Dərman vasitələrini həkim məsləhəti olmadan, özbaşına qəbul etmək insan həyatı üçün bir sıra fəsadlar yaradır. Ancaq vitamin və qida əlavələrini insanlar reseptsiz alıb istifadə edə bilirlər. Həm də dozasız və müddətsiz bir formada. Bəs sözügedən maddələrin orqanizmə hər hansı əks təsiri ola bilər? Məsələni “Yeni Sabah”a şərh edən professor, həkim Adil Qeybulla bir sıra məqamlara aydınlıq gətirib: “Biz vitaminləri, müxtəlif mineral maddələri, yağları, karbohidratları imkan daxilində qida vasitələri ilə qəbul etməyə önəm verməliyik. Çünki bu həm də mədə-bağırsaq traktının normal işini təmin edir. Amma bununla yanaşı, mədə-bağırsaq xəstəliyi olan, müxtəlif əməliyyat keçirənlər və orqanizmdə xəstəlik ucbatından yaranan defsitlər olan şəxslər mütləq dərman maddələri ilə təmin edilməlidir. Son olaraq, əgər qana, bədənə həmin mineral və vitaminlər lazımı miqdarda çatmırsa, kənardan sözügedən maddələri qəbul etmək olar. Vitaminlərin defsiti orqanizmdə həyati vacib, mühüm proseslərin ləngiməsinə, müxtəlif xəstəliklərin inkişafına gətirib çıxara bilər. Buna görə də həmin maddələrin orqanizmdə normal konsenterasiyasına nəzarət edilməlidir. Bu olsa, yetərlidir”. Həkim həmçinin qeyd edib ki, deyilənlərlə yanaşı, fiziki aktivliyi də artırmaq lazımdır: “Hazırda bütün dünyada vitamin D əskikliyi geniş yayılıb. Xeyli vitaminlərin defisiti geniş yayılıb. Bundan əlavə, bədəndə əvəz olunmayan amin turşular var ki, onlar da mütləq kənardan qəbul edilməlidir. Bu baxımdan normal və sağlam qidalanma vacibdir. Hər hansı bir xəstəlik ucbatından orqanizmdə yaranan defisitin bərpası onun normal çalışması üçün lazımdır. Ona görə hər bir şəxsdə bu məsələlər fərdi həll olunmalıdır”.

Gərgin iş rejimi, həyat qayğıları, ümumən vaxt qıtlığı kimi müxtəlif səbəblərə görə sağlamlıqla bağlı məsələlər bir çox hallarda ikinci planda qalır. Lakin unutmaq olmaz ki, məhsuldar işləmək, böyük uğurlara imza atmaq üçün sağlam olmaq ilk şərtdir. Bunun üçün isə ən azı ildə bir dəfə ümumi tibbi müayinədən keçmək olduqca vacibdir. Lakin azərbaycanlıların çox az hissəsi “check-up” müayinələrə müaricə edir. Bunun başlıca səbəbi yoxlanış qiymətlərinin yüksək olmasıdır. Yaxın gələcəkdə “check-up” müayinənin tam pulsuz olması və ya güzəştlərin nəzərdə tutulması gözlənilirmi? Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan Azərbaycan Tibb Universitetinin Farmokologiya kafedrasının dosenti, professor Aydın Əliyev bildirib ki, hər bir şəxsin ildə azı 1 dəfə mtləq şəkildə müayinə olunmalıdır: “Check-up” müayinə hansısa xəstəliklə bağlı heç bir ciddi şikayəti olmadan belə şəxsin özünü müayinə etdirməsidir. Yəni profilaktik nöqteyi-nəzərdən “chek-up”ların olması mütləqdir. Həkimlər də hər zaman deyir ki, insanlar ildə ən az bir neçə dəfə özünü yoxlatmalıdır. Bu profilaktik tədbirlər görüləndə xəstəliklərinin qarşısı vaxtında alınır. Bu barədə öz yanaşmam var. İllik 4 resept var və bu reseptlər illərin fəsilləridir. Həmin fəsillərə də uyğun qidalanmaq və geyinmək lazımdır. Nəticədə insan özünü xəstəliklərdən qoruya bilir”.  A. Əliyev qeyd edib ki, yaxın zamanlar “check-up”la bağlı məsələlər həll ediləcək: “Ancaq “check-up” müayinənin ödənişsiz olub-olmaması dövlətin qərarından asılıdır. Əlbəttə, hamı istəyər ki, “check-up” müayinə pulsuz olsun”.

Fiziki və əqli qüsurlu şəxslərin aliment məsələsi hüquqi baxımdan xüsusi yanaşma tələb edir, çünki onların fəaliyyət qabiliyyəti və gəlir əldə etmə imkanları məhdud ola bilər. Belə hallarda aliment ödənişləri ilə bağlı xüsusi qaydalar mövcuddur ki, bunlar şəxsin sosial vəziyyətinə və tibbi durumuna əsaslanır. Bəs əqli və fiziki qüsurlu şəxslərin aliment ödənişləri necə həyata keçirilir? Sozcu.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı Milli.Az-a vəkil Emil Aslanov açıqlama verib. O bildirib ki, əgər ata fiziki əlilliyi olan şəxsdirsə və yalnız əlillik üçün pensiya alırsa, bu, onun əmək qabiliyyətini və dolanışığını əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdıra bilər. Aliment ödənilməsi ilə bağlı olan vəziyyətlərdə, məhkəmə ata tərəfindən verilən pensiyanın məbləğini və onun gündəlik ehtiyaclarını nəzərə alır. “Belə bir halda, məhkəmə alimentin məbləğini təyin edərkən, atasının gəlirini, sağlamlıq vəziyyətini və dolanışıq şəraitini diqqətə alır. Əgər ata yalnız əlillik pensiyası ilə dolanırsa, məhkəmə alimentin miqdarını onun real iqtisadi imkanlarına uyğun olaraq müəyyənləşdirə bilər. Əgər ata aliment ödəməyi çətinləşdirən vəziyyətdədirsə (məsələn, yalnız pensiya alır və əlavə gəliri yoxdur), alimentin miqdarı minimum səviyyədə təyin edilə bilər və ya onun aliment ödənişindən tam olaraq azad olunması mümkün ola bilər. Lakin həmin şəxsə qəyyum təyin olunanda ödənişi o həyata keçirilir. Qeyyum şəxsə xüsusən də məhdud fəaliyyət qabiliyyəti olan bir şəxsə onun həyatını idarə etmək və hüquqlarını qorumaq məqsədilə təyin olunur. Psixoloji sağlamlıq problemi olan bir ataya gəlincə, əgər o, işləmir, dispanserdə müalicə alır və fəaliyyət qabiliyyəti yoxdursa, aliment ödənişi məsələsi daha da mürəkkəbləşir. Əgər məhkəmə bu şəxsin fəaliyyət qabiliyyəti olmadığını təsdiq edərsə, alimentin ödənilməsi məsələsi təxirə salına bilər və ya  alimentin icraatı dayandırıla bilər.  Bu halda, qəyyum şəxsin hüquqlarını müdafiə edir və lazım gələrsə, aliment ödənişlərini təşkil edir”.

Bu gün saat 09:00-a olan məlumata əsasən bəzi yerlərdə arabir yağış yağıb, şimşək çaxıb. Bəzi şərq rayonlarında leysan xarakterli intensiv olub. Milli Hidrometrologiya Xidmətindən Sozcu.az-a bildirilib ki, düşən yağıntının miqdarı Astarada 42 mm, Lənkəranda 29 mm, Beyləqanda 20 mm, İmişlidə 12 mm, Qəbələdə 11 mm, Oğuzda 10 mm, Qubada 9 mm, Neftçalada 8 mm, Biləsuvar, Cəfərxan, Küdəmir, Sabirabad, Zərdab, Şahbuz, Mingəçevir, Qobustan, Naxçıvan, Şərur, Culfa, Ordubad, Şəki, Xaltan, Şahdağ, Tərtər, Yevlax, Bərdə, Yardımlı, Ağdamda 5 mm-dək, Bakıda və Abşeron yarımadasında 1 mm-dək olub. Şimal küləyi Bakıda və Abşeron yarımadasında arabir 15 m/s-dək güclənib, Neft Daşları stansiyasının məlumatına əsasən dalğanın hündürlüyü 3 metrə çatıb. Bakı, Şərur, Şahbuz, Naxçıvan, Daşkəsən, Göygöl, Gəncə, Naftalan, Şəmkir, Balakən, Qax, Zaqatala, Şəki, Qəbələ, İsmayıllı, Şamaxı, Qobustan, Qusar, Qrız, Yevlax, Göyçay, Lerikdə duman müşahidə olunub. Havanın minimal temperaturu Bakıda və Abşeron yarımadasında 9, Naxçıvan MR-da 6 dərəcə isti, Aran rayonlarında 9, dağlıq rayonlarda 4 dərəcə isti, yüksək dağlıq ərazilərdə 8 dərəcə şaxta qeydə alınıb.

Sumqayıtda biri azyaşlı olmaqla üç nəfər dəm qazından zəhərlənib. Sozcu.az APA-ya istinadla xəbər verir ki, hadisə şəhərin Stansiya Sumqayıt ərazisində qeydə alınıb. 1980-ci il təvəllüdlü Elmir Rəsulov, onun həyat yoldaşı Samirə Abbasova və övladları 2007-ci il təvəllüdlü Zəminə Rəsulzadə yaşadıqları evdə dəm qazından zəhərləniblər. Onlar dərhal xəstəxanaya çatdırılıblar. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

COP29 tədbirində iştirakla bağlı Ermənistana dəvət göndərilib və indiyə qədər onların tədbirdə iştirak edib-etməyəcəyi ilə bağlı bizdə hər hansı məlumat yoxdur. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) Mətbuat xidməti idarəsinin rəisi Ayxan Hacızadə jurnalistlərə açıqlamasında deyib. O qeyd edib ki, Ermənistan nümayəndələrinin tədbirdə iştirakı hələlik məlum deyil. A.Hacızadə Ermənistanın bu tədbirdə iştirak etməyəcəyi təqdirdə nələr itirəcəyinə də münasibət bildirib: "İqlim dəyişikliyi dünyanı təhdid edən əsas problemlərdən biridir. Təhdidlə mübarizə istiqamətində bir çox ölkələr ciddi müzakirələr aparılır. Əhəmiyyətli müzakirələrə töhfə vermək hər bir üzv dövlətin əsas prioriteti olmalıdır. Biz Ermənistanın COP29-da iştirak edib-etməməsinə hər hansı şərh vermirik. Çünki müvafiq olaraq dəvət göndərilib, iştirak məsələsi onların öz seçimidir. Şübhəsiz, əhəmiyyətli müzakirədə iştirak hər bir dövlət üçün önəmlidir".

Mil-Muğan Regional Təhsil İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən 17 təhsil müəssisəsi bu ildən qazla qızdırılacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Azərbaycan müəllimi"nə idarədən bildirilib. Belə ki, Beyləqan rayonunda 4 məktəbdə, İmişli rayonunda 4 məktəbdə, 1 bağçada, Saatlı rayonunda 3 məktəbdə, 3 bağçada, Sabirabad rayonunda 1 məktəbdə və 1 bağçada qazla təminat işləri aparılır.

Bu gün 17 radələrində Qax-Qorağan avtomobil yolunda qəza baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, Qax rayonunun Əmircan kəndi ərazisində Turaclı kənd sakini 25 yaşlı Günay Hüseynovanın idarə etdiyi “Nissan” markalı avtomobil idarəetmədən çıxaraq yolun kənarındakı ağaca çırpılıb. Nəticədə avtomobildə olan iki ay yarımlıq körpə (sürücünün baldızı oğlu) aldığı xəsarətlərdən hadisə yerində həyatını itirib. G. Hüseynova və iki yaşlı qızı müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alaraq Qax Rayon Mərkəzi Xəstəxanasına yerləşdiriliblər. Faktla bağlı cinayət işi başlanılıb, araşdırmalar aparılır.

Goranboyda avtomobil piyadanı vuraraq öldürüb. "Report"un məlumatına görə, hadisə rayonun Qaraçinar kəndində qeydə alınıb. 1974-cü il təvəllüdlü Manaf Məhəmməd oğlu Zeynalovu avtomobil vurub. O, ağır halda xəstəxanaya çatdırılsa da, həyatını xilas etmək mümkün olmayıb. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

17:14 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev noyabrın 12-də Polşa Respublikasının Prezidenti Andjey Duda ilə görüşüb. Sozcu.az xəbər verir ki, Prezident İlham Əliyev COP29-da iştirak etdiyinə görə Andjey Dudaya minnətdarlığını bildirdi. Polşa Prezidenti ilə görüşlərini məmnunluqla xatırlayan dövlətimizin başçısı Andjey Dudanın ölkəmizə səfərinin ikitərəfli münasibətlərimizin inkişafına töhfə verəcəyinə ümidvar olduğunu dedi. Andjey Duda COP29-a dəvətə görə Azərbaycan Prezidentinə minnətdarlığını ifadə edərək, bu tədbirin yüksək səviyyədə təşkil olunduğunu vurğuladı və bununla bağlı təbriklərini çatdırdı. Söhbət zamanı qlobal iqlim gündəliyinin vacibliyi qeyd olundu. Polşa ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin müxtəlif sahələrdə inkişaf perspektivlərinə dair fikir mübadiləsi aparıldı, Azərbaycan-Avropa İttifaqı əlaqələri və regional məsələlər müzakirə edildi. Azərbaycanda olan Polşa irsi, həmçinin polyak memarların Bakı şəhərində müxtəlif abidələrin memarlığında iştirakı məsələsi də qeyd olundu.

Avropa ölkələri müdafiəni təmin etmək üçün məsuliyyəti öz üzərinə götürməli və ABŞ seçkilərinin nəticələrindən asılı olmamalıdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Avropa Birliyi diplomatiyasının rəhbəri Jozep Borrell deyib. “Avropa təhlükədədir və avropalılar məsuliyyəti öz üzərinə götürməlidirlər. Biz dörd ildən bir ABŞ seçkilərinin əhval-ruhiyyəsindən asılı ola bilmərik”, - Borrell bildirib.

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev pensiya ödənişlərinin gecikdirilməsi ilə bağlı iddialara cavab verib. Sozcu.az xəbər verir ki, nazir jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, bununla bağlı dəfələrlə açıqlama verilib. “Biz bütün pensiyaları avansla ödəyirik. Həmin ayın pensiyası ayın sonunda ödənilməlidir. Sadəcə Azərbaycan Hökumətinin növbəti humanist addımı ondan ibarətdir ki, biz pensiyaları ayın sonunu gözləmədən ödəyirik. Ümumiyyətlə, pensiyalar sosial sığorta haqlarının hesabına ödənilən vəsaitdir. Sosial sığorta haqlarının toplanmasına uyğun olaraq, ayın bəlli dövrlərində pensiya fondu tərəfindən elan verilir və müvafiq ərazilər üzrə ödənişlər həyata keçirilir. Bir daha deyirəm ki, ödənişlər ayın sonunda ödənilməli olduğu halda ayın 10-15-i arasında bir qisim ərazilərimiz, 15-20-si arasında bir qisim ərazilərimizdə həyata keçirilir. Vaxtında ödəsək, bu o deməkdir ki, ayın sonunda ödəməliyik, bu da əhalimizin ziyanına olacaq”.

Goranboyda piyadanın ölümü ilə nəticələnən yol qəzası baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, rayonun Qaraçinar kəndində 1974-cü il təvəllüdlü Zeynalov Manaf Məhəmməd oğlunu avtomobil vurub. O, ağır halda xəstəxanaya çatdırılsa da, həyatını xilas etmək mümkün olmayıb. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Tramp dövlət katibi vəzifəsinə senator Marko Rubionun namizədliyini irəli sürməyi planlaşdırır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "The New York Times" (NYT) qəzeti mənbələrə istinadən yazıb. Nəşr yazır ki, Tramp son anda fikrini dəyişə bilər. Qeyd edək ki, hazırda bu vəzifəni Entoni Blinken tutur. Marko Rubio 2010-cu ildə Senata (ABŞ Konqresinin yuxarı palatası) seçilib, Çin və İrana qarşı sərt mövqeyi ilə diqqət çəkib. Donald Trampın Florida ştatından olan konqresmen Mayk Uolsu milli təhlükəsizlik üzrə köməkçisi təyin edəcəyi gözlənilir. ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti, həmçinin keçmiş baş müşaviri Stiven Milleri Ağ Evin siyasət məsələləri üzrə müavini təyin etmək qərarına gəlib. O, miqrasiya siyasətində sərtliyi ilə seçilir. Tramp ölkənin BMT-dəki daimi nümayəndəsi ilə bağlı da qərar verib və bu vəzifəyə Nümayəndələr Palatasının üzvü Eliza Stefanikə təklif edib. "ABC News" kanalı bildirib ki, milyarder Elon Musk Donald Tramp administrasiyası üçün komandanın formalaşdırılmasında mühüm rol oynayır. Telekanalın məlumatına görə, iş adamı demək olar ki, hər gün Respublikaçıların Mar-a-Laqo (Florida) malikanəsində olur. Mənbələr bildiriblər ki, Mask Trump və xarici liderlər arasında ən azı iki telefon danışığında iştirak edib. İddia olunur ki, Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ilə söhbəti zamanı Tramp telefonu milyarderə verib. Biznesmen Trampın Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla telefon danışığında da iştirak edib. Amerika tarixində ilk dəfə olaraq Ağ Evin aparat rəhbəri qadın olacaq. Bu vəzifəni Donald Trampın seçki qərargahının rəhbərlərindən biri, onunla birlikdə hər üç prezident kampaniyasından iştirak edən Syuzan Uayls tutacaq. İlon Mask və prezidentliyə keçmiş müstəqil namizəd Robert Kennedinin komandada iştirak edəcəyi gözlənilir. Xatırladaq ki, noyabrın 13-də Tramp hakimiyyətin keçid prosesini müzakirə etmək üçün Co Baydenin dəvəti ilə Ağ Evə səfər edəcək.

Donald Trampın Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə mümkün telefon danışığı Ukrayna üçün yaxşı əlamətdir. Belə bir çağırış Vaşinqtonun ukraynalılara dəstəyini davam etdirəcəyini göstərə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Böyük Britaniyanın müdafiə naziri Con Hili deyib. “Əgər Trampın Putinlə söhbəti barədə şayiələr doğrudursa, bu, Tramp administrasiyasının Ukraynanı dəstəkləyəcəyinə dair çox yaxşı ilk addım və erkən işarədir”, - nazir bildirib. Hilki qeyd edib ki, Rusiya kimi ölkələr beynəlxalq sərhədləri güc yolu ilə yenidən çəkə bilsələr, bu, bütün ölkələrin təhlükəsizliyinə xələl gətirən bir siqnaldır. Qeyd edək ki, Kremlin mətbuat katibi Dmitri peskov 7 noyabrda Trampın Putinə zəng etdiyi barədə "Vaşinqton Postun" yaydığı məlumatı təkzib edib.

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev müharibə veteranlarına verilən aylıq təqaüdün artırılıb-artırılmayacağı ilə bağlı məsələyə aydınlıq gətirib. Sozcu.az xəbər verir ki, nazir jurnalistlərə açıqlamasında bununla bağlı sosial paketin müzakirədə olduğunu bildirib. “Müzakirə bitmədən onun tərkib hissəsi barədə məlumat vermək düzgün olmaz. Müzakirələr yekunlaşdıqdan sonra bu barədə məlumat veriləcək”, - nazir qeyd edib.

Ukrayna müharibənin 993-cü günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 712 610 hərbçi, 9 276 ədəd tank, 18 847 ədəd zirehli döyüş maşını, 20 352 ədəd artilleriya sistemi, 1 249 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 996 hava hücumundan müdafiə sistemi, 369 ədəd hərbi təyyarə, 329 ədəd helikopter, 28 870 ədəd avtomobil texnikası, 18 737 ədəd PUA, 2 636 qanadlı raket, 28 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 3 626 xüsusi avadanlıq itirib.

...Gecənin qaranlığından boylanan ay işığı onun qışqırtısından hürküb buludların arxasına çəkildi. Buludların arxasındakı vahimə, yer üzünə çökdü. Bu hekayə heç bir hekayəyə bənzəmir. Bu elə bir hekayədir ki, sənə hər şeyi açıb deyə də bilmirəm. Olmur. Alınmır. Bilirsən onun qızı nə deyirdi? - Nə deyirdi? - Deyirdi ki, qardaşım atamı zorlayıb. - Nə danışırsan?! - O deyirdi ki, qardaşımı atamın başıma işəməsi üçün məcbur ediblər. - Tfu.u.u! - Sən bu hekayəni həqiqətən eşitmək istəyirsən? -... Atam hərbçi olub. Ömrünü bu işə sərf etmişdi. Vətəninə, ölkəsinə layiqli xidməti ilə həmişə seçilirdi. Ona harada olmasından asılı olmayaraq verilən tapşırıqlara can-başla əməl etməyə çalışırdı. Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı dönəmində Əfqanıstanda xidmət etmişdi. Onun öz işinə sadiqliyi, peşəkarlığı və vətənpərvərliyi tez-tez televiziya verilişlərində təbliğ edilir, haqqında qəzetlərdə məqalələr yazılırdı.  Atam döyüş bölgəsində yerləşən hərbi hissələrdən birinin komandiri idi. Evimiz hərbi hissədən çox uzaqda olduğuna görə, onunla doyunca vaxt keçirdə bilmirdik. Atam imkan tapan kimi evə gəlib, vaxtını bizə sərf edirdi. Hərbiçi kimi nə qədər ciddi və tələbkar olsa da, evdə tamam başqa adam olurdu, Buna görə də onun evə gəlməyi bizim üçün demək olar ki, toy-bayram idi. Onun evə gəlişini səbirsizliklə gözləyib, günləri saymağa başlayırdıq.  İsti bir yay günü atam evə gəlmişdi. Hamımız sevinirdik. Bizi sabah gəzməyə aparacağına söz vermişdi. Səbirsizliklə sabahın açılmasını gözləyirdim. Ancaq ürəyimdə səbəbini anlamadığım bir narahatlıq və təlaş var idi. Özümü birtəhər sakitləşdirib yuxuya getdim. - Sən o böyük qara ilanı görürsən? - Görürəm.  - Qorxursan? - Əlbəttə! - Qışqırma… - Axı mən qorxuram! Qorxuram! Mənə tərəf gəlir! Ata.a.a.a! Evdə böyük qara ilan var! Ata burada bir nəfər var idi, hanı o adam?  Çöldəki tufan elə bil ki, əlinin tərsi ilə evin qapısını möhkəmcə örtdü. Pəncərələr öz şərçivəsində çırpınmağa başladı. Evin içi çölə qaçmaq istəyirmiş kimi, əşyalar, divarlar, dik atıldı. Qəfil qışqırıq səsi məni yuxudan oyatdı. - Ay Allah! Belə də yuxu olar? Yaxşı ki, öz səsimə oyandım. Mən uşaqlıq xatirələrimi yuxuda kimə danışırdım? O niyə mənə qara ilanı göstərdi? O qara ilan hardan peyda oldu? Məzuniyyətim qurtarsaydı, atamı da görərdim. Lap darıxdım… C.D qan tər içində çarpayıdan qalxıb, mətbəxə tərəf getdi. İndi ona hər şeydən çox su lazımdır, qurumuş boğazını yaşlamaq üçün. O cəmi üç ildir ki, müddətdən artıq xidmətçi əsgər kimi orduda işləyir. Atası tanınmış polkovnikdir. Budur, o suyu başına çəkəndə, evin qapısı sındırılaraq qəfil açılır. Üzü qara masqalı bir neçə şəxs evə daxil olur. - Yat, yerə yat! Tez! Onun qollarını arxadan burub, yerə yıxırlar.  - Danışma! Heç nə demə! Sən həbs olunursan! - Niyə.ə.ə.ə! Gözlərini qaranlıq örtən C.D yuxuya gedir. Boynunun ardından dəyən zərbə onu yatızdırır. Özünü tavandan asan işıqlar, ayaqlarından asılmış adamın gözlərində qaralır. O göz qapaqlarını açıb, döşəmədəki qan gölünü görəndə başa düşdü ki, bu burnundan axan qan deyil. Başını sağa çevirdikdə soyuq otağın küncündəki çılpaq adamı əvvəlcə tanıya bilmədi. Dizlərini qucaqlayıb otran çılpaq adam, sızıldayırdı. Gözünü bir də yumub açdı. Sonra bir də. Diqqətlə baxanda diksindi: – Ata! Bu sənsən?  Polkovnik  V.D deyəsən eşitdiyi səsdən üşüdü. Siz heç, səsdən üşüyən adam görmüsünüz? Bax, indi onun oğlu həmin mənzərənin şahididir. Atası oğlunun səsini eşidib üşüyür, tir-tir əsir. - Vı.vı.vı.v.v.v! Sən mənim oğlum deyilsən! Bu yalandır! İnanmıram! Məni yenə aldadırlar. Yenə mənə nəsə edəcəklər? Nə olar məni toka verin amma anus dəliyimə heç nə soxmayın! Soxmayı.ı.ı.ı.ın! - Nə.ə.ə.ə.ə! Sən nə dedin ata.a.a.a? Ata, eşidirsən? Nə.ə.ə.ə? - Sus! Sus! Sus! Oğraş! Sən mənim oğlum deyilsən! Qancığın doğduğu! Sən mənim oğlum deyilsən! - Ata! Ata.a.a.a! Və qəfil işıqlar sönür… - Sən, C.D, atanın vətənə necə xəyanət etdiyi haqda nə bilirsən? Nədir, nə tərs-tərs baxırsan? Yoxsa sən də atan kimi məni düşmənlərə satacaqsan? Yoxsa məni öldürmək istəyirsən? Bunu görürsən? Bax, bunu yeyərsən! O penisini çıxardıb yapışqan bez ilə bağlanmış C.D-nin ağzına sürtdü. Və qəfil işıqlar sönür… *** - Ata, gələn dəfə evə gələndə mənə əsgər çəkməsi alıb gətir, nə olar.  Altı yaşlı C.D atasının hərbi çəkmələrini ayağında sürüyə-sürüyə gülümsəyirdi. Gülümsəyirdi ki, daha da sevimli olsun və atasını hərbi çəkmələr almaq üçün razı salsın, Ata oğlunu qucağına alıb, sarıldı. Onu doya-doya öpdü. - Yaxşı, mütləq alaram, mənim ağıllı oğlum. *** - Oğlum, mən vətənə xəyanət etmişəm. Hərbi sirrləri düşmənlərə pul qarşılığında satmışam. Satmışam ki, indi burda gördüyün bu öz zabitlərimiz məni zorlamasınlar. Ha.ha.ha.ha! V.D dəli kimi gülməyə başladı. Sonra qəfil hönkürüb ağladı. O işkəncələrdən qorxub yalan danışırdı. Vətənə xəyanət etmədiyini oğlu da bilirdi. - Ata, bilirəm, sən vətənə xəyanət etmisən. Sən öz zabit şərəfini də pula satmısan. - Hə, satmışam! - Ata, məni də zorlayıblar. Özü də bir neçə nəfər, bir neçə saat dayanmadan. Ata.a.a.a.a! Oğraş ata.a.a.a, alçaq! Şərəfsiz! Kişi qəhbəsi!  - Hə, mən alçağam! Mən oğraşam! Mən şərəfsizəm! Mən kişi qəhbəsiyəm! Mən satqınam! *** ...Gecənin qaranlığından boylanan ay işığı onun qışqırtısından hürküb buludların arxasına çəkildi. Buludların arxasındakı vahimə, yer üzünə çökdü. Bu hekayə heç bir hekayəyə bənzəmir. Bu elə bir hekayədir ki, sənə hər şeyi açıb deyə də bilmirəm. Olmur. Alınmır. Bilirsən onun qızı nə deyirdi? - Nə deyirdi? - Deyirdi ki, qardaşım atamı zorlayıb. - Nə danışırsan?! - O deyirdi ki, qardaşımı atamın başıma işəməsi üçün məcbur ediblər. - Tfu.u.u! - Sən başqa nə eşitmək istəyirsən? - Mən bu barədə hekayə yazacam. - Əbil, yaxşı düşün... - Narahat olma... - Yaxşı, indi V.D –nin qızı gələcək. O özü hər şeyi sənə danışacaq. Bir az sonra, işığı közərən otağın qapısı açılır və V.D-nin qızı otağa daxil olur. - Salam. Jurnalist Əbil və yanındakı şəxs ayağa qalxıb sayğı ilə qızı salamlayırlar. V.D-nin qızı: - Mən heç nə danışmayacam! Anam və mən, atamla qardaşım haqda bəraət məktubu almışıq.  Jurnalist Əbil durduğu yerdə quruyub qaldı. Qız susurdu. Əbillə V.D-nin qızını tanış edən şəxs də susurdu.  - Hə, atam və qardaşım günahsızdır. Onlar vətən xaini deyil! Biz bəraət məktubu aldıq... Jurnalist Əbil, dərindən nəfəs alıb dedi: - Axı onlar öldürülüb?! Siz ölülər üçün bəraət məktubu almısınız... SON Əbil Həsən

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin  Baş Komandanı, general Aleksandr Sırski cəbhənin Kursk istiqamətində olub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Komandanın “Facebook” səhifəsində məlumat açıqlanıb.  “Mən Sumı və Kursk vilayətlərində fəaliyyət göstərən hərbi hissə və bölmələrdə çalışmışam, düşmənin təşəbbüsü ələ keçirmək cəhdlərinə baxmayaraq, vəziyyət bizim nəzarətimiz altındadır”, - deyən Baş Komandan  "birbaşa briqada komandanlıq məntəqələrində" iş aparıb. “Vəziyyətin qiymətləndirilməsini nəzərə alaraq, düşmənin hərəkətlərinin qarşısını almaq və ona maksimum itki vermək məqsədi daşıyan bir sıra qərarlar qəbul etdim. İşğalçıların canlı qüvvə və texnikada üstünlüyünə baxmayaraq, Ukrayna ordusunun bacarıq və peşəkarlığı Rusiya təcavüzkarının öz məqsədinə çatmasına imkan vermir”, - deyə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı bildirib. Xatırladaq ki, Müharibənin Tədqiqi İnstitutunun ("ISW") yeni hesabatında Rusiya Federasiyasının Kursk vilayətində döyüşlərin davam etdiyi qeyd edilir. Rusiya və Ukrayna qoşunları bu yaxınlarda Kursk bölgəsində  əsas hücum istiqamətində irəliləyib. Rusiya orada 50 minə yaxın əsgər cəmləyib.

Son günlər sosial şəbəkələrdə yayılan dəvətnamə görüntüləri ölkə gündəmindəki maraqlı mübahisələrdən birinə çevrilib. Belə ki, yeni nəsil dəvətnamələrdə uşaqların toya gətirilməməsi barədə çağırış edilir. Çağırışda isə belə yazılır: “Əziz qonaqlar, bu fani dünyaya nə qədər uşaq gətirirsiniz gətirin, amma toya gələndə gətirməyin”. Maraqlıdır, yeni-yeni yayılmağa başlayan bu çağırışın səbəbləri nədir? Uşaqların toya nə kimi ziyanları var? Sozcu.az "bakuplus.az"a istinadən bildirir ki, mövzunu sosial tərəfdən şərh edən sosioloq Üzeyir Şəfiyev uşaqların toylardan kənarlaşdırılmasını doğru hesab etmir: “Düşünürəm ki, uşaqların toya gətirilməməsi barədə edilən çağırışlar yaxşı hal deyil. Çünki toy bizim milli-mənəvi dəyərlərimizi özündə əks etdirən, min illik qədim adət-ənənələrimizdən biridir. Bu adətlərdə Azərbaycan xalqının düşüncələri, arxeotipləri öz əksini tapır. Hesab edirəm ki, toylar və digər mərasimlər vasitəsilə insanlar həm də sosiallaşır, həmrəyləşir, insanların xarakteri formalaşır. O cümlədən uşaqların xarakterinin formalaşmasında da toyların rolu var. Bu baxımdan belə mərasimlərdən uşaqların kənarlaşdırılması hesab edirəm ki, düzgün deyil. Uşaqlar həmin mühitdə də şübhəsiz ki, sosiallaşa bilir. Əlbəttə, uşaq psixologiyasını da nəzərə alaraq toyu elə təşkil etmək olar ki, uşaqlar həmin mərasimlərdən özlərinə pay götürsün. Yəni sosiallaşmasında faydalı olsun. Sözsüz ki, uşağın yaşı da nəzərə alınmalıdır. Ancaq hesab edirəm ki, bütövlükdə uşaqlar toylarda iştirak eləməlidir. Necə ki, qədimdə kənd uşaqlarının toya qatqısı bir başqa olurdu. Toylar da uşaqların gələcək həyatında xoş nostaljlər yaradırdı. Bir daha səsləndirirəm: uşaqların toya gətirilməməsi ilə bağlı çağırışlar doğru deyil”. Bəzi toy sahibləri qeyd edilən çağırışları uşağın psixologiyasına mənfi təsir ilə əlaqələndirirlər. Maraqlıdır, toy uşaq psixologiyasına təsir edirmi? Bakuoplus.az-ın sualını cavablandıran psixoloq Fidan Nizamova deyib ki, bu çağırışı çox düz ediblər: “Çünki uşaqların elə böyük bir məclisdə olması, ancaq mane ola bilər. Amma onu da deyim ki, toyun uşaq psixologiyasına nə mənfi, nə müsbət təsiri var. Düzdü, bəzi uşaqlar var ki, səsə həssasdır və ya hiperaktivdir. Belə uşaqları toya, məclisə qəti aparmaq olmaz. Ancaq toya aparılan, cəmiyyət içində çox olan uşaqlar sosiallaşır, özlərini ifadə etməyi, davranış qaydalarını öyrənirlər”. Belə dəvətnamə hazırlayan cütlüklərdən biri – Aysel və Nazim səbəbini əlavə pul verməkdə görürlər: “Hansısa bir uşaq gedib açılmayan stolda oturanda, ofisiantlar onun qarşısına boşqab, yemək düzürlər. Restoran rəhbərliyi də həmin stolun pulunu bizdən alır. Uşaq nə başa düşsün orda oturulmadığını? Ona görə bacardıqları qədər toya uşaqlarını gətirməməklərini deyirik. Həm də bəzi uşaqlar gəlinlə bəyin yanından əl çəkmirlər. Rəqs edəndə ayağa dolaşırlar, paltardan tuturlar”.

Xəbər verildiyi kimi, Ermənistanı Bakıda keçirilən COP29 tədbirində kimin təmsil edəcəyinə dair rəsmi qərar verilməyib. KONKRET.az erməni mediasına istinadən xəbər verir ki, qeyri-rəsmi məlumatlara görə, adıçəkilən ölkənin xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan təmsil edəcək. Lakin qeyd olunub ki, bu barədə yekun qərar yoxdur. Xatırladaq ki, Azərbaycan tərəfi Nikol Paşinyan və Ararat Mirzoyana COP29-da iştirak etmək üçün dəvət göndərib.

Son illərin müşahidələri göstərir ki, ölkədə abituriyentlər ali təhsil ocaqlarına seçim zamanı daha çox əyani təhsil formasına üstünlük verirlər. Çoxları isə qiyabi təhsilin effektiv olmadığını deyirlər.  Bütün bunları nəzərə alaraq, qiyabi təhsil ləğv oluna bilərmi? Mövzu ilə bağlı "Cebheinfo.az"a açıqlamasında təhsil eksperti Elçin Əfəndi qiyabi təhsil formasının tamamən ləvğ olunmayacağını bildirib. Ekspert qeyd edib ki, qiyabiyə nəzərən əyani təhsilin üstünlükləri çoxdur və müəyyən ixtisaslarda qiyabi təhsil qalacaq: ““Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən ölkəmizdə hazırda əyani, qiyabi və distant formada tədris nəzərdə tutulur. Nəzərə alsaq ki, təhsil haqqında qanunvericilikdə distant təhsil təsdiqini tapsa da, hələlik keçərli deyil. Əsasən, əyani və qiyabi təhsilə üstünlük verilir. Demək olar ki, ali təhsil müəssisələrinin bakalavr pilləsində daha çox əyani ixtisaslardır. Magistratura pilləsində isə yalnız bir neçə universitetdə ixtisas forması qiyabidir.  Əyani təhsilin üstünlükləri çoxdur. Əyani təhsildə tələbələr nəzəri bilikləri daha dərindən öyrənir, təcrübə zamanı isə qiyabiyə nəzərən daha uzunmüddətli təcrübə keçmək imkanı əldə edirlər. Qiyabi təhsil əsasən, işləyən şəxslər, ailə həyatı qurmuş amma yenə də təhsil almaq istəyən vətəndaşlarımız üçün nəzərdə tutulmuş təhsil formasıdır.  Laboratoriya təcrübəsi, nəzəri biliklərin yerində tətbiqi kimi ixtisaslarda qiyabi təhsil yəqin ki, mümkün olmayacaq. Bu ixtisasların qiyabiləri ləğv olunacaq. Təkcə builki ali təhsil müəssisələrinin bakalavr pilləsində keçirilən müsabiqədə biz gördük ki, artıq bir neçə universitet bu kateqoriyaya daxil olan qiyabi ixtisasları ləğv etdilər.  Yalnız bir sıra universitetdə, bəzi ixtisasların qiyabi şöbələri mövcuddur. Əgər gələcəkdə biz bakalavr təhsilini 4 ildən 3 ilə endirə bilsək, qiyabi təhsilin müddəti az olduğu üçün yenə bəzi ixtisasları da ləğv etmək mümkündür.  Qeyri-ixtisas fənləri tədris olunmazsa, o zaman biz müddəti 4 ildən 3 ilə endirə bilərik. Amma düşünmürəm ki, qiyabi təhsil tamamilə ləğv olunsun. Müəyyən ixtisaslarda saxlanılacaq”. 

“ATƏT-in Minsk qrupu artıq tarixin bir tərkib hissəsidir”. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Prezident İlham Əliyev Finlandiya Prezidenti Aleksandr Stubb ilə görüşü zamanı deyib. Prezident, həmçinin bildirib: “Ermənistana da COP-da iştirak etmək üçün dəvət göndərilib, lakin iştirak edib-etməməsi Ermənistanın özünün qərarıdır”.

Bu gün axşam saatlarından etibarən 13-ü axşamadək bəzi yerlərdə arabir yağıntılı olacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən bildirilib ki, ayrı-ayrı yerlərdə (Naxçıvan MR, Quba-Qusar, Qazax-Gəncə, Mərkəzi Aran, Lənkəran-Astara) qısamüddətli leysan xarakterli olacağı, dolu düşəcəyi, dağlıq ərazilərdə qar yağacağı ehtimalı var. Çaylarda sululuğun artacağı, Böyük Qafqazın və Lənkəran-Astara bölgəsinin bəzi çaylarından qısamüddətli daşqın və sel keçəcəyi ehtimalı var.