Redaktor seçimi

Bu gün Avropa İttifaqına (Aİ) üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçıları Brüsseldə xüsusi zirvə toplantısında bir araya gələcək. Sozcu.az xəbər verir ki, iclasın əsas müzakirə mövzularından biri Avropanın müdafiə siyasəti, digəri isə Ukraynaya dəstək məsələsidir. Aİ uzun müddətdir müdafiə sahəsində daha müstəqil və güclü olmağı hədəfləyir. Lakin indiyədək bu istiqamətdə ciddi addımlar atılmayıb. Zirvə çərçivəsində Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula von der Leyen tərəfindən təqdim edilən 800 milyard avroluq "Avropanı Yenidən Silahlandırma" paketi geniş müzakirə olunacaq. Bu paketin bir hissəsi olaraq 150 milyard avro məbləğində ortaq borclanma təklif edilir. Məqsəd hava və raket hücumlarından müdafiə, artilleriya sistemləri, raketlər, sursat və pilotsuz uçuş aparatlarına qarşı müdafiə sistemlərinin maliyyə yükünü azaltmaq və üzv ölkələr arasında koordinasiyanı artırmaqdır. AO 2022-ci ildən bəri Ukraynaya ABŞ-la birlikdə hərbi və iqtisadi dəstək verirdi. Lakin ABŞ-ın bu siyasəti dəyişdirməsi, hərbi yardım və kəşfiyyat məlumatlarının paylaşımını dayandırması Avropa liderlərini çətin vəziyyətə salıb. Brüsseldəki toplantıda liderlər yeni reallıqları dəyərləndirəcək və Ukraynaya uzunmüddətli hərbi və siyasi dəstək vermək üçün strategiyalar müəyyən edəcəklər. Eyni zamanda, müharibənin gələcək ssenariləri də müzakirə olunacaq: - Sülh danışıqlarının mümkünlüyü - Danışıqlar başlasa, atəşkəsin əldə olunma ehtimalı - Atəşkəsdən sonra Avropanın rolu və mümkün təhlükəsizlik zəmanətləri - Potensial sülh sazişindən sonra yaranacaq geosiyasi vəziyyət Bu məsələlər hələ tam aydın olmasa da, mövcud şərait onların müzakirəsini qaçılmaz edir. Aİ Ukrayna və müdafiə məsələləri ilə bağlı yeni yanaşma çərçivəsində Türkiyə ilə münasibətlərində də fərqli mövqe sərgiləyir. Zirvə sonrası Aİ Şurasının Prezidenti Antonio Costa, Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula von der Leyen və Aİ-nin Xarici Siyasət və Təhlükəsizlik üzrə Ali Nümayəndəsi Kaja Kallas Türkiyə, Böyük Britaniya, İslandiya və Norveçi videokonfrans vasitəsilə məlumatlandıracaq. Həmçinin, bu ölkələrin mövqeyi də dinləniləcək.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) qurucu lideri Məhəmməd Əmin Rəsulzadəni rəhmət, sayğı və minnətdarlıqla yad edirik. O, siyasətçi və dövlət xadimi, jurnalist, yazıçı, azadlıq mücahidi və mütəfəkkirdir, türk dünyasının böyük oğludur. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın baş müşaviri Yalçın Topçu deyib. Türkiyə rəsmisi Rəsulzadənin bu sözlərindən sitat gətirib: “Türkəm və bu baxımdan özümü xoşbəxt hiss edirəm”. Yalçın Topçu daha sonra AXC lideri ilə bağlı bildirib: “Artıq onun “Sən bizimsən, bizimsən, durduqca bədəndə can, yaşa, yaşa, çox yaşa, ey şanlı Azərbaycan” və “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” sözlərini yerinə yetirən can Azərbaycanın qəhrəman xalqı Qarabağı erməni işğalından azad edib. Böyük Atatürk 1918-ci il mayın 28-də ona göndərdiyi mesajında demişdi: “Mən səndən üç il əvvəl doğulmuşam. Ancaq türk dünyasında türk bayrağını sən qaldırdın və bu bayraq enməsin deyə, mən onu sənin əlindən alıb Türkiyə üzərində dalğalandırdım. “Bu bayraq enməz” demisən, enməyəcək”. Xatırladaq ki, bu gün Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin vəfatından 70 il ötür.

ABŞ Ali Məhkəməsi ABŞ Prezidenti Donald Tramp administrasiyasının xarici tərəfdaşlara təxminən 2 milyard dollar yardım ödənişlərinin bərpasını ləğv etmək cəhdini təmin etməyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə məhkəmə sənədlərində qeyd olunub. Bildirilib ki, Ali Məhkəmənin beş hakimi, o cümlədən sədr Con Roberts imtinaya səs verib, dörd hakim isə bunun əleyhinə çıxıb. Söhbət Dövlət Departamenti və ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) xətti ilə artıq göstərilmiş xidmətlər və işlər üçün ödənişlərdən gedirdi. Xatırladaq ki, yanvarın 25-də “Politico” qəzeti dövlət katibi Marko Rubionun xarici yardım proqramlarının, demək olar, hamısının maliyyələşdirilməsini 90 gün müddətinə dərhal dayandırmağı tapşırdığını yazmışdı. Fevralın sonunda Kolumbiya Dairəsi Federal Məhkəməsi xarici dövlətlərə yardımın bərpasını iki gündən az müddətə təmin etməyi qərara almışdı, lakin Tramp administrasiyası bu qərarı ləğv etməyə cəhd göstərmişdi.

Rusiya bütün Avropa üçün təhdidə çevrilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Fransa Prezidenti Emmanuel Makron xalqa müraciətində söyləyib. Makron müraciətini “beynəlxalq vəziyyətlə” əlaqələndirib və fransızların buna “ədalətli şəkildə narahat olduqlarını” qeyd edib. O, ABŞ-nin “Ukraynadakı müharibə mövzusunda mövqeyini dəyişdiyini” və Avropa İttifaqı (Aİ) mallarına gömrük rüsumu tətbiq etməyi planlaşdırdığına diqqət çəkib. “Biz yeni bir eraya qədəm qoyuruq”, – Makron bildirib. O, Rusiyanın Ukraynadakı müharibəni “qlobal münaqişəyə” çevirdiyini və buna Şimali Koreya əsgərləri və İran hərbi texnikası istifadə edərək nail olduğunu qeyd edib. Həmçinin Rusiyanın hərbi potensialını artırdığını deyib. Makronun fikrincə, Avropa ABŞ-nin “bizim tərəfimizdə olmayacağına” hazır olmalıdır. “Kim Rusiyanın Ukraynada dayanacağına inanar? <…> Rusiya artıq Fransaya və Avropaya təhdidə çevrilib. <…> Mənim sizə izah etdiyim vəziyyət elədir və biz bununla məşğul olmalıyıq. Sülhə gedən yol Ukraynasız mümkün deyil. Sülh Ukraynanın təslim olması yolu ilə əldə edilə bilməz. Biz unutmamalıyıq ki, Rusiya 2014-cü ildə Ukraynaya hücum edib. Minskdə atəşkəsə razılaşmışdıq”, – deyə Makron xatırladıb. Makron Fransanın avropalı müttəfiqləri ilə işləmək marağında olduğunu açıqlayıb. Gələn həftə o, “möhkəm sülhün” yaradılmasında iştirak etmək istəyən dövlət başçılarını bir araya gətirəcək. Bu planı Fransa, Ukrayna və digər Avropa tərəfdaşları ilə birgə hazırladığını bildirib. “Ukraynada sülh tez və ya gec əldə olunsa da, Avropa dövlətləri özlərini daha yaxşı qorumaq imkanına malik olmalıdır. Müdafiəmizi gücləndirməliyik. Bu baxımdan, biz NATO-ya sadiq qalsaq da, müstəqilliyimizi gücləndirməliyik. Avropanın gələcəyinə Vaşinqtonda və Moskvada qərar verilməməlidir”, – Makron qeyd edib. Makron həmçinin “Avropa tərəfdaşlarımızla nüvə silahı ilə qorunma mövzusunda müzakirələrə başlamağı qərara aldığını” bildirib. “Hər nə olursa olsun, qərar hər zaman Prezidentin, Silahlı Qüvvələrin Baş Komandanının əlində olacaq”, – deyə dövlət başçısı deyib. “Biz Avropadakı ən effektiv orduya malikik <…> və nüvə cilovlaması imkanlarımız var. Bu bizi qonşularımızdan çox daha yaxşı qoruyur”, – deyə Fransa Prezidenti vurğulayıb.

Müsavat Partiyasının fəalını qətlə yetirməkdə ittiham olunan Elsevər İslamovun cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi davam etdirilib. Bu gün Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində hakim Elmin Rüstəmovun sədrliyi ilə keçirilən prosesdə təqsirləndirilən şəxs müdafiəçinin suallarını cavablandırıb. O bildirib ki, qətl zamanı istifadə olunan bıçağın yerini polisə özü deyib: "Məndən soruşdular ki, bıçaq hanı? Dedim ki, maşınımdadır. Maşının açarının pencəyimin cibində olduğunu söylədim. Hadisə yerində olan qanı mən təmizləmişdim. Hadisə ilə bağlı heç kimə xəbər verməmişdim. Amma cinayətdən narahat olmuşdum". Daha sonra sənədlər prosesdə tədqiq edilib. Zərərçəkən şəxsin vəkili vəsatət verərək təqsirləndirilən şəxsin ittiham oldunduğu maddələrin ağırlaşdırımasını xahiş edib. Məhkəmə vəsatəti təmin etməyib. Daha sonra məhkəmə istintaqının yekunlaşdığı elan olunub. Dövlət ittihamçısı çıxış edərək Elsevər İslamovun 3 il müddətinə müəyyən vəzifə tutmaq hüququndan məhrum edilməklə 20 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsini istəyib. Bundan sonra zərərçəkənin hüquqi varisi olan bacısı çıxış edib. O, ədalətli hökm verilməsini xahiş edib: "Elsevər İslamov həbsdən çıxmamalıdır. Mən qardaşımın belə öldürülməsini təsəvvür belə edə bilməzdim. O, qardaşımı öldürərək meyiti üzərində ağlasığmaz hərəkətlər edib. Sizdən ədalətli qərar verməyinizi xahiş edirəm". Zərərçəkənin vəkili Nemət Kərimov çıxış edərək istənilən cəzadan narazı olduğunu bildirib: "Təqsirləndirilən şəxs Namiq Mehdini döyüb huşunu itirməsinə səbəb olduqdan sonra onu bıçaqlayaraq öldürüb və bununla da kifayətlənməyərək cinsiyyət orqanını kəsib. Mən hesab edirəm ki, bu, manyaklıqdır. Ona görə sizdən xahiş edirəm ki, ona ömrlük cəza təyin edilsin". Təqsirləndirilən şəxsin vəkili çıxış üçün vaxt istəyib. Proses martın 17-də davam etdiriləcək. Qeyd edək ki, qətl hadisəsi ötən ilin may ayında, Bakının Xətai rayonu ərazisində, 55 saylı orta məktəbdə baş verib. 1964-cü il təvəllüdlü Natiq Mehdi Məhəmməd oğlunun itkin düşməsi barədə polisə daxil olmuş müraciət üzrə araşdırma aparılıb. Natiq Mehdi Məhəmməd oğlunun iş yoldaşı 1966-cı il təvəllədlü İslamov Elsevər Eldar oğlu tərəfindən şəxsi münasibətlər zəminində qətlə yetirilməsinə əsaslı şübhələr müəyyən edib. Elsəvər İslamov polis tərəfindən saxlanılaraq istintaqa təhvil verilib. Natiq Mehdi (Ulubəy) Məhəmməd oğlu Müsavat partiyasının fəallarından olub. O, son qurultaydan əvvəl partiya başqanlığına namizədliyini irəli sürüb. İsa Qəmbər namizədliyini verdikdən sonra namizədliyini geri götürüb. Onun qətlin üstü açılandan bir neçə gün əvvəl maşını ilə itkin düşdüyü bildirilib. Qətllə bağlı 55 nömrəli orta məktəbdə təsərrüfat işləri üzrə direktor müavini vəzifəsində çalışan Elsevər İslamova Cinayət Məcəlləsinin 120.2.4-cü (Xüsusi amansızlıqla və ya ümumi təhlükəli üsulla adam öldürmə), 245-ci (Qəbir üzərində təhqiredici hərəkət) və 309.2-ci (Vəzifə səlahiyyətlərini aşma, zor tətbiq etməklə və ya zor tətbiq etmə hədəsi ilə törədildikdə, yaxud silah və digər xüsusi vasitələrdən istifadə etməklə törədildikdə və ya ağır nəticələrə səbəb olduqda) maddələri ilə ittiham elan olunub.APA

Trampın sağ əli, az qala hakimiyyət ortağı olan İlon Mask deyib ki, Zelenski Ukraynanı tərk etməlidir.   Tramp admnistrasiyasının Zelenskinin hakimiyyətdən kənarlaşması, hətta Ukraynanı tərk etməsi tələbləri, eyni zamanda Ukraynaya hərbi yardımı dayandırması faktiki olaraq Putinin denatsifikasya və demillitarizasiya planlanlarına dəstək deməkdir.  Tramp və onun admnistrasiyasının dünyanın gələcək inkişafı tarixində mühüm rol oynayacaq Ukrayna müharibəsində hətta Çin Respublikasından daha irəli gedərək İran,Şimali Koreya kimi dövlətlərlə eyni cəbhədə yer alması bəşəriyyəti gözləyə biləcək böyük fəlakətlərin  anonsudur.  Ən kədərli olanı isə odur ki, cəmiyyətimizdə bu qlobal təhlükələri anlamayaraq yanlış mövqedə olan və ya bu məsələyə bir futbol azarkeşi kimi, əyləncə kimi yanaşanlar, proqnoz yarışına girişənlər də kifayət qədərdir.  Bütün dünyanın bəlkə də yaxın onilliklərdə inkişaf istiqamətləri bu günlərdə müəyyənləşir.  Ukrayna cəbhəsində yalnız Ukraynanın, Ukrayna xalqının yox ən azı dünyanın bugünki nəslinin taleyi həll olunur.  Fəlakət isə odur ki, bu taleyüklü məsələdə Trampın dediyi kimi ən güclü kartlar, məsuliyyətsiz, məcaraçı şəxslərin əlindərir. Yazı Müsavat Məclisinin sədri Arif Hacılının feysbuk səhifəsindən götürülüb.

Fransa avropalı tərəfdaşlarına Rusiyanın Ukraynada atəşkəsi pozacağı təqdirdə Rusiyanın dondurulmuş aktivlərini müsadirə etməyi təklif edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Britaniyanın “Financial Times” (FT) qəzeti mənbələrə istinadən məlumat yayıb. Məlumata görə, Paris Rusiyanın aktivlərinin müsadirə olunmasından Ukraynanın təhlükəsizliyinin təminatı kimi istifadə etmək istəyir. Qəzet onu da əlavə edib ki, təklif Fransanın Avropadakı müttəfiqləri tərəfindən isti qarşılanıb, lakin tərəflər hələ də bu barədə razılığa gəlməyiblər.

Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi (MÜTDA) 8 mart Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə valideyn və şagirdlərin müəllimləri təbrik etməsi prosesinin idarə edilməsi ilə bağlı yerli təhsil idarəetmə bölmələrinə və tabeli müəssiələrə təlimat göndərib, müvafiq tapşırıqlar verib.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə MÜTDA məlumat yayıb.  Qeyd olunub ki, 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibəti ilə valideynlər və şagirdlər tərəfindən müəllimlərə hər hansı formada maddi və qeyri-maddi nemətlərin, qiymətli hədiyyələrin verilməsi, bu məqsədlə pul yığılması və sair halların baş verməsi yolverilməzdir. Məlumata görə, məsələyə ciddi nəzarət edilməsi, hər hansı neqativ hallara yol verilməsinin qarşısının dərhal alınması və müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi təmin ediləcək.

“Bu gün boşanmaların artmasının səbəbi daha çox qadınların sərbəst qalmaq və aliment almaq imkanlarının olmasıdır”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu deputat Razi Nurullayev Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin bu gün keçirilən iclasında İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkilin (Ombudsmanın) 2024-cü il üzrə məruzəsinin müzakirəsi zamanı deyib. “Qadınlara stimul verən alimentdir. Mənə olan 10 müraciətdən 8-də deyirlər ki, qadınlar ailəni qoruyub saxlamaq imkanı olsa da, iki ayağını bir başmağa dirəyir ki, boşanıram.  Bir neçə il bundan qabaq bu məsələdə hər zaman birmənalı olaraq qadınların tərəfini saxlamışam. Amma son zamanlar görürəm ki, məsələ tendensiyasını dəyişib. Aliment Fondu lazımdır, çünki aliment verə bilməyən kişilər var. Amma eyni zamanda Aliment Fondu elə formada yaradılmalıdır ki, bu, boşanmaların artmasına gətirib çıxarmasın”, - deyə, millət vəkili bildirib.

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski Ağ evdə onunla bağlı çəkişmənin nəticələri aradan qaldırılacağına və Kiyev ilə Vaşinqtonun konstruktiv münasibətlərə qayıdacağına əmindir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu dövlət başçısı Böyük Britaniyanı tərk etməzdən əvvəl Stansted hava limanında britaniyalı jurnalistlərə deyib. “Mən əminəm ki, hazırkı vəziyyət aradan qaldırılacaq”, – deyə Zelenskinin sözlərini “Sky News” sitat gətirib. O əmin edib ki, əgər gələcək danışıqlar konstruktiv olarsa, o zaman “müsbət nəticələr” gələcək. Zelenski həmçinin bildirib ki, Ukrayna ABŞ-dən hərbi yardım almağa davam edir. “Biz ABŞ ilə işləyirik, əvvəllər ABŞ Konqresinin təsdiq etdiyi yardım silah şəklində gəlir”, – Zelenski vurğulayıb. “Biz yeni dəstəyə ümid etmək istəyirik”, – o əlavə edib.

Ukrayna ərazilərinin itirilməsi müqabilində atəşkəs sazişi imzalamağa hazır deyil. Sozcu.az-ın "The Guardian" qəzetinə istinadən verdiyi məlumata görə, bunu Ukrayna lideri Volodimir Zelenski Böyük Britaniyanı tərk etməzdən əvvəl britaniyalı jurnalistlərlə söhbətində deyib. Onun sözlərinə görə, belə bir razılaşma gələcəkdə gərginliyə gətirib çıxara bilər. Onun fikrincə, Ukraynanı dəstəkləyən və ya "vasitəçi" olmaq istəyən ölkələr başa düşürlər ki, əgər münaqişə Kiyevin doğru hesab etdiyi şəkildə bitməsə, "onda bu, sadəcə vaxt məsələsi olacaq ki, insanlar ədaləti bərpa etmək istəsinlər".

Rusiya tərəfindən dəstəklənən separatçıların nəzarətinə altında olan Gürcüstanın Abxaziya bölgəsində yeni "rəhbər" seçilib. Sozcu.az xəbər verir ki, separatçıların keçmiş "vitse-prezidenti" Badra Qunba qanunsuz seçkilərin ikinci turunda qalib gələrək "prezident" seçilib. İlkin nəticələrə görə, o, 54,73% səs toplayıb.