ABŞ-ın yeni seçilmiş Prezidenti Donald Tramp Vladimir Zelenski ilə telefon danışığı zamanı xoşbəxtlik vəd edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Axios" mənbələrə istinadən məlumat yayıb. "Söz verirəm ki, mənimlə xoşbəxt olacaqsan", - Tramp deyib. Xatırladaq ki, bundan əvvəl Trampın Zelenski ilə söhbətində amerikalı iş adamı İlon Maskın iştirak etdiyi bildirilirdi.

Bu gün İranın paytaxtı Tehran şəhərində etnik türklər Azərbaycana dəstək məqsədilə divarlara vərəqlər yapışdırıblar.  Sozcu.az bu barədə Araz News-a istinadən xəbər verir. Etnik türklərin hazırladıqları vərəqlərdə yazılıb: “Tehran da Azərbaycandır!”

10:50 Pakistanın cənub-qərbindəki Bəlucistan əyalətində yerləşən “Kvetta” dəmir yolu stansiyası yaxınlığında partlayış baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, olay nəticəsində azı 24 nəfər ölüb, 44 nəfər isə yaralanıb. Bəlucistan polisinin baş müfəttişi Muzzam Ca Ənsari bildirib ki, partlayışın hədəfi quru qoşunları məktəbinin əsgərləri olub. Onun sözlərinə görə, yaralıların əksəriyyətinin vəziyyəti ağırdır. Polisin baş komandiri Məhəmməd Balox qeyd edib ki, partlayışın terrorçu-kamikadze tərəfindən törədildiyi güman edilir, araşdırma aparılır. “Partlayış dəmir yolu vağzalında, qatar Pişəvərə yola düşən ərəfədə baş verib”, - Balox vurğulayıb. "Bəlucistan azadlıq ordusu" partlayışa görə məsuliyyəti üzərinə götürüb. *** Terakt nəticəsində ölənlərin sayı 27-yə qalxıb.

Rusiyanın seçki prosesinə irimiqyaslı müdaxiləsi parlament seçkilərinin nəticələrinin legitimliyini şübhə altına alır. Müstəqil beynəlxalq araşdırmaya təcili ehtiyac var. Biz demokratik və azad cəmiyyətdə yaşamağa çalışan Gürcüstan xalqı ilə həmrəy olmalıyıq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Litva Prezidenti Gitanas Nauseda Gürcüstanda keçirilən parlament seçkilərinin nəticələri ilə bağlı şərh verərkən deyib. O bildirib ki, Gürcüstanda vəziyyət çox narahatlıq doğurur. Xatırladaq ki, Gürcüstanda keçirilən parlament seçkilərinin nəticələrinə görə, hakim Gürcü Arzusu Partiyası qalib olub. Müxalifət isə seçkinin nəticələrini tanımır.

“Müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmamalıdır”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. “Müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmaması təhsilin inkişafı, onların sosial rifahının yaxşılaşdırılması və ölkənin ümumi iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərmək baxımından vacibdir”, - K.Əsədov bildirib. Onun sözlərinə görə, müəllimlər cəmiyyətin gələcəyini formalaşdıran ən önəmli peşə sahiblərindən biridir və onların rifahının yüksəldilməsi təhsilin keyfiyyətini birbaşa təsirləndirir. “Maddi dəstəyin gücləndirilməsi isə müəllimlərin iş motivasiyasını artıraraq, yüksək keyfiyyətli təhsilin təmin olunmasına kömək edir. Bir çox inkişaf etmiş ölkədə müəllimlərə xüsusi vergi güzəştləri tətbiq edilir. Məsələn, Skandinaviya ölkələrində müəllimlərə azaldılmış vergi yükü ilə yanaşı, sosial dəstəklər də verilir ki, bu da onların motivasiya ilə fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradır. Bu cür təcrübələr ölkələrdə təhsilin səviyyəsini yüksəldir və gələcək nəslin inkişafına töhfə verir”. K.Əsədovun sözlərinə görə, vergi yükünün azaldılması müəllimlərin gəlirlərini artıraraq onların sosial rifahını yüksəldər və maddi sıxıntılardan uzaq bir şəkildə fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradar. “Vergi yükünün azaldılması müəllimlərin işə daha çox diqqət ayırmasına, peşəkar inkişaflarına investisiya etmələrinə və təhsilin keyfiyyətini artırmalarına imkan verər. Vergi güzəştləri tətbiq edildikdə müəllimlərin digər sektorlara axını azalır və təhsildə kadr çatışmazlığının qarşısı alınır. Bu güzəştlər gənc müəllimlər üçün də təhsildə qalmaq üçün cəlbedici bir mühit yaradar. Müəllimlərin maddi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması onların təlim resurslarına daha çox sərmayə qoymasına imkan verər. Beləliklə, peşəkarlıq artır, müxtəlif kurslar və təlimlərə qatılaraq daha keyfiyyətli tədris verə bilirlər. Bu, birbaşa təhsilin keyfiyyətinə təsir edir və gələcək nəsillərin daha hazırlıqlı yetişməsinə səbəb olar”. Ekspert deyib ki, müəllimlərin əmək haqqından vergi tutulmaması onların maddi rifahını və iş şəraitini yaxşılaşdırmaqla, təhsilin keyfiyyətinə və cəmiyyətin inkişafına mühüm təsir göstərər. “Dövlətin bu sahədə müsbət addımlar atması gələcək nəsillərin inkişafı və cəmiyyətin rifahı üçün vacibdir”. Xatırladaq ki, dövlət ümumi təhsil müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlərin, həmin müəssisələrin direktor və direktor müavinlərinin, habelə gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərlərinin aylıq vəzifə maaşı sonuncu dəfə 2023-cü il fevralın 1-dən orta hesabla 10 faiz artırılıb. Hazırda müəllimlərin aldığı maaşdan müxtəlif vergilər tutulur. Vergi Məcəlləsinin 101.1-ci maddəsinə əsasən, 2500 manatadək olan aylıq gəlirlərdən 14% gəlir vergisi tutulur. “Sosial sığorta haqqında” Qanunun 14-cü maddəsinə əsasən, əmək müqaviləsi ilə işləyənlər üçün hesablanmış əməkhaqqının 3% miqdarında məcburi dövlət sosial sığorta haqqı ödənilməlidir. Qeyd olunanlardan əlavə, Həmkarlar İttifaqı Təşkilatı ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən, əməkhaqqından 2% üzvlük haqqı tutulur. Bundan başqa, müəllimlər iİşsizlikdən sığortaya görə 0,5%, icbari tibbi sığortaya görə 2% ödəniş də edirlər.  Beləliklə, müəllimlərin əmək haqqından aşağıdakı vergilər tutulur: Gəlir vergisi – 14%; Sosial sığorta – 3%; Həmkarlar ittifaqı – 2%; İşsizlikdən sığorta – 0,5%; İcbari tibbi sığorta haqqı  - 2%. Bunları ümumilikdə hesabladıqda maaşdan 21,5 % tutulmalar olur.modern)

Pakistanın Bəlucistan əyalətində yerləşən Kvetta şəhərində dəmiryol stansiyasının yaxınlığında güclü partlayış olub. Sozcu.az xəbər verir ki, xarici KİV-in məlumatına görə, hadisə nəticəsində azı 20 nəfər həlak olub, 30 nəfər isə yaralanıb.

ABŞ Federal Təhqiqatlar Bürosu İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) anonim nümayəndəsinin seçkilərdə qalib gəldikdən sonra Donald Trampı öldürmək üçün sui-qəsd hazırladığını açıqlayıb. Sozcu.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, ABŞ Ədliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, ötən ilin sentyabrında İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun həmin nümayəndəsi öz adamına Trampı izləməyi və onu aradan götürməyə hazırlaşmağı tapşırıb. Təfərrüatlar açıqlanmır. Trampın özü daha əvvəl bəyan etmişdi ki, İran ona qarşı sui-qəsd təşkil edə bilərdi, baxmayaraq ki, o, təhdidlərdən narahat deyil. Tramp həmçinin iddia edir ki, ABŞ ordusu vəziyyətə nəzarət edir. Tehran Trampa qarşı sui-qəsdlə bağlı iddiaları rədd edib. Qeyd edək ki, iyul ayında pakistanlı Azif Tacir ABŞ-da həbs edilib və siyasətçilərin sifarişli qətllərini hazırlamaqda ittiham olunub. Media bu hadisəni Trampın seçki kampaniyası zamanı təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi ilə əlaqələndirir. Noyabrın 5-də Tramp seçkilərdə qalib gələrək, ABŞ-ın 47-ci prezidenti olub. Seçicilər Kollegiyasının rəsmi səsverməsi dekabrın 17-də, nəticələrin təsdiqi yanvarın 6-da, andiçmə mərasimi isə yanvarın 20-də keçiriləcək.

Rusiya ilə müharibə davam edir və son 24 saat ərzində Ukrayna Müdafiə Qüvvələri daha 1660 rus işğalçısını məhv edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı məlumat yayıb. Bundan əlavə, ukraynalı qırıcılar düşmənin xeyli texnikasını məhv ediblər. Belə ki, o cümlədən 5 tank, 36 zirehli döyüş maşını, 23 artilleriya sistemi, 49 operativ-taktiki PUA və 3 qanadlı raket məhv edilib. Bildirilib ki, noyabrın 9-na olan məlumata görə, düşmənin ümumi itkiləri artıq 707 min 540 nəfər təşkil edir.

Türkiyə XİN Azərbaycanın Dövlət Bayrağı Günü ilə bağlı paylaşım edib. Sozcu.az paylaşımı təqdim edir:

Şəmkir rayonunda kütləvi bıçaqlanma hadisəsi baş verib. Sozcu.az-ın məlumatına görə, mübahisə zəminində üç nəfər bıçaq xəsarəti alıb. Onlar xəstəxanaya çatdırılıb, lakin yaralılardan birinin öldüyü məlum olub. Digərləri cərrahiyyə əməliyyatına alınıblar. Faktla bağlı araşdırma aparılır.report)

Astara rayonunda vəzifəli şəxslər arasındakı mübahisə inzibati xətanın törədilməsi ilə nəticələnib. Sozcu.az "Qafqazinfo"ya istinadən xəbər verir ki, rayonun Burzubənd kəndindəki məktəbin direktoru 1987-ci il təvəllüdlü Z.Rəfiyev barəsində İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 510-cu (xırda xuliqanlıq) maddəsi ilə protokol tərtib edilib. Bildirilib ki, məktəb direktoru övladını aylıq 180 manat ödənişlə Astara şəhərindəki "Məryəm Kids" bağçasında loqopedik təlimə yazdırıb. Lakin təlimi keçməli olan mərkəzin əməkdaşı bir müddət sonra işdən çıxıb və göstərdiyi xidmət yarımçıq qalıb. Bundan sonra məktəb direktoru mərkəzin təsisçisi və direktoru olan şəxslə əlaqə saxlayaraq verdiyi pulu geri tələb edib və qarşı tərəf ödənişin 70 faizini geri qaytaracağına söz verib. Lakin razılaşdırılmış vaxtda pul qaytarılmadığı üçün Z.Rəfiyev bağçaya gedərək orada səs-küy salıb, direktoru söyərək təhqir edib. Bağça rəhbərinin şikayətindən sonra Z.Rəfiyev barəsində protokol tərtib edilib. Astara Rayon Məhkəməsinin dünən çıxardığı qərarla məktəb direktoru 50 manat cərimə edilib.

“Qış aylarında havaların soyuq keçməsi insanlarda immunitetin aşağı düşməsi ilə nəticələnə bilir. Qidalanmamızda düzgün seçim etməməyimiz xəstəliklərə yoluxmamıza yol açır. İmkan daxilində qidalanmaya riayət etməliyik”. Bu sözləri “Yeni Sabah”a açıqlamasında qida eksperti İlkin Şirinov bildirib. O, qış fəslində xəstəliklərdən qorunmaq üçün düzgün qidalanma üsullarından söz açıb: “Qış aylarında insanlar daha çox açıq şəraitdə işləyirlər. Belə olan halda damarlarda donma və daralma prosesi baş verir. Ona görə də elə qidalar seçməliyik ki, bu sağlamlığımız bahasına başa gəlməsin. Ən çox yarmalardan hazırlanan sıyıqlar məsləhət görülür. Arpa və yulafdan hazırlanan sıyıqlar insan bədənində toxluq yaradır və bədəni kalori ilə yükləmir. Bununla yanaşı, dəniz məhsulları, balıqdan hazırlanan qidalar tərkibində D vitamini mövcud olduğu üçün məsləhətlidir. Sözügedən məhsullar ürək-damar sisteminə müsbət təsir göstərir. Qoz-fındıq da məsləhət görülür. Bunlardan istifadə insan bədənində olan E vitaminini zənginləşdirir. Ancaq qoz və fındığı günlük 30 qramdan çox qəbul etmək tövsiyə olunmur. Çünki bu çərəzlərdən artıq istifadə mədədə müxtəlif xəstəliklərlə müşahidə oluna bilər. Kök, meyvə quruları, bal kimi qidalar da immuniteti gücləndirir. Həmçinin, müxtəlif yeməklərin hazırlanması və süfrədə sarımsaq, zəncəfil kimi əlavələrdən də istehlak etmək məqsədəuyğundur”. Ekspert əlavə edib ki, ölü qidalardan uzaq olmaq lazımdır: “Təbii qidalara üstünlük veririksə, mövsümündə yeyilən kələm, kök, çuğundur salatlarından istifadə etmək olar. Ancaq bir şərt var ki, tərkibinə müxtəlif qatqılardan istifadə etməmək lazımdır. Bu gün bəzi işbazlar hava şəraitindən istifadə edərək insan sağlamlığını riskə atacaq davranış sərgiləyirlər. Havanın soyuq keçməsini bəhanə edərək məhsulları daşıyan avtomobillərin soyuducusunu işə salmırlar. Turşu, ət və toyuq məhsullarını alarkən diqqətli olmaq lazımdır. Çünki müxtəlif satış mərkəzlərində soyuq havanı bəhanə edənlər mağazada soyuducu olmasına baxmayaraq, onu elektrik xəttinə qoşmur və məhsulları belə şəraitdə saxlayırlar. Hazırda zəhərlənmələr ən çox göbələkdən, ondan hazırlanan salatlardan yarımfabrikatlardan baş verir. Bütün bunların ən birinci səbəbi məhsulun saxlanma şəraitidir. Bu məqama fikir verməməklərinin səbəbi isə sağlamlıqlarına soyuqqanlı yanaşmalarıdır”.

Türkiyənin Elazığ vilayətində 5 bal gücündə zəlzələ baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin Fövqəladə Halların İdarəolunması Agentliyi məlumat yayıb. Təkanlar yerin 16,22 km dərinliyində qeydə alınıb. Dağıntı və tələfat barədə məlumat yoxdur.

Əgər Tramp Ukraynada atəşkəslə bağlı danışıqlara başlasa, çoxları onu Putinin “fahişəsi” adlandıracaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu “Atlantic Council”ın Avrasiya Mərkəzinin rəhbəri, ABŞ-ın Ukraynadakı keçmiş səfiri Con Xerbst deyib. “Mən bilmirəm ki, Tramp necə hərəkət edəcək. Əgər o, sadəlövhlərin məsləhətinə qulaq assa və atəşkəslə bağlı danışıqlara başlasa, çoxları, o cümlədə respublikaçılar onu Putini “fahişəsi” adlandıracaqlar. Respublikaçılar Partiyası tərəfindən bu fonda tənqidlər olacaq. Lakin Tramp istəmir ki, onu zəif görsünlər. Əgər Ukraynanı Putinə versələr, bu, ABŞ üçün heç yaxşı olmayacaq” – deyə o bildirib.

Türkiyədə qızıl bahalaşıb. Bazarlar da FED-in bu addımını dəyərləndirməyə başlayıb. Keçən həftə rekordlar ardınca rekord qıran qızıl sərt düzəlişlə üzləşib. FED-in faiz endirimi qərarından sonra isə cüzi toparlanmağa başlayıb. Mütəxəssislər ilin sonuna qədər qızılın 3 min dollar olacağını proqnozlaşdırırlar və qısamüddətli enişdən sonra artım gözləntisi üstünlük təşkil edir. Qlobal ekspertlər xüsusilə qlobal risk iştahasının artacağı təqdirdə qızılın yeni zirvələrə doğru hərəkət edə biləcəyini proqnozlaşdırırlar. Bəs Azərbaycanda hansı vəziyyət hökm sürür? Ölkənin qızıl bazarında qiymətlərdə hər hansı dəyişiklik gözlənilirmi? İqtisadçı Xalid Kərimli “Yeni Sabah”a açıqlamasında qızıl qiymətləri ilə suallara belə cavab verib: “Təkcə Türkiyədə deyil, bütün dünya üzrə qızıl qiymətlərində artım müşahidə olunur. Qızıl əmtəəsindən istifadə edilən bütün məhsulların qiymətlərinin qalxması gözlənilir. Dünya bazarında əmtəə birjalarında qızılın qiyməti qalxdıqca qızıl və zərgərlik məmulatları istehsal edən ölkələrdə bu məhsulların qiymətini artıracaqlar”. Xalid Kərimli ölkəmizə idxal olunan qızılın da qiymətində gözlənilən dəyişikliyi şərh edib: “Azərbaycanda da idxal olunan qızıl məhsullarının qiyməti artacaq. Özümüzün də istehsal etdiyimiz zərgərlik məhsulları var ki, onların da qiymətlərində müəyyən dərəcədə artım gözlənilir”. Qeyd edək ki, qızıl iqtisadi qeyri-müəyyənliklər və digər amillərlə əlaqədar olaraq bahalaşmağa davam edir. Bu vəziyyət, qızılın həm fiziki investisiya, həm də valyuta bazarlarında qiymətinin yüksəlməsi ilə nəticələnir. Lakin qızılın qiyməti bazar şəraitinə, iqtisadi vəziyyətə və digər faktorlara görə dalğalanmalar göstərə bilər, buna görə də qızıl alışı ilə bağlı qərar verərkən diqqətli olmaq vacibdir.

Qarabağın azadlığı üçün canlarından keçən şəhidləri hörmətlə anırıq. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan İstanbulda çıxışı zamanı deyib. O, 8 noyabr- Zəfər Günü münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib. R.T.Ərdoğan 30 ildən sonra Qarabağın azadlığa qovuşmasında mühüm rolu olan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə ən xoş arzularını çatdırıb.

İndiyədək Bakıda keçiriləcək COP29 konfransına gəlmək üçün 67 min nəfər qeydiyyatdan keçib. Sozcu.az Report-a istinadla xəbər verir ki, xəbər verir ki, bu barədə Prezidentin köməkçisi Anar Ələkbərov media nümayəndələri ilə görüşdə məlumat verib. Onun sözlərinə görə, tədbiri işıqlandırmaq üçün 3 500 media nümayəndəsi akkreditasiyadan keçib və onların bir çoxu artıq Azərbaycandadır. A.Ələkbərov həmçinin bildirib ki, COP29-un keçiriləcəyi Bakı Stadionunun bir çox ərazilərində işlər artıq 100 % tamamlanıb, stadiondakı zonalarda isə bütün hazırlıq işləri başa çatıb. Prezidentin köməkçisi deyib ki, 29 otaqda iclaslar təşkil ediləcək: "Artıq tədbir məkanında noyabrın 5-dən COP29-la bağlı aktiv müzakirələr aparılır". O, COP29 iştirakçılarının qidalanma məsələsinə də toxunub: "Qidalanma məsələsinə hazırlıq çərçivəsində tam diqqət yetirilib. Bunun üçün xüsusi portal yaradılıb və artıq sifarişlər də alınıb". Məlumat verilib ki, "Yaşıl Zona"da 58 yerli və xarici şirkət pavilyonlar qurub. A.Ələkbərov qeyd edib ki, noyabrın 11-də COP29 tədbirinin rəsmi açılış mərasimi olacaq: "Noyabrın 12-13-də Liderlər Sammiti keçiriləcək, noyabrın 12-də isə "Yaşıl Zonada birinci xanımların görüşü baş tutacaq. Tədbir noyabrın 22-də rəsmi olaraq yekunlaşsa da, danışıqlardan asılı olaraq bu tarix uzana da bilər". Eyni zamanda COP29-un rəsmi açılış mərasimində təxminən 40 dəqiqə Azərbaycan mədəniyyətinin təqdim olunacağı vurğulanıb. Tədbirin keçiriləcəyi müddətdə şəhər ərazisində fəaliyyət göstərən restoran və kafelərdə isə hər hansı məhdudiyyətlərin olmayacağı diqqətə çatdırılıb.

Noyabrın 8-də Türkiyənin Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) sədri Özgür Özəl Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Prezidentin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb. Məlumata görə, Özgür Özəl Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası, 44 günlük Vətən müharibəsində Qələbənin dördüncü ildönümü münasibətilə Prezident İlham Əliyevə və Azərbaycan xalqına təbriklərini çatdırıb, Vətən uğrunda mübarizədə canlarını fəda etmiş şəhidlərə Allahdan rəhmət diləyib. “Qarabağın azad olunmasına öz torpaqlarımızın azad olunması qədər sevindik”, - deyən partiya sədri Atatürkün “Azərbaycanın kədəri kədərimiz, sevinci sevincimizdir” ifadəsini xatırladıb. Özgür Özəl Cümhuriyyət Xalq Partiyasının Avropa Şurası Parlament Assambleyasında və Sosialist İnternasionalında Azərbaycanı müdafiə etdiyini diqqətə çatdırıb. Dövlətimizin başçısı telefon zənginə və təbriklərə görə təşəkkürünü bildirdi. Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, əvvəllər müəyyən yalnışlıqlar olub, amma bunlar keçmişdə qalıb. Dövlətimizin başçısı Yeni Azərbaycan Partiyası ilə CHP arasında əməkdaşlığın müsbət istiqamətdə cərəyan etdiyini vurğuladı.

Rusiyalı alimlər Rusiyada istixana qazlarının balansını yenidən hesablayıblar.  Rusiyanın iqlim monitorinqi sistemi və antropogen emissiyaların və istixana qazlarının udulmasının hesablanması üçün suveren metodologiya Rusiyaya Rusiya Federasiyasının ərazisində milli antropogen emissiyaların "təftişini" keçirməyə imkan verdi. Yeni məlumatlar 1990-2022-ci illər üçün Rusiya ekosistemlərinin udma qabiliyyətinin 1,23 milyard ton CO2-ekv olduğunu göstərir [1] . Bu, Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin “Antropogen emissiyalar: inventar” elmi konsorsiumunun əldə etdiyi məlumatlardır. Bundan əlavə, alimlər enerji, sənaye, kənd təsərrüfatı və tullantıların emalı sektorlarında 80 milyon tondan çox emissiya ilə antropogen emissiya göstəricilərini dəqiqləşdiriblər. BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına (UNFCCC) təqdim edilmiş son inventar nömrələrini müqayisə etsək, orta hesabla, inventar məlumatları 2010-2021-ci illər ərzində ildə 680 milyon ton CO2-ekv azalması istiqamətində dəyişmişdir. Bu nəticələr udma, məsafədən zondlama texnologiyaları, süni intellektin uçotuna yeni yanaşmaların, habelə Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin təkmilləşdirilmiş məlumatlarının və monitorinq nəticələrinin sinerjisidir. Peyk məlumatları əsasında ağac ehtiyatları ilə bağlı yeni məlumatlar əldə edilmiş , illik yanğınlar nəticəsində meşələrin tələf olduğu ərazilər dəqiqləşdirilmiş, mühafizə tədbirlərinə başlanılan çəmənliklər və əlçatmaz meşələr nəzərə alınmışdır. Bu, əvvəlki inventarla müqayisədə yüz milyonlarla ton CO2-ekv udma dəyərlərini aydınlaşdırmağa imkan verdi. Bütün modellər, düsturlar və hesablamalar ölkəmizin geniş ərazilərindən toplanmış obyektiv məlumatlarla dəstəklənir . Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin 2030-cu ilə qədər daha da inkişafı quruda, dənizlərdə və okeanlarda müxtəlif ekosistemlər haqqında böyük həcmdə məlumatların dəqiqləşdirilməsinə səbəb ola bilər. Rusiya ekosistemlərinin daha çox istixana qazlarını udması faktı sadəcə sözlər və ya rəqəmlər deyil, qlobal istixana qazları dövriyyəsini yenidən qiymətləndirməyə kömək edəcək yeni elmi biliklərdir. 800-dən çox rusiyalı alim ekosistemlərin istixana qazlarının aradan qaldırılması imkanlarının aydınlaşdırılmasında və hesablamalar üçün istifadə edilən yeni müstəqil emissiya əmsallarının işlənib hazırlanmasında iştirak etmişdir. Dövlət qurumlarının, elm, biznes və ictimai təşkilatların nümayəndələrinin daxil olduğu Rusiya nümayəndə heyəti Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konfransında (COP29) iştirak edəcək. Rusiya elminin nümayəndələri beynəlxalq ekspertləri açıq dialoq üçün COP29-da Rusiya pavilyonuna dəvət edirlər. Pavilyonda Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin iki illik işinin nəticələri və onların antropogen emissiyaların milli inventarında əks olunması nümayiş etdiriləcək. Noyabrın 12-də Elm Günündə Akademik Yu.A adına Qlobal İqlim və Ekologiya İnstitutunun direktoru. İsrail, Anna Romanovskaya yeni milli metodologiya və onun tətbiqinin nəticələrini təqdim edəcək. Monreal Protokolu ilə nəzarət olunmayan mənbələr üzrə antropogen emissiyaların inventarlaşdırılması və istixana qazlarının udulması BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına (UNFCCC) ölkələr tərəfindən təqdim edilən hesabat sənədidir. O, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi prosesini asanlaşdırmaq üçün istifadə olunan istixana qazları emissiyaları və atılmaları haqqında məlumatları ehtiva edir. İnventar mənfi iki il müddətinə hazırlanır (2024-cü ildə 2022-ci il üçün məlumatları təqdim edirik). [1] CO2-ekv (karbon dioksid ekvivalenti, CO2-eq) istixana qazı emissiyalarını qiymətləndirmək üçün istifadə edilən vahiddir (karbon izi hesablamaları daxil olmaqla). Rusiyalı alimlər ölkədəki istixana qazlarının balansını yenidən hesablayıblar Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin alimləri və antropogen emissiyaların və istixana qazlarının udulmasının hesablanmasının suveren metodologiyası Rusiyaya ölkədə antropogen emissiyaların "auditini" keçirməyə imkan verdi. Yeni məlumatlara görə, 1990-2022-ci illər üçün Rusiya ekosistemlərinin udma qabiliyyəti hazırda 1,23 milyard ton CO2-ekv təşkil edir. – bunu Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin “Antropogen emissiyalar: inventar” elmi konsorsiumunun məlumatları sübut edir. Bundan əlavə, alimlər energetika, sənaye sektorları, kənd təsərrüfatı və tullantıların emalı sahəsində 80 milyon tondan çox emissiya ilə antropogen emissiya göstəricilərini dəqiqləşdiriblər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına (UNFCCC) təqdim edilmiş ən son inventarın rəqəmlərini müqayisə etsək, orta hesabla inventar məlumatları 2010-2021-ci illər ərzində ildə 680 milyon ton CO2-ekv azalması istiqamətində dəyişmişdir. . Alınan nəticələr udma, məsafədən zondlama texnologiyaları, süni intellekt və yenilənmiş məlumatların uçotu üçün yeni yanaşmaların sinerjisidir və Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin monitorinqi nəticələridir. Peyk məlumatlarına əsasən ağac ehtiyatları haqqında yeni məlumatlar əldə edilmiş, illik yanğınlar nəticəsində meşələrin tələf olduğu ərazilər dəqiqləşdirilmiş, açıq sahələr və çətin gedilən meşələr nəzərə alınmış, burada mühafizə və mühafizə tədbirlərinə başlanılmışdır. Bu, əvvəlki inventarla müqayisədə yüz milyonlarla ton CO2-ekv udma dəyərlərini dəqiqləşdirməyə imkan verdi . Bütün modellər, düsturlar və hesablamalar obyektiv məlumatlarla dəstəklənir - onlar ölkəmizin geniş ərazilərində toplanmış məlumatları ehtiva edir. Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin 2030-cu ilə qədər gələcək inkişaf perspektivlərini nəzərə alaraq, bunun quruda, dənizlərdə və okeanlarda müxtəlif ekosistemlər haqqında çoxlu məlumatları dəqiqləşdirməyə imkan verəcəyini iddia etmək olar. Rusiya ekosistemlərinin daha çox istixana qazını udması faktı təkcə rəqəm deyil, həm də qlobal istixana qazlarının dövriyyəsini yenidən qiymətləndirməyə kömək edəcək yeni elmi biliklərdir. 800-dən çox rusiyalı alim təbii sistemlərin istixana qazlarını udmaq imkanlarının aydınlaşdırılmasında və hesablamalar üçün istifadə olunan yeni suveren emissiya amillərinin işlənib hazırlanmasında iştirak etmişdir.  Rusiya nümayəndə heyəti, elm, biznes və ictimai təşkilatların nümayəndələri Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konfransında (COP29) fəal iştirak edəcəklər. Rusiya elmi beynəlxalq ekspertləri açıq dialoq üçün COP29-da Rusiya pavilyonuna dəvət edir, burada Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin iki illik işinin nəticələri və onların antropogen emissiyaların milli inventarında əks olunması da təqdim olunacaq. 12 noyabr Elm Günü Anna Romanovskaya - Akademik Yu.A adına Qlobal İqlim və Ekologiya İnstitutunun direktoru. İsrail, yeni rus texnikasını və onun tətbiqinin nəticələrini təqdim edir . Monreal Protokolu ilə idarə olunmayan mənbələr tərəfindən antropogen emissiyaların və istixana qazlarının udma qurğuları tərəfindən atılmalarının inventarlaşdırılması ölkə tərəfindən UNFCCC-yə təqdim edilən hesabat sənədidir. O, istixana qazlarının balansına dair məlumatları ehtiva edir, bunun əsasında ölkə səviyyəsində qlobal istiləşmənin qarşısını almaq üçün əlavə qərarlar qəbul edilir . Kadastr mənfi iki il müddətinə hazırlanır: 2024-cü ildə 1990-2022-ci illər üçün məlumatlar verilir.

Bakıda, Dövlət Bayrağı Meydanında yenidən üçrəngli bayrağımız dalğalanır. Sozcu.az Oxu.az-a istinadla xəbər verir ki, Dövlət Bayrağı Meydanında aparılan təmir işlərindən sonra ilk dəfə test məqsədi ilə bayrağımız bu il avqust ayının 2-də asılmışdı. Bundan sonra bir neçə dəfə test keçirilmişdi. Qeyd edək ki, sabah Azərbaycanda Dövlət Bayrağı Günü qeyd olunacaq.

"Real"ın gənc ulduzu Arda Gülər karyerasını Almaniya Bundesliqasında davam etdirə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Planeta" məlumat yayıb.  Mənbəyə görə, 19 yaşlı yarımmüdafiəçi "Bayer"in diqqət mərkəzindədir. Son çempion Ardanı heyətinə qatmaqda israrlıdır. Alonsonun məsələ ilə bağlı Madrid təmsilçisinə zəng etdiyi də bildirilir. Xatırladaq ki, futbolçu 2024/25 mövsümündə "kral klubu"nun heyətində 11 matçda cəmi 292 dəqiqə meydana çıxıb. 

Kanadanın McGill Universitetinin alimləri tədqiqat qrupunun bir hissəsi olaraq müəyyən ediblər ki, giləmeyvə dadı və ətri olan elektron siqaretlər ağciyərlərin təbii müdafiəsini zəiflədə bilər və orqanizmin infeksiyalara qarşı mübarizəsini çətinləşdirir. Tədqiqatın nəticələri PNAS-da (Proceedings of the National Academy of Sciences) dərc edilib. Sozcu.az lent.az-a istinadən xəbər verir ki, tədqiqatçılar bir neçə gün ərzində siçanları elektron siqaret buxarına məruz qoyub və gəmiricilərin ağciyərlərində immun hüceyrələrini müşahidə etmək üçün real vaxt rejimində kompüter görüntülərindən istifadə ediblər. Təcrübə həm ətirli vapların, həm də klassik elektron siqaretlərin təsirlərini qiymətləndirib. Nəticələr göstərib ki, giləmeyvə ətirli vapes tərəfindən buraxılan bəzi kimyəvi maddələr ağciyərlərdə immun hüceyrələrini iflic edir. Xüsusilə, zərərli hissəcikləri çıxarmaqdan məsul olan alveolyar makrofaqlar adlanan hüceyrə populyasiyası mənfi təsir göstərir. Alimlər izah ediblər ki, bu təsir orqanizmin tənəffüs yolu infeksiyalarına qarşı həssaslığını artırır. Alimlər həmçinin ləzzətsiz vapların eyni təsirə malik olmadığını müəyyən ediblər. Bununla belə, onları sağlamlıq üçün təhlükəsiz hesab etmək olmaz.

Qrip tez-tez soyuqdəyməyə bənzər simptomlarla özünü göstərən viral yoluxucu xəstəlikdir. Adətən, soyuq havalarda rast gəlinən bu virus daha çox yuxarı tənəffüs yollarına təsir edir və soyuqdəymədən daha şiddətli olur. Qrip xüsusilə mövsümi şəkildə yayılan, influenza virusunun səbəb olduğu tənəffüs yolu xəstəliyidir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu xəstəlik yüngül və ya orta şiddətli, hətta ölümcül də ola bilir. Ən popluyar məhsulların kolleskiyalarını sənin üçün yaratdıq Qripin ölümcül olması əsasən aşağıdakı faktorlarla əlaqəlidir: Yüksək risk qrupları: Yaşlılar, uşaqlar, hamilə qadınlar və immuniteti zəif olan insanlar qripdən daha çox təsirlənirlər. Bu qruplarda qrip bəzən ağırlaşmalara yol aça bilər. Təsir etdiyi orqanlar: Qrip bəzən pnevmoniya (ağciyər iltihabı) və ya digər infeksion xəstəliklərə səbəb olaraq ölümə gətirib çıxara bilər. Zəif müalicə və ya diaqnoz: Erkən müalicə edilməyən qrip, xüsusən bakterial infeksiyalarla qarışdıqda daha ciddi fəsadlara yol aça bilər. Ümumiyyətlə, qrip əksər hallarda öz-özünə keçib gedən bir xəstəlikdir, amma ciddi hallarda ölümcül nəticələrə səbəb ola bilər. Buna görə də, qripdən qorunma və vaxtında müalicə çox önəmlidir. Yalnız qripin deyil, həm də qripə bənzər digər tənəffüs yoluyla yayılan xəstəliklərin qarşısını almaq üçün peyvəndlər və gigiyena tədbirləri (əl yuma, maska taxma və s.) böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Cəlilabadda ölümlə nəticələnən yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib. DİN-in Mətbuat Xidmətinin Lənkəran regional qrupundan Sozcu.az-a bildirilib ki, hadisə dünən saat 18:40 radələrində köhnə Ələt-Astara avtomobil yolunun rayonun Qarazəncir kəndindən keçən hissəsində olub. Belə ki, E.Mütəllimov idarə etdiyi avtomobillə 2012-ci il təvəllüdlü Məhəmməd Qarayevi vurub. Piyada aldığı xəsarətlərdən hadisə yerində ölüb. Faktla bağlı araşdırma aparılır.