Güney

Mərkəzi əyalətin Ərak şəhərində yaşayan ictimai fəal və müəllim Məhəmməd Sadiqi təhlükəsizlik məmurları tərəfindən həbs edilib. Bu barədə Müəllimlərin Həmkarlar İttifaqı Koordinasiya Şurası məlumat yayıb. Məlumatda azərbaycanlı müəllimin şagirdlərin zəhərlənməsi ilə bağlı maryın 7-də keçirilən etiraz aksiyasına qoşulduğu üçün saxlanıldığı bildirilib.

Martın 12-də gecə 3 radələrində İranın Şərqi Azərbaycan vilayətinin Təbriz şəhərində yaşayış binasında güclü partlayış olub. Sozcu.az xəbər verir ki, hadisədə 5 nəfər ölüb, 4 nəfər yaralanıb. Bildirilib ki, partlayış 100 evə təsir edib. Şərqi Azərbaycanın Fövqəladə Hallar İdarəsinin rəhbəri Məhəmməd Xanbərar olayda 3 yaşayış evinin tamamilə dağıldığını açıqlayıb. Xanbərar partlayışın səbəbi haqqında açıqlama verməyib. Əraziyə çoxlu sayda xilasedici göndərilib. Qeyd edək ki, partlayışın baş verdiyi ərazidə SEPAH-a bağlı "Aşuranın 31-ci korpusu" yerləşdiyi bildirilir.

Qərbi Azərbaycan əyalətinin mərkəzi Urmiya şəhərindən olan sənətçi və aktyor Rza Purcəfər həbs edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, aktyor təhlükəsizlik məmurları tərəfindən saxlanılıb və naməlum yerə aparılıb. Həbs səbəbi barədə açıqlama verilməyən Purcəfərin sosial media hesabları da bağlanılıb.

İran Qeydiyyat İdarəsi azərbaycanlı Almilaya adının türkcə olduğuna görə kimlik vəsiqəsi verməkdən imtina edir. Güney Azərbaycanın Makı şəhərindən olan Almila 5 aylıq olmasına baxmayaraq doğum şəhadətnamə ala bilmir. Almilanın valideynlərinin dediyinə görə, İranın Qeydiyyat İdarəsi türkcə "Qızıl alma" anlamında olan türkcə adın yabançı olduğunu bəhanə edərək sənəd verməkdən boyun qaçırır. Körpənin doğum şəhadətnaməsi olmadığı üçün o tibbi xidmətlərdən istifadə edə , peyvənd oluna bilmir. Qeyd edək ki, bu, İranda ilk hal deyil. Dəfələrlə valideynlər övladlarına türk mənşəli ad qoyduqları üçün kimlik vəsiqəsi ala bilmədiklərini bildiriblər.  İran Qeydiyyat İdarəsinin azərbaycanlı uşaqlara türk adlarına görə kimlik vəsiqəsi verməməsi valideynlərin etirazları ilə qarşılanır və onlar məsələni sosial mediada ictimailəşdirməyə məcbur olurlar. 

Martın 6-ı gecə saatlarında Güney Azərbaycanın Soyuqbulaq (Mahabad) şəhərində etiraz aksiyası keçirilib. Etirazçılar məktəblərdə qız şagirdlərə qarşı zəhərli qazla hücumlara etiraz edib, hökumət əleyhinə şüarlar səsləndiriblər. Soyuqbulaq şəhəri ilə yanaşı Tehran şəhərinin də bir neçə bölgəsində nümayişlər baş tutub. Nümayişçilər "uşaq öldürən hökumətə ölüm", "diktatora ölüm" şüarları səsləndiriblər. Qeyd edək ki, İranda qız məktəblərində şagirdlərin zəhərlənməsi ilk dəfə 2022-ci il noyabrın 9-da Qum şəhərində qeydə alınıb. Martın 4-də isə İranın 37 şəhərinin 116 məktəbində şagirdlər kütləvi şəkildə zəhərlənib. Bir sıra media rorqanları bunu məktəblərə kimiyəvi hücum kimi yazıb və zəhərlənmənin bir neçə kimiyəvi qazın birləşməsi nəticəsində baş verdiyini bildiriblər. 

İranın bir çox şəhəri ilə eyni vaxtda İran Azərbaycanının müxtəlif şəhərlərində qız məktəblərinə zəhərləyici qazla hücum olub. Martın 5-də İran Azərbaycanının şəhərlərində məktəblərdə qız şagirdlərin zəhərlənməsi ilə bağlı xəbərlər yayılıb. İran şəhərlərində qızların təhsil mərkəzlərinə zəhərli qazla hücumlar geniş vüsət alıb. İran mediasında və sosial şəbəkələrdə yayılan xəbərlərə görə, dünən Təbriz, Zəncan, Urmiyə, Xalxal, Germi, Meşginşəhr, Marağa, Əbhar və Xürrəmdərə şəhərlərində qız şagirdlər məktəblərdə zəhərlənib.Təbrizin qız məktəblərində şagirdlərin zəhərlənməsi ilə bağlı xəbərlər dərc olunub. Dünən Şərqi Azərbaycanın təcili yardım şöbəsinin müdiri, doktor Cəfəri Ruhi 37 şagirddə zəhərlənmə əlamətlərinin müşahidə edildiyini və bunların təcili yardım maşınları ilə xəstəxanaya aparıldığnı bildirib. Onun sözlərinə görə, martın 5-də səhər saat 10:30-a kimi 37 təbrizli qız zəhərlənmə əlamətləri ilə xəstəxanaya yerləşdirilib. Urmiyənin 2-ci bölgəsinin Təhsil İdarəsinin rəhbəri həmin şəhərdə bir məslək məktəbininin 11 tələbəsi və bir əməkdaşının zəhərləndiyini bildirib. Həmçinin Urmiyədə Universitet tələbələri olan qızların yataqxanasında 29 nəfərin zəhərlənərək xəstəxanaya yerləşdirildiyi bildirilir. Ərdəbil vilayətinin şəhərlərindən olan Germi şəhərinin meri də bu şəhərin qız məktəblərində zəhərlənmə baş verdiyini bildirib. O deyib ki, 3 məktəbdə şagirdlər və məktəb işçiləri boğazda yanma və halsızlıq hissi ilə qarşılaşıblar. Bu rəsminin sözlərinə görə, şəhərdə 37 şagird və 3 müəllim zəhərlənib. Zəncanda da qız məktəblərinə zəhərli qazla hücum olub. Zəncan valisinin siyasi və təhlükəsizlik işləri üzrə müavini Əbülfəzl Rəfii "İlkin araşdırmaya görə, Zəncan şəhərindəki qız liseylərindən birinin 28 şagirdi tənəffüs yollarından zəhərlənmə əlamətləri ilə xəstəxanaya yerləşdirildiyini" açıqlayıb. Sosial mediada bəzi xəbər kanalları Şərqi Azərbaycan vilayətinin Şəbistər və Əcəbşir şəhərlərində də zəhərlənmə xəbərləri verir, lakin İranın rəsmi xəbər saytları bununla bağlı hələ ki, məlumat dərc etməyib. Bəziləri ölkədə qız məktəblərinə və təhsil mərkəzlərinə edilən bu geniş kimyəvi hücumu "minillikçilik" ideyalara inanan ekstremist qruplaşmalarla əlaqələndirirlər. İran İslam Respublikası prezidenti İbrahim Rəisi cümə günü ölkədə yüzlərlə məktəbli qızın zəhərlənməsində "düşmənlərin" işi olduğunu kəşfiyyat və daxili işlər nazirinə bu məsələni araşdırmaq üçün tapşırıq etdiyini açıqlamışdı. Lakin ölkə miqyasında əməliyyatlar apara bilən xarici qüvvənin məktəbli qızları zəhərləməkdə məqsədi aydın deyil. Həmçinin İran parlamentarilərindən birinin dediyinə görə, məktəblərdə N2 qazı aşkarlanıb. Məsih Deneşvari Xəstəxanasının Reanimasiya şöbəsinin mütəxəssisi Məhəmməd Rza Haşimiyan "Hammihan" qəzetinə müsahibəsində "tələbələri zəhərləmək üçün istifadə edilən qazların bir neçə qazın və kimyəvi maddəninbirləşməsindən düzəldilib və adi insanların onları əldə etməsi mümkün deyil -deyə, bildirib.

Martın 2-də Ərdəbil əyalətinin Aslanduz şəhərinin "Zeynəb" qızlar məktəbində şagirdlər zəhərləniblər. Sozcu.az xəbər verir ki, zəhərlənən 48 şagird xəstəxanaya yerləşdirilib. Qeyd edək ki, martın 1-də də Ərdəbil şəhərinin 9 məktəbində 400 şagird zəhərlənmişdi.

Martın 1-də Ərdəbil əyalətinin 9 qız məktəbində çox sayda şagird şübhəli şəkildə zəhərlənərək xəstəxanalara yerləşdirilib. Bu barədə Ərdəbil əyaləti valiliyinin təhlükəsizlik və asayişin mühafizəsi üzrə baş direktoru Əli Məhbubifər məlumat yayıb. Günorta saatlarında baş verən hadisədən sonra şagirdlərin valideynlərinin məktəblərin qarşısına toplaşdığı və polis qüvvələri ilə onlar arasında qarşıdurma yaşandığı bildirilir. Qeyd edək ki, bu, son bir neçə həftə ərzində İranın bir neçə şəhərində baş verən və yüzlərlə şagirdin zəhərlənməsi ilə nəticələnən hadisələrdən biridir. 

Fevralın 28-də Tehranın Pərdis bölgəsində yerləşən "Xəyyam" qız məktəbində daha 37 şagird zəhərləndikləri üçün xəstəxanaya yerləşdiriliblər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Pərdisin İcra Hakimiyyətinin başçısı Rza Kərimi Saleh açıqlama verib. O, zəhərlənmə hadisəsinin şübhəli olduğunu və polis tərəfindən araşdırıldığını deyib. Qeyd edək ki, bu, son bir neçə həftə ərzində İranın bir neçə şəhərində baş verən və yüzlərlə şagirdin zəhərlənməsi ilə nəticələnən hadisələrdən biridir.