Siyasət

Qarabağdan Ermənistana qaçan Samvel Şahramanyan Xankəndidə separatçı rejimin ləğvi ilə bağlı qərarından imtina edib və bildirib ki, “Dağlıq Qarabağın (qondarma) dövlət qurumlarının buraxılmasını nəzərdə tutan heç bir hüquqi sənəd yoxdur”. O, hətta qondarma “qurumlara” vaxtarışı olaraq “hökumətə” məlumat verməyi tapşırıb. Onun “müşaviri” kimi təqdim edilən Vladimir Qriqoryan isə bildirib ki, Şahramanyan İrəvana qayıtdıqdan sonra – oktyabrın 19-da separatçı rejimin fəaliyyətinin davam etdirilməsi ilə bağlı “fərman” imzalayıb və əsas sənəd bu qərardır. Beləliklə, separatçılar mövcudluqlarını davam etdirməkdə israrlı görünür. Xankəndidə verilən qərarla separatçı rejimin özünü buraxması 1 yanvar 2024-cü ilə qədər başa çatmalı idi, lakin separatçıların qaçması və erməni əhalisinin Qarabağı tərk etməsindən sonra bu qərarın heç bir əhəmiyyəti qalmadı və bundan sonra separatçıların İrəvanda “özünübərpası” da praktiki olaraq Azərbaycana təhlükə yaratmır. Şahramanyanın qərardan imtina etməsi isə Ermənistan daxilində qondarma “artsax” ideyası ətrafında baş verən qarşıdurmadan qaynaqlanır və bunun əsas zərbəsi də Ermənistan hakimiyyətinə dəyəcək: - daxili siyasətdə Paşinyana qarşı Qarabağ məsələsi üzərindən müxalif mövqe separatçıların, dolayısı ilə onların bağlı olduğu Qarabağ klanının inhisarında qalacaq və bu, kənar oyunçular, xüsusilə Rusiya üçün rıçaqlardan biridir; - separatçılar Qarabağla bağlı iddialarını davam etdirdiyi müddətdə sülh danışıqları, ümumiyyətlə, Azərbaycanla münasibətlərin normallaşması çətin görünür. Bu baxımdan, Şahramanyanın timsalında separatçıları susdurmaq Paşinyanın “ev tapşırığı” olmalıdır, əks təqdirdə Ermənistanın kommunikasiyaları açaraq, özünə yeni gələcək qurmaq planları kağız üzərində qalır.axar) Asif Nərimanlı

“Alen Simonyan sərhədlərin demarkasiya və delimitasiyası məsələsinin daha sonra da həll edilə biləcəyini istisna etməyib...” “Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyan  jurnalistlərlə keçirdiyi brifinqdə Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyevin Ermənistanla Azərbaycan arasında hazırlanan  sülh sazişi çərçivəsində sərhədlərin demarkasiya və delimitasiyası ilə bağlı fikrinə münasibət bildirib. Hikmət Hacıyev demişdi ki, sülh sənədində sərhədlərin müəyyənləşməsi ümumu sazişdən ayrıla və  buna daha sonrakı sürəcdə baxıla bilər”.  Bunu moderator.az-a açıqlamasında ermənişünas alim Qafaqr Çaxmaqlı söyləyib. “Alen Simonyan sərhədlərin demarkasiya və delimitasiyası məsələsinin daha sonra da həll edilə biləcəyini istisna etməyib. O, bunu belə izah edib ki,  sülh sazişini uzatmamaq üçün  həll olunması uzun müddət tələb edən həmin məsələya sonra da baxıla bilər. Misal olaraq Gürcüstanla Ermənistan arasında sərhədlərin təyin olunması çalışmalarının hələ də davam etməsini göstərib. Erməni spikerin bu fikri Ermənistanda ciddi narazılıqla qarşılanıb”, -davamında şərhçi belə deyib.    “Belə olan halda Ermənistanın baş nazirinin tez-tez səsləndirdiyi iki ölkənin ərazi bütövlüyü (Azərbaycanın 86,6 min kvadratkilometr, Ermənistanın 29, 8 min kvadratkilometr) çərçivəsində sülh sazişi hansı əraziləri əhatə edərək  imzalanacaq? Əgər ərazilərlə bağlı dəqiq bir razılaşma yoxdursa və Azərbaycanın dilindən 29,8 min kvadratkilometr ərazi ilə bağlı heç bir bəyanat olmayıbsa, demək, Paşinyanın səsləndirdiyi bu məsələ hələ həllini tapmayıb və Ermənistanın hazır olduğunu iddia etdiyi sənəddə bunun öz əksini tapmadığı da görünməkdədir. Sərhəd xətti hansı ərazilərdən keçir, orada Azərbaycanın 8 anklav kəndi və Ermənistanın zaman-zaman özünə birləşdirdiyi ərazilərin taleyi də həll edilməmişdir.  Belə çıxır ki, Ermənistanın yaxasını cırıb bir an öncə imzalamaq istədiyi sülh sazişi sənədi hazır deyil”, -deyən ermənişünas alim daha sonra erməni politoloqlarının Ermənistan spikerinin son bəyanatına verdiyi şərhləri də nümunə gətirir.  “Erməni siyasi şərhçi David Stepanyana görə, Alen  Simonyanın bəyanatı Ermənistanın yeni güzəştlərə gedəcəyinə işarədir.  Tərəflərin ərazi bütövlüyü tanınacaqsa, orada eyni rəqəmlər göstərilməməsi yeni problemlər yaradacaq və ortaya Azərbaycanın yeni tələbləri çıxacaq.  Erməni şərhçiyə görə Azərbaycanın tələbləri məlumdur. Bunlardan ən əsası: Azərbaycanın qərb rayonlarını Naxçıvanla birləşdirəcək  Zəngəzur dəhlizinin açılması və 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatda yer alan maneəsiz keçidin əldə edilməsidir. Ermənistan bu reallığa qarşı hansı arqumentləri qoya bilər? Mövcud reallıqlar tələb edir ki, Ermənistan indiyə qədər olan və bundan sonra olacaq (o cümlədən imzalanacaq sülh anlaşmasına)  öhdəliklərə uysun. Yalnız o zaman bölgədə qalıcı sülhə nail olmaq mümkündür.  Helsinki Vətəndaş Assambleyasının Vanadzor şöbəsinin müdiri  Artur Sakunts deyir ki, belə bir durumda Ermənistan sülh sazişini imzalamamalıdır. O bildirir ki, biz həmişə qeyri- müəyyənlik içərisində oluruq və sülh sazişinin  məzmununu bilmədiyimizdən və bu sazişin  Ermənistana nə verəcəyini bilmədən onu imzalamağa tələsirik; əgər sərhədlər bəlli deyilsə, hansı sazişdən söhbət gedə bilər.   Hər gün yeni siyasi situasiyanın , bölgəmizdə yeni durumun formalaşdığı bir zamanda Ermənistanın sülh sazişinə gedəcəyi şübhə doğurur və indiyədək bu saziş Ermənistanın qeyri- kontruktivliyindən, bəhanələrindən dolayı imzalanmayıb. İndi də ehtimal ki, Ermənistan onu uzatmaq siyasətini aparacaqdır. Ermənistanda aparılan təhlillərdən bunu anlamaq çox da çətin deyil”, - deyə Qafar Çaxmaqlı diqqətə çatdırıb.

Dekabrın 21-də Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) iclası keçirilib. Sozcu.az xəbər verir ki, iclasda Azərbaycan Respublikası Prezidentliyinə namizədliyi özü tərəfindən irəli sürülmüş Fuad Əliyevin məsələsi müzakirə olunub. Müzakirələrdən sonra Fuad Əliyevin növbədənkənar Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçkilərində namizədliyinin irəli sürülməsi təsdiqlənib.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dekabrın 21-də Xocalı rayonunun Dağdağan kəndində olub. Sozcu.az bildirir ki, bu barədə məlumatı Azərbaycan Prezidentinin Mətbuat Xidməti yayıb.

Paşinyan Qarabağ separatçılarını Ermənistan dövlətçiliyinin altına qoyulmuş dinamit  hesab edir...” “İlin sonunda tamamilə ortadan qaldırılması nəzərdə tutulan qondarma qurumun “prezident aparatı”, “parlamenti”, “höküməti” və başqa qurumları artıq olmayacaq. Demək,  bu səhifə bağlanacaq. Amma onların yeni bir “oyunla” qarşımıza çıxacağı istisna edilmir” Ermənişünas alim Qafar Çaxmaqlı moderator.az-a açıqlamasında  3 ay öncə Qarabağda gorbagor(!) edilmiş separatçı-terrorçu rejimin İrəvana sığına bilmiş tör-töküntülərinin  hazırkı fəaliyyəti haqda danışarkən belə deyib. Şərhçinin fikirlərindən belə çıxır ki, hansısa beynəlxalq güclər separatçı-terrorçu rejimin Ermənistanda öz fəaliyətini davam etdirməsində maraqlıdır. “2024-cü il yanvarın 1-ə az qalıb. İndi Ermənistanda  Dağlıq Qarabağın separatçı qurumunun sonuncu rəhbəri Samvel Şahramanyanın sentyabrın 28-də separatçı qurumun bütün institutlarının ləğvi ilə bağlı imzaladığı sənəd daha çox müzakirə edilir.  İddia edənlər var ki, Şahramanyan bu sənədi basqı və təzyiq altında imzalayıb, Azərbaycan qarşısında müəyyən “öhdəliyi” olub və ona görə də azadlıqdadır, o biri “liderlər” kimi Bakı həbsxanalarında deyil. Şahramanyan deyilən bu şəxsin imzaladığı sənədlə bağlı  o fikir də səsləndirilir ki, İrəvana gələndən sonra o həmin sənəddən imtina edib, belə bir imza atmadığını deyib  və hətta Qarabağ erməniləri ilə görüşlərinin birində  Qarabağda olan separatçı institutların fəaliyyətini davam etdirdiyini bildirib. Və Azərbaycanın bu bölgəsi ilə bağlı Ermənistanda fəaliyyət göstərən 150  ictimai, siyasi, qeyri- hökümət və digər  təşkilatlarının dekabrın 9-da keçirilən toplantısında Qarabağa geri dönüşün təşkili haqda bəyanatın altına imza atıb”.  Həmin görüşdə qəbul olunan bəyanatda deyilir ki, Qarabağın səhifəsi hələ bağlanmayıb və Ermənistana gələn əhalinin beynəlxalq  haqları qalmaqdadır və onların geri dönüşü üçün təhlükəsizlik mexanizmləri yaradılmalıdır və onlar beynəlxalq güvənlik alaraq yenidən Qarabağa qayıtmalıdırlar”- deyə şərhçi bildirib.  “Ermənilərin guya  Azərbaycanın əhalini zorla  köç etdirməsi barədə fikirlərinin yalan olduğu hər an ortaya çıxır. Hamı bilir ki, onlara heç bir təzyiq edilməmişdir və özləri könüllü şəkildə Ermənistanın yolunu tutmuşlar.  Azərbaycan buna manemi olmalıydı?     Separatçı təşkilatların yarıgizli-yarıaçıq 9 dekabr görüşündən sonra  Ermənistan hakimiyyətin münasibətini  təhlil etsək, bu nəticəyə gələ bilərik ki,   Paşinyan və onun komandası Qarabağ separatçılarının  bu şəkildə  Ermənistanda fəaliyyətini məqbul hesab etmir və bunu Ermənistanın gələcəyinə təhlükə sayır, Ermənistan dövlətçiliyinin altına qoyulmuş iç dinamit  hesab edir”-  Qafar Çaxmaqlı açıqlamasının davamında belə deyib.    Azərbaycan rəhbərinin dəfələrlə vurğuladığı Ermənistanda revanşizmin qalması anlamında  bu, müəyyən əsaslar yaradır və  təşkilatların bir araya gəlib bəyanatlar verməsi Ermənistan – Azərbaycan sülh danışıqlarına mane olur. Paşinyan da əlavə başağrısı istəmir.  Bəziləri Qarabağ separatçılarının təşkilatlarının Ermənistandan çıxarılması və hansısa neytral ölkədə fəaliyyət göstərməsini təklif edirlər. Bütün bunlar göstərir ki, Qarabağ ermənilərinin bu şəkildə Ermənistanda qalması gələcəkdə ciddi və gərgin siyasi situasiya yarada bilər. İlin sonunda tamamilə ortadan qaldırılması nəzərdə tutulan qondarma qurumun “prezident aparatı”, “parlamenti”, “höküməti” və başqa qurumları artıq olmayacaq. Demək,  bu səhifə bağlanacaq. Amma onların yeni bir “oyunla” qarşımıza çıxacağı istisna edilmir”- deyə ermənişünas alim diqqətə çatdırıb.

COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi əlamətdar hadisədir və çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu “Report”a müsahibəsində BMT Baş katibinin sözçüsü Stefan Dujarrik deyib. Onun sözlərinə görə, bunun BMT üçün də çox böyük əhəmiyyəti var. “Biz ötən həftələrdə Azərbaycanın Ermənistanla razılaşma əldə etməsini, əsirlərin mübadiləsinin şahidi olduq ki, bu da müəyyən mənada münasibətlərin normallaşması və gərginliyin azalmasına gətirib çıxardı və eyni zamanda Azərbaycanın səriştəli və aydın bir ölkə kimi COP29-a ev sahibliyi etmək üçün rəsmi namizəd olmasına imkan verdi”, - o deyib. Onun sözlərinə görə, Ermənistanın COP29-un ev sahibliyinə namizədlikdə Azərbaycanı dəstəkləməsi gərginliyin azalmasının əlamətidir. “İqlim dəyişikliyi hamımızın üzləşdiyi əsas qlobal problemdir. Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri də iqlim dəyişikliyindən əziyyət çəkib və əziyyət çəkməkdə davam edir. Ona görə də biz Azərbaycanın COP29-a sədrliyini çox səbirsizliklə gözləyirik. İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə Baş katibin həqiqətən ürəkdən davam etdirdiyi mübarizədir və düşünürəm ki, heç bir dünya lideri bu məsələdə onun qədər daha açıq və tutarlı olmayıb. Baş katib bu mübarizəni davam etdirəcək və o növbəti dəfə Azərbaycan Prezidenti ilə əməkdaşlığı səbirsizliklə gözləyir. Bəli, heç şübhəsiz ki, Baş katib COP29-da Azərbaycanda olacaq və ümid edirəm ki, mən də onunla gedəcəm və Azərbaycanı görəcəm (gülür). Mən bunu səbirsizliklə gözləyirəm.

Biz Azərbaycanla artıq razılaşdırılmış üç prinsip əsasında sülh gündəliyinə sadiq qalırıq. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan deyib. "Ümid edirik ki, son vaxtlar regionda və region ölkələrində baş verən hadisələr sülh prosesinin qəsdən ləngiməsinin baş verdiyini göstərmir", - Paşinyan qeyd edib.

Bu gün Müsavat Partiyasının başqanı Arif Hacılı ATƏT-in DTİHB (Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu) müşahidə missiyasının nümayəndələri doktor Martina Barker Tsiqanikova və Qoran Petrov ilə görüşüb. Görüşdə Azərbaycanda fevralın 7-də keçiriləcək növbədənkənar prezident seçkiləri ərəfəsində ölkədəki durum müzakirə edilib. Arif Hacılı Müsavat Partiyasının seçkilərdə iştirakdan imtinasının səbəbləri barədə məlumat verib. Qeyd edək ki, Müsavat Partiyası Azərbaycan hakimiyyətini seçkiqabağı demokratik mühit yaratmağa, bütün siyasi məhbusları azad etməyə, sərbəst toplaşma, söz və ifadə azadlığınını təmin etməyə, seçki komissiyalarında iddiaçı tərəflərin təmsilçiliyinin təmin etməyə çağırsa da, bu çağırışlar cavabsız qalıb. Əksinə, növbədənkənar seçkilər təyin olunduqdan sonra ölkədə repressiyalar davam edib. Müsavat Partiyası bütün bunları, eləcə də Müsavat Partiyası strukturlarında aparılan müzakirələrin və ictimai sorğuların nəticələrini nəzərə alaraq, fevralın 7-nə təyin olunan növbədənkənar prezident seçkilərində iştirak etməmək haqqında qərar qəbul edib.

Roma Papası Fransisk Təl-Əvivin Qəzzada terror taktikalarından istifadə etdiyi, o cümlədən İsrail hərbçilərinin kilsə binasına sığınan iki xristian qadını öldürməsi xəbərindən təəssüfləndiyini bildirib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Röyters" məlumat yayıb. "Qəzzadan çox ciddi və ağrılı xəbərlər almağa davam edirəm. Silahsız mülki şəxslər bomba və atışmaların hədəfindədir. Bu, hətta terrorçuların olmadığı, ailələrin, uşaqların, xəstələrin, əlillərin, rahibələrin olduğu kilsə kompleksində baş verib. Bəziləri deyəcək: "Bu, müharibədir, bu terrorizmdir". Bəli, bu müharibədir. Bu terrorizmdir",- o bildirib.

“Biz Qarabağı qaytara bilərik, lakin ağlımızda, qəlbimizdə, yaddaşımızda ondan imtina etsək, itkisi qaçılmaz olacaq”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ermənistanın Respublikaçılar Partiyasının vitse-prezidenti Armen Aşotyan deyib. Dünyanın, o cümlədən Ermənistanın Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi tanıması reallığını unudan Aşotyan iddia edib ki, guya “artsax” problemi qlobal siyasi əhəmiyyət kəsb edir: “Mənim üç maddəlik şərtim var. Birinci şərt “artsax”ın qaytarılmasını arzu, məqsəd, ümumxalq ideyası kimi qəbul etməkdir. İkinci şərt bu məqsədə çatmaq üçün kompleks səylər göstərmək, erməni potensialını tam üzə çıxarmaq və istiqamətləndirmək, dövləti gücləndirməkdir. Üçüncü şərt əlverişli beynəlxalq vəziyyət, geosiyasi iqlimin yaranmasıdır. Tarix sübut edir ki, bu da mümkündür. Mən öz yanaşmamı qısaca xülasə etsəm, “artsax”ı qaytarmaq üçün biz işləməli və əlverişli şəraitdə istəyimizi həyata keçirməyə hazır olmalıyıq. Bunun mümkün olduğunu yəhudilər sübut etdilər: təxminən 2000 ildən sonra Qüdsü geri aldılar. Mənim təsvir etdiyim alqoritmlə Paşinyan bir araya sığmır. Ona görə də ilk növbədə Ermənistanda hakimiyyətin dəyişdirilməsinə ehtiyac var”. Qeyd edək ki, A.Aşotyanın bu iddiası erməni müxalifətinin Nikol Paşinyanı qaralamaq cəhdindən başqa bir şey deyil. Ermənistan əhalisinin sürətlə azaldığı bir vaxtda hansısa “yəhudi düsturu”ndan danışan Aşotyan Qüdsün 2000 il sonra “qaytarılması”na işarə edir. Onun məntiqi ilə ermənilər Qarabağı 4023-cü ildə qaytara bilərlər. Lakin əhalisinin sürətlə azaldığı bir vaxtda ermənilərin o tarixə qədər varlığını davam etdirməsi mümkünsüz görünür.globalinfo)

“Azərbaycanda jurnalistlərin həbsi ilə bağlı son tendensiya dərin narahatlıq doğurur”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Metyu Miller keçirdiyi ənənəvi brifinqdə deyib. “Biz Azərbaycan hökumətini hər kəsin, o cümlədən ifadə azadlığından istifadə edənlərin insan hüquqlarına və əsas azadlıqlarına hörmət etməyə çağırmaqda davam edirik”, - M. Miller bildirib. O bildirib ki, ABŞ bu məsələni dəfələrlə Azərbaycan hökuməti ilə müzakirə edib. Qeyd edək ki, Azərbaycanda son olaraq dekabrın 13-də araşdırmaçı jurnalist Hafiz Babalı saxlanılıb və o, noyabrın 20-dən etibarən Azərbaycanda saxlanılan 7-ci KİV nümayəndəsi olub.

Dekabrın 15-də Müsavat Partiyası Divanının iclası keçirilib.  Partiyanın mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, iclasda əvvəlcə Müsavat Partiyası və Milli Şuranın üzvü Tofiq Yaqublunun uydurma ittihamlarla həbsi ilə bağlı məsələ müzakirə olunub. Bu həbs Müsavat Partiyasına və bütövlükdə müxalifətə təzyiq etmək, cəmiyyət xof yaratmaq məqsədilə atılan repressiv addım kimi dəyərləndirilib. Tofiq Yaqublunun azadlığa buraxılması tələbilə partiyanın bəyanatı qəbul edilib.  Azərbaycanda son həftələr ərzində 10-dan artıq jurnalistin, o cümlədən “Turan” agentliyinin əməkdaşı Hafiz Babalının həbsi ölkədə söz və media azadlığına qarşı basqıların davamı kimi qiymətləndirilərək pislənilib. Bütün siyasi məhbusların və sifarişlə həbs edilən jurnalistlərin azadlığa buraxılması tələb edilib.  İclasda fevralın 7-nə təyin olunan növbədənkənar prezident seçkiləri müzakirə olunub. Qeyd edilib ki, bir qayda olaraq seçkilərdə iştirak edən Müsavat Partiyası Azərbaycan hakimiyyətini seçkiqabağı demokratik mühit yaratmağa, bütün siyasi məhbusları azad etməyə, sərbəst toplaşma, söz və ifadə azadlığınını təmin etməyə, seçki komissiyalarında iddiaçı tərəflərin təmsilçiliyinin təmin etməyə çağırsa da, bu çağırışlar cavabsız qalıb. Əksinə, növbədənkənar seçkilər təyin olunduqdan sonra ölkədə repressiyalar davam edib. Hakimiyyət heç bir ictimai müzakirə aparılmadan qəfil seçki qərarı verməklə, siyasi müxalifətin və ölkədə dəyişiklik istəyən təbəqələrin seçkiyə hazırlaşmaq imkanını minimuma endirib. Seçki kampaniyasının qəfil elan olunması ilə seytnot vəziyyətinin yaradılması bu seçkini formal bir prosedura çevirmək istəyən hakimiyyətin maraqlarına uyğundur. Müsavat Partiyası bütün bunları, eləcə də Müsavar Partiyası strukturlarında aparılan müzakirələrin və ictima sorğuların nəticələrini nəzərə alaraq, fefralın 7-nə təyin olunan növbədənkənar prezident seçkilərində iştirak etməmək haqqında qərar qəbul edib.