Maraqlı

İlon Mask və Mark Zukerberq "Ultimate Fighting Championship" (UFC) prezidenti Dana Uayt ilə qarışıq döyüş növlərinin (MMA) qaydalarına uyğun döyüşün təşkilini müzakirə edirlər. Sozcu.az oxu.az-a istinadən bildirir ki, bu barədə Uayt "The New York Times"a özü məlumat verib. Onun sözlərinə görə, hər iki iş adamıyla hər axşam zəngləşir, onların hər ikisi dava etmək istəyir. Uayt və milyarderlərə yaxın mənbələr iddia edirlər ki, son 10 gün ərzində Mask və Zukerberq pərdəarxası danışıqlar aparıb, tədbirin ümumi konturlarını müəyyənləşdiriblər: Onlar fiziki mübarizəyə meyilləniblər. UFC rəhbəri döyüşün nümayiş xarakter daşıyacağını və çempionatın yurisdiksiyasından kənarda baş tutacağını deyib. Buna baxmayaraq, o, döyüşün təşkilinə şəxsən köməklik göstərəcəyini vurğulayıb. Tərəflər razılığa gəliblər ki, toplanan vəsait xeyriyyə məqsədlərinə yönəldiləcək, amma detallar hələ də müzakirə olunur. Uayt qeyd edib ki, iki iş adamı arasında çəki və boy fərqinə görə mübarizə xüsusilə maraqlı olacaq. "Bizim heç vaxt peşəkar döyüşməmiş və tamamilə fərqli çəki dərəcələrində iki nəfərimiz var. Bu, döyüş sənəti tarixində ən böyük mübarizələrdən olacaq", - deyə Uayt bildirib. Mask rəqibindən təxminən 70 funt (təxminən 31 kq) ağırdır. UFC prezidentinin sözlərinə görə, "Tesla" və "SpaceX"in sahibi döyüşə hazırlıq zamanı arıqlamaq fikrində deyil. "O, arıqlamayacağını çox açıq şəkildə ifadə etdi", - deyə Uayt Mask ilə söhbətin təfərrüatını açıqlayıb. Zukerberqə yaxın mənbələr nəşrə bildiriblər ki, "Meta" lideri duel üçün əla formadadır. Onların sözlərinə görə, o, ciddi məşq rejiminə əməl edir, qaçışlara çıxır və dostlarına meydan oxuyur.İlon Mask və Mark Zukerberq "Ultimate Fighting Championship" (UFC) prezidenti Dana Uayt ilə qarışıq döyüş növlərinin (MMA) qaydalarına uyğun döyüşün təşkilini müzakirə edirlər. Bu barədə Uayt "The New York Times"a özü məlumat verib. Onun sözlərinə görə, hər iki iş adamıyla hər axşam zəngləşir, onların hər ikisi dava etmək istəyir. Uayt və milyarderlərə yaxın mənbələr iddia edirlər ki, son 10 gün ərzində Mask və Zukerberq pərdəarxası danışıqlar aparıb, tədbirin ümumi konturlarını müəyyənləşdiriblər: Onlar fiziki mübarizəyə meyilləniblər. UFC rəhbəri döyüşün nümayiş xarakter daşıyacağını və çempionatın yurisdiksiyasından kənarda baş tutacağını deyib. Buna baxmayaraq, o, döyüşün təşkilinə şəxsən köməklik göstərəcəyini vurğulayıb. Tərəflər razılığa gəliblər ki, toplanan vəsait xeyriyyə məqsədlərinə yönəldiləcək, amma detallar hələ də müzakirə olunur. Uayt qeyd edib ki, iki iş adamı arasında çəki və boy fərqinə görə mübarizə xüsusilə maraqlı olacaq. "Bizim heç vaxt peşəkar döyüşməmiş və tamamilə fərqli çəki dərəcələrində iki nəfərimiz var. Bu, döyüş sənəti tarixində ən böyük mübarizələrdən olacaq", - deyə Uayt bildirib. Mask rəqibindən təxminən 70 funt (təxminən 31 kq) ağırdır. UFC prezidentinin sözlərinə görə, "Tesla" və "SpaceX"in sahibi döyüşə hazırlıq zamanı arıqlamaq fikrində deyil. "O, arıqlamayacağını çox açıq şəkildə ifadə etdi", - deyə Uayt Mask ilə söhbətin təfərrüatını açıqlayıb. Zukerberqə yaxın mənbələr nəşrə bildiriblər ki, "Meta" lideri duel üçün əla formadadır. Onların sözlərinə görə, o, ciddi məşq rejiminə əməl edir, qaçışlara çıxır və dostlarına meydan oxuyur.

"Google" Zəlzələ Xəbərdarlıq Sistemi bu gün gecə Xəzər dənizində, 5,7 bal gücündə zəlzələni əvvəlcədən bildirib. Zəlzələdən 10-15 saniyə əvvəl sistem tərəfindən göndərilən xəbərdarlıq bildirişi sosial mediada da bir çox insan tərəfindən paylaşılıb. Sozcu.az Trend-ə istinadən bildirir ki, sistemin xəbərdarlıq bildirişi göndərməsi üçün cihazdakı məkan aktiv olmalıdır. Çünki bu sistem həm də ətrafdakı hər hansı vibrasiyanı aşkar etmək üçün məkan məlumatından istifadə edir. "Google" "Android" üçün Zəlzələ Xəbərdarlığı Sistemini aktivləşdirmək üçün aşağıdakı addımları yerinə yetirmək kifayətdir; 1) Parametrlər; 2) Məkan; 3) İnkişaf etmiş; 4) Zəlzələ Xəbərdarlıqları. Sözügedən proqram yalnız "Android" cihazları üçün əlçatandır. "iOS" üçün "Google" Zəlzələ Xəbərdarlığı sistemi aktiv deyil.

Zulu kralı, 48 yaşlı Misuzulu KaZvelitini zəhərlənmə şübhəsi ilə təcili xəstəxanaya çatdırılıb. Sozcu.az oxu.az-a istinadən bildirir ki, bunu kral ailəsi administrasiyasının rəhbəri şahzadə Manqosutu Buthelezi bildirib. "Kralı ziyarət edən müşavir Xaba qəflətən zəhərlənmə şübhəsi ilə ölüb. Eyni zamanda, onun da zəhərlənə biləcəyindən şübhələndiyimiz kral xəstələnib. O, dərhal Esvatinidə həkimə müraciət edib", - məlumatda deyilir. Bildirilir ki, Kazvelitini hazırda həkim nəzarətindədir və özünü yaxşı hiss edir.

Kanada mediasının xəbərləri “Meta Corporation”a məxsus “Facebook” və “Instagram” sosial şəbəkələrinin istifadəçiləri üçün əlçatmaz olacaq. Sozcu.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, bu barədə “Meta”nın bəyanatında deyilir. Qeyd olunub ki, Kanada mediasının nəşrləri bu ölkənin bütün “Facebook” və “Instagram” istifadəçiləri üçün artıq mövcud olmayacaq. Agentliyin məlumatına görə, Kanada Senatı yerli nəşrlərdən yayımlanan məzmuna görə ödəniş tələb edən qanunu təsdiqlədikdən sonra korporasiya belə bir qərar verib. Qanun sənaye böhran içində olan kanadalı jurnalistləri dəstəkləmək üçün nəzərdə tutulub. Məlumata görə, 2008-ci ildən bəri Kanadanın 450-dən çox media orqanı bağlanıb. Daha əvvəl Kanadanın Baş naziri Castin Trüdo “Meta”nı məzmunun bloklanmasını sınaqdan keçirdiyinə görə tənqid edib.

İyunun 22-də axşam saatlarında Şahdağa qar yağıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib. İyunun 23-ü saat 09:00-a olan məlumata əsasən, ölkə ərazisində qeyri-sabit hava şəraiti davam edib, ayrı-ayrı yerlərdə şimşək çaxıb, arabir leysan xarakterli yağış yağıb. Bəzi şimal və qərb rayonlarında yağıntılar intensiv və güclü olub. Düşən yağıntının miqdarı Zaqatalada 44, Göygöldə 34, Şəkidə 30, Daşkəsəndə 32, Qəbələdə 26, Gəncədə 25, Balakəndə 23, Gədəbəydə 19, Oğuzda 18, Qaxda 16, Tovuz, Qrız, Ceyrançöldə 12, Mingəçevir, Şahdağ, Qusar, Şəmkir, Naftalan, Şərur, Quba, Ağdam, Tərtər, Ağstafa, Naxçıvan, Şahbuz, Sədərək, İsmayıllı, Şamaxı, Altıağac, Xaltan, Bərdə, Yevlax, Göyçay, Zərdab, Beyləqan, Kürdəmir, Sabirabad, Lerikdə 8 mm–dək olub. İyunun 22-də saat 20:00-da Oğuz rayonu ərazisindən axan Əyriçaydan sel keçib. Daşkəsən, Naftalan, Göygöl, Şahdağ, Gəncə, Şəmkir, Balakən, Qax, Qrız, Lerikdə duman müşahidə olunub, görünüş məsafəsi 100 metrədək məhdudlaşıb. İyunun 22-də şimal-qərb küləyi arabir Naxçıvanda 20 m/s, Şabranda 16 m/s-dək güclənib. Havanın maksimal temperaturu iyunun 22-də iqlim normasından 1 dərəcə aşağı olaraq Bakı, Abşeron yarımadası və Naxçıvan MR-da 31, dağlıq rayonlarda 16, Aran rayonlarında 30 dərəcəyədək isti təşkil edib.

Adətən qurbanlıq üçün qoyuna üstünlük verilir. Lakin keçi, iribuynuzlu heyvan və dəvəni də qurbanlıq niyyəti ilə kəsmək olar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözlər Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi Qazılar Şurasının Qurban bayramı ilə bağlı fitvasında əksini tapıb. “Qurbankəsmə ayininin təmizlik və sanitariya qaydalarına uyğun şəraitdə, müvafiq icra qurumları tərəfindən təyin olunmuş yerlərdə keçirilməsi məqsədəuyğundur. Şəriət qaydalarına görə, qurban kəsilən heyvan sağlam və kəsimə yararlı olmalı, xəstə və qüsurlu olmamalıdır. Qurbanlıq üçün müəyyən yaş həddinə çatmış heyvanlar kəsilir. Keçi və qoyunun yaşı bir ilə yaxın, öküz və inək iki ildən artıq, dəvənin isə beş ili tamam olmalıdır. Keçi və qoyunu bir nəfər, iribuynuzlu heyvanı isə bir neçə nəfər cəmləşərək kəsə bilər. Borc alıb qurban kəsmək şəriətə uyğun deyildir. Heyvanın üzü qibləyə yönəldilərək Qurban niyyəti ilə sahibi və ya kəsəni tərəfindən Allahın adı çəkilərək kəsilməsi vacibdir, həmçinin qurbanlıq azyaşlı uşaqların və digər heyvanların gözü qarşısında kəsilməməlidir. Qurban ətinin satılması və ya sahibinə gəlir gətirən işlərin görülməsi haramdır. Qurbanlıq əsasən üç hissəyə bölünür: bir hissəni qurban sahibinin özünə götürməsi, ikinci hissənin fəqir və imkansız ailələrə, üçüncü hissəsinin isə hədiyyə kimi qohum-əqrəbaya paylanması tövsiyə olunur. Qurban şükür, səmimiyyət, ixlas və mərhəmət bayramı olduğundan bu mübarək günlərdə valideynlərin və yaxınların ziyarət olunması, qocalara və yetimlərə qayğı göstərilməsi bəyənilən əməllərdəndir”, - fitvada bildirilib.

Bir çox insan qoroskop ilə hesablaşır və atdığı hər addımda ulduz falına nəzər yetirir. Ulduz falı əsasən gənc insanların maraq dairəsinə aid olur. Amma ulduz falı ilə digər yaş qrupunda olan insanlar da az maraqlanmır. Hər kəs doğularkən onun anadan olduğu günə uyğun bürclər dayanır. Qoroskopa görə, insan xüsusiyyətləri də məhz həmin bürclərə uyğun formalaşır. Sozcu.az bildirir ki, qoroskopa görə, bu yay Qoç, Xərçəng, Əkizlər, Tərəzi, Əqrəb və Balıqlar üçün uğurlu olacaq. Bu bürclərin sahibləri ayrılıqda müxtəlif sahələrdə uğurlar qazanacaqlar və özlərini xoşbəxt hiss edəcəklər. Qoçlar üçün bu yay yeni tətil planları gözlənilir. Əylənəcəklər və özlərini çox xoşbəxt hiss edəcəklər. İsti günlərdə Xərçənglər üçün məhəbbət qapıları açıq olacaq. Sevdiklərinə qovuşacaqlar. Ailə planları quran Xərçənglər üçün evlənmək fürsəti yaranacaq. Bir sözlər yayda Xərçənglər özlərini xoşbəxt hiss edəcəklər. Əkizlərin iş həyatında və karyerasında yüksəlişlər olacaq. Yeni təkliflər və yeni əməkdaşlıqlar üçün də şanslar olacaq. Bir sözlə, yeni həyat qurmaqları üçün imkanlar yaranacaq. Tərəzilər üçün də yeni iş imkanları yaranacaq. Həmçinin bu bürc altında doğulanların maddi durumları yaxşılaşacaq. Əllərinə gözləmədikləri yerdən pul gələcək. Əqrəblər üçün də yay möhtəşəm keçəcək. Həm işdə, həm sevgidə, həm də maddi baxımdan bəxtləri gətirəcək. Bu yay Əqrəb bürcü altında doğulanların əllərinə çoxlu pul gələcək. Paxıllıqlarını çəkən çox olsa da, dəstək olanlar da az olmayacaq. Balıq bürcü altında doğulanları yeni səyahətlər gözləyir. Qoçlar kimi Balıqlar da bu yayda çox əylənəcək və gözəl tətil keçirəcəklər. Lakin bu tətil günlərində Balıqlar səhhətlərinə bir qədər diqqət yetirsələr yaxşı olar. Ümumiyyətlə Balıqlar üçün bu yay sıxıntı olmayacaq. /Baku.ws

San-Dieqodakı Kaliforniya Universitetinin tədqiqatçıları qocalmanın hüceyrələrə təsir edərək aşkar oluna biləcəyini müəyyən ediblər. Sozcu.az lent.az-a istinadən bildirir ki, tədqiqatçılar deyirlər ki, onların maya hüceyrələrində kəşfi insan qocalmasını necə yavaşlatacağını anlamaq üçün yol aça bilər. "Bu, daha mürəkkəb orqanizmlərin uzunömürlülüyünü effektiv şəkildə təşviq etmək üçün sintetik gen sxemlərinin inkişafı üçün zəmin yarada bilər", - professor Nan Hao deyib. Yeni bir araşdırmada mütəxəssislər qocalmanı hüceyrə səviyyəsində necə yavaşlatmağı tapıblar. Komanda genləri yenidən başlamaq və ya dayandırmaq üçün yenidən birləşdirilə biləcəyini tapıb. Onlar maya hüceyrələrinin degenerasiyasını ləngidən, iki fərqli vəziyyət arasında keçid etmək üçün sxemləri proqramlaşdırıblar. Bu, hüceyrələrin ömrünü əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa imkan verib, genetik və kimyəvi müdaxilələr vasitəsilə ömrün uzadılması üzrə yeni rekorda imza atılıb. Hüceyrələr dəyişdirilməyən nəzarət qrupundan orta hesabla 82 faiz daha uzun yaşayıb. "Bu, ilk dəfədir ki, sintetik biologiya və hesablama ilə idarə olunan mühəndislik prinsipləri qocalmanı yenidən proqramlaşdırmaq üçün istifadə olunur", - professor Hao deyib. Daha sonra komanda nəticələrin insan hüceyrələrinə, o cümlədən kök hüceyrələrə və neyronlara necə tətbiq oluna biləcəyini öyrənəcək.

Rumıniyadan Azərbaycana gəlmiş turist İslam dinini qəbul edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi Qazilər şurasının üzvü hacı Surxay Məmmədli paylaşım edib. Hacı Surxay bildirib ki, turist müsəlman olduqdan sonra adını dəyişmək qərarına gəlib: “Rumınıyalı turistimiz bütün peyğəmbərlər, onların ailəsi ilə bağlı illərdir araşdırma aparıb sonda İslamı qəbul etmək qənaətinə gəlib. Bu gün İslamı qəbul etdi. Adını da dəyişdi, Təmir adını seçdi. Allah qardaşımıza ömür versin. Təbrik edirəm”. İslamı qəbul edən turist də öz hisslərini ifadə edib: “Məni qəbul etdiyiniz üçün çox sağ olun. Bu gün qardaşlarımızın yanından xoş təəssürat və imanla ayrılıram”.

Elm adamları axşam yeməyinin gec saatlarda yeyilməsinin təhlükəsi olmadığını açıqlayıblar.  Sozcu.az qafqazinfo-ya istinadən xəbər verir ki, mütəxəssislər bu qənaətə gəlmək üçün 80 min britaniyalı haqqında məlumatları təhlil ediblər. Təcrübə zamanı iştirakçılar axşam yeməyini gec yedikdə daha enerjili olduqlarını bildiriblər. Alimlərin fikrincə, gec yeməyin mənfi nəticələri var. Məsələn, çəki artımı, yuxusuzluq, erkən qocalma və s. Amma bunlara gecə qidalanma konkret səbəb deyil. Eksperiment nəticəsində məlum olub ki, axşam yeməyini 21:30-da bitirmək olar, lakin əsas məsələ səhər yeməyinin gec yeyilməsidir. Mütəxəssislər bildiriblər ki, əslində səhər yeməyini bitirməyin normal vaxtı saat 11:30-dur. Bu, insanın daha gümrah və orqanizmin daha sağlam olması üçün əhəmiyyətlidir.

NASA-nın (ABŞ-ın Milli Kosmos İdarəsi) "Kassini" zondonun əldə etdiyi məlumatların yeni təhlili Saturnun peyki Enseladın həyat üçün zəruri olduğunu bildiyimiz 6 əsas maddənin hamısına malik olduğunu təsdiqləyir. Sozcu.az teleqraf.com-a istinadən bildirir ki, nəticələr xarici Günəş sistemindəki digər oxşar peyklərin də yaşayış üçün yararlı ola biləcəklərini göstərir. Yeni tapıntılar təsdiqləyir ki, Enseladın yeraltı okeanında çoxlu fosfor var, bu, elm adamlarının Saturnun peyki üzərində hələ aşkar etmədiyi son kritik həyat inqrediyentidir. Kəşf Yerdən kənarda həyatın tapılması və ya olması perspektivini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Yerdəki bütün həyat altı vacib elementdən asılıdır: karbon, hidrogen, azot, oksigen, kükürd və fosfor. Fosfor bu günə qədər tədqiqatçıların Yerdən kənarda heç vaxt tapmadığı yeganə element idi. Saturnun altıncı ən böyük peykindən götürülən nümunələr altı elementin hamısının mövcud olduğunu təsdiqləyir. Nümunələr Saturnun halqalarından birindən götürülüb. NASA-nın "Kassini" missiyası 2017-ci ildə sona çatmazdan əvvəl həmin halqadan nümunələr toplayıb, amma ilkin tədqiqatda çox az və ya heç bir fosfor aşkar edilməmişdi. Yeni araşdırma isə Enseladda fosforun bol olduğunu və konsentrasiyaların Yerdəki okeanlardan azı 100 dəfə yüksək olduğunu göstərir. Tapıntılar göstərir ki, Enselad yaşayış üçün əlverişli ola bilər. Bura eyni xüsusiyyətlərə malik Pluton və Neptunun peyki Triton da daxildir. Planetoloq Frank Postberq deyir ki, bu cür mühitlərin gün işığı ala bilməyəcək qədər Günəşdən uzaqda olmasına baxmayaraq, həyatı dəstəkləyə bilər. Həyat üçün əsas istilik dərin okeanlarda bol olan hidrotermal ventilyasiyalardan gəlməsi də mümkündür.

"Sizi dünyaya göndərən, maddi olan vücudunuzun bütün arzularını, ehtiyaclarını təmin edən, ucsuz-bucaqsız kainatda ən kiçik varlığın ən kiçik arzusunu yerinə yetirən Allah (c.c.) sizin “əbədiyyət” kimi ən böyük diləyinizi gözünüzdə qoymayacaq və bir gün əbədi aləmin qapılarını üzünüzə açacaqdır..." Kainatdakı ümumi hikmət... Kainatda hər şeyin hikmətlə əhatə olunduğunu müşahidə edirik. Belə ki, hər şey faydalı olsun deyə və bir qayə üçün yaradılmışdır. Materialistlər məqsəd, səmərə və nəticəni, yəni hikməti inkar edərək Cənabi-Haqqın icraatının məqul (ağlabatan) olmadığını irəli sürürlər. Halbuki O, nəyəsə görə nəyisə eləməyə məcbur deyildir... Quranda da buyrulur: “Aləmlərin Rəbbi Allah istəmədikcə siz bir şey istəyə bilməzsiniz”[1]. Üstəlik, insan Onun dilədiyindən başqa bir şeyi də diləyə bilməz. Çünki O, mütləq hakimdir. Eyni zamanda hər şeyi bir hikmətlə yaratmışdır. İnsan bir anlıq özünə nəzər salsa, vücudunu meydana gətirən ünsürləri ayrı-ayrılıqda gözdən keçirsə, bir sıra hikmət və faydaların təbəssüm etdiyini, bircə atomun da, bircə zərrənin də lüzumsuz və əbəs yerə yaradılmadığını görər... Nəhəng bir insanı xatırladan kainat da bu cür hikmətlərlə təchiz edilmişdir. Belə ki, bütün mövcudatda zərrə qədər də olsun mənasız, lazımsız bir şey tapmaq mümkün deyildir. Zahirən faydasız görünən, qımıldanmadan dayanan bir ağac yarpağında belə neçə-neçə hikmət və fayda gizlənmişdir! Hərçənd ki, Haqq-Təala bunları bu cür yaratmağa məcbur deyildir, ancaq Onun Hakim ismi bunu zəruri edir. Bəli, makro aləmdən normo aləmə, oradan da mikro aləmədək bütün kainatda ümumi hikmət və məsləhət (faydalılıq, səmərəlilik) müşahidə edilir. İnsan yaradılış etibarilə bu üç aləmdə ən möhtərəm, ən seçilmiş varlıq olmağa layiqdir. Hələ təkcə maddi və fiziki (vücud) baxımından saysız-hesabsız hikmətlərlə sərəfraz olan insanın üç-beş günlük ömür yaşadıqdan sonra ölümlə yoxluğa məhkum edilməsi, yəni ikinci dirilişdən məhrum olması heç də ağlabatan görünmür... Bəşər övladının maddi ehtiyaclarını belə tam təmin edə bilməyən fani bir dünyanın onun xəyal və əbədiyyət arzusu kimi kainata sığmayan istedad və qabiliyyətlərinə cavab verməsi qeyri-mümkündür. İnsanın heç bir duyğusu boş və əbəs yerə yaradılmamışdır. Demək ki, bu dünyada əbədi həyat arzusuna çata bilməyən insan övladı ona müəyyən bir hikmətlə verilən sonsuzluq duyğularının başqa bir aləmdə gerçəkləşdiyinə şahid olacaq...  “Yoxsa sizi əbəs yerə yaratdığımızı və (qiyamət günü dirilib haqq-hesab üçün) hüzurumuza qaytarılmayacağınızı güman etdiniz? Həqiqi hökmdar olan Allah (hər şeydən) ucadır. Ondan başqa heç bir tanrı yoxdur. O, kərim (uca, qiymətli) olan ərşin Rəbbidir”[2]. Yəni; Siz elə zənn edirsiniz ki, əbəs yerə yaradılmısınız və Allahın hüzuruna qaytarılmayacaqsınız? Uca Allah belə ədalətsizlikdən xali və pakdır. Sizi dünyaya göndərən, maddi olan vücudunuzun bütün arzularını, ehtiyaclarını təmin edən, ucsuz-bucaqsız kainatda ən kiçik varlığın ən kiçik arzusunu yerinə yetirən Allah (c.c.) sizin “əbədiyyət” kimi ən böyük diləyinizi gözünüzdə qoymayacaq və bir gün əbədi aləmin qapılarını üzünüzə açacaqdır. Bir gün Nəbilər Nəbisi səadət məskəni olan məscidində oturmuşdu. Bu vaxt məscidə bir dəstə əsir gətirdilər. Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) bir qadının təşviş içində nəsə axtardığını gördü. Qadın rastına çıxan hər uşağı bağrına basır, qoxulayır, sonra buraxırdı. Nəhayət, öz körpəsini tapdı, sinəsinə sıxdı, öpüb qoxuladı. Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) bu mənzərə qarşısında doluxsundu və hıçqıra-hıçqıra ağlayaraq barmağı ilə yanındakılara qadını göstərib: – O qadını görürsünüz? – deyə soruşdu. Səhabələr cavab verdilər: – Bəli, ya Rəsulullah! Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) yenə üzünü onlara tutub: – O qadın qucağındakı körpəsini Cəhənnəmə atarmı? – sual verdi. Səhabələr: – Xeyr, ya Rəsulullah! – dedilər. İki Cahan Sərvəri bu hikmət dolu sözləri dedi: – Allah o qadından daha şəfqətlidir, qullarını Cəhənnəmə atmaz[3]. Bu hədislə izah etmək istəyirəm ki, bu qədər şəfqətli olan Allahın ədalət, rəhmaniyyət, rəhimiyyət, şəfqət və mərhəməti qulunu bir daha dirilməmək üzrə yoxluğun qaranlıq qoynuna atmağa imkan verərmi? Bəli, yoxluqla müqayisədə əbədi Cəhənnəm belə, insanın ruhunda Cənnət qədər dəyərlidir. Yoxluq Cəhənnəmdən də betər olub insanın əbədiyyət istəyən ruhuna iztirab çəkdirən dəhşətli bir əzabdır... Dünyadakı maddi nemətlər üçün mizan və ölçü yaradılmışdır. Ancaq ağıl, ruh, hiss, beyin və bunların nəticələri üçün hər hansı bir ölçü qoyulmamışdır. Ağılın səmərəsinə, fikirlərə, düşüncələrə aid ölçü vahidi yoxdur. Ancaq yediyimiz, içdiyimiz qidaların ölçü vahidi və müəyyən qiyməti vardır. Bunlar həm ölkədə və ya xaricdə valyuta məzənnəsinə görə müəyyən bir dəyər ifadə edir. İdxalat və ixracat bu əsasda həyata keçirilir. Kiçik bir torpaq parçasını da qiymətləndirmək mümkündür... Lakin dərin ağılı, güclü müqayisə qabiliyyətini və iti zəkanı qiymətləndirmək üçün əlimizdə bir ölçü vahidi yoxdur. Məsələn, Şekspir və Hüqo kimi böyük şəxsiyyətlər əqli fəaliyyətlərinin səmərəsini bu dünyada görə bilməmişlər. Bu, məsələnin səthi tərəfidir... Digər tərəfdən, məsələyə ciddi planda yanaşıb bir peyğəmbərin fətanətini[4] düşünək. Məsələn, Peyğəmbərimizin ağlının, nəhayətsiz qəlbinin və hislərinin səmərələrini təsəvvür edək. Bir də bütün peyğəmbərlərin qəlbi duyğularını bir yerə toplayaq və nəzərə alaq ki, bunlar üçün heç bir mizan və tərəzi yaradılmamışdır, o zaman bu nəticə hasil olacaq: qəlbə aid bu mənəvi duyğular üçün də bir mizan və tərəzi yaradılacaq. Əgər bu mizan bu fani dünyada yoxdursa, demək, mütləq başqa bir aləmdə olacaq. “Biz qiyamət günü üçün ədalət tərəzisi qurarıq. Heç kəsə əsla haqsızlıq edilməz. Bir xardal dənəsi ağırlığında olsa belə, onu (hər hansı bir əməli tərəziyə) gətirərik. Haqq-hesab çəkməyə Biz kifayətik”[5]. Ayədən də göründüyü kimi, bu dünyada, insanın lədüniyyatını[6] ölçəcək bir mizan, bir tərəzi yoxdur. İnsan mənən kamilləşdikcə tərəqqi edən bir duyğunun səmərəsini ölçə bilmirik. İnsanın sirr, xafi kimi duyğularının, eyni zamanda ona dünyadan və dünyadakı hər şeydən üz çevirtdirən və onu Allahdan başqa heç kimə və heç nəyə əl açdırmayan bu ülvi hislərin ölçü vahidi yoxdur. Hətta qəlbi bu duyğularla dolub-daşan insanlar belə çox vaxt onların mahiyyətini bilmirlər. Elə isə bütün bu ülvi duyğuları da ölçmək üçün axirət adlanan bir günün olması və gəlməsi bir zərurətdir. Çünki yer üzündə insanın maddi varlığı, orqanları üçün bir ölçü yaradılmışdır. Ancaq onun maddi vücudundan daha parlaq, daha ülvi olan lədüniyyatı üçün heç bir mizan və ölçü gözə dəymir. Bu ölçü dünya həyatında yoxdursa, demək, axirətdə yaradılacaqdır... “And olsun, insanı Biz yaratdıq və nəfsinin ona nə pıçıldadığını bilirik, (çünki) Biz ona şah damarından daha yaxınıq”[7]. Yəni: İnsanı Biz yaratdıq, içində nə cür vəsvəsələrin var-gəl etdiyini bilirik. Əks aspektdən: “İnsanı Biz yaratdıq və qəlbində necə ülvi duyğuların olduğunu da bilirik.” (Davamı var) Mənbələr: 1] “İnsan” surəsi, 76/30. [2] “Muminun” surəsi, 23/115,116. [3] Buxari, “Ədəb”, 18. Müslim, “Tövbə”, 22. [4] Fətanət – Peyğəmbərin üstün ağlı. [5] “Ənbiya” surəsi, 21/47. [6] Lədüniyyat – Allahu-Təalanın insanın qəlbinə ilham etdiyi ülvi hislər, feyzlər. [7] “Kaf” surəsi, 50/16. Meneviyyat.az