Gündəm

ABŞ Prezidenti Donald Trampın Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq edəcəyi ilə bağlı təhdidləri yalandır. Bunu həm Tramp özü, həm də Rusiya lideri Vladimir Putin bilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ prezidentinin sabiq milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton CNN-ə müsahibəsində deyib. “Tramp Rusiyaya qarşı yeni təhdidləri Zelenski və ukraynalılar haqqında dedikləri fonunda, bir növ, tarazlıq nümayiş etdirməyə çalışmaq üçün səsləndirdi”, - o bildirib. Yeni sanksiyaların tətbiqinin mümkünlüyündən danışan Bolton vurğulayıb ki, Moskva uzun müddətdir bütün məhdudiyyətlərdən uğurla yan keçir: “Düşünürəm ki, Putin bu təhlükənin tamamilə mənasız olduğunu çox yaxşı başa düşür”.

Yevlaxda üzərinə daş hasar uçan 20 yaşlı qız ölüb. Sozcu.az APA-ya istinadən xəbər verir ki, hadisə şəhərin "İnternat məktəbi" adlanan ərazisində qeydə alınıb. Hadisə nəticəsində 2005-ci il təvəllüdlü Nərmin Rafiq qızı Hüseynova aldığı xəsarətlərdən ölüb. Faktla bağlı Yevlax Rayon Prokurorluğunda araşdırma aparılır.

Alimlər Günəşdə baş verən partlayışların və geomaqnit qasırğalarının Yerə təsiri barədə müxtəlif ehtimallar irəli sürür və bu istiqamətdə elmi tədqiqatlar aparırlar. Bəzi araşdırmalar bu hadisələrin planetimizdə geodinamik proseslərə müəyyən dərəcədə təsir edə biləcəyini göstərsə də, bu əlaqənin nə dərəcədə güclü olduğu və zəlzələlərə birbaşa təsir edib-etmədiyi hələ dəqiq sübut olunmayıb. Əgər Günəş aktivliyinin Yer kürəsindəki təbii fəlakətlərə səbəb olduğu ehtimal edilirsə, bu, elmi fakt kimi qəbul edilə bilərmi? Günəşdə baş verən dəyişikliklərin zəlzələ riskini artırdığı doğrudurmu? Geologiya və Geofizika İnstitutunun şöbə müdiri Qulam Babayev bu mövzu haqda Yenisabah.az-a danışıb: “Günəşdə baş verən partlayışlar və geomaqnit qasırğaları təbii olaraq Yer səthinə müəyyən təsir göstərir. Bu istiqamətdə müxtəlif elmi tədqiqatlar aparılır. Bəzi mütəxəssislər Günəşdəki bu cür hadisələrin planetimizdəki təbii fəlakətlərə təsir edə biləcəyini ehtimal edirlər. Məsələn, geodinamik proseslərdə millimetr səviyyəsində dəyişikliklər müşahidə oluna bilər. Əgər hansısa seysmik ocaqda aktivlik yaranırsa, geomaqnit qasırğası bu prosesi daha da sürətləndirə bilər”.  Q.Babayev vurğulayıb ki, zəlzələ ilə bağlı öncədən dəqiq məlumat əldə etmək mümkün deyil: “Bununla belə, bu ehtimalları sübuta yetirilmiş fakt kimi deyil, fərziyyə kimi qəbul etmək daha məqsədəuyğundur. Günəş aktivliyi ilə zəlzələlər arasında əlaqə ola biləcəyini demək mümkündür, lakin onların birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsinə malik olduğunu iddia etmək elmi baxımdan hələlik əsaslandırılmayıb. Başqa sözlə, Günəşdə aktivlik artdıqdan sonra mütləq şəkildə zəlzələ baş verəcəyini gözləmək doğru olmaz.  Bu sahədə araşdırmalar davam edir, süni intellektin tətbiqi üzərində iş aparılır. Lakin zəlzələnin konkret başvermə yeri, maqnitudası və dərinliyi barədə əvvəlcədən dəqiq proqnoz vermək hələlik mümkün deyil”.

500 gündən çoxdur ki, Bakıda həbsdə olan qondarma “Dağlıq Qarabağ Respublikası”ın “keçmiş dövlət naziri” Ruben Vardanyan Cənubi Qafqazda həqiqi birgəyaşayış üçün zəmin yaradacaq, ləyaqətə söykənəcək fundamental bəşəri dəyərlərə əsaslanan sülhün tərəfdarıdır. “Public Radio of Armenia”da gedən xəbərdə belə deyilir. Həmin xəbərin davamını təqdim edirik: “Vardanyan ailəsi vasitəsilə Bakı təcridxanasından audiomüraciət göndərərək, telefon danışığının lentə alınmasını və ictimaiyyətə çatdırılmasını xahiş edib. O, “həqiqi, sabit, uzunmüddətli sülhə – təkcə kağız üzərində deyil, davamlı və bütün insanlar tərəfindən riayət olunan sülhə” çağırır. Vardanyan dəstəyə görə hər kəsə təşəkkür edir, səhhəti barədə danışır, yaxınlarından üzr istəyir. O, keçdiyi yoldan söhbət açır, aclıq aksiyasının məhkəməyə etiraz olduğunu bildirir, hüquqi prosesin qanun çərçivəsində aparılmasını tələb edir. Ruben Vardanyan məhkəməni bütün ermənilərə qarşı iş kimi səciyyələndirir və xəbərdarlıq edir ki, Azərbaycan bununla dayanmayacaq. O, incitdiyi hər kəsdən bağışlanmasını arzulayır və “Dağlıq Qarabağ”da edə bilmədiklərinə görə üzr istəyir. Ruben Vardanyan Artsax xalqına minnətdarlığını bildirir və regionda əldə olunan nailiyyətləri etiraf edir. O, insanları pisliyi yaymamağa çağırır. Bunun iğtişaşlara və millətlərarası qarşıdurmalara səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edir. O, həmçinin bəzi azərbaycanlılara humanist rəftarlarına görə təşəkkür edir. Vardanyan davamlı sülhün bərqərar olacağına və Ermənistanda millətin gələcəyini düşünən elitanın meydana çıxacağına ümid etdiyini bildirir. Vardanyan erməniləri müsbət dəyərlərə sadiq olmağa çağırır, özü ilə barışdığı üçün həbsxanada da xoşbəxt olduğunu bildirir və hər kəsi ümidsizliyə qapılmaqdan çəkindirir, bunu ən böyük günah adlandırır”. Bugünlərdə Bakıda keçirilən məhkəmədə Ruben Vardanyanın votsap yazışmaları gündəmə gəldi. Onun terrorçu dəstlərlə əlaqələri üzə çıxdı. Əminliklə demək olar ki, məhz bu amil Ruben Vardanyanı yenidən humanizmə tərəf yönləndirib, sülhə çağırış etməyə əsas yaradıb. Ruben Vardanyan başa düşüb ki, vəziyyət son dərəcə acınacaqlıdır. Ancaq bu vəziyyətdən uduşla da çıxmaq olar. Bunun üçün isə rəsmi Bakı ilə bəribaşdan anlaşmaq lazımdır... Elbəyi Həsənli, Sürix

ABŞ Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin sülh yolu ilə nizamlanmasında irəliləyişə nail olmaq üçün zəruri olacağı təqdirdə tərəddüd etmədən Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olacaq. Sozcu.az “Bloomberg” agentliyinə istinadən xəbər verir ki, bunu ABŞ-nin Maliyyə Nazirliyinin rəhbəri Skott Bessent deyib. “Hazırkı administrasiya sanksiyaları saxladı və əgər bu, sülh danışıqlarına təsir göstərməyə kömək edərsə, heç bir şeydən çəkinməyəcək”, - o deyib. Nazir bildirib ki, ABŞ Prezidenti Donald Trampın göstərişi ilə dərhal, maksimum effekt əldə etmək üçün sanksiyalardan açıq və aqressiv şəkildə istifadə olunacaq”. Bessentin sözlərinə görə, ABŞ bununla belə məhdudlaşdırıcı tədbirlərin nəzərdə tutulan məqsədlərinə çatmasını təmin etmək üçün tətbiq olunan məhdudiyyətləri diqqətlə izləyəcək.

Artıq 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Gününə cəmi iki gün qalıb. Hər il olduğu kimi, bu il də məktəblərdə şagirdlərdən pul yığımı məsələsi geniş müzakirə olunur. Sosial şəbəkələrdə və valideynlər arasında bəzi təhsil ocaqlarında bayram münasibətilə məcburi pul yığılması ilə bağlı müxtəlif şikayətlər səslənir. Valideynlərdən bəziləri iddia edir ki, bununla bağlı məktəb rəhbərliyi tərəfindən təzyiqlə qarşılaşıblar. Elm və Təhsil Nazirliyi isə dəfələrlə belə halların yolverilməz olduğunu vurğulasa da, görünən odur ki, məsələnin tam qarşısını almaq hələ də mümkün olmayıb. Yenisabah.az xəbər verir ki, hazırda məktəblərdə başqa bir diqqətçəkən proses də gedir. Saytın etibarlı mənbədən əldə etdiyi məlumata görə, ölkə üzrə məktəb direktorlarının təxminən 70 faizi xəstəlik vərəqəsi (“bülleten”) açdıraraq işdən müvəqqəti uzaqlaşıb. Səbəb isə qarşıdakı yoxlamalardan yayınmaqdır. Mənbənin iddiasına görə, Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin bəzi əməkdaşları yaxın münasibətləri olan məktəb direktorlarına bülletenə çıxmağı tövsiyə ediblər. Direktorların nəzərinə çatdırılıb ki, yaxın günlərdə ciddi yoxlamalar və kadr dəyişiklikləri gözlənilir, buna görə də bülletenə çıxmaq məsuliyyətdən yayınmaq üçün ən yaxşı üsuldur. Mənbə bildirir ki, artıq çox sayda məktəbdə bu hallar qeydə alınıb və prosesin daha geniş miqyasda davam etdiyi ehtimal edilir. Direktorların vəzifələrindən müvəqqəti uzaqlaşmalarına baxmayaraq, onlar məktəbləri onlayn idarə etməyə çalışırlar və əməkhaqqılarının kartlarına köçürülməsi davam edir. Bu vəziyyət isə məktəblərdə idarəçilik sistemində xaos yarada bilər. Məlumatda o da qeyd olunur ki, 8 martdan sonra Elm və Təhsil naziri Emin Əmrullayevin rəhbərliyi ilə məktəb direktorlarına qarşı “təmizləmə əməliyyatı” aparılacaq. Bunun nə formada həyata keçiriləcəyi və konkret hansı tədbirlərin görüləcəyi barədə ətraflı məlumat yoxdur. Lakin gözlənilən yoxlamaların məktəblərdə ciddi struktur dəyişikliklərinə və bəzi direktorların işdən uzaqlaşdırılmasına səbəb ola biləcəyi ehtimal edilir. Xatırladaq ki, bir neçə gün öncə Bakının Pirallahı rayonundakı 231 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Lamiyə İlhamsoyun müəllimlərlə mübahisəsinin yer aldığı səs yazısı yayılıb. İddialara görə, direktor müəllimlərin ona ad günü üçün aldıqları 600 manatlıq hədiyyəni bəyənməyib və pedaqoji heyəti təhqir edib. Məsələ ilə bağlı Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi araşdırma aparıb və fəaliyyətində yol verdiyi nöqsanlara görə onu vəzifəsindən azad edib. Agentlik təhsil müəssisələrində neqativ halların yolverilməz olduğunu bəyan edib. Son zamanlar məktəb rəhbərləri ilə bağlı narazılıqların artması fonunda bu hadisə cəmiyyətdə geniş müzakirələrə səbəb olub.

38 küçə və prospekt üzrə işıqforlara “yaşıl dalğa” əmri verilib. Bu barədə Sozcu.az-a Daxili İşlər Nazirliyi Nəqliyyatı İntelektual İdarəetmə Mərkəzindən məlumat verilib. Bildirilib ki, bir neçə gündür paytaxtın mərkəzi küçə və prospetlərində axşam saatlarında yaranan nəqliyyat sıxlığının müddəti və sıxlıq olan yolların sayı artıb. Müşahidələr göstərir ki, bu proses martın 3-dən başlayıb və davam edəcəyi ehtimal olunur. Təhlillər onu deməyə əsas verir ki, Ramazan ayı ilə əlaqədar bəzi vətəndaşlar şəxsi nəqliyyat vasitələrindən daha çox istifadəyə, xüsusilə də mərkəzi küçə və prospektlərdə yerləşən ictimai iaşə obyektlərində təşkil olunan iftar məclislərində iştirak etməyə üstünlük verirlər. Pik saatlarda yaranan nəqliyyat sıxlığının müddəti bu səbəbdən artmağa başlayır və nəticədə şəhərin digər yollarına da ( şəhərə giriş-çıxış yolları) təsir edir. Nəqliyyatı İntellektual İdarəetmə Mərkəzi tərəfindən hansı tədbirlər görülüb? Mərkəz tərəfindən nəqliyyat intensivliyini artırmaq məqsədilə 38 küçə və prospekt üzrə işıqforlara “yaşıl dalğa” əmri verilib. Zəruri tədbirlərin görülməsi üçün mütəmadi yol polisi əməkdaşları ilə informasiya mübadiləsi aparılıb. Nəqliyyat intensivliyini artırmaq məqsədilə bu küçə və prospektlərdə işıqforlara “yaşıl dalğa” əmri verilib: 1. S.Vurğun küçəsi; 2. A.Bakıxanov küçəsi; 3. M.Müşfiq küçəsi; 4. Mehdi Hüseyn küçəsi; 5. Ş.Bədəlbəyli küçəsi; 6. M.Füzuli küçəsi; 7. R.Behbudov küçəsi; 8. K.Rəhimov küçəsi; 9. 28 May küçəsi; 10. Ü.Hacıbəyli küçəsi; 11. Y.Səfərov küçəsi; 12. A.Cəlilov küçəsi; 13. Ak.Həsən Əliyev küçəsi; 14. Gülarə Qədirbəyova küçəsi; 15. İstiqlaliyyət küçəsi; 16. C.Hacıbəyli küçəsi; 17. Ə.Ağaoğlu küçəsi; 18. Vaqif küçəsi; 19. Ə.Dəmirçizadə küçəsi; 20. Nəsib bəy Yusifbəyli küçəsi; 21. Y.V.Çəmənzəminli küçəsi; 22. M.Araz küçəsi; 23. Nazim Hikmət küçəsi; 24. M.Mehdizadə küçəsi; 25. Nizami küçəsi; 26. Süleyman Rəhimov küçəsi; 27. Tbilisi prospekti; 28. 8 Noyabr prospekti;29. Q.Qarayev prospekti; 30. İnşaatçılar prospekti; 31. Neftçilər prospekti; 32. Z.Əliyeva prospekti; 33. Azadlıq prospekti; 34. Azərbaycan prospekti; 35. Xətai prospekti; 36. Atatürk prospekti; 37. Parlament prospekti; 38. F.Xoyski prospekti.

Son günlər mediada qətl törətməkdə təqsirli bilinərək 9 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilən meyxanaçı Rəşad Əmirovun (Rəşad Dağlı) əfv olunacağı ilə bağlı xəbərlər yayılıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Lent.az yayılan xəbərləri dəqiqləşdirməkdən ötrü Rəşad Dağlının yaxınları ilə əlaqə saxlayıb. Yaxınları bildirib ki, Rəşad Dağlı əfv üçün müraciət etməyib. Xatırladaq ki, qətl hadisəsi 2022-ci ilin noyabrın 9-u saat 05 radələrində Qaradağ rayonu ərazisində qeydə alınıb. Belə ki, 1979-cu il təvəllüdlü İskəndər Mehdiyev çoxsaylı bıçaq xəsarətləri ilə qətlə yetirilib. Hadisə ilə bağlı İ.Mehdiyevin tanışı, 1984-cü il təvəllüdlü R.Əmirov istintaqa cəlb edilib. Qaradağ Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə onun barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib. Hadisənin şəxsi münasibətlər zəminində baş verdiyi bildirilir. R.Dağlı barəsində Cinayət Məcəlləsinin 120.1-ci (qəsdən adam öldürmə) və 228.4-cü (qanunsuz olaraq qaz silahını, soyuq silahı, o cümlədən soyuq atıcı silahı əldə etmə, satma və ya gəzdirmə) maddələri ilə ittiham irəli sürülüb.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ukrayna lideri Vladimir Zelenskidən məktub alıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Tramp ABŞ Konqresinin hər iki palatasında çıxışı zamanı deyib. Tramp qeyd edib ki, Zelenski məktubda Kiyevin Ukraynadakı vəziyyəti nizamlamaq üçün danışıqlar masası arxasına oturmağa hazır olduğunu bildirib: “Bu gün Zelenskidən vacib məktub aldım, Ukrayna mümkün qədər tez danışıqlar masasına oturmağa hazırdır”.

Müsahibədə mən son 20 il və daha çox müddətdə ABŞ-ın yanında cəsarətlə döyüşən Böyük Britaniya və ya Fransanın adını belə çəkməmişəm. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ-ın vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens “Foks Nyus”a müsahibəsində “30 və ya 40 ildir müharibə aparmayan hansısa təsadüfi ölkədən 20 000 hərbçi”nin Ukraynaya təhlükəsizlik təminatı verməyəcəyi barədə açıqlamasına Britaniyadan sərt reaksiya fonunda sosial şəbəkə hesabında yazıb. “Ancaq etiraf edək ki, bir çox ölkə var ki, döyüş təcrübəsi və ya hərbi texnikası olmadan könüllü olaraq (fərdi qaydada və yaxud publik şəkildə) dəstək verirlər”, - o bildirib. O vurğulayıb ki, onların (Britaniya və Fransa əsgərlərinin – red.) cəsarəti və şücaəti qlobal təhlükəsizliyin təmin edilməsinə, dəyərlərimizin qorunmasına və milli maraqlarımızın müdafiəsinə kömək edib: “Biz Ukrayna üçün davamlı sülhün təmin edilməsinə dair müzakirələri irəli sürərkən milli maraqlarımızı və qlobal təhlükəsizliyimizi necə qoruyacağımıza baxışımızı təzələyəcəyik”. Qeyd edək ki, Vens “Foks Nyus”a müsahibəsində təklif olunan mineral sövdələşmənin Birləşmiş Ştatlara Ukraynada iqtisadi maraq yaradacağı və beləliklə, Kiyev üçün 30 və ya 40 il ərzində müharibə aparmayan bəzi təsadüfi ölkədən gələn 20.000 əsgərdən daha yaxşı təhlükəsizlik zəmanəti olacağını bildirib. Britaniya və Fransa siyasətçiləri isə “30-40 il müharibə aparmayan təsadüfi ölkə” deyərkən, Vensin onları qəsd etdiyini düşünərək, kəskin reaksiya veriblər və ABŞ-ın İraq və Əfqanıstan əməliyyatlarında döyüşdüklərini xatırladıblar. Britaniya və Fransa siyasətçilərinin Vensin sözlərini bu cür qəbul etməsinin səbəbi Ukraynaya bu iki ölkənin sülhməramlı göndərməyə hazır olduğunu bəyan etməsidir.

Vətən müharibəsi şəhidi Kamran Quliyevin atası vəfat edib. Şəhidin atası Dadaş Quliyev yaşadığı Salyan rayonunda dünyasını dəyişib. 1992-ci il təvəllüdlü Kamran Quliyev 2020-ci ilin oktyabrın 5-də Füzuli döyüşlərində şəhid olub. Ölümündən sonra "Vətən uğrunda" və "Füzulinin azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib. Vətən müharibəsi şəhidi Xəqani Cəmillinin atası Mənsuz Cəmilov isə Yevlax rayonunda xəstəlik səbəbindən həyatını itirib. Qeyd edək ki, Xəqani Cəmilli də Füzuli döyüşlərində şəhid olub. O, 1 oktyabr 2020-ci il tarixdə həlak olub və ölümündən sonra "Vətən uğrunda", "Füzulinin azad olunmasına görə", "Xocavəndin azad olunmasına görə" və "Şuşanın azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib.

Ağ Evin sözçüsü Ukraynaya hərbi yardımın dayandırıldığını təsdiqləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Reuters” agentliyi məlumat yayıb. "Prezident Donald Tramp diqqətini sülhə yönəltdiyini açıq şəkildə bildirdi. Biz tərəfdaşlarımızın da bu məqsədə sadiq qalmasına ehtiyac duyuruq. Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin həllinə kömək etmək üçün yardımımızı dayandırırıq və nəzərdən keçiririk", - Ağ Ev sözçüsü bildirib. 03:46 ABŞ Prezidenti Donald Trampın administrasiyası Ukraynaya yeni silah tədarükünü maliyyələşdirməyi dayandırıb və Amerika ehtiyatlarından silah göndərilməsinin dondurulmasını nəzərdən keçirir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-nin hazırkı və keçmiş rəsmilərinə istinadən “The Wall Street Journal” məlumat yayıb. Maliyyələşdirmənin dayandırılması qərarı Tramp administrasiyası tərəfindən xarici yardımın ümumi dondurulması fonunda verilib. Lakin əsas silah təchizatı kanalının bağlanması ABŞ Prezidenti ilə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski arasında Ağ Evdə keçirilən gərgin görüşdən bir neçə gün sonra baş verib. "Bu, Zelenskinin verə biləcəyi ən pis bəyanatdır və Amerika buna uzun müddət dözməyəcək!" - Tramp bazar ertəsi əvvəllər “Truth Social” sosial şəbəkəsində yazıb. Tramp özü də etiraf edib ki, ölkəsi Ukraynaya hərbi yardımı dayandıra bilər.