclərinə almadan. Çünki dünya ermənilərin necə alçaq olduğunu Puşkindən üzü bəri çox yaxşı bilir – ancaq məhz onların bu alçaq, murdar, satqın, oğru, yalançı, qatil, qaniçən, yaramaz, insanlıqdan kənar, xəyanətkar sifətindən istifadə edir! Ona görə də bu ləyaqətsizlərə bu videoya görə irad bildirən də olmayacaq! Bu, Xocalıda qız uşağını işgəncə verə-verə öldürdüyünü fəxarətlə bildirən Zori Balayanın həmvətənləridir; Bu, silahsız azərbaycanlıları qətlə yetirməkdən qürur duyan Sərkisyanın xalqıdır; Bu, Njde kimi faşisti qəhrəmana çevirib, heykəlini hər yerə dikən xalqdır! Bu, onlarla terror təşkilatı yaradıb, dinc azərbaycanlılara qarşı terror hücumu həyata keçirən millətdir! Yalnız təpələrinə yumruq dəyəndə yumşalan, silahsız və köməksiz azərbaycanlı görəndə yırtıcıya dönən, ləyaqətdən, insanlıqdan, bəşəri dəyərlərdən məhrum miskin xalqla qonşu olmaqdan dəhşətli heç nə ola bilməz! Bu xalq adlana bilməyəcək məxluqlarla sərhədi 6 metr hündürlükdə betonla hörməkdən başqa çarə yoxdur! Mən ölü, siz diri: heç vaxt ermənilərlə barışmayın, onlarla bir süfrədə oturmayın, bu xalqın istənilən fərdinə dünyanın harasında rast gəlsəniz, uzaqlaşın! Bunlar yaltaq dilləri ilə qəlbinizə girib, sizi məhv edərlər – onillərdir bu məxluqlar bununla məşğul olub, yüzillər keçsə də, düzəlməyəcəklər!(axar) Şeyx Teymur

İranla Azərbaycan arasında gərginlik artan xəttlə gedir. Azərbaycan hökuməti 4 iranlı diplomatı “persona-non-qrata” (arzuolunmaz şəxs) elan etdi və artıq ölkədən çıxıblar. Diplomatları ölkədən jurnalistlər yola saldılar. Özü də necə. "Siz Azərbaycana qarşı casusluq edibsiniz, niyə?" Bu sualı eşidəndə elə bil başıma nüvə başlığı düşdü. İranlı diplomat Azərbaycana qarşı necə casusluq edə bilər? İran vətəndaşı, İranın Azərbaycandakı səfirliyində rəsmi vəzifə tutmuş şəxsi Azərbaycana işləməli imiş? Hər şey cəhənnəmə, bəs məntiq? Ümumiyyətlə, hökumətin qərarında casus sözü görən olub? Bu cür hadisələr olanda bir çoxları deyir ki, tapşırıq belə olub, ona görə jurnalistlər bu cür oyun çıxarırlar. Birmənalı olaraq inanmıram. Müharibə vaxtı eyni tip jurnalistlər vurulmuş ərazini çəkəndən sonra rəsmi şəxsə sual ünvanladılar ki, müəllim, bundan sonra ermənilər haranı vuracaqlar? Həmin rəsmi şəxsin gözlərinin bərəlməsi və üzünün rəngi hələ də xatirimdədir. Bəziləri çıxıb deyəcəklər ki, Azərbaycanın mövqeyini müdafiə ediblər, hətta "etmişik" deyən də olacaq. Belə ölkə mövqeyi müdafiə edirlər? Bu ölkəni gülünc yerinə qoymaqdan başqa bir şey deyil. Azərbaycanlı diplomatlara qarşı belə hərəkət edilsəydi, əsəbləşərdiniz, yoxsa gülərdiniz? Belə şeyləri görəndən sonra adamın hər şeydən əli qolu soyuyur. Casusun aşkarlanması dünyanın ən çətin işlərindən biridir. Bir casusun müəyyən edilməsi bəzən uzun illər alır. Dünyanın ən çətin işi Azərbaycanda ən asan peşəyə çevrilib. Jurnalistlərin kimisə casus elan etməsi isə iki vur ikidir. Arada keçmiş təhlükəsizlik əməkdaşlarından xahiş edin, casusun aşkarlanması prosesini sizə danışsın, bəlkə onda prosesin ağırlığından utanıb, qabağınıza keçənə o damğanı vurmazsınız. Əslidə qınamaq da olmur. Mətbuat cəmiyyətin aynasıdır. Cəmiyyətdən artıq olmayacaq ha. Günah məndədir ki, kəmiyyət tələb edilən yerdə keyfiyyət axtarışına çıxıb, vaxtınızı aldım. Səxavət Məmməd

3 saylı Uşaq Evi ilə bağlı yaranmış qalmaqal səngimək bilmir. Söhbətin nədən və kimdən getdiyini çoxunuz bilirsiniz. Bilməyənlər üçün qısa izahat verməyi özümə borc bilirəm:  3 saylı Uşaq Evinə sığınan Məhəmməd Hacıyev adlı yeniyetmə bu müəssisədəki təminatdan şikayət edib. Bundan sonra, o - ata-ana himayəsindən məhrum olan zavallı uşaq 1 saylı Psixiatriya xəstəxanasına yerləşdirildi. Guya sözügedən müəssisədə güllük-gülüstanlıqdır, uşaqlar yağ-bal içində üzür. Amma balaca Məhəmməd "dəli" olduğu üçün cənnətdə yaşadığından xəbərsizdir.  Bundan sonra baş verənlər isə maraqlı bir filmin ssenarisi ola bilər. Sözügedən tibb ocağının, yəni 1 saylı Psixiatriya Xəstəxanasının baş həkimi Ağahəsən Rəsulov əlini vicdanın üstünə qoyub açıqlama verdi:  "O yeniyetmə ruhi xəstə deyil." Həkim vicdanlı davranaraq arxası-dayağı olmayan uşağın başına hörülən corabı yırtdı. Cəmiyyət bir daha əmin oldu ki, uşağı "dəlixanaya" saldıranların başlıca məqsədi öz pis əməllərini ört- bas etməkdir.  Dünəndən bəri sosial şəbəkələr çalxalanır. Cəmiyyət vicdanını itirməyən vəzifəli şəxsi, yəni 1 saylı Psixiatriya Xəstəxanasının baş həkimi Ağahəsən Rəsulovu alqışlayır. Dünəndən bəri əlimizin biri ürəyimizin üstündədir: "Obyektiv mövqeyinə görə Ağahəsən həkimi işdən çıxarmazlar ki?" Narahatlığımız əbəs deyildi. Axı bura Azərbaycandır. Axı burada doğru danışanı 9 kənddən qovurlar... Bəli, bu gün məlum oldu ki, bizim ölkəmizdə nazirlər dəyişsə də, idarəçilik anlayışı əvvəlki kimi qalır. 1 saylı Respublika Psixiatriya Xəstəxanasının tabe olduğu qurumun rəhbəri - Səhiyyə naziri Teymur Musayev vicdanının ağzına daş asa bilməyən həkimə qapını göstərdi. Nazirin bu gün imzaladığı əmrlə Ağahəsən doktor vəzifəsindən azad edildi.  Azərbaycan xəstəxanalarında rüşvət və korrupsiya tüğyan edir. Pulu olmayan adamı xəstəxananın kandarından içəri buraxmırlar. Əməliyyat pulunu ödəyə bilməyən zavallı xəstələr xərəkdə zarıya-zarıya ölür. Biz cənab nazirdən bu cür hallara qarşı mübarizə aparmağı gözləyərkən o, öz gücünü qocaman Ağahəsən doktora və bir parça çörəyə möhtac olan kimsəsiz, yetim bir uşağa göstərdi. Yetimin də Allahı var, cənab nazir... Seymur VERDİZADƏ  

Kəndlərdə qapısı bağlı evlər görəndə kədərlənirəm. İnsanlar şəhərə axışır. Kəndlər yavaş-yavaş boşalır. Hal-hazırda isə su qıtlığı çox ciddi bir problemə çevrilib. Belə getsə, qalan adamlar da yavaş-yavaş kənddən çıxacaq. Bir tərəfdən də ən koloritli adamlar yaşa dolub dünyasını dəyişir. Yerini yaddaşsız, tiktokun yaratdığı gənclik tutur. O gənclik isə nə Azərbaycan dilini bilir, nə də milli ruh daşıyıcısıdır. Millətin ruhu kəndlərdədir. Adam şəhərdə xəsis olur, amma kənddə pul xərcləmək istəyir. Bu insanda özünü göstərmək instikidir. Bəs niyə məhz kənddə özünü göstərmək istəyir? Çünki kənd bizim ruhumuzu qoyub gəldiyimiz yerdir. Bir milləti öldürmək istəyirlərsə, o prosesə kənddən başlayırlar. Arvadların danışıqlarına baxıram, kişilərin bir-birləri ilə zarafatlarına baxıram. Nə qədər doğmadır. Onlar zahirən savadsız görünə bilərlər. Ancaq sağlam ruhları var. Bilmirlər, amma fəhmləri var, hiss eləyirlər, duyurlar. Kəramət Böyükçöl 

- Niyə oruc tutursunuz?  Bu sualla beş ayrı adama müraciət elədim. Özləri, xarakterləri kimi, cavabları da müxtəlif oldu:   Birinci həmsöhbətim mömin olduğu üçün inancına uyğun cavab verdi: "Quranın tələbidir".  Sorğuda iştirak edən ikinci adamın cavabı belə oldu: "Müsəlman üçün oruc tutmaq fərz buyurulub".  Üçüncü yoldaş məni əməlli-başlı təəccübləndirdi: "Arıqlamaq istəyirəm".  Jurnalist sorğusunda iştirak edən dördüncü şəxsin cavabı belədir: "Həyat yoldaşım, uşaqlarım ibadət əhlidir. İldə bir ay da mən onlara qoşuluram. Hələ ki, oruc tutmağın hər hansı bir zərərini görməmişəm".  Əgər sorğu-sual etdiyim, beşinci adam bu sözləri deməsəydi, mövzuya fərqli rakursdan yanaşacaqdım. Nə dediyi ilə siz də tanış olun: "Dünya malına qənaət eləmək istəyirəm. Yer üzündə o qədər ac adam var ki... Biz az yesək, onlara da nəsə çatar".  Hər kəsin öz arqumenti var. Hətta oruc tutmayanların da öz arqumenti var. Hamısına hörmətlə yanaşmaq borcumuzdur. Axı biz tolerant ölkədə yaşayırıq... Beşinci, yəni sorğuya çəkdiyim sonuncu adamın fikri məni çox düşündürür. Bəli, yer üzündə bir tİkə çörəyə möhtac olan milyonlarla adam var. Əgər biz 1 ay qənaət etsək, onlar azı iki ay ac qalmaz... Hamımız qənaət edirikmi? Aramızda naharda yemədiklərinin üstünə iki o qədər də qoyub iftarda mədəsinə təpişdirən azdırmı?  Az deyil!  Bakıda kafe və retoranlarda iftar menyülərindən xəbəriniz varmı? Dörd nəfərlik bir ailənin orucunu açmaq üçün hər axşam 340 manat ödədiyini eşitmisinzimi? Kiçik riyazi hesablama aparanda məlum olur ki, bir nəfərin iftarını açmaq 85 manata başa gəlir. Bir oturuma 85 manatlıq ərzaq tükədən adam acların halını düşünə bilərmi? Bəlkə də həmin adamlar oruc tutmasa, aclara nəsə çatar... tutmasa, aclara nəsə çatar... Oruc açmaq qarın açmaq deyil. İftar süfrələri sadə və təvazökar olmalıdır.  Oruc tutmayanlar elə bilir ki, oruc tutanlar iftar və sahurda əllərinə keçəni gözlərinə təpirlər. Şəxsi nümunələri sevməsəm də, yazmağı özümə borc bilirəm: "Bizim evdə iftar menyüsü adi günlərdən fərqlənmir. Allahın verdiyinə şükür..."  Rəhmətlik Hacı Şahin deyirdi ki, iftar süfrəsində oturan adam Allahın qonağıdır.  Qonaq yemək davası eləməməlidir... Seymur VERDİZADƏ