Gündəm

Xəbər verdiyimiz kimi, Rusiyanın dəstəyi ilə Azərbaycanda hakimiyyət çevrilişi planı həyata keçirmək istəyən Prezident Administrasiyasının sabiq rəhbəri Ramiz Mehdiyevin gizli məktubu üzə çıxıb. Sozcu.az xəbər verir ki, "Dövlət idarəçiliyi sistemində islahatlar" adlı məktubdan bəzi hissələri təqdim edir. Məktubda qeyd olunur ki, son illərdə dövlət idarəetmə sistemini, eləcə də Azərbaycanın iqtisadi həyatını əhatə edən dərin böhranın radikal islahatlar və dəyişikliklər aparılmasını tələb etdiyi vurğulanır. R.Mehdiyev qeyd edir ki, mövcud idarəetmə strukturunun qeyri-effektivliyi bir tərəfdən, indiki hakimiyyətin xarakteri, adətləri və baxışları ilə izah olunur, digər tərəfdən isə bu struktur iflic olmuş avtoritarizm ruhu ilə yoğrulub. Bu idarəetmə sisteminin əsas xüsusiyyətləri yalnız referendum vasitəsilə dəyişdirilə bilər. Yeni dövlət idarəetmə formasını və prinsiplərini işləyib hazırlayarkən ilk növbədə Azərbaycan xalqının siyasi psixologiyasını, dövlətə olan ənənəvi gözləntilərini nəzərə almaq, sosial-iqtisadi həyatın durğunluğuna səbəb olan gerçək amilləri dərk edib aradan qaldırmaq lazımdır. Uzunillik idarəçilik təcrübəm, strateji dövlət orqanlarının rəhbəri kimi topladığım biliklər, habelə müasir Azərbaycanın siyasi həyatına və tarixinə dair elmi tədqiqatlarım mənə aşağıdakı dövlət idarəetmə sisteminin formalaşdırılmasının zəruriliyini göstərir: 1. Hakimiyyət ümumi qəbul edilmiş demokratik prinsiplərə əsasən, üç qoldan ibarət olacaq: Qanunverici, İcraedici və Məhkəmə hakimiyyəti. Bu hakimiyyət qollarının fəaliyyətinə nəzarəti Dövlət Şurası həyata keçirəcək. Şura 50 üzvdən ibarət olacaq – cəmiyyət tərəfindən böyük hörmət qazanan, təcrübəli dövlət xadimləri, iqtisadçılar, hüquqşünaslar, elm və mədəniyyət nümayəndələri. Şura seçkili orqan olacaq və referendum yolu ilə formalaşacaq. Onun rəhbəri — Dövlət Şurasının Sədri xalq tərəfindən seçilən şura üzvlərinin öz sıralarından səsverməsi yolu ilə seçiləcək. Sədri vəzifədən uzaqlaşdırmaq da yalnız Şura üzvlərinin səsverməsi nəticəsində mümkün olacaq. Dövlət Şurası ölkədəki siyasi, sosial və iqtisadi proseslər üzərində tam nəzarət mexanizminə sahib olacaq. Həmçinin Konstitusiya Məhkəməsi və Təhlükəsizlik Şurasının funksiyalarını yerinə yetirəcək. Dövlət Şurası parlamentin qəbul etdiyi qanun layihələrini və hökumətin qərarlarını təsdiqləyəcək, zərurət yarandıqda veto hüququndan istifadə edə biləcək. Şura həmçinin güc strukturlarının, məhkəmə hakimiyyətinin, Mərkəzi Bankın rəhbərlərinin, universitet rektorlarının təyin olunmasına dair namizədləri irəli sürmək səlahiyyətinə malik olacaq. 2.İcra hakimiyyətinə ölkənin Baş naziri rəhbərlik edəcək. O, parlament seçkilərinin nəticələrinə əsasən, formalaşacaq hakim partiyanın başçısı olacaq. Ən çox səs toplayan partiyanın rəhbərinə sosial-iqtisadi xətti həyata keçirəcək hökuməti formalaşdırmaq hüququ veriləcək. 3.Qanunverici orqan - parlament ümumxalq seçkiləri yolu ilə hər 7 ildən bir formalaşacaq. Parlament hökumətin fəaliyyətinə dair hesabatları dinləyəcək, sosial-iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsinə cavabdeh nazirləri təsdiq edəcək (güc strukturları istisna olmaqla). 4.Əvvəlki kimi, məhkəmə hakimiyyəti Ali Məhkəmə və ona tabe strukturlar vasitəsilə həyata keçiriləcək. Belə dəyişikliklər ölkəni prezident idarəçiliyindən parlamentar respublika modelinə keçirəcək. Bu model hakimiyyət üzərində səmərəli nəzarət mexanizmini təmin edəcək, avtoritarizmin və şəxsi hakimiyyət meyillərinin əsaslarını xeyli dərəcədə neytrallaşdıracaq. Bununla yanaşı, bu sistem dövlət fəaliyyətinə ictimai nəzarəti gücləndirəcək. Eyni zamanda, belə bir model demokratik seçkilərin keçirilməsinə şərait yaradacaq, bu isə öz növbəsində ölkənin beynəlxalq imicini yaxşılaşdıracaq, müxtəlif siyasi qüvvələrin fəaliyyətinə geniş imkanlar açacaq və vətəndaş cəmiyyətinin əsaslarını möhkəmləndirəcək".

Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərini leqallaşdıran və əlavə dəyər vergisini talayan mütəşəkkil dəstə ifşa edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Baş Prokurorluğun Mətbuat xidməti məlumat yayıb. Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğunun İstintaq idarəsində aparılan istintaqla ölkə ərazisində həssas əhali qrupuna aid, eləcə də məhdud hüquqi bilikləri olan şəxslərin müxtəlif vasitələrlə aldadılaraq onların adlarına sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq niyyəti olmadan hüquqi və fiziki şəxslərin təsis etdirilməsi, həmin qurumlar vasitəsilə əmtəəsiz maliyyə əməliyyatlarının aparılması və digər qanunazidd hərəkətlərin törədilməsi faktları üzrə cinayət işi başlanıb. Aparılmış istintaq tədbirləri ilə çoxsaylı şəxslərdən ibarət olan, daxilində “vəzifə bölgüsü” aparılmış və vahid mərkəzdən idarə olunan mütəşəkkil dəstə tərəfindən qeyd olunan kateqoriyadan olan 300-dən çox şəxsin aldadılaraq sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq niyyəti olmadan onların adına ən azı 777 hüquqi şəxs və ən azı 103 fiziki şəxs qeydiyyatdan keçirilməklə, vəzifə saxtakarlığı etməklə çoxhəcmli əmtəəsiz maliyyə əməliyyatları aparılıb yalançı sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaqla, dövlətin maliyyə nəzarəti mexanizmlərini zəiflətməklə, yalançı şirkətlər vasitəsilə qeyri-qanuni gəlirləri leqallaşdırmaqla, statistik göstəriciləri saxtalaşdırmaqla ölkə iqtisadiyyatına ümumilikdə 81,5 milyon manatdan çox zərər vurulmasına, eləcə də əldə etdikləri həmin pul vəsaitlərini onların əldə edilməsinin həqiqi mənbəyinin, kimə məxsus olmasının ört-basdır edilməsi və gizlədilməsi məqsədilə konversiya etməklə, köçürtməklə, maliyyə əməliyyatları aparmaqla və digər əqdlər həyata keçirtməklə leqallaşdırılmasına, habelə dövlət büdcəsinə məxsus 8 milyon manatdan çox əlavə dəyər vergisi məbləğlərinin dələduzluqla talanmasına əsaslı şübhələr müəyyən edilib. Həmin cinayətləri törətmiş mütəşəkkil dəstənin rəhbər üzvləri də daxil olmaqla, ümumilikdə 30 şəxs Cinayət Məcəlləsinin 178.4 (dələduzluq, xüsusilə külli miqdarda törədildikdə), 193.3.1 (xüsusilə külli miqdarda ziyan vurmaqla yalançı sahibkarlıq) , 193-1.3.1, 193-1.3.2 (cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakı leqallaşdırma mütəşəkkil dəstə tərəfindən xeyli miqdarda törədildikdə) və digər maddələri ilə təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb olunaraq onlara həmin maddələrlə ittiham elan edilib, həmin təqsirləndirilən şəxslərdən 10-nun barəsində istintaq orqanının vəsatəti və ibtidai araşdırmaya prosessual rəhbərliyi həyata keçirən prokurorun təqdimatı əsasında məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri, digərləri barəsində isə həbslə bağlı olmayan digər qətimkan tədbirləri seçilib. Bundan başqa, istintaqdan qaçıb gizlənən təqsirləndirilən şəxslərdən bəzilərinin barəsində axtarışlar elan edilib. Hazırda ibtidai istintaq davam etdirilir. Vətəndaşlara bir daha bu kimi qanunsuz fəaliyyətlərdə iştirak etməmək, hər hansı maddi təklif və ya vəd qarşılığında adlarına hüquqi və ya fiziki şəxslərin təsis edilməsinə, etibarnamə verilməsinə razılıq verməmək tövsiyə olunur. Öz adlarına qeydiyyatdan keçirilən şirkətlərin və ya fərdi sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyəti üzrə vergi öhdəliklərinin, borcların və hüquqi məsuliyyətin məhz onların üzərində qalacağı unudulmamalıdır. Bu cür hallara yol verilməsi nəticəsində vətəndaşların ölkədən çıxışına məhdudiyyət qoyulması, vergi və məhkəmə məsuliyyətinə cəlb olunması, eləcə də cinayət işlərində iştirakçı və ya təqsirləndirilən şəxs qismində tanınması mümkündür. Hər bir vətəndaşdan öz şəxsiyyət məlumatlarını, “ASAN imza” mobil nömrələrini və möhürlərini digər şəxslərə təqdim etməmələri və bu barədə şübhəli hallarla rastlaşdıqda hüquq-mühafizə orqanlarına məlumat vermələri xahiş olunur.

Mərkəzi Asiya liderləri və ABŞ Prezidenti Donald Trampın iştirakı ilə zirvə görüşünün noyabrın 6-da Vaşinqtonda keçirilməsi planlaşdırılır. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayevin mətbuat xidmətindən bildirilib. Qeyd olunub ki, Tokayev ABŞ Prezidenti Donald Trampa sammitə dəvətə görə minnətdarlıq məktubu göndərib.

ABŞ “USS Gerald R. Ford” təyyarədaşıyan gəmisinin başçılıq etdiyi zərbə qrupunu Cənub Komandanlığının ərazisinə yerləşdirəcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ müdafiə nazirinin ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə köməkçisi Şon Parnell məlumat verib. O bildirib ki, bu qüvvələr regionda narkotik qaçaqmalçılığı ilə mübarizə üçün istifadə olunacaq: "Prezidentin transmilli cinayətkar təşkilatları sıradan çıxarmaq və vətəni müdafiə etmək üçün narkotik terrorizmlə mübarizəyə dair direktivinə dəstək olaraq, müdafiə naziri “USS Gerald R. Ford Carrier Strike Group” və onun hava qanadını ABŞ-ın Cənub Komandanlığının məsuliyyət zonasına göndərib”.

Qazaxıstan Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin rəsmi saytında “Kazhidromet” dövlət müəssisəsinin Xəzər dənizində suyun səviyyəsi ilə bağlı proqnozu dərc olunub. Sozcu.az Teleqraf-a istinadla xəbər verir ki, burada mövcud iqlim dəyişikliyi və antropogen təsirlərin birgə təsirinin Xəzər dənizinin səviyyəsinin azalmasına təsir etdiyi bildirilib. Qeyd olunub ki, bu proseslərə ən həssas zona Qazaxıstanın dəniz sahəsidir. Qazaxıstan alimlərinin apardığı tədqiqatlar göstərib ki, dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsi tendensiyası davam edəcək. Hesablamalara görə, 2050-ci ilə qədər Xəzər dənizinin səviyyəsi Baltik sistemi boyunca -32,4 və -34,0 m səviyyəsinə enə bilər. Baltik dənizi sistemində Xəzər dənizinin hazırkı səviyyəsinin təxminən 28,5 m olduğu təxmin edilir. Bu o deməkdir ki, 2050-ci ilə qədər Xəzər dənizinin səviyyəsi indiki səviyyəsindən 5,5 m aşağı düşə bilər. “Kazhidromet” 1940-cı ildən bəri Xəzərdə dəniz suyunun necə dəyişdiyi barədə də məlumat verib: - 1940–1977-ci illərdə dəniz səviyyəsinin enmə sürəti ildə 4 sm (ümumi azalma 1,2 m) olub; - 1978-1995-ci illərdə ildə 13 sm səviyyə artımı qeydə alınıb (ümumi artım 2,5 m); - 1996–2023-cü illərdə səviyyənin ildə 8 sm eniş dövrü müşahidə edilib (ümumi azalma 1,83 m); - 2006-2024-cü illər arasında səviyyə 2 m aşağı düşüb. Bu ilin avqustunda Aktauda keçirilən elmi konfransda bildirilib ki, son 20 ildə Xəzər dənizinin Qazaxıstana məxsus hissəsi sahildən 18 kilometr uzaqlaşıb. Bu müddət ərzində dəniz səviyyəsi orta hesabla 2 m aşağı düşüb. Bəzi hesablamalar göstərir ki, bu tendensiya əsasında Xəzər dənizinin Qazaxıstan hissəsi 2050-ci ilə qədər sahildən 35 kilometrə qədər uzaqlaşacaq.

"Azəristiliktəchizat” ASC xidməti avtomobil almaq üçün tender elan edib. Teleqraf-ın əldə etdiyi məlumata görə, ASC 1 ədəd xidməti avtomobilin alınması üçün 100 min 100 manat pul ayırıb. Tenderin şərtlərinə əsasən, avtomobilin buraxılış ili 2025, mühərriki 2.2-2.5 hibrid, sürətlər qutusu isə avtomot olmalıdır. Qeyd edək ki, "Azəristiliktəchizat” ASC-nin sədri İlham Mirzəliyevdir. O, bu ilin mayında ASC-yə sədr təyin edilib.

“Anadolu Universitetinin Bakı filialında təhsil alan Elnarə Həziyeva adlı şəxsin guya dabaq xəstəliyinə yoluxması ilə bağlı yayılan məlumat həqiqətə uyğun deyil”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Səhiyyə Nazirliyi məlumat yayıb. Bildirilib ki, Azərbaycanda son 30 il ərzində insanlar arasında dabaq xəstəliyi qeydə alınmayıb: “Hazırda ölkə ərazisində bu xəstəliklə bağlı  insanlar arasında yoluxma faktı aşkarlanmayıb.   Vətəndaşların diqqətinə çatdırırıq ki, yalnız rəsmi mənbələr tərəfindən təsdiqlənmiş məlumatlara etibar etsinlər. Eyni zamanda, media nümayəndələrindən xahiş edirik ki, ictimaiyyətdə əsassız narahatlıq yaratmamaq üçün yalnız rəsmi və dəqiqləşdirilmiş məlumatları yayımlasınlar”.

Prezident Administrasiyasının sabiq rəhbəri Ramiz Mehdiyevin cinayət işi üzrə bəzi təfərrüat məlum olub. Sozcu.az APA-ya istinadla xəbər verir ki, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) tərəfindən Ramiz Mehdiyevin ətrafında aparılan kompleks əməliyyat-texniki tədbirlər onunla bağlı cinayət işi başlamamışdan xeyli əvvələ təsadüf edir. Belə ki, Ramiz Mehdiyevin ətrafında kompleks əməliyyat-texniki tədbirlərin keçirilməsi ilə bağlı Səbail Rayon Məhkəməsinin 13 avqust 2025-ci il tarixli qərarı mövcuddur. Bu həftə isə Ramiz Mehdiyevin vəkilləri onun barəsində ev dustaqlığı qətimkan tədbiri seçilməzdən əvvəl qəbul edilmiş bir sıra qərarlardan apellyasiya şikayəti veriblər. Bu məqsədlə onlar DTX-dəki cinayət işinin materialları ilə, DTX-nin vəsatəti əsasında Səbail Rayon Məhkəməsi tərəfindən çıxarılmış qərarlarla tanış olublar. Məlumata görə, rabitə kanalları ilə ötürülən məlumatların ələ keçirilməsi, “Şərq-Qərb” nəşriyyatı və digər ünvanlarda aparılan axtarış tədbirləri məhz bu qərar əsasında həyata keçirilib. Mediada yayımlanan məlumatlarda Ramiz Mehdiyevin vəkili kimi yalnız Zaur Abıyevin adı bildirilir. Əslində isə Mehdiyevin bir yox, 3 vəkili var imiş. Beləliklə, Mehdiyev özünə daha iki vəkil tutub. Hələlik digər iki vəkilin adı ictimaiyyətə açıqlanmır. Qeyd edək ki, Bakı şəhəri Səbail Rayon Məhkəməsi oktyabrın 14-də Ramiz Ənvər oğlu Mehdiyev barəsində 4 ay müddətinə ev dustaqlığı qətimkan tədbiri seçib. Ramiz Mehdiyevə DTX-də başlanmış cinayət işi üzrə AR Cinayət Məcəlləsinin 278.1 (dövlət hakimiyyətini ələ keçirməyə yönələn əməllər), 274 (dövlətə xəyanət) və 193-1.3.2-ci (cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakı leqallaşdırma) maddələri ilə ittiham irəli sürülüb. Xatırladaq ki, R.Mehdiyev 1995–2019-cu illərdə Prezident Administrasiyasının rəhbəri olub.

Bakıda və Abşeron yarımadasında, eyni zamanda bəzi bölgələrdə oktyabrın 21-də güclü külək əsəcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti sarı xəbərdarlıq verib. Xəbərdarlığa əsasən, Bakıda və Abşeron yarımadasında, Qazax, Tovuz, Ağstafa, Gəncə, Şəmkir, Samux, Naftalan, Goranboy, Daşkəsən, Gədəbəy, Xızı, Xaçmaz, Siyəzən, Şabran, Salyan, Neftçala, Hacıqabul, Mingəçevir, Şirvanda fasilələrlə qərb küləyi əsəcək, küləyin sürəti 13.9-20.7 m/san təşkil edəcək.

Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident Administrasiyasının sabiq rəhbəri Ramiz Mehdiyev cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib. Məhkəmənin qərarı ilə ona 4 aylıq ev dustaqlığı cəzası verilib. Sozcu.az xəbər verir ki, Ramiz Mehdiyevin Qənbər adlı mühafizəçisi Unikal-a açıqlamasında onun hazırda özünü yaxşı hiss etdiyini bildirib. "Səhhəti normaldır. Evdə xanımı ilə özü qalır. Oğlu və qızı da gəlib-getmirlər. Onlar öz evlərindədir. Ev üçün bazarlığı da mən edirəm", - deyə o qeyd edib. Xatırladaq ki, sabiq PA rəhbəri ev dustaqlığını məşhur "Avropa" otelinin yanında, Tiflis prospektindəki villasında çəkir.

Qəzzə a zolağında elan olunmuş atəşkəs yenidən pozulub. Sozcu.az-ın məlumatına görə, İsrail Müdafiə Ordusu bu gün HƏMAS-a məxsus bir neçə hədəfi bombalayıb. Hərbi hava qüvvələrinin zərbələri əsasən zolağın mərkəzi hissəsində, Əz-Zəvaydə və Əl-Bureyc qaçqın düşərgəsində yerləşən obyektlərə yönəlib. Məlumata görə, Xan-Yunis şəhərinin Mavazi bölgəsində ağır artilleriya atəşi də açılıb. Yaralıların olduğu bildirilir. İsrail ordusu Qəzza sakinlərinə növbəti dəfə xəbərdarlıq edib ki, HƏMAS-ın hərbi infrastrukturu hədəfə alınmağa davam edəcək. İsrail ordusunun ərəb dilindəki rəsmi nümayəndəsi Avihay Edrai bildirib ki, HƏMAS-ın bu səhər törətdiyi terror hücumu və atəşkəs rejimini dəfələrlə pozması nəticəsində İsrail Müdafiə Ordusu HƏMAS döyüşçülərinə və onların infrastrukturuna qarşı güclü zərbələr endirəcək. Ordu sakinlərdən “sarı xəttin qərbindəki” təhlükəsiz zonanı tərk etməmələrini xahiş edib. Bildirilib ki, “qırmızı rənglə işarələnmiş ərazilər döyüş zonasına daxildir və orada qalmaq həyati təhlükə yaradır”. "Axios" portalının məlumatına görə, İsrail hakimiyyəti Qəzzanın cənubuna planlaşdırılan əməliyyat barədə ABŞ administrasiyasını əvvəlcədən məlumatlandırıb. Bu məlumat ABŞ-ın atəşkəsin icrasına nəzarət edən komanda mərkəzi vasitəsilə ötürülüb. Mənbə bildirib ki, İsrail “HƏMAS-a qarşı cavab zərbələri üçün icazə istəməyib.” Bundan əvvəl xəbər yayılıb ki, İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahu ordunun ali rəhbərliyinə “terror hədəflərinə qarşı qəti tədbirlər” görmək göstərişi verib. Baş nazirin ofisindən yayılan açıqlamada bildirilib ki, bu addımlar HƏMAS-ın atəşkəsi pozmasına cavab olaraq atılır. Qeyd olunur ki, oktyabrın 19-da HƏMAS qüvvələri Rafah bölgəsində İsrail hərbçilərinə qarşı tank əleyhinə raket atıb və artilleriya atəşi açıb. İsrail ordusu cavab olaraq bölgədəki tunelləri və HƏMAS tərəfindən istifadə edilən hərbi tikililəri hədəfə alıb. Fələstin hərəkatı Rafahdakı insidentlə əlaqəsinin olmadığını və atəşkəsi pozmadığını bildirib. Xatırladaq ki, atəşkəs razılaşması bir neçə gün əvvəl ABŞ vasitəçiliyi ilə əldə edilmişdi.

Pakistan və Əfqanıstan nümayəndə heyətləri gələn həftə sonu Türkiyədə danışıqları davam etdirəcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Pakistanın müdafiə naziri Xavaca Asif deyib. “Oktyabrın 25-də İstanbulda nümayəndə heyətləri yenidən görüşəcək və biz bütün detalları müzakirə edəcəyik”, - Asif bildirib.