Aktual

Ötən il Azərbaycanda 549 körpə ölü doğulub. Sozcu.az Report-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə “Azərbaycanda uşaqlar” adlı statistik məcmuədə bildirilib. Keçən il perinatal dövrdə (dölün bətndaxili həyatının 22-ci tam həftəsindən başlayır) ölənlərin sayı 1 319 döl təşkil edib. Bundan başqa, həmin müddətdə 2 519 uşaq ölümü qeydə alınıb. Onlardan 1 449-u oğlan, 1070-i isə qızdır. 7 günədək ömür sürən körpə sayı 770-dir. Həmçinin ölkədə ötən il üzrə 1 420 bir yaşadək körpə ölümü baş verib və bunun 751-i şəhər, 669-u isə kənd yerlərində qeydə alınıb. Beş yaşadək ölən uşaqların sayı 1 745 olub ki, bunun da 981-i oğlan, 764-ü qızdır. Eyni zamanda ötən il Azərbaycanda 29 ana ölümü faktı qeydə alınıb. Bu göstərici hamiləlik, doğuş və zahılıq dövründə ölən anaları əhatə edib. Məlumat üçün bildirək ki, 2023-cü ildə perinatal dövrdə ölənlərin sayı 1 837, körpə ölümü 2039, ana ölümlərinin sayı isə 33 olub.

Fövqəladə Hallar Nazirliyi (FHN) səlahiyyətləri çərçivəsində ölkədə, o cümlədən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə vətəndaşların yanğın təhlükəsizliyi ilə bağlı maarifləndirilməsi işini davam etdirir. Sozcu.az xəbər verir ki, FHN-in Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmətinin Qarabağ regional Dövlət Yanğın Nəzarəti İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yaşayan, işləyən, həmçinin həmin ərazilərə səfər edən vətəndaşlarla yanğın təhlükəsizliyinə dair profilaktik söhbətlər aparılıb. Xankəndi şəhərində, Qubadlı, Zəngilan, Xocalı və Xocavənd rayonlarında aparılmış növbəti maarifləndirmə işləri çərçivəsində işğaldan azad olunmuş ərazilərdə məskunlaşan, tikinti, yenidənqurma və bərpa işləri ilə məşğul olan, ictimai-iaşə obyektlərində çalışan, o cümlədən istirahət və işgüzar məqsədlərlə meşə, açıq ərazi və əkin sahələrinə gedən vətəndaşlara zəruri yanğın təhlükəsizliyi qaydaları ətraflı izah olunaraq onlara əyani vəsaitlər təqdim edilib. FHN bir daha vətəndaşlara müraciət edərək işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının tələblərinə ciddi riayət edilməsinin vacibliyini xatırladır.

Bu gün səhər saatlarında Azərbaycanın Tovuz rayonunda baş verən zəlzələ Ermənistan ərazisində də hiss olunub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan DİN-in Xilasetmə Xidməti məlumat yayıb. Qeyd olunub ki, yeraltı təkanlar Tavuş vilayətinin sərhəd kəndlərində 2-3 bal gücündə hiss olunub.

“Nikahdan əvvəl tibbi müayinə həm fərdi sağlamlıq, həm də gələcək ailənin rifahı baxımından son dərəcə vacibdir. Belə müayinələr zamanı əsasən cinsi yolla keçən xəstəliklər, müxtəlif infeksiyalar, hepatit növləri və HİV virusu daşıyıcılığı araşdırılır". Bunu “Yeni Sabah”a tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla deyib. O qeyd edib: “Əgər bir tərəf özündə bu xəstəliklərdən birinin mövcudluğunu əvvəlcədən bilsə, həm də qarşı tərəfi yoluxdurmaq riskini aradan qaldıra bilər.  Bir çox infeksiya və virus təsadüfi müayinələr zamanı aşkar olunur ki, bu da profilaktik tədbirlərin vacibliyini bir daha göstərir. İrsi xəstəliklər də nikahdan əvvəl aparılan tibbi yoxlamaların mühüm hissəsidir. Məsələn, Azərbaycanda talassemiya daşıyıcılarının sayı kifayət qədər yüksəkdir və bu xəstəlik nikahdan əvvəl məcburi yoxlama paketinə daxildir. Bununla belə, genetik deformasiyalar, xromosom aberrasiyaları və digər irsi xəstəliklərin diaqnostikası hələlik bu paketdə yer almır. Çünki bu tip müayinələr daha mürəkkəb üsullarla həyata keçirilir, xüsusi avadanlıq və yüksək ixtisaslı mütəxəssis tələb edir. Hətta onların bəziləri Azərbaycanda demək olar ki, icra edilmir”. Adil Qeybulla qeyd edib ki, hazırda tətbiq olunan əsas tibbi müayinə paketi gələcək nəsil üçün birbaşa təhlükə yaradan xəstəliklərin vaxtında aşkarlanmasına yönəlib: “Daha geniş və dərinləşdirilmiş genetik analizlərin aparılması isə gələcəkdə icbari tibbi sığortanın imkanlarının genişlənməsi ilə mümkün ola bilər. Bu baxımdan, nikahdan əvvəl tibbi müayinənin tətbiqi həm fərdlərin sağlamlığını, həm də sağlam nəslin formalaşmasını təmin edən mühüm profilaktik addımdır”.

Ötən gün küçədə meyiti tapılan şair Kəramət Şükürovun ilkin ölüm səbəbi bilinib. Sozcu.az Teleqraf-a istinadən xəbər verir ki, mərhum infarktdan vəfat edib. Qeyd edək ki, şair, nasir, jurnalist Kəramət Şükürov ötən gün saat 19-20 radələrində vəfat edib.

Ukrayna müharibənin nizamlanması çərçivəsində 5 tələb irəli sürüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Politiko” nəşri məlumat yayıb. Nəşr Ukraynanın tələblərini dərc edib: - Daimi atəşkəs. Ərazi məsələlərinin müzakirəsi yalnız Rusiya atəşkəslə razılaşdıqdan və ona əməl etdikdən sonra mümkündür. - Rusiyanın vurduğu ziyan 500 milyard dollardan 1 trilyon dollara qədərdir. Ukrayna Moskvanın törətdiyi cinayətlərə görə kompensasiya ödəməsində israrlıdır. - Təhlükəsizlik zəmanəti: Ukrayna NATO və AB üzvlüyünü Rusiyanın növbəti hücumunu dayandırmağın yeganə uzunmüddətli yolu kimi görür. - Uşaqların və hərbi əsirlərin qaytarılması. Ruslar 20 min ukraynalı uşağı qaçırıb, minlərlə hərbçi hələ də əsirdir. - Rusiyaya qarşı sanksiyaların saxlanılması.

Son günlər qonşu ölkələrdə zəlzələ hadisələrinin sayı artıb. Azərbaycanda da kiçik zəlzələlərin baş verməsi vətəndaşlarda daha güclü sarsıntıların ola biləcəyi barədə suallar doğurur. Mövzu ilə bağlı ekoloq Fikrət Cəfərov Mətrbuat.az-a açıqlama verib. Fikrət Cəfərov bildirib ki, son zamanlar dünyada, o cümlədən qonşu ölkələrdə zəlzələlərin sayında artım müşahidə olunur. Üstəlik, vulkanların aktivləşməsi və güclü günəş partlayışları kimi təbii proseslər də seysmik fəaliyyətlərin artmasına təsir göstərə bilər:  "Alimlərin fikrincə, bu proseslər bir-biri ilə bağlıdır və zəlzələlərin davam edəcəyindən xəbər verir. Azərbaycanda isə seysmik fəallıq 8-9 ballıq zonaya daxildir ki, bu da güclü zəlzələ ehtimalının mövcud olduğunu göstərir. Qeyd etmək lazımdır ki, bir neçə gün əvvəl ölkəmizdə kiçik zəlzələlər də qeydə alınıb. Bu kiçik sarsıntılar isə gərginliyin müəyyən dərəcədə azaldığını göstərir və yaxın gələcəkdə güclü zəlzələlərin olmayacağına ümid yaradır". Ekoloqun sözlərinə görə, ölkədə ümumilikdə, zəlzələ riski mövcuddur, lakin hazırda ciddi təhlükə gözlənilmir. Mütəxəssislər və aidiyyəti qurumlar səylə bu prosesləri izləyir və vətəndaşları mütəmadi olaraq məlumatlandırırlar.

Ukrayna müharibənin 1266-cı günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 1 065 220 hərbçi, 11 098 ədəd tank, 23 119 ədəd zirehli döyüş maşını, 31 406 ədəd artilleriya sistemi, 1 464 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 1 205 hava hücumundan müdafiə sistemi, 421 ədəd hərbi təyyarə, 340 ədəd helikopter, 58 219 ədəd avtomobil texnikası, 50 753 ədəd PUA, 3 556 qanadlı raket, 28 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 3 937 xüsusi avadanlıq itirib.

"Həm Azərbaycan, həm qardaş Türkiyənin ərazisi seysmik baxımdan aktiv bölgədir. Ümumilikdə region özü seysmik bölgədir. Bu səbəbdən də vaxtaşırı region ölkələrində maqnutidası 3-4, bəzən 5-6 və 6-dan yuxarı olan zəlzələlər qeydə alınır". Sozcu.az bildirir ki, bu sözləri Trend-in sorğusuna cavab olaraq Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin Elektron Xidmətlər şöbəsinin müdiri Vüsalə Rafiqqızı deyib. O bildirib ki, qardaş Türkiyə ərazisində aktivlik son illər xeyli artıb: "Bu baxımdan da 6 fevral 2023-cü ildə Kahramanmaraşda baş verən zəlzələdən sonra orda aktivlik müşahidə olunur. Bir müddət əvvəl Mərmərə dənizində də güclü zəlzələ qeydə alınmışdı və bu zəlzələ İstanbulda və ətraf ərazilərdə güclü hiss edilmişdi. Bu baxımdan da yenə hər zaman söylədiyimiz fikrə qayıtmaq istəyirəm ki, zəlzələnin dəqiq proqnozu yoxdur. Bu baxımdan da heç kim birmənalı şəkildə zəlzələnin dəqiq yeri, gücü və vaxtı ilə bağlı proqnoz verə bilməz. Sadəcə seysmoloqlar daimi aparılan müşahidələrin və kompleks tədqiqatların nəticəsi olaraq hansısa bölgədə aktivləşmənin artdığını müəyyən edə bilirlər. Amma yenə də bu aktivləşmə zəif zəlzələlərə səbəb olacaq, ya güclü hiss olunan zəlzələ baş verəcək kimi proqnozlaşdırmaq mümkün deyil. Ona görə də seysmik zonalarla bağlı heç kim dəqiq proqnozu vermək anlamında birmənalı şəkildə deyə bilməz ki, zəlzələ olacaq, yaxud zəlzələ olmayacaq". O qeyd edib ki, seysmik bölgələrdə vaxtaşırı zəif və zəif hiss edilən zəlzələlərin qeydə alınması mümkündür və bu ərazinin geodinamik şəraiti ilə bağlıdı. "Azərbaycana gəlincə isə deyə bilərəm ki, ölkəmizdə də seysmik bölgələr var və bu günə qədər maqnitudası 3 və 3-dən yuxarı olan zəlzələlər qeydə alınıb. Maqnitudası 4 və 4-dən yuxarı olan zəlzələlər arasında zəif hiss olunanlar da olub. Ümumiyyətlə zəlzələnin hiss olunması və yer səthinə təsiri ocağın yerləşdiyi dərinlik və gücündən asılıdır. Qardaş ölkədə baş verən zəlzələnin Azərbaycana təsirinə gəlincə isə, bu barədə narahatlığa əsas yoxdur. Həm məsafə baxımdan, həm də ərazinin geoloji quruluşu baxımdan hər hansı təsiri yoxdu",- deyə şöbə müdiri vurğulayıb.

Ukrayna müharibənin 1264-cü günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 1 063 240 hərbçi, 11 089 ədəd tank, 23 107 ədəd zirehli döyüş maşını, 31 343 ədəd artilleriya sistemi, 1 460 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 1 204 hava hücumundan müdafiə sistemi, 421 ədəd hərbi təyyarə, 340 ədəd helikopter, 57 982 ədəd avtomobil texnikası, 50 455 ədəd PUA, 3 556 qanadlı raket, 28 gəmi/kater, 1 sualtı qayıq, 3 936 xüsusi avadanlıq itirib.

Mingəçevirdə yas mərasimlərində ehsan verilməsi ləğv edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, şəhər Ağsaqqallar Şurasının hesabat toplantısında bu barədə məsələ qaldırılıb. Bildirilir ki, ən yaxın günlərdə Mingəçevir şəhər rəhbərliyi, dini icma və Ağsaqqallar Şurası tərəfindən bu qaydanın tətbiqi ilə bağlı müvafiq qərar çıxarılacaq. Xatırladaq ki, daha öncə Sabirabad, Saatlı, Samux, Biləsuvar, Quba, Kürdəmir, Şamaxı, Balakən, Bərdə rayonları və Naxçıvanın Mahmudkənd kəndində yas mərasimlərində ehsan verilməsi dayandırılıb.

Bakı Avrasiya Universiteti 2025-ci tədris ili üçün III ixtisas qrupu üzrə bakalavr pilləsinə qəbul olunacaq ixtisaslar və onların plan yerlərini açıqlanıb. Sozcu.az AzEdu.az-a istinadən xəbər verir ki, universitetdə tədris aparılacaq ixtisaslar və müvafiq keçid balları müəyyənləşdirilib. Belə ki, “Beynəlxalq münasibətlər” ixtisası üzrə 60 plan yeri ayrılıb və bu ixtisasa qəbul üçün keçid balı 235.6 olaraq müəyyən edilib. Həmin ixtisasın ingilis dilində tədris olunan variantı üzrə də 60 yer nəzərdə tutulub, keçid balı isə 200-dür. Filologiya ixtisasının Azərbaycan dili və ədəbiyyatı üzrə tədris olunan variantında 100 yer mövcuddur və keçid balı 283 (2024-cü ildə 274.9 olub). İngilis dili və ədəbiyyatı üzrə filologiya üzrə də 100 yer ayrılıb, keçid balı isə 234-dür. Türk dili və ədəbiyyatı üzrə isə 30 yer nəzərdə tutulub. Regionşünaslıq ixtisası üzrə ABŞ və Kanada, Avropa ölkələri, eləcə də Yaxın və Orta Şərq ölkələri üzrə ümumilikdə 110 yer ayrılıb və bu istiqamətlər üzrə keçid balı eyni olaraq 185.1-dir. Tərcümə ixtisası üzrə isə ingilis dili üzrə 130 yer, alman dili üzrə 30 yer, fransız dili üzrə 25 yer, fars dili üzrə isə 25 yer müəyyən olunub. Bu ixtisasların hər biri üzrə keçid balı 200-dür. Sosial iş ixtisası üzrə isə 85 yer ayrılıb və keçid balı 244.2 olaraq göstərilib.