Redaktor seçimi

Avropa Komissiyası ilk dəfə olaraq AB-yə üzv dövlətlər tərəfindən silahların, xüsusilə də raket və sursatların birgə tədarükü üçün maliyyə ayrılmasını təsdiqləyib. Onlardan bəziləri Ukraynaya kömək kimi göndəriləcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Avropa Komissiyasının mətbuat xidməti məlumat yayıb. Məlumata görə, Birgə Satınalmalar vasitəsilə Avropa Müdafiə Sənayesinin Gücləndirilməsi (EDİRPA) çərçivəsində həyata keçirilən beş layihə AB-nin maliyyə dəstəyini alacaq: “AB üzvü olan 20 ölkənin iştirak edəcəyi layihələrin ümumi dəyəri 11 milyard avrodan çoxdur. İki layihə “Mistral” və İRİS-T SLM hava hücumundan müdafiə sistemlərinin, ikisi 155 mm-lik sursatın, digəri isə zirehli transportyorların birgə alınmasına aiddir”.

Fiziki və əqli qüsurlu şəxslərin aliment məsələsi hüquqi baxımdan xüsusi yanaşma tələb edir, çünki onların fəaliyyət qabiliyyəti və gəlir əldə etmə imkanları məhdud ola bilər. Belə hallarda aliment ödənişləri ilə bağlı xüsusi qaydalar mövcuddur ki, bunlar şəxsin sosial vəziyyətinə və tibbi durumuna əsaslanır. Bəs əqli və fiziki qüsurlu şəxslərin aliment ödənişləri necə həyata keçirilir? Sozcu.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı Milli.Az-a vəkil Emil Aslanov açıqlama verib. O bildirib ki, əgər ata fiziki əlilliyi olan şəxsdirsə və yalnız əlillik üçün pensiya alırsa, bu, onun əmək qabiliyyətini və dolanışığını əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdıra bilər. Aliment ödənilməsi ilə bağlı olan vəziyyətlərdə, məhkəmə ata tərəfindən verilən pensiyanın məbləğini və onun gündəlik ehtiyaclarını nəzərə alır. “Belə bir halda, məhkəmə alimentin məbləğini təyin edərkən, atasının gəlirini, sağlamlıq vəziyyətini və dolanışıq şəraitini diqqətə alır. Əgər ata yalnız əlillik pensiyası ilə dolanırsa, məhkəmə alimentin miqdarını onun real iqtisadi imkanlarına uyğun olaraq müəyyənləşdirə bilər. Əgər ata aliment ödəməyi çətinləşdirən vəziyyətdədirsə (məsələn, yalnız pensiya alır və əlavə gəliri yoxdur), alimentin miqdarı minimum səviyyədə təyin edilə bilər və ya onun aliment ödənişindən tam olaraq azad olunması mümkün ola bilər. Lakin həmin şəxsə qəyyum təyin olunanda ödənişi o həyata keçirilir. Qeyyum şəxsə xüsusən də məhdud fəaliyyət qabiliyyəti olan bir şəxsə onun həyatını idarə etmək və hüquqlarını qorumaq məqsədilə təyin olunur. Psixoloji sağlamlıq problemi olan bir ataya gəlincə, əgər o, işləmir, dispanserdə müalicə alır və fəaliyyət qabiliyyəti yoxdursa, aliment ödənişi məsələsi daha da mürəkkəbləşir. Əgər məhkəmə bu şəxsin fəaliyyət qabiliyyəti olmadığını təsdiq edərsə, alimentin ödənilməsi məsələsi təxirə salına bilər və ya  alimentin icraatı dayandırıla bilər.  Bu halda, qəyyum şəxsin hüquqlarını müdafiə edir və lazım gələrsə, aliment ödənişlərini təşkil edir”.

Son illərin müşahidələri göstərir ki, ölkədə abituriyentlər ali təhsil ocaqlarına seçim zamanı daha çox əyani təhsil formasına üstünlük verirlər. Çoxları isə qiyabi təhsilin effektiv olmadığını deyirlər.  Bütün bunları nəzərə alaraq, qiyabi təhsil ləğv oluna bilərmi? Mövzu ilə bağlı "Cebheinfo.az"a açıqlamasında təhsil eksperti Elçin Əfəndi qiyabi təhsil formasının tamamən ləvğ olunmayacağını bildirib. Ekspert qeyd edib ki, qiyabiyə nəzərən əyani təhsilin üstünlükləri çoxdur və müəyyən ixtisaslarda qiyabi təhsil qalacaq: ““Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən ölkəmizdə hazırda əyani, qiyabi və distant formada tədris nəzərdə tutulur. Nəzərə alsaq ki, təhsil haqqında qanunvericilikdə distant təhsil təsdiqini tapsa da, hələlik keçərli deyil. Əsasən, əyani və qiyabi təhsilə üstünlük verilir. Demək olar ki, ali təhsil müəssisələrinin bakalavr pilləsində daha çox əyani ixtisaslardır. Magistratura pilləsində isə yalnız bir neçə universitetdə ixtisas forması qiyabidir.  Əyani təhsilin üstünlükləri çoxdur. Əyani təhsildə tələbələr nəzəri bilikləri daha dərindən öyrənir, təcrübə zamanı isə qiyabiyə nəzərən daha uzunmüddətli təcrübə keçmək imkanı əldə edirlər. Qiyabi təhsil əsasən, işləyən şəxslər, ailə həyatı qurmuş amma yenə də təhsil almaq istəyən vətəndaşlarımız üçün nəzərdə tutulmuş təhsil formasıdır.  Laboratoriya təcrübəsi, nəzəri biliklərin yerində tətbiqi kimi ixtisaslarda qiyabi təhsil yəqin ki, mümkün olmayacaq. Bu ixtisasların qiyabiləri ləğv olunacaq. Təkcə builki ali təhsil müəssisələrinin bakalavr pilləsində keçirilən müsabiqədə biz gördük ki, artıq bir neçə universitet bu kateqoriyaya daxil olan qiyabi ixtisasları ləğv etdilər.  Yalnız bir sıra universitetdə, bəzi ixtisasların qiyabi şöbələri mövcuddur. Əgər gələcəkdə biz bakalavr təhsilini 4 ildən 3 ilə endirə bilsək, qiyabi təhsilin müddəti az olduğu üçün yenə bəzi ixtisasları da ləğv etmək mümkündür.  Qeyri-ixtisas fənləri tədris olunmazsa, o zaman biz müddəti 4 ildən 3 ilə endirə bilərik. Amma düşünmürəm ki, qiyabi təhsil tamamilə ləğv olunsun. Müəyyən ixtisaslarda saxlanılacaq”. 

"Azgranata" MMC-nin dövlətə külli miqdarda vergi borcu var. Pravda.az-ın xəbərinə görə, MMC-nin hazırki dövrədək dövlətə olan borcu 226 465 manatdır. Qeyd: Qanuni təmsilçisi Böyükağa Nadir oğlu Mustafayev olan şirkət (Nizamnamə kapitalı 21 582 592 AZN-dir) alkaqollu və alkaqolsuz içki istehsalçısıdır. MMC "Modern Group"a daxildir.

Keçmiş dövlət katibi Mayk Pompeo ABŞ-ın yeni müdafiə naziri ola bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu iddia ilə CBS Nyus çıxış edib. Nəşrin mənbəsinin məlumatına görə, Tennessi ştatından respublikaçı senator Bill Hagerti (ABŞ-ın Yaponiyadakı keçmiş səfiri) dövlət katibi, ABŞ Milli Kəşfiyyatının direktoru Con Ratkliff isə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri vəzifəsini tuta bilər. Qeyd edək ki, bundan öncə “Politoko” nəşri senatorlar Rubio və Hagerti, eləcə də Qrenellin dövlət katibi vəzifəsinə namizəd olduqlarını yazmışdı, müdafiə naziri kimi isə senator Tom Kotonun adı hallanır.

2024-cü ilin ilk 3 rübündə – 9 ay ərzində Rusiyaya gedən əmək miqrantlarının sayı açıqlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Vahid İdarələrarası İnformasiya və Statistika Sistemi yayıb. Bildirilib ki, ölkəyə ən çox miqrant Özbəkistandan gəlib – 1 milyon 748 min. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (1 milyon 605 min) 143 min nəfər çoxdur. İkinci yerdə Tacikistan 986 min nəfərlə gəlir. Tacikistandan da Rusiyaya gedənlərin sayı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (884 min) 102 min artıb. Qırğızıstandan gedənlərin sayı (570 min) ötən illə müqayisədə (517 min) 53 min artıb və ölkə 3-cü yeri tutub. Qazaxıstan 4-cü yerdədir – 147 min (ötən ilin eyni dövründə 107 min olub). Ermənistandan gedənlərin sayı dəyişməyib – bu il də 142 min olub (5-ci yer). Azərbaycandan gedən əmək miqrantlarının sayı isə 104 minə qalxıb. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (93 min) bu, 11 min çoxdur və bu rəqəmlə ölkəmiz 6-cı olub.

“Müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmamalıdır”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. “Müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmaması təhsilin inkişafı, onların sosial rifahının yaxşılaşdırılması və ölkənin ümumi iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərmək baxımından vacibdir”, - K.Əsədov bildirib. Onun sözlərinə görə, müəllimlər cəmiyyətin gələcəyini formalaşdıran ən önəmli peşə sahiblərindən biridir və onların rifahının yüksəldilməsi təhsilin keyfiyyətini birbaşa təsirləndirir. “Maddi dəstəyin gücləndirilməsi isə müəllimlərin iş motivasiyasını artıraraq, yüksək keyfiyyətli təhsilin təmin olunmasına kömək edir. Bir çox inkişaf etmiş ölkədə müəllimlərə xüsusi vergi güzəştləri tətbiq edilir. Məsələn, Skandinaviya ölkələrində müəllimlərə azaldılmış vergi yükü ilə yanaşı, sosial dəstəklər də verilir ki, bu da onların motivasiya ilə fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradır. Bu cür təcrübələr ölkələrdə təhsilin səviyyəsini yüksəldir və gələcək nəslin inkişafına töhfə verir”. K.Əsədovun sözlərinə görə, vergi yükünün azaldılması müəllimlərin gəlirlərini artıraraq onların sosial rifahını yüksəldər və maddi sıxıntılardan uzaq bir şəkildə fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradar. “Vergi yükünün azaldılması müəllimlərin işə daha çox diqqət ayırmasına, peşəkar inkişaflarına investisiya etmələrinə və təhsilin keyfiyyətini artırmalarına imkan verər. Vergi güzəştləri tətbiq edildikdə müəllimlərin digər sektorlara axını azalır və təhsildə kadr çatışmazlığının qarşısı alınır. Bu güzəştlər gənc müəllimlər üçün də təhsildə qalmaq üçün cəlbedici bir mühit yaradar. Müəllimlərin maddi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması onların təlim resurslarına daha çox sərmayə qoymasına imkan verər. Beləliklə, peşəkarlıq artır, müxtəlif kurslar və təlimlərə qatılaraq daha keyfiyyətli tədris verə bilirlər. Bu, birbaşa təhsilin keyfiyyətinə təsir edir və gələcək nəsillərin daha hazırlıqlı yetişməsinə səbəb olar”. Ekspert deyib ki, müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmaması onların maddi rifahını və iş şəraitini yaxşılaşdırmaqla, təhsilin keyfiyyətinə və cəmiyyətin inkişafına mühüm təsir göstərər. “Dövlətin bu sahədə müsbət addımlar atması gələcək nəsillərin inkişafı və cəmiyyətin rifahı üçün vacibdir”. Xatırladaq ki, dövlət ümumi təhsil müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlərin, həmin müəssisələrin direktor və direktor müavinlərinin, habelə gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərlərinin aylıq vəzifə maaşı sonuncu dəfə 2023-cü il fevralın 1-dən orta hesabla 10 faiz artırılıb. Hazırda müəllimlərin aldığı maaşdan müxtəlif vergilər tutulur. Vergi Məcəlləsinin 101.1-ci maddəsinə əsasən, 2500 manatadək olan aylıq gəlirlərdən 14% gəlir vergisi tutulur. “Sosial sığorta haqqında” Qanunun 14-cü maddəsinə əsasən, əmək müqaviləsi ilə işləyənlər üçün hesablanmış əməkhaqqının 3% miqdarında məcburi dövlət sosial sığorta haqqı ödənilməlidir. Qeyd olunanlardan əlavə, Həmkarlar İttifaqı Təşkilatı ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən, əməkhaqqından 2% üzvlük haqqı tutulur. Bundan başqa, müəllimlər iİşsizlikdən sığortaya görə 0,5%, icbari tibbi sığortaya görə 2% ödəniş də edirlər.  Beləliklə, müəllimlərin əmək haqqından aşağıdakı vergilər tutulur: Gəlir vergisi – 14%; Sosial sığorta – 3%; Həmkarlar ittifaqı – 2%; İşsizlikdən sığorta – 0,5%; İcbari tibbi sığorta haqqı  - 2%. Bunları ümumilikdə hesabladıqda maaşdan 21,5 % tutulmalar olur.modern)

İndiyədək Bakıda keçiriləcək COP29 konfransına gəlmək üçün 67 min nəfər qeydiyyatdan keçib. Sozcu.az Report-a istinadla xəbər verir ki, xəbər verir ki, bu barədə Prezidentin köməkçisi Anar Ələkbərov media nümayəndələri ilə görüşdə məlumat verib. Onun sözlərinə görə, tədbiri işıqlandırmaq üçün 3 500 media nümayəndəsi akkreditasiyadan keçib və onların bir çoxu artıq Azərbaycandadır. A.Ələkbərov həmçinin bildirib ki, COP29-un keçiriləcəyi Bakı Stadionunun bir çox ərazilərində işlər artıq 100 % tamamlanıb, stadiondakı zonalarda isə bütün hazırlıq işləri başa çatıb. Prezidentin köməkçisi deyib ki, 29 otaqda iclaslar təşkil ediləcək: "Artıq tədbir məkanında noyabrın 5-dən COP29-la bağlı aktiv müzakirələr aparılır". O, COP29 iştirakçılarının qidalanma məsələsinə də toxunub: "Qidalanma məsələsinə hazırlıq çərçivəsində tam diqqət yetirilib. Bunun üçün xüsusi portal yaradılıb və artıq sifarişlər də alınıb". Məlumat verilib ki, "Yaşıl Zona"da 58 yerli və xarici şirkət pavilyonlar qurub. A.Ələkbərov qeyd edib ki, noyabrın 11-də COP29 tədbirinin rəsmi açılış mərasimi olacaq: "Noyabrın 12-13-də Liderlər Sammiti keçiriləcək, noyabrın 12-də isə "Yaşıl Zonada birinci xanımların görüşü baş tutacaq. Tədbir noyabrın 22-də rəsmi olaraq yekunlaşsa da, danışıqlardan asılı olaraq bu tarix uzana da bilər". Eyni zamanda COP29-un rəsmi açılış mərasimində təxminən 40 dəqiqə Azərbaycan mədəniyyətinin təqdim olunacağı vurğulanıb. Tədbirin keçiriləcəyi müddətdə şəhər ərazisində fəaliyyət göstərən restoran və kafelərdə isə hər hansı məhdudiyyətlərin olmayacağı diqqətə çatdırılıb.

Xankəndi şəhərində Zəfər Günü qeyd olunub. Sozcu.az xəbər verir ki, Zəfər Günü münasibətilə şəhərdə hərbi yürüş təşkil edilib. Bayram tədbirinə şəhər sakinləri də qatılıb. Hərbi orkestrin müşayiəti ilə davam edən hərbi yürüş Zəfər meydanında başa çatıb.

“Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin elan etdiyi tender müsabiqəsinin (Açıq tender) qalibi məlum olub. Sozcu.az-ın məlumatına görə, Yeniavaz.com açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən xəbər verir ki, “Azərişıq” ASC tərəfindən keçirilən 5 milyon 250 min 804 manat 33 qəpik dəyərindəki tenderin qalibi “Smart Energy Services” MMC olub. “Smart Energy Services” MMC Laçın şəhəri ərazisində yeni 35/0,4 kV-luq yarımstansiya və İdarəetmə Mərkəzinin tikintisi, avadanlıqların quraşdırılması işlərini həyata keçirəcək. Məlumat üçün bildirək ki, daha əvvəl “Smart Energy Services” MMC (VÖEN-1504953841) “Azərenerji” ASC və “Azərişıq” ASC-nin keçirdiyi dəyəri milyonlarla manat olan onlarla analoji tender müsabiqələrində qalib olub. Qeyd edək ki, təkcə bu ilin əvvəlindən ötən 10 ay ərzində “Azərişıq” ASC-nin 100 milyon manatlıq tender müsabiqələrində qalib olan “Smart Energy Services” MMC barəsində açıq internet resurslarda heç bir məlumat yoxdur. Şirkətin nə veb saytı, nə də sosial şəbəkə hesabları mövcuddur. “Smart Energy Services” MMC 29 yanvar 2020-ci ildə 10 manat nizamnamə kapitalı ilə dövlət qeydiyyatına alınıb. Qanuni təmsilçisi Tiniyev Anar Nemət oğlu olan şirkətin hüquqi ünvanı “Binəqədi r. Həsrət Ağamalıyev, ev 10, m. 25”də yerləşib. “Smart Energy Services” MMC dövlət qeydiyyatına alınan zaman adı, hüquqi ünvanı və qanuni təmsilçisi fərqli olub. Belə ki, qeydiyyata alınan zaman şirkətin adı “RX İnvest Layihə” MMC olub. Hüquqi ünvanı “Nərimanov r. Məmməd Arif ev 27, m. 195”də olan MMC-nin qanuni təmsilçisi Şıxıyev Rəşad İsa oğlu olub. Şıxıyev Rəşad İsa oğlu “R and X” adlı MMC-nin də qanuni təmsliçisi olub.

Siyasi şərhçi kimi tanınan Nəzakət Məmmədova Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin qərarı ilə dövlətə xəyanət ittihamından 13 il azadlıqdan məhrumetmə cəzası alıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Musavat.com məlumat yayıb. Bildirilib ki, məhkəmə prosesi bu günlərdə başa çatıb və hökm oxunub. “46 yaşlı Nəzakət Məmmədova, Rusiyanın xüsusi xidmət orqanları ilə əməkdaşlıqda təqsirli bilinir. İttihamda qeyd olunur ki, o, “siyasi şərhçi” və “jurnalist” adı altında gizli fəaliyyət göstərərək tapşırıqlar alıb. Məmmədova həmçinin “Alfa TV” adlı YouTube kanalının rəhbəri idi və bu kanalda açıq şəkildə Rusiyapərəst materiallar yayımlanırdı. İttihamda bu kanalın yaradılması, müsahibələrin təşkili və digər materialların yayımı onun fəaliyyətinin bir hissəsi olaraq göstərilir Cinayət işinin sənədlərində iddia edilir ki, N.Məmmədova Moskvaya tez-tez səfərlər edib, gizli görüşlərdə iştirak edib və bu fəaliyyətlərin müqabilində ona pullar göndərilib. Maraqlıdır ki, bu pul köçürmələri Məmmədovanın öz adına deyil, başqalarının adına həyata keçirilib və bankdan çıxarılıb. İttihamda, o, digər şəxsləri də Rusiyanın xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşları ilə əlaqələndirməyə çalışmaqda ittiham olunur. Lakin Nəzakət Məmmədova bu ittihamları rədd edir. Özünü günahsız hesab edən Məmmədova bildirib ki, Moskvaya əsasən konfranslar və çıxışlar üçün gedib. Onun sözlərinə görə, aldığı pullar yalnız bu fəaliyyətlər üçün ödənilən qonorarlar və ezamiyyət xərclərindən ibarət olub”, - mətbuat orqanında dərc olunan xəbərdə deyilir. “Əgər gizli şəkildə pul almaq niyyətim olsaydı, həmin pulları nağd şəkildə gətirərdim. Keçmiş həyat yoldaşımın gəlirlərimdən xəbərdar olmasını istəmirdim, buna görə pulları başqalarının adına çıxarırdım,” – deyə Məmmədova ifadəsində bildirib. Xatırladaq ki, Nəzakət Məmmədova 2023-cü ilin oktyabrında Azərbaycan hüquq - mühafizə orqanları tərəfindən saxlanılıb.

Müəyyən yaşa çatdıqdan sonra insanların əmək bazarında özlərinə uyğun tələb və maaşlarda iş tapması çətinləşir. Buna bir sıra amillərin səbəb olduğu deyilir.  Bəs bu amillər nədən ibarətdir?  Eskpertlər bu məsələyə dair rəylərini “Yeni Sabah”la bölüşüblər. İnsan resursları üzrə mütəxəssis Sevda Quliyeva bildirib ki, namizəd işə yeni başlayan şəxsdirsə, iş tapmaq çətin olur: “Çünki həmin vəzifəyə hazırlaşdırmaq, uyğunlaşmaq kifayət qədər vaxt aparır. Texnologiyanın inkişafı və şirkətin qaydaları ilə həmin yaş kateqoriyasında olan şəxsin iş təcrübəsi arasında müəyyən fərqlər olur. Bu, nisbi məsələdir. Əgər şəxs vəzifədən-vəzifəyə keçirsə, texniki əməkdaşdırsa, yaxud ona tələbat varsa, həmin situasiyada iş tapmaq elə də çətin olmur. Ancaq işə yeni başlayan və heç bir təcrübəsi olmayan namizədlər üçün sözügedən proses olduqca qəlizdir”. İnsan resursları üzrə digər mütəxəssis İlkin Mirzəzadə isə mövzunu belə dəyərləndirib: “Hazırda belə bir tendensiya var ki, 30-35 yaş kateqoriyasından sonra iş tapmaq çətinləşir. Bunun əsas səbəblərindən biri işəgötürənlərin bəzi hallarda daha cavan kadrlara üstünlük verməsidir. Çünki yaşlı kadrların hamısı olmasa da, əksəriyyəti öz üzərində işləmir. Yəni 20 il qabaqkı biliyi necə idisə, elə də qalırlar. Zaman keçdikcə özlərini təkminləşdirmədikləri, habelə şərtlərin, maaş məbləğinin, tələblərin dəyişməsi nəticəsində işəgötürənlərə cəlbedici görünmürlər. Ona görə də işəgötürən daha uyğun əməkhaqqıya daha cavan kadrlar cəlb edir. Əmək bazarında 35-40 yaşdan yuxarı şəxslərin işlədiklərini müşahidə etmək mümkündür. Kifayət qədər sayda belə şəxslər var. Bacarıq və savadları da öz yerindədir. Sözügedən şəxslər işlədiyi şirkət və müəssisələr üçün lazımlı hesab olunurlar. Daha çox dövlət sektorunda onları görmək mümkündür. Özəl sektor isə daha çox 35 yaşa qədər şəxsləri özündə birləşdirir. İş elanlarında da bu limiti əlavə edirlər. Avropa və Amerika ölkələrində bu tendensiya bir o qədər də aktual deyil. Təbii ki, orada da üstünlük cavan kadrlaradır. Ancaq yaşlılar da müxtəlif vəzifələrdə rahatlıqla çalışırlar. Orada buna dair xüsusi tələb yoxdur. Əslində, belə tələblərin qoyulması əmək bazarı fəaliyyəti baxımından uyğun deyil”.