Gündəm

O dəhşətli günün ildönümü münasibətilə yazı hazırlamaq lazımdır deyəndə sanki ürəyimi kimsə ovcuna alıb bərk-bərk sıxdı. Nə Xocalıdanam, nə hadisənin şahidiyəm. Mənə bu qədər ağırdırsa, hadisə şahidləri nələr hiss ediblər? O günlərdə ölümün, qanın-qadanın cəngindən qarlı, buzlu yollarla qaçıb xilas olmuş 5 nəfərə zəng etsəm də, hamısı müsahibə verməkdən imtina etdilər. "Danışa bilmirik" dedilər. O gecə atasını, qardaşını, ərini, qardaşının balasını və xanımın itirmiş Tacirə xanımı  müsahibəyə razı sala bildim. Söhbət göz yaşları içində başlayıb, göz yaşları içində də bitdi. Lent.az-ın qonağı Xocalı sakini Tacirə Hüseynovadır - Tacirə xanım Xocalıda doğulub böyümüşdünüz? - Biz əslən İrəvandanıq. Ailəmiz mənim 4 yaşım olanda ermənilərin içindən çıxıb Xocalıya köçüb. Ermənilər incidirmiş. Nə biləydilər ki, odun-alovun içinə gəlirlər. Orda böyüdüm, ailə qurdum. Yoldaşım Xocalı aeroportunda polis işləyirdi. Ermənilərlə müharibə başlayandan iki qardaşım könüllü orduya yazıldı. Tez-tez kəndə atəş açılırdı, raketlər düşürdü. Uşaqlarım körpə idi, çox qorxurdum, dilim tutulub, üzüm əyilmişdi. Atam yoldaşıma dedi, onu göndər Bərdəyə baldızı gilə. 2 ay öncə mən körpələrimi götürüb Bərdəyə gəlmişdim. Gəlmək istəmirdim zorla göndərdilər. Hadisələr baş verməzdən 3-4 gün öncə balaca qardaşım Yaşar vertolyotla Xocalıya benzin, neft, ərzaq daşıyırdı. Basabas yaranmış, camaatın bir hissəsi qaçmaq üçün doluşmuşdu, o vertolyotdan düşə bilməmişdi, Ağdama gəlmişdi, can atırdı ki, geri qayıtsın. 4 ay idi evlənmişdi, Xocalıda yoldaşı qalmışdı. Elə bil ürəyinə dammışdı, Bərdədə mənə dedi ki, Tacirə, deyəsən hamı öləcək, ikimiz qalacağıq.   - Həmin gecə kim sağ çıxdı ailənizdən? - Anam, qardaşımın 2 uşağı və balaca gəlin. Atam, böyük qardaşım, yoldaşı, bir qızı, mənim ərim həlak oldular. Anamın danışdıqlarını danışacam sizə. Gecəyarısı Xocalıya hücum olub. Yuxudan durub hamı yarıçılpaq, yalınayaq tökülüb kənddən aşağı ki, qaçıb canlarını qurtarsınlar. Anam qardaşımın 23 günlük körpəsini belinə şəlləyib qaçırmış. Geri baxıb ki, qardaşım ailəsinin əlindən tutub gəlir, atam da bir az arxada. Sonra pərən-pərən düşüblər, yolda hamını itirib. Qardaşımın yoldaşı 4 yaşlı qızı ilə arxada qalıb. Birinci gəlini sinəsindən güllə ilə vurublar. Lalə də oturub anasının yanında. Başının üstündən güllələr uçuşur. Kənd camaatı çağırsa da, gəlməyib, deyirlər ətrafdan paltarları yığıb atırmış anasının üstünə. Bəlkə də qanını kəsmək istəyib, ya da yatmış bilib onu. Elə orda güllə dəyib. Çingiz Mustafayevin çəkdiyi göy kurtkalı uşaq meyiti bizim Lalə idi. Böyük qardaşım 6 yaşlı qızı Həmayılla qaçırmış, arxadan 4 güllə dəyib, yıxılıb. Yanından keçənlərə deyib, Həmayılı çatdırın bizimkilərə. Uşaq atasından ayrılanda ağlayıb, o da deyib "məni qoyub gedirsən Həmayıl?". Bədbəxt qardaşım. Həmayıl bu hadisədən sonra 3-4 həftə danışmadı, yatağından qalxmadı. Anam qucağında 23 günlük uşaq bir dəstə adamla mühasirəyə düşüb. 4 saat buz kimi suyun içində kol-kosluq bir yerdə gizləniblər.  Körpə başlayıb ağlamağa. Yanındakılar deyib, uşağı boğaq. Ermənilər səsə gələcək, hamımızı qıracaqlar, anam imkan verməyib. Suyun içində bələyi açıb, altının yaş əskisini çıxarıb. Körpə susub. Atışma başlayıb, qırılan qırılıb. Qırılmayanlar da yenə başlayıb qaçmağa. Anam meyitlərin içi ilə qaçıb keçib. - Neçə yaşı var idi ananınızın onda? - 49. Ölən qardaşımın da 29 idi. - Bəs yoldaşınız necə olub? - Hücum başlayandan sonra evlərinə gedib ki, ana-atasını tapsın, görüb yoxdurlar. Meşədə rastlaşıblar. Allah onlara birlikdə ölməyi nəsib eləyib. Rəşid (həyat yoldaşı)  Samir adlı bir yaralı uşağı belinə alıb ki, onu da özləri ilə götürsünlər. Arxadan BTR gülləsi ilə vurmuşdular, ikisinin meyiti bir-birinə qarışmışdı. Atamı isə bir dəstə kənd sakini ilə tutublar. Qarnından güllə dəymişdi, erməni avtomatı başına dirəyib, deyib ki, səni öldürüm? Atam da deyib onsuz da öldürmüsünüz. Avtomatla başından atıb öldürmüşdülər. Elə həmin gecə. Bərdəyə gələndən sonra Həmayılın dili tutuldu, həftələrlə danışmadı. Əslində nə danışacaqdıq ki, bir ailədən o qədər şəhid vermişdik. 2 öz yetimimi, 2 qardaşımın yetimini anamla böyütdük. Aylarla göz yaşımız dayanmadı. Mənim övladlarım göz yaşları içində böyüdülər. Biz yaşamadıq ki, biz nəfəs alan ölülər olduq o faciədən sonra.  - O hadisədə təcavüzə uğrayan xanımlar da oldu yəqin... - Olmuşdu. Bəzilərinə toxunmamışdılar, bəzilərinə isə zülm eləmişdilər. Amma biz hamımız bunun üstündən susaraq keçdik. Ailələri ilə yaşadılar. Bu da ayrı bir dərd idi. Bu barədə susduq. Hey susduq. Onların içi özlərini yandırır... - Xocalıya dönməyə hazırsınız? - Xocalı alınandan bəri hamımızı bir sual düşündürür. Biz ora necə gedəcəyik? İnanın ki hamımız eyni haldayıq. Getməyə, xatırlamağa o gecəni yenidən yaşamağa qorxuruq. Bu elə sağalmaz yaradır ki, illər keçsə də eyni şəkildə insanın içini yandırır, gedib o qanımız tökülmüş yerləri xatırlamağa çətinlik çəkirik. Qanla sulanmış Xocalıya ayaq basmaq bizim üçün asan olmayacaq.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin mənə zəng etməyəcək, çünki müharibəni bitirmək niyyəti yoxdur. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski mətbuat konfrasında deyib. “Axı onun mobil telefonu yoxdur, necə zəng edəcək? Mən isə 1917-ci ilin teleqrafından istifadə etmirəm. Mənə zəng etməyəcək, müharibəni bitirmək istəmir. Bu gün bu, belədir”, - deyə dövlət başçısı jurnalistin sualını cavablandırarkən bildirib.

Yeni əks-hücuma hazırlaşırıq və plan mövcuddur. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski deyib. “Aydın planımız var, detalları açıqlaya bilmərəm, buna hüququm yoxdur. Bu plan rəhbərliyin dəyişməsi ilə bağlıdır, bəli, müəyyən dəyişikliklər var”, - deyə Zelenski bildirib.

Ukraynanı NATO üzvlüyünə dəvət etmək sülhün təmin olunmasına kömək edə bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu NATO-nun keçmiş baş katibi Anders Foq Rasmussen deyib. O bildirib ki, müttəfiqlər Ukraynanı Rusiyanı döyüş meydanında məğlub etməsi üçün lazım olan hər şeylə təmin etməlidir: “Və müttəfiqlərin təhlükəsizlik zəmanətləri bu gün çox vacibdir. Bu zəmanətlər Ukraynanın AB və NATO-ya gedən yolunda ehtiyaclarını ödəməlidir. Avropanın uzunmüddətli təhlükəsizliyi həm də Ukraynanın AB və NATO-ya daxil olmasından asılıdır. Biz indi bunun üzərində işləyirik. Putin anlamalıdır ki, Ukrayna NATO-ya üzv olacaq”.

Sumqayıtda 63 yaşlı qadın dəm qazından boğulub. Sozcu.az xəbər verir ki, şəhər sakini, 1961-ci il təvəllüdlü Bədəlova Növrəstə Məstan qızı Ceyranbatan bağları ərazisində yaşadığı evdə dəm qazından boğularaq ölüb. Faktla bağlı Sumqayıt şəhər Prokurorluğunda araşdırma aparılır.

Aleksey Navalnının cənazəsi anası Lyudmila Navalnayaya təhvil verilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə siyasətçinin mətbuat katibi Kira Yarmış bildirib. “Navalnın meyitinin anasına qaytarılmasını tələb edən hər kəsə təşəkkür edirik. Lyudmila İvanovna Salexarddadır. Dəfn hələ qarşıdadır. Səlahiyyətlilərin onları ailənin istədiyi və Alekseyə layiq şəkildə həyata keçirməsinə mane olub-olmayacağını bilmirik. Məlumat əldə olunan kimi təqdim edəcəyik”, - Yarmış bildirib.

Son zamanlar piyada vurulması ilə nəticələnən qəzaların sayı artıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin (BDYPİ) yaydığı məlumatda bildirilib. Qeyd olunub ki, piyada diqqətsizliyi bir çox hallarda sonradan bərpası mümkün olmayan nəticələrə səbəb olur: "Yol hərəkət iştirakçıları içərisində ən az müdafiə olunan piyadalar arasında hələ də öz təhlükəsizliyinə biganə yanaşan, özləri ilə bərabər digər hərəkət iştirakçılarını çıxılmaz vəziyyətə salan şəxslərə hər gün rast gəlirik ki, bu kimi hallar təəssüf ki bəzən bərpası mümkün olmayan nəticələrə səbəb olur". "Son zamanlar piyada vurulması ilə nəticələnən qəzaların sayının artması səbəbindən bir daha piyadalara səslənirik. Küçə və yolları piyadalar üçün nəzərdə tutulan yerlərdən keçin, məhdudiyyətli görünmə şəraitində, habelə sutkanın qaranlıq vaxtı xüsusilə diqqətli olun, əlvan geyimlər üstünlük verin, qulaqlıqdan istifadə ətraf aləmlə əlaqəni məhdudlaşdırdığı üçün yolu keçərkən ondan istifadə etməkdən çəkinin, ictimai nəqliyyatı gözləyərkən və ona minib-düşərkən qəflətən avtomobil yoluna çıxmayın, yaxınlaşmaqda olan avtomobillərin sürətini düzgün qiymətləndirin, onların tam dayandığına, sürücülərin sizə yol verdiklərinə əmin olun", - məlumatda bildirilib.

Navalnının anası oğlunun gizli dəfninə razılıq verməyə məcbur edilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Aleksey Navalnının anası Lyudmila Navalnaya oğluna məxsus YouTube kanalında yayımlanan videomüraciətində bildirib. Onun sözlərinə görə, müstəntiqlər siyasətçini gizli dəfn etmək istəyirlər. Alekseyin harada, nə vaxt və necə dəfn ediləcəyi ilə bağlı şərtlər irəli sürürlər: “Onlara ya Kremldən, ya da İstintaq Komitəsinin mərkəzi aparatından əmr gəlir. Onlar dəfnin gizli, vidalaşma olmadan həyata keçirilməsini istəyirlər. Məni qəbiristanlığa aparıb “oğlun buradadır” demək niyyətindədirlər. Mən bununla razı deyiləm”, – Lyudmila Navalnaya vurğulayıb. Lyudmilanın sözlərinə görə, ona deyiblər ki, Navalnının gizli dəfninə razılıq verməsə, cəsədlə nəsə edəcəklər: “Müstəntiq Varapayev mənə açıq şəkildə dedi ki, vaxt bizim tərəfimizdə deyil, meyit çürüyür.”

“Son günlər artsax vətəndaşlarının fəallığı, Ermənistan deputatları ilə artsax deputatlarının gizli iclasları, mitinqlərdəki çıxışları Ermənistan hakimiyyətini ciddi şəkildə narahat edib”.  Sozcu.az xəbər verir ki, bunu səhər saatlarında “Hraparak” yazıb. Erməni nəşri mənbələrinə istinadla bildirir ki, Paşinyan Qarabağda ləğv olunmuş separatçı-terrorçu rejimin liderlərini “asfalta döşəməyi” , şoular təşkil etməyi, onları dövlət maşınlarından və cangüdənlərindən məhrum etməyi əmr edib.  Dünən yalnız separatçı qurumun sonuncu “prezidenti” Samvel Şahramanyanın cangüdəni səs-küylə həbs edilməyib, həm də Ermənistan Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Komitəsi onun özünə məhkəməyə gəlmək tələbi ilə çağırış vərəqəsi göndərib. Komitənin sözçüsü bildirib ki, separatçıların dəvət olunduqları cinayət işi ilə bağlı ictimaiyyətə məlumat verə bilmirlər. Şahramanyanın vəkili deyib ki, Komitədə onun Ermənistan baş prokuroru Anna Vardapetyana ünvanlanmış ərizəsini araşdırırlar. Bu, “artsax”a verilən dövlət vəsaitlərinin mənimsənilməsi ilə bağlı informasiyaların araşdırılmasına və şübhələrin aradan qaldırılmasına aiddir.  “Əslində məqsəd artsax xalqını cilovlamaq və qorxutmaqdır ki, mübarizəyə qalxmasınlar. Mənbələrimiz bildirir ki, oktyabr ayından etibarən istintaq orqanları artsaxdan müxtəlif məmurları və fəal şəxsləri dəvət edir və “izahat” işləri aparır, artsax sakinlərinin mümkün fəallığının qarşısını almağa çalışırlar”, -deyə Ermənistan qəzeti bildirir. Xatırladaq ki, bir sıra analitik və siyasi şərhçilər Moskvadakı Putin rejiminin Paşinyanı hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq üçün Qarabağdan köçmüş erməni kütləsindən fəal istifadə etməyə çalışdığını bildirirlər...

İsrail parlamenti (Knesset) Fələstin dövlətinin birtərəfli tanınmasını rədd edən qətnaməni təsdiqləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, Knesset Nazirlər Kabinetinin Fələstin dövlətinin yaradılmasını və birtərəfli tanınmasını rədd edən qərarını təsdiqləyib. Sənədi 120 deputatdan parlamentin 99-u dəstəkləyib.

Həbsdə olan iş adamı, keçmiş deputat Nazim Bəydəmirlinin səhhətində problemlər yarandığı bildirilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə N.Bəydəmirlinin həyat yoldaşı Fəridə Bəydəmirli bildirib. Onun sözlərinə görə, bu gün, fevralın 21-də N.Bəydəmirli ilə telefonla danışıb:  "Dedi ki, özümü çox pis hiss edirəm, səhhətimdə problemlər yaranıb". F.Bəydəmirli qeyd edib ki, fevralın 19-da həyat yoldaşını Penitensiar Xidmətin tibb məntəqəsinə gətiriblər: "Özü bunun üçün müraciət etmədiyini dedi. Nazimi rentgen ediblər, qan təzyiqini ölçüblər. Qan təzyiqi çox yüksək olub, halbuki heç vaxt onun qan təzyiqi olmayıb. Bir də laboratoriya analizini məsləhət görüblər, Nazim razı olmayıb". İş adamının həyat yoldaşı vurğulayıb ki, o öz inandığı həkimlərin saxlandığı təcridxanaya gəlməsini istəyir: "Bunun üçün rəsmi müraciət edəcəyik". N.Bəydəmirli ötən il iyulun 4-də Cinayət Məcəlləsinin 182.2.4-cü (xeyli miqdarda əmlak əldə etmək məqsədilə hədə-qorxu ilə tələb etmə) maddəsi ilə ittiham olunaraq saxlanıb. Ötən il sentyabrın 1-də N.Bəydəmirliyə qarşı CM-in 182.2.2-ci (təhdid yolu ilə tələb etmə, dəfələrlə törədildikdə) maddəsi ilə daha bir ittiham irəli sürülüb. O, hər iki ittihamı qəbul etmir və özünü ekologiya məhbusu sayır N.Bəydəmirlinin həbs müddəti bir neçə dəfə artırılıb.

Ermənistan Baş Prokurorluğunda Kamil Zeynallının həbsi ilə bağlı məlumat yoxdur. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan Baş Prokurorluğudan “Sputnik Ermənistan”a açıqlamada bildirilib. Qeyd edək ki, tanınmış idmançı Kamil Zeynallı Rusiyada saxlanılıb. İdmançının iddiasına görə, Rusiyada saxlanılmasının səbəbi Ermənistan tərəfindən axtarışa verilməsidir.