Sağlamlıq

Pişiklərdən insanlara quş qripi virusunun keçmə ehtimalı yüksəkdir. Hazırda Avropa və ABŞ-da pişiklərin bu infeksiyaya kütləvi yoluxması müşahidə olunur. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "İzvestiya"ya müsahibəsində Rusiyanın N.F.Qamale adına Milli Epidemiologiya və Mikrobiologiya Araşdırma Mərkəzinin direktoru Aleksandr Gintsburq danışıb. Ekspert hesab edir ki, pişiklər virusun mutasiyaya uğraması üçün bir növ “inkubator” rolunu oynayır və bu, insanlar üçün potensial təhlükə yaradır. “Qrip virusu heyvanlar və insanlar arasında dövri şəkildə hərəkət edir. O, heyvanlarda olduğu zaman antigenliyini dəyişə bilər, çünki heyvanlar insanların yoluxmadığı digər ştammlarla xəstələnir. Əgər bir hüceyrədə fərqli variantlar qarşılaşarsa, müxtəlif komponentlərdən yeni bir genomun yığılması baş verə bilər”, - deyə Gintsburq izah edib. Ekspertin sözlərinə görə, quş qripi virusunun pişiklərdən insanlara keçmə ehtimalı yüksəkdir. Bu baş verərsə, quş qripi virusunun yayılması həddindən artıq yoluxucu və potensial ağır nəticələrə görə çiçək epidemiyası ilə müqayisə edilə bilər. Buna görə də, epidemiya halında sürətli reaksiya vermək üçün H5N1 ştammına qarşı peyvəndin prototipinin təcili olaraq hazırlanması zəruridir. Gintsburqun fikrincə, lazım gələrsə, bu vaksinin kütləvi istehsalını bir neçə həftəyə başlamaq mümkündür.Bakupost)

Son günlər ölkə ərazisində bir çox vətəndaşlar yüksək hərarət, boğaz ağrısı və digər oxşar əlamətlərlə müşayiət olunan narahatlıqlardan şikayətlənirlər. Vəziyyətin geniş vüsət alması ictimaiyyətdə müəyyən narahatlıq yaradıb. Sosial şəbəkələrdə və gündəlik müşahidələrdə bu halın mövsümi qripdən daha ağır keçdiyi, hətta yeni virusun yayıldığına dair iddialar irəli sürülür. Həkim-infeksionist Aytən Ziyadova iddialarla bağlı Yenisabah.az-a danışıb. O, bildirib ki, havaların dəyişkən keçməsi və temperatur fərqlərinin artması fonunda müxtəlif infeksion xəstəliklərin müşahidə edilməsi artıb: “Bu infeksiyalar həm bağırsaq sistemi, həm də üst tənəffüs yolları ilə əlaqədar ola bilər. Mövsümi keçidlər zamanı orqanizmin immun sistemi zəiflədiyindən, virus və bakteriyaların yayılması üçün əlverişli şərait yaranır. Üst tənəffüs yolu infeksiyaları arasında daha çox rast gəlinən viruslar RSV (Respirator Sinsitial Virus) və RV (Rinovirus) kimi tanınır. Bu virusların klinik əlamətləri bir-birinə oxşardır – öskürək, burun axıntısı, boğaz ağrısı, bəzən isə nəfəs darlığı ilə müşayiət oluna bilər. Xüsusilə azyaşlı uşaqlarda və yaşlılarda bu infeksiyalar daha ağır keçə bilər. Belə hallarda "qırmızı bayraq" əlamətlərinə diqqət etmək tövsiyə olunur.  Bu əlamətlərə yüksək hərarətin 38.5 dərəcədən yuxarı olması, hərarət salıcı preparatların təsirsiz qalması, dəri səpkilərinin yaranması və onların bədəndə sürətlə yayılması daxildir. Belə hallarda mütləq həkimə müraciət edilməli və laborator diaqnostika aparılmalıdır”. Həkim bildirib ki, həm uşaqlar, həm də böyüklər arasında bu dövrdə müxtəlif bağırsaq viruslarına da rast gəlinir: “Bu viruslar arasında parvovirus B19 xüsusilə qeyd olunmalıdır. Parvovirus infeksiyası əsasən dəri səpkisi və qızdırma ilə başlayır, bəzi hallarda isə ürəkbulanma, qusma və ishal ilə özünü göstərir. Bu virus uşaqlarda "beşinci xəstəlik" kimi tanınan səpkili xəstəliklərə səbəb ola bilər. Eyni zamanda, influenza (qrip) virusunun da aktiv dövrüdür. Gərgin əzələ ağrısı, baş ağrısı, halsızlıq, yüksək hərarət və bəzən ishal ilə müşahidə olunan bu infeksiya da ciddi ağırlaşmalara yol aça bilər, xüsusilə də xroniki xəstəlikləri olan şəxslərdə. İnfluenza və digər mövsümi viruslara qarşı peyvəndlənmə və gigiyenik qaydalara ciddi əməl olunması vacibdir. Havaların qeyri-sabit olduğu bu dövrdə həm uşaqların, həm də böyüklərin sağlamlığına diqqətlə yanaşmaq, immuniteti gücləndirici tədbirlər görmək və ilk əlamətlərdə tibbi yardıma müraciət etmək mühüm əhəmiyyət daşıyır”.

Mayın 8-də gözlənilən tibbi-meteoroloji proqnoz açıqlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti məlumat yayıb. Abşeron yarımadasında meteoroloji amillərin mülayim tərəddüdü gözlənilir ki, bu da meteohəssas insanlar üçün əsasən əlverişlidir.

Ürək-damar xəstəlikləri ilə bağlı dərman vasitələrinin resept əsasında icbari tibbi sığorta tərəfindən qarşılanması nəzərdə tutulub. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin sədri Zaur Əliyev "Azərbaycan əczaçılıq sənayesi: dünən, bu gün və sabah” adlı tədbirdə deyib. O bildirib ki, növbəti mərhələdə həzm və tənəffüs xəstəliklərinin dərman vasitələrinin resept əsasında sığorta tərəfindən qarşılanması nəzərdə tutulub.

Araşdırmalar sübut edir ki, oturaq həyat tərzi hazırda dünyada dördüncü ən ümumi ölüm səbəbidir və hər il 3,2 milyon insanın ölümünə səbəb olur. Sozcu.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, bunun üçün gün ərzində çalışıb ayaqla gəzməli, hərəkətli həyat tərzi keçirməlisiniz. Mütəxəssislərin bildirdiyinə görə, gündə ən az dörd min addım atan insanların hər hansı səbəbdən ölmə riski əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Bu gün nəşr olunan və hər növ yerimənin (addım atmağın) sağlamlıq üçün çox əhəmiyyətli faktorlar olduğuna diqqət çəkən elmi araşdırmaya görə, 4 min addımın üzərində atılan hər min addımın ölüm riskini yüzdə 15 azaltdığı bildirilib. Bu cür insanlar ürək-damar (ürək, qan damarı, qan) xəstəlikləri ilə bağlı problemlərdən qorunur. Bu onu göstərir ki, çox yüngül bir fəaliyyətdən başlayaraq sağlamlıq baxımından əhəmiyyətli nəticələr əldə etmək olar. Gəzintinin faydaları ilə bağlı indiyə qədər aparılan ən əhatəli tədqiqatlardan biri hesab edilən və "European Journal of Preventive Cardiology" tibbi jurnalında dərc edilən araşdırma meta-analiz (birdən çox elmi araşdırmanın nəticələrini birləşdirən statistik təhlil) kimi müəyyən edilmişdir. Gəzinti, yaşından, bölgəsindən və cinsindən asılı olmayaraq hər kəs üçün faydalıdır. Polşanın Lodz Tibb Universitetinin kardiologiya fakültəsinin professoru Maciej Banaçın rəhbərlik etdiyi tədqiqatçılar qrupu, müxtəlif gündəlik addım saymalarının sağlamlığa təsirini qiymətləndirmək üçün orta hesabla yeddi il ərzində 226.889 nəfərin iştirak etdiyi 17 il əvvəlki araşdırmanın nəticələrini gözdən keçirdib. Qənaətə gəlinir ki, nə qədər çox gəzirsinizsə, bir o qədər sağlamlıq faydaları əldə edirsiniz, lakin gündə ən az 3967 addım atmaq hər hansı səbəbdən ölüm riskini azalda bilər. Tək yerimək, hərəkətli gün keçirtməklə kifayətlənmək olmaz. Mütəxəssislər bildirir ki, qida rasionunuza da fikir verməlisiniz. Yağlı, zərərli qidalardan, fast-food-lardan uzaq olmalısınız.  (Axşam.az)

Dietoloq və qidalanma mütəxəssisi Krutika Nanavati ürək sağlamlığına zərər verə biləcək bəzi yemək yağlarından istifadə etməmək barədə xəbərdarlıq edib. O, hidrogenləşdirilmiş bitki yağlarından və soya yağından çəkinməyi məsləhət görür. Tez-tez işlənmiş qidalarda olan hidrogenləşdirilmiş bitki yağları ürək xəstəliyi, insult və 2-ci tip diabet riskini artırdığı bilinən trans yağları ehtiva edir. Bu yağlar damarları bağlaya, pis xolesterolu (LDL) yüksəldə və yaxşı xolesterolu (HDL) aşağı sala bilər. Kulinariya və qida sənayesində geniş istifadə edilən soya yağı yüksək miqdarda omeqa-6 yağ turşularını ehtiva edir. Omeqa-6 vacib olsa da, həddindən artıq çoxu ürək xəstəliyi və xərçəng kimi xəstəliklərlə əlaqəli olan iltihaba səbəb ola bilər. Nanavati, balanslı yağ turşuları olan və yüksək tüstü nöqtəsinə sahib olan zeytun yağı, avokado yağı və hindistan cevizi yağı olan daha sağlam alternativlərdən istifadə etməyi tövsiyə edir ki, bu da ürək xəstəliyi riskini azaldır. Yemək üçün düzgün yağ seçmək ürəyin ümumi sağlamlığını və rifahını qorumaq üçün çox vacibdir. 

Son vaxtlar bəzi klinikalarda aparılan yoxlamalar, xüsusilə, estetik cərrahlarla bağlı məsələlər əsas gündəm mövzusudur. Buna görə də plastik, kosmetoloji prosedurlar etdirən və yaxud etdirmək istəyən şəxslər üçün bəzi sual yaradan məqamlar var. Məsələn, bəzi gözəllik salonlarında kosmetoloji prosedurlar edilir. Maraqlıdır ki, bu prosedurlar nə dərəcədə doğru və gigiyenik şəkildə həyata keçirilir? Klinikalar bir sıra nöqsanların aşkarlanması nəticəsində bağlanırsa, gözəllik salonları da eyni dərəcədə yoxlanılıb, bağlanılırmı? Bu salonların kosmetoloji prosedurları həyata keçirməkləri üçün xüsusi lisenziyaları var? Sozcu.az xəbər verir ki, Analitik Ekspertiza Mərkəzindən Bizim.media-ya verilən açıqlamada bildirilib ki, Nazirlər Kabinetinin 15 may 2017-ci il tarixli 206 nömrəli Qərarı ilə təsdiq olunan "Özəl tibb fəaliyyəti üzrə lisenziyalaşdırılan xidmətlərin və işlərin Siyahısı"nda "kosmetoloji" iş üzrə xidmətin göstərilməsi tibbin bir sahəsi olaraq, tibbi kosmetologiyaya daxil olan estetik problemlər, onların korreksiyasına və profilaktikasına yönəlmiş, örtük toxumalarına müdaxilə ilə müşayiət olunan müxtəlif kompleks prosedurları nəzərdə tutur. "Tibbi kosmetologiyaya cərrahi müdaxilələr istisna olmaqla (plastik cərrahiyyəyə aid olduğundan) konservativ və korreksiya üsulları daxildir. Bu üsullara inyeksiya (iynə) prosedurları, müxtəlif növ aparat kosmetologiyası (o cümlədən lazer üsulu ilə epilyasiya), biorevitalizasiya, mezoterapiya, pilinq prosedurları, müalicəvi masaj üsulları, plazmoliftinq və digər prosedurlar aid olunur. Bu üsullar "kosmetoloji" işə aid olunduğundan müvafiq iş üzrə özəl tibb xidməti fəaliyyətinin göstərilməsi üçün lisenziya tələb olunur". Bəs bu sahə ilə məşğul olmaq hüququna kimlər malikdirlər? Verilən açıqlamada qeyd olunub ki, bu sahədə praktiki tibbi fəaliyyət üzrə müvafiq sertifikatı olan həkim-dermatoloqlar və tibbi kosmetologiya üzrə ixtisaslaşma keçmiş ali tibbi təhsilli mütəxəssislər məşğul olmaq hüququna malikdirlər. "Özəl tibb fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq, qanunvericiliklə müəyyən olunan qaydada hüquqi şəxs yaratmaqla özəl tibb fəaliyyəti, həmçinin, ali tibb təhsili olan (ixtisasca həkim-dermatoloq) şəxslər tərəfindən hüquqi şəxs yaratmadan fiziki şəxs olaraq qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada özəl tibbi praktika üzrə fəaliyyət həyata keçirilə bilər". Gözəllik salonlarında kosmetoloji proseslər keçirilə bilməz "Qeyd edək ki, gözəllik salonları tibb müəssisələrində sanitar epidemioloji tələblərə dair qaydalara cavab vermədiyindən həmin təsərrüfat obyektlərində tibbi kosmetoloji fəaliyyətin həyata keçirilməsi yolverilməzdir. Belə ki, vətəndaş şikayətləri və yerli dövlət orqanları tərəfindən daxil olan bu tip müraciətlər olduqda aidiyyəti gözəllik salonlarında qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada xidməti yoxlamalar keçirilir. Keçirilən yoxlamalar zamanı sahibkar subyektlərində aşkar edilmiş qanunsuz tibbi praktiki fəaliyyətlə məşğul olması faktı lisenziyasız özəl tibb fəaliyyəti kimi qiymətləndirilir və inzibati xəta məcəlləsinin müvafiq maddələri ilə inzibati qaydada tənbeh olunaraq növbəti icraata göndərilir", - deyə məlumatda bildirilib.

Azərbaycan Tibb Universitetinin tələbələrinin istehsalat təcrübəsi imkanlarını genişləndirmək və praktiki biliklərini daha da artırmaq məqsədilə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi (Agentlik) tərəfindən “İcbari tibbi sığorta fondunun vəsaiti hesabına tibbi xidmətlərin göstərilməsi üçün göndəriş vərəqələrinin verilməsi Qaydası”na dəyişiklik edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi məlumat yayıb. Bildirilib ki, artıq göndəriş tələb olunmadan icbari tibbi sığorta hesabına Azərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) tədris-terapevtik və tədris-cərrahiyyə klinikalarına, o cümlədən Bakı Sağlamlıq Mərkəzinə stasionar tibbi xidmətlərdən (terapevtik və cərrahi tibbi xidmətlər) istifadə üçün birbaşa müraciət etmək mümkündür. "Belə ki, pasiyent tibbi xidmətdən istifadə etmək üçün səhhətində yaranan problemlə bağlı dövlət və ya özəl tibb müəssisəsinə (birbaşa müraciət edildiyi təqdirdə vətəndaşın öz vəsaiti hesabına) müraciət edərək həkim müayinəsindən keçir. Müayinənin nəticəsindən asılı olaraq Xidmətlər Zərfi çərçivəsində göstərilən stasionar xidmətdən istifadəyə tibbi göstəriş olarsa pasiyent öz seçiminə əsasən ATU-nun tədris-terapevtik və tədris-cərrahiyyə klinikalarına, yaxud da Bakı Sağlamlıq Mərkəzinə xidmətdən yararlanmaq üçün göndərişsiz birbaşa müraciət edə bilər. Bu zaman sözügedən tibb müəssisələrində stasionar tibbi xidmət Xidmətlər Zərfi çərçivəsində icbari tibbi sığorta hesabına qarşılanır. Nümunə: Pasiyent dövlət/özəl tibb müəssisəsinə səhhətində yaranan problemlə - məs., bel nahiyəsində küt və ya sancı şəkilli ağrı ilə bağlı müraciət edir. Burada həkim-uroloq/nefroloq tərəfindən müayinə olunur. Həkim tərəfindən təyin olunan müvafiq laborator və instrumental müayinələrdən keçir. Nəticədə pasiyentə böyrək daşı xəstəliyi diaqnozu qoyulur. Vətəndaş diaqnoza əsasən böyrək daşının xaric edilməsi əməliyyatından istifadə etmək üçün TƏBİB-in tabeliyindəki xəstəxanalarda, Agentliklə müqaviləli tibb müəssisələrində (özəl və müvafiq dövlət qurumlarının tabeliyindəki) göndəriş əsasında və ya yuxarıda qeyd olunan 3 tibb müəssisəsinə seçiminə uyğun olaraq göndərişsiz müraciət edə bilər. Bu qayda həmçinin pasiyentlər üçün tibbi xidmətlərə əlçatanlığı təmin etməyi hədəfləyir",- deyə məlumatda qeyd edilib.

Laktoza qarşı dözümsüzlük bir çox insanın qarşılaşdığı, lakin hələ də az tanınan həzm problemidir. Bu pozğunluq laktoza adlanan süd şəkərini həzm edə bilməməsinə aiddir. Sozcu.az xəbər verir ki, bir çoxları süd tərkibli qidalar yedikdə diareyadan əziyyət çəkir. Bu da, tibbdə laktoza dözümsüzlüyü adlanır. Beləliklə, laktoza qarşı dözümsüzlük nədir və onunla necə mübarizə aparmaq olar? Laktoza qarşı dözümsüzlük bədənin laktozanı həzm edə bilməməsidir. Həzm sistemində laktaza fermentinin qeyri-kafi və ya olmaması səbəbindən baş verir. Bu, laktozanın bağırsaqlarda parçalana və həzm oluna bilməməsinə səbəb olur. Nəticədə laktoza dözümsüzlüyü olan insanlar süd və süd məhsulları istehlak etdikdə həzm problemi yaşayırlar. Laktoza qarşı dözümsüzlüyün simptomları insandan insana dəyişə bilər, lakin ən çox görülən simptomlar bunlar ola bilər: Qarın ağrısı və qaz İshal və ya qəbizlik Bulantı və qusma Şişkinlik və qarın ağrısı Anoreksiya Yorğunluq Laktoza dözümsüzlüyü olanlar üçün süd yerinə badam südü, soya südü və ya laktozsuz süd kimi alternativlərə üstünlük verilə bilər. Tərkibində probiyotik olan qidalar bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyə bilər. Qatıq və kefir kimi probiotiklərlə zəngin qidaların istehlakı faydalı ola bilər. Bəzi insanlar laktoza həzmini dəstəkləmək üçün laktaza əlavələrindən istifadə edə bilərlər. Bununla belə, bu məsələ ilə bağlı həkimə müraciət etmək vacibdir. Laktoza qarşı dözümsüzlük düzgün qidalanma və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə idarə edilə bilən bir vəziyyətdir. Ancaq simptomlar şiddətlidirsə və ya davam edərsə, bir tibb işçisi ilə məsləhətləşmək vacibdir.

ABŞ-ın baş cərrahı Vivek Murti alkoqolun sağlamlığa zərərli təsirləri ilə bağlı yeni araşdırmaların nəticələrini açıqlayaraq, alkoqolun yeddi növ xərçənglə əlaqəli olduğunu bildirib. O, alkoqollu içkilərin etiketlərində xərçəng riski ilə bağlı xəbərdarlıqların siqaret qutularında olduğu kimi göstərilməsini təklif edib. Bu barədə Sozcu.az xarici mediaya istinadla xəbər verir. Murti qeyd edib ki, ABŞ-da hər il 100 min xərçəng halı və 20 min ölüm alkoqol istifadəsi ilə əlaqələndirilir. Bundan əlavə, alkoqol 13 500 ölümcül yol-nəqliyyat hadisəsinə də səbəb olur. Onun sözlərinə görə, alkoqol tütün və piylənmədən sonra xərçəngin qarşısı alına bilən üçüncü əsas səbəbdir. Murti, amerikalıların əksəriyyətinin alkoqolun sağlamlıq üçün bu qədər ciddi risklər yaratdığından xəbərsiz olduğunu vurğulayıb və məlumatlandırma tədbirlərinin artırılmasının vacibliyini qeyd edib.

“Xərçəngin müalicəsində bir çox effektiv üsul olduğu halda sağala biləcək xəstələri sağaltmırlar”. Bu sözləri Lent.az-a açıqlamasında onkoloq İbrahim Əsədli deyib. Qeyd edək ki, xərçəng xəstəliyindən ölüm halları günü-gündən artaraq ümumi bir hala çevrilib. Xəstəlik son vaxtlar gəncləri də caynaqları altına alıb. Bir vaxtlar “yaşlıların xəstəliyi” kimi tanınan xərçəng xəstəliyi indi daha çox gənclərdə görülür. Mütəxəssislərin fikrincə, xərçəng 50 yaşdan aşağı insanlar arasında əsl "epidemiya"dır. Bəs qrip kimi yayılan bu xəstəliyin səbəbi nədir? Niyə xərçəng “cavanlaşıb”? "BMJ Oncology" jurnalının məlumatına görə, 50 yaşlı qrupda xərçəng nisbəti 1990-2019-cu illər arasında iki dəfə artıb. Son otuz ildə xərçəngdən ölənlərin sayında təxminən 28 faiz artım müşahidə edilir.  Araşdırmalar göstərir ki, dünyada hər il təxminən 19,5 milyon insana xərçəng diaqnozu qoyulduğu halda, təxminən 10 milyon insan bu xəstəlikdən dünyasını dəyişir. 2050-ci ildə dünyada 35 milyondan çox yeni xərçəng xəstəsinin olacağı təxmin edilir ki, bu da indiki halların sayından 77 faiz çoxdur. Bəs xərçəng xəstəliyi niyə başını alıb gedir?  Onkoloq İbrahim Əsədli xərçəngin yaranmasında obyektiv və subyektiv olmaqla iki əsas səbəb irəli sürüb:  “Obyektiv səbəb xarici ekologiyanın pozulması və insanların həyat tərzinin dəyişilməsidir. Ətraf-mühitdə xeyli faktorlar var ki, insan sağlamlığına mənfi təsir göstərir. İnsanların həyat tərzindəki ən vacib amil olan hərəkət azalıb. Azhərəkətlilik xərçəngin obyektiv səbəblərindən biridir”. Subyektiv səbəblərə gəldikdə isə onkoloq əməkdaşımıza bildirib ki, son yüz ildə xərçəngin müalicəsində 500-dən çox effektli üsul olduğu təqdirdə onları rəsmi protokollara daxil etmirlər:  “Bir çox sağala biləcək xəstələri qəsdən sağaltmırlar. Bunun arxasında isə beynəlxalq imperialistlər dayanır. Onlar əhalini məhv edir”. Onu da deyək ki, xərçəngin bu artımının əsas səbəbləri arasında stress, tütün və spirt istehlakı, yanlış qidalanma, işlənmiş qidalar və sənayeləşmənin yaratdığı hava çirkliliyi də böyük rol oynayır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, ən çox rast gəlinən növlər ağciyər, qadınlarda döş, kolorektal, prostat və mədə xərçəngi olub. Qlobal məlumatlara görə, bütün yaş qruplarında adambaşına antibiotik istehlakı 2000-2015-ci illər arasında artıb. Bu kimi qlobal fəlakətlərin qarşısını almaq üçün alimlər bu məsələni daha dərindən araşdırmalıdır. Çünki dünya sağlamlıq böhranının astanasındadır.

Azərbaycanda venirikatanuriya xəstəliyinin dərmanı tapılmır. Sozcu.az xəbər verir ki, sözügedən xəstəliyin müalicəsi üçün xüsusi qidalar və dərmanlar tələb olunur. Azərbaycanda satışı olmayan bu vasitələr ciddi problemə yol aça bilər. Xəstəlikdən əziyyət çəkən gəncin valideyni "İTV Xəbər"ə müahibəsində bildirib ki, həmin insanlar 2 gün adi rejimdə qidalansalar, 3-4 aylıq müalicələri heç olacaq. Onlara ömürlərinin sonuna kimi mal və toyuq əti yemək qadağandır. Xəstəliyin aylıq müalicə xərci isə 1500-2000 manat arasındadır. Xəstəlik dünyada 1960-cı ildən mövcuddur. Azərbaycanda isə son 10 ildə yaranıb və getdikcə artır. Bunun səbəbini daha çox genetik faktorlarla bağlayırlar.