Gündəm

Kaliforniya qubernatoru Qevin Nyusom Trampın ştatda Milli Qvardiya qoşunlarını yerləşdirmək qərarını “məqsədyönlü şəkildə təxribatçı” adlandırıb. Onun sözlərinə görə, yerli hüquq-mühafizə orqanları vəziyyətə nəzarət edir, federal hakimiyyət isə sadəcə tamaşa yaradır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə CNN məlumat yayıb. Ağ ev qoşunların yerləşdirilməsini “qanunsuzluğun qarşısını almaq və qeyri-qanuni cinayətkarların müdaxiləsini dayandırmaq” zərurəti ilə əsaslandırır. Ağ evin mətbuat katibi Karolayn Livitt bildirib ki, Kaliforniyanın demokratları “vətəndaşları qorumaq vəzifəsini tamamilə nəzərə almayıblar”. Bununla belə, Los-Anceles polisinin məlumatına görə, şənbə günü etirazlar dinc xarakter daşıyıb. Paramaunt şəhərətrafı ərazisində nümayişçiləri dağıtmaq üçün gözyaşardıcı qaz və səs-işıq qumbaraları tətbiq edilib. Dörd nəfər həbs olunub. Etirazlar immiqrasiya xidmətinin reydləri zamanı 44 miqrantın saxlanılmasından sonra baş qaldırıb. Hüquq-mühafizə orqanlarındakı rəsmi mənbələr Milli Qvardiyanın yerləşdirilməsini əks-təsir göstərə biləcək həddini aşmış tədbir adlandırırlar. Bu, 1992-ci ildən bəri ştat hakimiyyətinin sorğusu olmadan Los-Ancelesə qoşunların məcburi göndərilməsinin ilk halıdır. Daha əvvəl ABŞ Prezidenti Donald Tramp etiraz aksiyaları zamanı maska taxmağa qadağa qoyub.

Ukrayna müharibənin 1201-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 996 150 hərbçi, 10 911 ədəd tank, 22 748 ədəd zirehli döyüş maşını, 28 892 ədəd artilleriya sistemi, 1 410 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 1 183 hava hücumundan müdafiə sistemi, 414 ədəd hərbi təyyarə, 337 ədəd helikopter, 51 225 ədəd avtomobil texnikası, 39 651 ədəd PUA, 3 315 qanadlı raket, 28 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 3 911 xüsusi avadanlıq itirib.

Tovuzda məktəb müəlliminin valideynlərdən hədiyyə qismində zinət əşyası tələb etdiyi söylənilir. Sozcu.az Oxu.az-a istinadla xəbər verir ki, sosial şəbəkədə edilən paylaşımda Tovuz rayon Əlimərdanlı kənd M.Musayev adına tam orta məktəbinin Günel adlı müəlliməsinin özünə təmtəraqlı tədbir təşkil etdiyi bildirilir. Görüntülərdə bir neçə qadının sıraya düzüldüyü, onlardan birinin müəllimənin barmağına qızıl üzük taxdığı əks olunub. Qazax-Tovuz Regional Təhsil İdarəsindən bildirilib ki, sözügedən faktla bağlı araşdırma aparılır.

“Vaşinqton Post” nəşrinin iddiasına görə, Ukrayna xüsusi xidmət orqanları Rusiya ərazisində yeni əməliyyat hazırlayıblar. Başqa sözlə Ukrayna kəşfiyyatı ötən dəfəki “Hörümçək toru” əməliyyatını başqa formada Rusiya ərazisində təkrarlamaq əzmindədir. “Hörümçək toru” 3 hissədən ibarət idi. Əvvəlcə, Rusiyanın dəmiryollarında partlayışlar baş verdi, daha sonra Rusiya ərazisinə keçirilən dronlar vasitəsilə hava limanlarındakı bombardmançı təyyarələrin bir qisminə zərbələr endirildi, sonda Krım körpüsünün dayaqlarından biri partladıldı. Sozcu.az xəbər verir ki, bu fikirləri politoloq Elxan Şahinoğlu qeyd edib. Onun sözlərinə görə, nəşrin iddiası gerçək olmasa belə, bu kimi xəbərlərin yayımlanması Rusiya hakimiyyətinə qarşı psixoloji savaşın tərkib hissəsidir: “Kremldə qara-qara düşünürlər ki, Ukrayna kəşfiyyatı bu dəfə haranı partladacaq? Kreml sahibi nazirlərə təhlükəsizlik tədbirlərini artırmağı əmr edib. Rusiyada bu kimi əmrlərin necə yerinə yetiriləcəyi bəllidir, şübhəlilər bəhanəsiyilə Rusiyada çalışan miqrant işçilər sıxışdırılacaq, xüsusi təyinatlılar onların çalışdıqları yerlərə və qaldıqları evlərə soxulacaqlar, yollarda nəqliyyat vasitələri kütləvi yoxlanılacaq, bu da kollaps yaradacaq. Rusiya Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəni davam etdirdikcə, Kreml sahibinə və sıravi vətəndaşlara rahatlıq olmayacaq”.

Son günlər ard-arda davam edən zəlzələrlə bağlı təşvişə ehtiyac yoxdur. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Report-a açıqlamasında AMEA nəzdində espublİka Seysmoloji Xİdmət Mərkəzinin baş direktoru Qurban Yetirmişli deyib. Onun sözlərinə görə, 3 və 3-dən yuxarı maqnitudada təkanların olması ilə bağlı məlumatlar verilir, lakin xırda təkanlar da olur: "Bu cür xırda təkanların olması enerji boşalmasıdır. Lakin təhlükəli, yəni maqnitudası 7 olan zəlzələ ehtimalı yoxdur. Hiss edilən zəlzələlər ola bilər". Baş direktor əlavə edib ki, heç bir təşvişə ehtiyac yoxdur. Xatırladaq ki, dünən yerli vaxtla 16:02-də Şamaxı və Xızıda 3,7maqnitudalı, dərinliyi 7 km olan zəlzələ baş vermişdi. Yeraltı təkan episentrdə 4 bal, Şamaxı və Xızı rayonlarının yaxın yaşayış məntəqələrində 4-3 bala qədər hiss olunub. Bu gün səhər saatlarında Şamaxıda 3,2, Şamaxı və Xızı rayonlarında 3,6 maqnitudalı zəlzələ qeydə alınıb.

Putin xoşagəlməz bir hücum həyata keçirəcək. Sozcu.az xəbər verir ki. bu sözləri ABŞ lideri Donald Tramp Almaniya kansleri Fridrix Merzlə Ağ Evdə görüşü zamanı deyib. Tramp Putinlə telefon danışığını xatırladıb: “Putin “Ukraynaya hücum etməkdən başqa çarəmiz yoxdur” dedi. “Bunu etmə, etməməlisən” dedim”. Əgər Rusiyanın dayanmayacağını görsək, çox sərt sanksiyalar olacaq. Əgər Rusiya sərhədləri aşsa, mənim nə qədər sərt olacağıma təəccüblənəcəksiniz. Razılaşma olmasa, həm Rusiyaya, həm də Ukraynaya qarşı sərt olacağıq. Hindistan-Pakistan müharibəsini dayandırdım, kaş Rusiya-Ukrayna müharibəsini də eyni şəkildə dayandıra biləydim”.

Ümumi (9 illik) orta təhsil səviyyəsi üzrə 2025-ci il aprelin 27-də keçirilən buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub. Bu barədə Sozcu.az-a DİM-dən məlumat verilib. Bildirilib ki, imtahanda iştirak edən 9-cu sinif şagirdləri verilmiş keçidə (https://eservices.dim.gov.az/2025/netorta) daxil olaraq iş nömrəsi və şəxsiyyəti təsdiq edən sənədin nömrəsindən (və ya FİN kodundan) istifadə etməklə öz imtahan nəticələri, cavab vərəqinin qrafik təsviri ilə tanış ola bilərlər. İmtahan iştirakçıları iş nömrələrini buradan öyrənə bilərlər. Şagirdlər imtahan nəticələri haqqında məlumatı (hər fənn üzrə ümumi balı) mobil operatorlar (Azercell, Bakcell, Nar, Naxtel) vasitəsilə bu imtahan üçün nəzərdə tutulan buraxılış vərəqəsində göstərilən kodu 7727 nömrəsinə göndərməklə də öyrənə bilərlər. Yazı işlərinin (açıq tipli tapşırıqların cavabları) yoxlanılması prosesi onlayn şəkildə həyata keçirilib. Belə ki, hər marker yoxlama prosesinə öz evindən qoşularaq proqramın onun kompüterinə təsadüfi göndərdiyi işləri yoxlayıb. Qeyd edək ki, onlayn (evdən) yoxlama prosesində üztanıma texnologiyası tətbiq edilib və yoxlama prosesinin bütün tələblərinə (meyarların təkmilləşdirilməsi, işlərin şifrələnməsi, markerlərin hər tapşırıq üzrə yoxlamadan əvvəl kalibrləmədə iştirak etməsi, yoxlama ərzində "seeding" (markerlərə sayıqlığı itirməmək üçün əvvəlcədən hazırlanan və kalibrə edilən sualların mütəmadi olaraq göndərilməsi) prosesinin tətbiqi, işlərin markerlərə proqram tərəfindən təsadüfi göndərilməsi, imtahan protokollarının araşdırılması və s.) əməl olunub. Yazı işlərinin onlayn yoxlanılması üçün proqram təminatı Dövlət İmtahan Mərkəzinin mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanıb. Bu imtahanda iştirakı nəzərdə tutulan 51908 nəfərdən 354 nəfər imtahana gəlməyib. Tələb olunan imtahan qaydalarını pozduğu üçün 3 nəfərin nəticəsi ləğv olunub. İmtahan iştirakçıları arasında 9 nəfər (siyahı) maksimal olan 300 bal toplamaqla ən yüksək nəticəni göstərib. İmtahan nəticələri ilə bağlı müraciətlərə baxılması üçün DİM-də Apellyasiya Komissiyası fəaliyyət göstərəcək. Apellyasiya Komissiyasına müraciət etmək istəyənlər 11 iyun saat 10:00-dan 13 iyun saat 17:00-dək tarixlərində DİM-in saytında yerləşdiriləcək elektron ərizəni doldurmaqla qeydiyyatdan keçə bilərlər. Göstərilən müddət ərzində qeydiyyatdan keçməyənlər sonradan Apellyasiya Komissiyasına müraciət edə bilməyəcəklər. Elektron ərizədə haqqında müraciət edilən tapşırığın nömrəsi seçilməli, onunla bağlı müraciətin məzmunu yazılmalı və meyarın hansı bəndinə uyğun hesab edildiyi göstərilməlidir. Elektron ərizədə müraciətin məzmunu qeyd olunmadığı halda ərizə qəbul edilmir və həmin müraciət araşdırılmır. Apellyasiya prosesi aşağıdakı ardıcıllıqla aparılır: Apellyasiya Komissiyası tərəfindən haqqında müraciət olunan bütün işlər araşdırılır; Şagirdlərin müraciət etdikləri tapşırıqlar üzrə ekspert rəyi (yazılı şəkildə) apellyasiya ərizələrinə əlavə edilir; Şagirdlərin apellyasiya ərizələrində qeyd etdikləri telefon nömrəsinə apellyasiya prosesinin başa çatması ilə bağlı “sms” göndərilir. Bundan sonra şagirdlər apelyasiya.dim.gov.az saytında ərizələrinə daxil olaraq apellyasiyanın nəticəsi ilə tanış ola və ekspert rəyini oradan çap edə bilərlər. Cavab vərəqində təlimata uyğun olmayan formada qeyd olunmuş cavablar, o cümlədən cavabın optik qurğu tərəfindən səhv kimi nəzərə alınması ilə nəticələnən düzəlişlərlə (məsələn qapalı sualda iki dairənin qaralanması və s.) bağlı müraciətlərə baxılmayacaq. Apellyasiya Komissiyasına müraciət etməmişdən əvvəl şagirdlər DİM-in saytında, imtahan nəticələri ilə bağlı səhifədə öz nəticələri, cavab vərəqinin qrafik təsviri, hər bir açıq tipli tapşırıq üzrə qiymətləndirmə meyarları ilə tanış ola bilərlər. Ötən imtahanların təcrübəsi göstərir ki, apellyasiya üçün ərizə yazanların təqribən 15%-i ümumiyyətlə tapşırığa cavab verməyib və ya öz cavabı ilə mümkün doğru cavabları, qiymətləndirmə şkalasını müqayisə edib tanış olmadan komissiyaya müraciət ediblər. Şagirdlərin nəzərinə çatdırırıq ki, bu tip müraciətlərə baxılmayacaq.

Hərbi cinayətlər törətməkdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin cinayət işi üzrə məhkəmənin baxış iclası keçirilir. Sozcu.az “Report”a xəbər verir ki, proses Bakı Məhkəmə Kompleksində Bakı Hərbi Məhkəməsinin hakimi Zeynal Ağayevin sədrliyi ilə baş tutur. Xatırladaq ki, ötən prosesdə zərərçəkmiş şəxslər ifadə verib. Qeyd edək ki, onlar Ermənistan dövləti və onun silahlı qüvvələri, o cümlədən Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində yaradılmış qondarma Dağlıq Qarabağ respublikası və onun qanunsuz silahlı birləşmələri tərəfindən Azərbaycana və xalqına qarşı sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri, o cümlədən təcavüzkar müharibə aparma, soyqırımı, əhalini məcburi köçürmə, təqib, işgəncə, hərbi soyğunçuluq və digər qanunsuz əməllərdə təqsirləndirilirlər. Xatırladaq ki, Ermənistan Respublikası və onun silahlı qüvvələri, o cümlədən Ermənistanın yaratdığı qanunsuz “Dağlıq Qarabağ respublikası” və onun qanunsuz silahlı birləşmələr tərəfindən törədilən cinayətlərdə ittiham olunan 15 nəfər – Harutyunyan Arayik Vladimiri, Qukasyan Arkadi Arşaviri, Sahakyan Bako Sahaki, İşxanyan Davit Rubeni, Manukyan David Azatini, Babayan Davit Klimi, Mnatsakanyan Levon Henrikoviç, Beglaryan Vasili İvani, Qazaryan Erik Roberti, Allahverdiyan Davit Nelsoni, Stepanyan Qurgen Homeri, Balayan Levon Romiki, Babayan Madat Arakeloviç, Martirosyan Qarik Qriqori, Paşayan Melikset Vladimiriyə qarşı Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 100 (təcavüzkar müharibəni planlaşdırma, hazırlama, başlama və aparma), 102 (beynəlxalq müdafiədən istifadə edən şəxslərə və ya təşkilatlara hücum etmə), 103 (soyqırımı), 105 (əhalini məhvetmə), 106 (köləlik), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 109 (təqib), 110 (insanları zorakılıqla yoxa çıxarma), 112 (beynəlxalq hüquq normalarına zidd azadlıqdan məhrumetmə), 113 (işgəncə), 114 (muzdluluq), 115 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 116 (silahlı münaqişə zamanı beynəlxalq humanitar hüquq normalarını pozma), 118 (hərbi soyğunçuluq), 120 (qəsdən adam öldürmə), 192 (qanunsuz sahibkarlıq), 214 (terrorçuluq), 214-1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə), 218 (cinayətkar birlik (təşkilat) yaratma), 228 (qanunsuz olaraq silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə), 270-1 (aviasiya təhlükəsizliyinə təhdid yaradan əməllər), 277 (dövlət xadiminin və ya ictimai xadimin həyatına sui-qəsd etmə), 278 (hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və onu zorla saxlama, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirmə), 279-cu (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və qrupları yaratma) və digər maddələri ilə ittiham olunurlar.

Ukraynadakı müharibədə ümumi itkilər 1,4 milyon nəfərə çatıb: Rusiya 1 milyon, Ukrayna 400 min əsgər itirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-ın Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin geniş hesabatında məlumat verilib. Hesabatda qeyd olunub ki, 2024-cü ilin yanvarından bəri Rusiya təxminən 1149 zirehli döyüş maşını, 3098 PDM, 300 özüyeriyən artilleriya və 1865 tank itirib. Rusiya texnikalarının itkiləri Ukraynanın itkilərinə nisbətdə 5:1-2:1-ə təşkil edib. Hesabata görə, Rusiya Ukraynada İkinci Dünya müharibəsindən sonra bütün Rusiya və Sovet münaqişələrində ölənlərin sayından beş dəfə çox insan itirib. Rusiyanın Ukraynadakı itkiləri Əfqanıstandakı on illik müharibədən 15 dəfə, Çeçenistandakı 13 illik müharibədən isə 10 dəfə çoxdur.

Prezident Vladimir Zelenski Mixaylo Drapatıyı Birləşmiş Qüvvələrin komandanı təyin edib. Sozcu.az xəbər verir ki, “RBC-Ukrayna”nın məlumatına görə, Mixaylo Drapatıy cəbhəyə rəhbərlik edəcək. Prezident Zelenski dünənki axşam müraciətində Mixaylo Drapatıy ilə döyüş məsələlərinə dair müzakirə apardıqlarını bildirib.

Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti Krım körpüsündə partlayış həyata keçirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə qurum məlumat yayıb. Məlumata görə, UTX agentləri iyunun 3-nə keçən gecə Krım körpüsünün dayaqlarını minalayıb və ilk partlayıcı qurğunu işə salıblar. “Körpünün dayaqları ciddi zədələnib. Partlayış 1100 kq trotil ekvivalentində həyata keçirilib. Körpü qəzalı vəziyyətdədir”, - məlumatda bildirilib.

2024-cü ilin qəbul imtahanlarında yüksək nəticə göstərən abituriyentlərin faiz nisbəti üzrə bölgüsü bəzi maraqlı nəticələri ortaya çıxarıb. Sozcu.az-ın "Abituriyent" jurnalından əldə etdiyi məlumata görə, Şahbuz rayonu 500-700 bal aralığında nəticə göstərən şagirdlərin faizinə görə ölkə üzrə birinci yerdədir. Bu rayonda imtahanda iştirak edənlərin 18.06 faizi yüksək nəticə göstərib. Şahbuzu Sumqayıt (16.72%), Qəbələ (15.18%), Qax (14.7%), Mingəçevir (14.1%), Şəki (13.89%), İsmayıllı (13.85%) və Bakı (13.44%) izləyir. 600 baldan yuxarı nəticə göstərənlərin sayına gəlincə, Bakıya 1289 nəfər, Sumqayıtda 244 nəfər, Abşeronda 149 nəfər, Gəncədə 106 nəfər, Mingəçevirdə isə 46 nəfər təşkil edib.