İlyas İsmayılovun vəziyyəti açıqlanıb. Mərkəzi Klinikadan bildirilib ki, İlyas İsmayılovun Mərkəzi Klinikanın stasionar şöbəsində müalicəsi davam edir. "Vəziyyəti ağır stabil olaraq qalır".APA

Abşeronda kişi dəm qazından zəhərlənərək ölüb. Sozcu.az xəbər verir ki, Ceyhun Quliyev Masazır qəsəbəsində yaşadığı evdə dəm qazından boğulub. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

ABŞ həddən artıq müdafiə xarakterli davranıb, Çin və İranla qarşı-qarşıya gəlmək üçün hücum imkanlarından istifadə etməliyik. Əgər onlar bizim effektiv cavab verdiyimizi görsələr, bu, onların hərəkətlərini məhdudlaşdıra bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri Mayk Uolts deyib. Uolts həmçinin “İbrahim Paktı”nı genişləndirmək variantlarından danışb, İrana qarşı maksimum təzyiq strategiyasını canlandırmağı təklif edib.

Los-Ancelesdə misli görünməmiş meşə yanğınlarının qurbanlarının sayı azı 10 nəfərə çatıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFP məlumat yayıb. Qeyd edək ki, Los-Ancelesdə yanğınlar 7 yanvarda başlayıb. Prezident Bayden ötatda fövqəladə vəziyyət elan edib. Yanğının evlərə keçməsi nəticəsində məşhur Hollivud ulduzlarının da mülkləri yanıb. İndiyə qədər minlərlə sakin təxliyə edilib.

Avropa Aviasiya Təhlükəsizliyi Agentliyi (EASA) aviaşirkətləri Azərbaycan Hava Yollarına (AZAL) məxsus sərnişin təyyarəsinin Qroznıda HHM sisteminin hücumuna məruz qalması nəticəsində Aktauda qəzaya uğramasından sonra Moskva, Sankt-Peterburq, Yekaterinburq, Rostov-Don və Samara daxil olmaqla, Rusiyanın beş şəhərinə uçuşları dayandırmağa çağırıb. Sozcu.az xəbər verir ki, EASA öz tövsiyəsini Ukraynaya qarşı davam edən müharibə ilə əsaslandırıb. Belə ki, hakimiyyət orqanları ilə hərbçilər arasında zəif koordinasiya, eləcə də yanlış identifikasiyanın Rusiya səmasında mülki təyyarələrə təsadüfi hücum riski yaratdığı vurğulanıb. “Xüsusilə, Ukrayna raketləri və pilotsuz təyyarələrinin ölkənin dərinliklərinə buraxılmasına cavab olaraq işə salınan Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemi təhlükə yaradır”, - məlumatda bildirilib. Hazırda AB-nin heç bir aviaşirkəti Rusiyaya və ya Rusiya üzərindən uçuşlar həyata keçirmədiyi üçün EASA-nın tövsiyəsi müharibə ilə bağlı risklərə baxmayaraq, bunu davam etdirən üçüncü ölkə daşıyıcılarına ünvanlanıb. Tövsiyə 31 iyul 2025-ci il tarixinədək qüvvədə qalacaq, lakin təhlükəsizlik vəziyyətindən asılı olaraq daha əvvəl nəzərdən keçirilə və ya geri götürülə bilər. Artıq yeddi xarici aviaşirkət Rusiyaya uçuşları qismən ləğv etmək barədə qərar qəbul edib. Onların arasında Qazaxıstanın “Qazaq Air”, İsrailin “El Al”, Ərəbistanın “Flydubai”, Serbiyanın “Air Serbia”, Özbəkistanın “Qanot Şərq” və Türkmənistan Hava Yolları var.

"30 ildən çox Azərbaycan torpaqlarını işğalda saxlayan dövlət və onun separatçı dəstəsinin törətdiyi terror, hərbi qiyam və bu ərazilərdəki zorakılıqlar cəzasız qala bilməz". Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri "Sherg.az"a açıqlamasında hüquq müdafiəçisi Xəzər Teyyublu deyib.  Onun sözlərinə görə, hərbi cinayətkarların bu gün Azərbaycan həbsxanalarında məhkumluq həyatı yaşamasının mənəvi və hüquqi tərəfləri var: "Məsələnin uzadılma səbəbi iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması və hərbi sərhədlərin müəyyənləşməsi məsələsində problemlərin olmasıdır. Eyni zamanda ortada böyük şahid ifadələri var və bu çox böyük prosesdir. Qarabağda özlərini "rəhbər" elan etmiş şəxslər konkret olaraq Azərbaycan vətəndaşları olublar. Onlar bu zəhəri və tapşırıqları Ermənistandan alıblar. Həmçinin konkret olaraq Azərbaycan Konstitusiyasına tabe olmayıb və birbaşa dövlət xəyanəti törədiblər. Bu yaxınlarda ölkəmizin Baş Prokurorluğu da istintaqın daha tez yekunlaşması və beynəlxalq hüququn təmin edilməsi üçün Ermənistana bu məsələlərdə əməkdaşlıq təklif etdi. Vaxtilə Ermənistana rəhbərlik edən Erməni Ümummilli Hərəkatının rəhbəri Levon Ter-Petrosyan etiraf edib ki, ermənilər soyqırım törədərək azərbaycanlıları silah gücünə qovublar. Bu dövlətin 1988-ci ildən həm Ermənistan, həm də Qarabağ ərazisində konkret olaraq azərbaycanlıların soyqırımı ilə məşğul olublar və hərbi cinayət törədiblər. Bu məsələ cəzasız qala bilməz. Onlar sərt Azərbaycan qanunları ilə məhkum olunmalıdırlar. Artıq ortada Gəncənin, Bərdənin bombalanması kimi ciddi faktlar var. 30 illik dövrdə Azərbaycan ərazilərində qondarma rejim qurdular və ölkə suverenliyinə müdaxilə etdilər. Bütün bunlar Ermənistan rəhbərliyinin istəyi ilə razılaşdırılıb". X.Teyyublu əlavə edib ki, proses hərbi cinayətkarların məhkəməyə çıxarılması ilə bitməli deyil: "Ermənistanda gizlənən Qarabağda separatçılıqla məşğul olmuş, hərbi cinayətlər törətmiş digər şəxslər də beynəlxalq qanunlar çərçivəsində Azərbaycana təhvil verilməlidir. İstintaqın uzanmasının bir səbəbi də budur ki, hadisənin təməl başçıları Ermənistanda gizləniblər. Ermənistan sülh istəyirsə, gizlədilən hərbi cinayətkarları Azərbaycana təqdim etməlidir. Həmçinin azərbaycanlıların Qərbi Azərbaycana - tarixi torpaqlarına qayıtmaları üçün yardım göstərməlidir. Həmçinin etiraf etməlidir ki, 1 milyon azərbaycanlı soydaşlarımızı silah gücünə qovublar. Bundan sonra səmimi şəkildə Ermənistanla sərhədlərin bərpası həllini tapmalıdır".

“Bəşəri eşq taxta qılınc kimidir. İlahi eşq poladdan qılıncdır. Uşaq taxta qılıncla oynaya-oynaya kamala yetər, polad qılıncı əlinə almağa layiq olar. İnsan bəşəri eşqlə məşğul olub, durar, eşqi anlayınca ilahi eşqə tutuşar”. Eşq Şərq mədəniyyətində və təsəvvüf ədəbiyyatında çox mühüm mövzudur. Eşq bəşəri və ilahi eşq olmaqla ikiyə ayrılır. Bəşəri eşq insanların dünyəvi arzularından doğan, həyatın müxtəlif təcrübələrinə, insana məxsus hisslərə bağlı olan duyğudur. İlahi eşq isə Allaha olan sevgi və məhəbbətdir, insanın özünün əsl varlığını tapmaq və ruhunun həqiqətini anlamaq üçün keçdiyi yüksək mərhələdir.  “Bəşəri eşq taxta qılınc kimidir” ifadəsi taxta qılıncın bir metafora olaraq istifadə edilməsi, onun zəifliyini və məhdudluğunu göstərir. Bəşəri eşq insanın gündəlik həyatının təbii və bəzən müvəqqəti hissləri ilə əlaqəlidir. Taxta qılınc bir uşağın oynaya biləcəyi oyuncağa bənzəyir. İnsan bəşəri eşqlə dünya ilə münasibətlərini, müvəqqəti sevinclərini və iztirablarını anlayaraq yaşayır. Bu, bir mərhələdir. İnsan bəşəri eşq vasitəsilə özünü tanıyır, hisslərindəki incəliyi kəşf edir və bununla birlikdə həyatın zəifliklərini də dərk edir. Şərq təsəvvüf ədəbiyyatında bəşəri eşqə olan münasibət əksər hallarda insanların özlərinə və başqalarına olan məhəbbətini müsbət bir şəkildə göstərmək üçün qeyd olunur. Mövlana Cəlaləddin Ruminin düşüncələrində insanın bəşəri eşqlə tanış olması, özünə və başqalarına şəfqət göstərməsi təqdir olunur. Bu, bir növ başlanğıc nöqtəsidir, insan bu sevgini üzərində təcrübə edərək tərbiyələnir və daha böyük eşqə doğru yönəlir. “İlahi eşq polad qılınc kimidir” metaforası onun gücünü və ölümsüzlüyünü simvollaşdırır. İlahi eşq insanın ruhunun ən yüksək həqiqətini axtarması və onun Allaha olan sevgi ilə birləşməsidir. Bu, taxta qılıncdan fərqli olaraq, zaman və məkanın sərhədlərini aşan, insanın hər şeydən və hər kəsdən daha dərin bir əlaqəyə qədəm qoymasıdır. Polad qılıncı yalnız ən yüksək mərhələdə olan, saflaşmış və ilahi səviyyəyə yüksəlmiş insan tuta bilər. Şərq təsəvvüfünün böyük alimlərindən biri olan İbn Ərəbi ilahi eşqi "ruhların sevgisi" kimi təsvir edir. Onun fikrincə, bütün varlıq Allahın əzəmətindən yaranıb və hər şey onun sevgisi ilə birləşir. İbn Ərəbinin bu görüşləri ilahi eşqin yalnız insanın daxili dünyasında deyil, bütün kainatda var olan bir qüvvə olduğunu vurğulayır. İnsan bəşəri eşqlə başladığı yoldan sonra özünü tanıyaraq Allahın sevgisinə yaxınlaşır, ilahi eşqi anlamağa çalışır. İlahi eşq insanın hərəkətlərini təmizləyir və onun ən yüksək mənəvi vəziyyətə çatmasını təmin edir. Bəşəri eşq insanın duyğusal və ruhi inkişafını təmin edən bir mərhələdir, amma bu yalnız başlanğıcdır. İnsan bəşəri eşqlə öz daxili dünyasını araşdırır, digər insanlarla əlaqə qurur və öz hisslərini daha dərin şəkildə anlamağa başlayır. Lakin bu, yalnız ilahi eşqə çatmaq üçün bir yoldur. İlahi eşqə qədəm qoyan insan artıq özünü bəşəri duyğularla məhdudlaşdırmaz, o, Allahın varlığında və sevgisində özünü tapar. Hz.Mövlana “Eşq ruhun ağlaması, nəfsin isə susmasıdır”, deyir. Bu ifadə bəşəri eşqin nəfsin və dünyəvi arzuların təzyiqindən qurtulması və ilahi eşqin saflaşmış sevgisinə keçişi kimi başa düşülə bilər. İlahi eşqə yönələn insan artıq hər şeyin bir hissəsini və hər şeyin mənbəyini görür. Bu anlayış cüzi iradənin külli iradənin içərisində yox olması anlamına gəlir. İlahi eşq insanı öz həqiqi mənliyini kəşf etməyə yönəldir və onu yaradana yaxınlaşdırır. Bəşəri və ilahi eşqin bir-birini tamamladığını söyləmək mümkündür. Bəşəri eşq insanın əxlaqını və şəxsiyyətini formalaşdırır, lakin ilahi eşq insanın varlığının ən yüksək mərhələsini təmsil edir. İnsan bəşəri eşq ilə ilk addımlarını atır və daha sonra ilahi eşqə doğru irəliləyir. Şərq təsəvvüfündə mühüm yer tutan mütəfəkkirlər bu yolu “yolçuluq” və ya “məqam” adlandırırlar. Bu yol insanın özünü, həyatını dərk etməsi və Yaradana yaxınlaşması ilə tamamlanır. İlahi eşq insanın həyatının mənasını tapdığı və öz varlığını Məşuqunun varlığında yox etdiyi ən yüksək mərhələdir. Bəşəri eşq isə bu uzun və müqəddəs yolda atılacaq ilk addımdır. Bu iki eşqin birliyi insanın ruhani yüksəlişi üçün vacibdir və hər biri öz növbəsində birinin tamamlayıcısıdır. Rəsul Mirhəşimli

Milad ərəfəsində reper Post Malone Texasda bir barda işləyən anaya 20 min dollar pul qoyub. Sozcu.az xəbər verir ki, qadın bu barədə “Music Mayhem” jurnalına danışıb. 36 yaşlı barmen Rene Braun Milad ərəfəsində gecə növbəsində işləyib. O, bayram gecəsini 9 yaşlı qızı İlyanadan ayrı keçirməyə məcbur olub. Əvvəllər o, qızı ilə Milad bayramı üçün peçenye bişirir və Milad filmlərinə baxırdı, lakin Rene bu ənənə ilk dəfə pozmuşdu. Həmin gecə Post Malon da məkanda olub. Bar bağlanan vaxt müğənni hesab istəyib və onun yerinə pulun ödənildiyini öyrənib. Lakin ifaçı bəxşiş vermək üçün ona hesab yazılmasını tələb edib. Braun sonda reperin ona 20 min dollar bəxşiş qoyduğunu öyənib. O bildirib ki, pul ona kirayə haqqını ödəməyə və öz biznesini qurmaq üçün qənaət etməyə başlamağa imkan verəcək.

Laktoza qarşı dözümsüzlük bir çox insanın qarşılaşdığı, lakin hələ də az tanınan həzm problemidir. Bu pozğunluq laktoza adlanan süd şəkərini həzm edə bilməməsinə aiddir. Sozcu.az xəbər verir ki, bir çoxları süd tərkibli qidalar yedikdə diareyadan əziyyət çəkir. Bu da, tibbdə laktoza dözümsüzlüyü adlanır. Beləliklə, laktoza qarşı dözümsüzlük nədir və onunla necə mübarizə aparmaq olar? Laktoza qarşı dözümsüzlük bədənin laktozanı həzm edə bilməməsidir. Həzm sistemində laktaza fermentinin qeyri-kafi və ya olmaması səbəbindən baş verir. Bu, laktozanın bağırsaqlarda parçalana və həzm oluna bilməməsinə səbəb olur. Nəticədə laktoza dözümsüzlüyü olan insanlar süd və süd məhsulları istehlak etdikdə həzm problemi yaşayırlar. Laktoza qarşı dözümsüzlüyün simptomları insandan insana dəyişə bilər, lakin ən çox görülən simptomlar bunlar ola bilər: Qarın ağrısı və qaz İshal və ya qəbizlik Bulantı və qusma Şişkinlik və qarın ağrısı Anoreksiya Yorğunluq Laktoza dözümsüzlüyü olanlar üçün süd yerinə badam südü, soya südü və ya laktozsuz süd kimi alternativlərə üstünlük verilə bilər. Tərkibində probiyotik olan qidalar bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyə bilər. Qatıq və kefir kimi probiotiklərlə zəngin qidaların istehlakı faydalı ola bilər. Bəzi insanlar laktoza həzmini dəstəkləmək üçün laktaza əlavələrindən istifadə edə bilərlər. Bununla belə, bu məsələ ilə bağlı həkimə müraciət etmək vacibdir. Laktoza qarşı dözümsüzlük düzgün qidalanma və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə idarə edilə bilən bir vəziyyətdir. Ancaq simptomlar şiddətlidirsə və ya davam edərsə, bir tibb işçisi ilə məsləhətləşmək vacibdir.

"Zirə"nin baş məşqçisi Rəşad Sadıqov "Şamaxı" ilə bu gün keçirilən yoxlama matçından sonra fikirlərini bölüşüb.  Sozcu.az xəbər verir ki, o, əvvəlcə komandasının qış təlim-məşq toplanışını dəyərləndirib: “Budəfəki qış fasiləsi əvvəlkilərdən bir az fərqlidir. 28-29 gün vaxt oldu, amma nəzərə almaq lazımdı ki, bu müddət aralığında 31 dekabr var idi. Plan qurmaq bir az çətin idi. Aydın məsələdir ki, futbolçuların çoxu həmin gün evdə olmaq istəyirdi. Ona görə də ilk rəsmi oyunumuza hazırlaşmaq üçün 15-16 gün vaxtımız var idi. Hazırlıq üçün istənilən qədər vaxt yox idi". R.Sadıqov 3:1 hesablı qələbə ilə bağlı da danışıb. O, hər iki komanda üçün yaxşı matç keçdiyini qeyd edib: "Bu gün ilk oyun idi. Buna baxmayaraq, futbolçular məsuliyyətli və istəkli idilər. Düşünürəm ki, hər iki komanda üçün yaxşı hazırlıq oyunu oldu”.

Türkiyə-İran sərhədində 4,3 maqnitudada zəlzələ olub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin Fövqəladə Halların İdarəolunması Agentliyi (AFAD) məlumat yayıb. Bildirilib ki, təbii fəlakət Hakkari şəhərində qeydə alınıb. Zəlzələ ocağı 5,44 kilometr dərinlikdə yerləşib. Təbii fəlakətin fəsadları barədə hələlik məlumat yoxdur.

Plana uyğun olaraq istismar müddəti başa çatmış və istifadəyə yararsız olan döyüş sursatlarının təhlükəsizlik qaydalarına riayət olunmaqla Goran Təlim Mərkəzində məhv edilməsi prosesi həyata keçirilir. Bu barədə Müdafiə Nazirliyindən bildirilib. Partlayış səsləri ilə əlaqədar əhalini təşvişə düşməməyə çağırır və narahatlığa heç bir əsasın olmadığını diqqətə çatdırırıq. Aparılan partlayış işləri yanvarın 11-dək davam edəcək.

ABŞ Ukraynaya yeni hərbi yardım paketini təqdim edəcək. Onun məbləği 500 milyon dollardır. Sozcu.az bu barədə ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostinin “Ramştayn” formatında keçirilən görüşdəki bəyanatına istinadla xəbər verir. Müvafiq bəyanatla o, vəzifədən getməzdən əvvəl sonuncu dəfə Ukraynanın müdafiə məsələləri üzrə təmas qrupuna (“Ramştayn”) rəhbərlik etmək üçün gəldiyi Almaniyada çıxış edib. Ostinin sözlərinə görə, yardım paketinə Ukraynanın hava hücumundan müdafiəsi üçün əlavə raketlər, daha çox döyüş sursatı, daha çox “hava-yer” raketləri və Ukrayna F-16-larını dəstəkləmək üçün digər avadanlıqlar daxildir. “Burada, “Ramştayn”da mən Ukraynanın azadlıq və təhlükəsizlik şəraitində yaşaması, daha ədalətli və daha ləyaqətli dünya yaratmaq üçün əlimdən gələni etməyə qərarlıyam. Birgə işimiz davam etməlidir”, - deyə Pentaqon rəhbəri bildirib. O vurğulayıb ki, əsas həqiqət ondan ibarətdir ki, Ukraynanın mübarizəsi bütün müttəfiqlər üçün vacibdir. Ostin təmas qrupuna sədrlik etməyin həyatının ən şərəfli vəzifələrindən biri olduğunu bildirib və əlavə edib ki, “daha bir çox məhsuldar görüşü səbirsizliklə gözləyir”.

Kaliforniyada baş verən yanğın zamanı ABŞ-ın hazırkı prezidenti Co Baydenin oğlu Hanter Baydenin Malibudakı evi də zərər görüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Daily Mail" nəşri yazıb. Bildirilir ki, Baydenin evi tamamilə yanıb. Nəşrin dərc etdiyi fotoşəkillərdə görünür ki, 4 milyon dollarlıq mülkdən yalnız iki baca qalıb Baydenin bu evi ayda 20 min dollara kirayə verdiyi bildirilir. Hanter Baydenin mühafizə dəstəsinin kirayə götürdüyü və qonşuluqda yerləşən evi də məhv olub.

Xırdalan şəhərində 17 yaşlı gəncin meyiti tapılıb. Sozcu.az-ın məlumatına görə, 2008-ci il təvəllüdlü Roma Haqverdiyevin meyiti yaşadığı ünvanda aşkarlanıb. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

"TikTok" əməliyyatında həbs edilən "Xan" ləqəbli tiktoker Əsgər Əlizadə ev dustaqlığına buraxılmayıb. Sozcu.az Lent.az-a istinadən xəbər verir ki, Bakı Apellyasiya Məhkəməsində tiktokerin şikayətinə baxılıb. Onun vəkili Yusif Seyfəlov bildirib ki, Nərimanov Rayon Məhkəməsinin müvəkkili barəsində çıxardığı 4 ay müddətinə həbs qətimkan tədbirindən narazıdır. Daha sonra məhkəmə yekun qərarı elan edib. Qərara əsasən, tiktokerin şikayəti təmin edilməyib və Nərimanov Rayon Məhkəməsinin onun barəsində çıxardığı qərar qüvvədə saxlanılıb. Xatırladaq ki, "Xan" ləqəbli tiktoker Əsgər Əlizadəyə qarşı Cinayət Məcəlləsinin 234.1-1-ci (Satış məqsədi olmadan külli miqdarda qanunsuz narkotik vasitələr və ya psixotrop maddələri saxlama və ya daşıma) maddəsi ilə ittiham irəli sürülüb. Qeyd edək ki, "TikTok"da əxlaqsızlığın təbliğinə qarşı polis tərəfindən əməliyyat keçirilib. Saxlanılan şəxslər müxtəlif cinayətətlərdə təqsirləndirilirlər.

Abşeron, Binəqədi və Nərimanov rayonunun bəzi ərazilərinin qaz təchizatında müvəqqəti fasilə yaranacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) “Azəriqaz” İstehsalat Birliyindən məlumat verilib. Bildirilib ki, “Qaz İxrac” İdarəsinə məxsus “Digah” QPS-də qaznəqli sisteminin dayanıqlı və təhlükəsiz istismarını təmin etmək məqsədilə təmir-bərpa işləri aparılacaq. Bu səbəbdən 10.01.2025-ci il saat 10-00-dan işlər başa çatanadək Binəqədi rayonu, Binəqədi qəsəbəsinin Mədən ərazisi, Baksol yolu, Binəqədi şosesi, M.Ə.Rəsulzadə qəsəbəsinin bir hissəsi və Abşeron rayonu, Fatmayı, Goradil, Digah, Məhəmmədi kəndlərinin və Novxanı kəndinin Kanal qırağı hissəsində yaşayan əhalinin qaz təchizatının müvəqqəti dayandırılması planlaşdırılır. Həmçinin, Nərimanov rayonu, C.Hacıbəyli küçəsində aparılacaq təmir-quraşdırma işləri ilə bağlı 10.01.2025-ci il saat 10:00-dan etibarən qaz təchizatı dayandırılacaq. Qaz təchizatı dayandırılan müddətdə Bünyadzadə, Kazımzadə, N.Şahbazov, C.Hacıbəyli, Bakıxanov küçələrində yaşayan istehlakçıların qaz təchizatında müvəqqəti fasilə yaranacaq.

Bakı kimi böyük şəhərlərdə ictimai nəqliyyat sistemləri, xüsusilə də metro, gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsidir. Təkliflər var ki, təhsil müəssisələrində dərslər 9-da yox, 1-2 saat gec başlasın.  Yenisabah.az-a açıqlama verən təhsil eksperti Kamran Əsədov bu məsələ haqqında fikirlərini belə ifadə edib: “İlk növbədə qeyd edim ki, biz artıq hər saat Bakı və digər böyük şəhərlərdə səhər saatlarında ictimai nəqliyyatın həddindən artıq yüklənməsi problemi ilə üzləşirik. Bu sıxlıq tələbələr, valideynlər və işçilər üçün hər gün vaxt itkisinə, narahatlığa və hətta təhlükəsizliyə zərər verə biləcək vəziyyətlərə səbəb olur. Statistik müşahidələr və dünya təcrübəsi göstərir ki, dərs və iş saatlarının uyğunlaşdırılması və ya fərqli vaxtlarda başlaması həm nəqliyyat sisteminin yükünü azalda, həm də təhsil və iş məhsuldarlığını artıra bilər. Azərbaycanda hazırda məktəblərin dərs saatları, əsasən, səhər saat 8:00-da başlayır. İş saatlarının çox vaxt 9:00-da başlaması ilə məktəb və iş trafiki üst-üstə düşür. Bakı Metropoliteninin 2023-cü ilə aid statistikasına əsasən, səhər saat 7:30-dan 9:00-a qədər metroda sərnişin axını pik həddə çatır və bu müddət ərzində nəqliyyatdan istifadə edən sərnişinlərin 35-40%-ni məktəb yaşlı uşaqlar və onların valideynləri təşkil edir. İctimai avtobuslarda isə bu göstərici 45%-ə qədər artır. Bu, şəhər nəqliyyatının yüklənməsinin əsas səbəblərindən birinin məktəb saatlarının iş saatları ilə üst-üstə düşməsi olduğunu göstərir. Qanunvericiliyə nəzər saldıqda, Azərbaycanda məktəb dərslərinin başlanma vaxtı ilə bağlı konkret normativ hüquqi akt yoxdur. “Təhsil Haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu təhsil müəssisələrinin fəaliyyət prinsiplərini müəyyən etsə də, dərslərin başlanma vaxtının tənzimlənməsi təhsil idarəetmə orqanlarının və hər bir məktəbin daxili qərarına əsaslanır. Bu, çevik yanaşmalar üçün imkan yaratsa da, vahid bir strategiyanın olmaması sistemdə problemlərə səbəb olur”. Ekspert bildirib ki, dərslərin başlanma saatının 10:00-a keçirilməsi müxtəlif problemləri həll edə bilər: “Birincisi, ictimai nəqliyyatda sıxlıq əhəmiyyətli dərəcədə azalacaq. Məktəb yaşlı uşaqların və onların valideynlərinin nəqliyyatdan istifadə etdiyi vaxtla işçilərin hərəkət etdiyi vaxt fərqlənəcək. Bu yanaşma nəqliyyat vasitələrinin daha effektiv istifadə olunmasına və sərnişinlərin rahatlığının artırılmasına şərait yaradar. Məsələn, Finlandiyada məktəblər səhər saat 9:00-dan əvvəl dərslərə başlamır. Bu yanaşma həm şagirdlərin sağlamlığına, həm də ictimai nəqliyyatın yükünün azaldılmasına müsbət təsir göstərir. ABŞ-ın bəzi ştatlarında da məktəblərin dərs saatlarını daha gec başlamaq üçün dəyişikliklər edilib. Tədqiqatlar göstərir ki, bu dəyişiklik şagirdlərin akademik performansında əhəmiyyətli artımlara səbəb olub. İkincisi, dərslərin daha gec başlaması şagirdlərin sağlamlığı üçün faydalıdır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatlarına görə, məktəb yaşlı uşaqların yuxu ehtiyacı gündə 8-10 saatdır. Hazırkı təhsil qrafiki isə, xüsusilə qış aylarında, bu ehtiyacın qarşılanmasına mane olur. Səhər tezdən dərsə getmək üçün erkən oyanmaq tələbələrin yuxu balansını pozur və bu, onların konsentrasiyasını, yaddaşını və ümumi sağlamlığını zəiflədir. ABŞ-ın Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzinin apardığı bir araşdırma göstərib ki, dərslərin daha gec başlaması şagirdlərin akademik göstəricilərində 20%-ə qədər artıma və məktəbdə iştirak səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olub. Üçüncüsü, bu yanaşma müəllimlərin iş şəraitini də yaxşılaşdırar. Daha gec başlayan dərs saatları müəllimlərə dərsə daha yaxşı hazırlaşmaq və iş yükünü daha effektiv idarə etmək üçün imkan yaradar. Bu, həm təhsilin keyfiyyətinə müsbət təsir edər, həm də müəllimlərin psixoloji rahatlığını artırar”. K.Əsədov onu da vurğulayıb ki, dərs saatlarının dəyişdirilməsi müəyyən çətinliklər də yarada bilər: “Valideynlərin iş qrafiki ilə uşaqların dərs qrafiki arasında ziddiyyət yaranması mümkündür. Valideynlərin əksəriyyəti işə 9:00-da başlayır və bu, uşaqların məktəbə getmədən əvvəl nəzarətsiz qalması ilə nəticələnə bilər. Bununla belə, bu problem məktəblərdə erkən saatlarda uşaqlar üçün əlavə nəzarət və ya hazırlıq dərslərinin təşkil edilməsi ilə həll oluna bilər. Nəticə olaraq, məktəblərdə dərslərin daha gec başlaması, məsələn, saat 10:00-da təyin edilməsi, nəqliyyatın yüklənməsinin azaldılması, şagirdlərin və müəllimlərin sağlamlığı və məhsuldarlığının artırılması baxımından əhəmiyyətli ola bilər. Bu yanaşma dünya təcrübəsində öz səmərəliliyini sübut etmişdir və Azərbaycanda da tətbiq edilə bilər. Təhsil Nazirliyi və Nəqliyyat Agentliyi birgə pilot layihələr həyata keçirərək bu məsələnin mümkün təsirlərini araşdırmalı, nəticələri təhlil etməli və uyğun qərarlar qəbul etməlidir. Şagirdlərin təhlükəsizliyi, sağlamlığı və təhsil keyfiyyəti üçün bu məsələnin prioritet olaraq gündəmə gətirilməsi zəruridir”.

Şabranda şagirdlər arasında dava düşüb. Sozcu.az xəbər verir ki, məsələ ilə bağlı Quba-Xaçmaz Regional Təhsil İdarəsindən “Azərbaycan müəllimi”nə bildirilib ki, hadisə yanvarın 8-də səhər saatlarında qeydə alınıb. Şabran şəhəri Tofiq Abbasov adına 1 nömrəli tam orta ümumtəhsil məktəbinin 10-cu sinif şagirdi məktəbdənkənar ərazidə 11-ci sinif şagirdinə qarşı aralarında yaranmış mübahisə zamanı xəsarət yetirib. “Xəsarət almış şagird tibb müəssisəsinə yerləşdirilib, hazırda müalicəsi davam etdirilir. Məktəblinin fiziki və psixoloji durumu məktəb rəhbərliyi və idarə tərəfindən izlənilir. Qeyd olunanlarla yanaşı, stresin idarə olunması, sağlam psixoloji mühitin bərpasını təmin etmək üçün məktəb rəhbərliyinə şagirdlər və pedaqoji heyətlə maarifləndirici söhbətlərin aparılması tapşırılıb. Hadisə ilə bağlı hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən araşdırma aparılır”, - deyə Quba-Xaçmaz Regional Təhsil İdarəsindən bildirilib.

Milli Qəhrəman Allahverdi Bağırovun bacısı Almaz Bağırova vəfat edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə sosial şəbəkədə məlumat paylaşılıb. Almaz Bağırovanın vəsiyyətinə uyğun olaraq, onun bu gün Ağdamın Quzanlı qəbirstanlığında dəfn olunacağı bildirilir.

Cəbrayılda ölümlə nəticələnən yol nəqliyyat hadisəsi baş verib. Sozcu.az APA-ya istinadən xəbər verir ki, hadisə rayonun Karxulu kəndi ərazisində qeydə alınıb. "Mitsubishi" markalı avtomobil hərəkətdə olan zaman idarəetməni itirərək aşıb. Hadisə nəticəsində iki nəfər müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb, bir nəfər isə həyatını itirib. Qəza nəticəsində həlak olan 1981-ci il təvəllüdlü Nicat Ağayevin Lənkəran sakini olduğu bildirilir. Mərhum ehtiyatda olan hərbi qulluqçu olub. 44 günlük Vətən müharibəsi iştirak edib və bir sıra medallarla təltif olunub. DİN-nin mətbuat xidmətinin Bərdə regional qrupundan məlumatı təsdiqləyiblər. Faktla bağlı Cəbrayıl rayon Polis Şöbəsində araşdırma başlanılıb.

Şəhid Aslanov Babək Sakit oğlunun birinci kurs tələbəsi olan qardaşı Saməddin vəfat edib.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə şəhid Vüsal Vəliyevin qardaşı Elyar Vəliyev  məlumat paylaşıb.  O ölümündən əvvəl sosial şəbəkə hesabında paylaşım edərək ətrafındakılardan halallıq istəyib və həyatına son verəcəyini bildirib. Qeyd edək ki, Babək Aslanov 2020-ci il oktyabrın 3-də Füzuli döyüşləri zamanı şəhid olub. 

Son günlər ictimaiyyətdə müzakirə olunan məsələlərdən biri də qadınların bu il pensiya yaşının artırılması ilə bağlıdır. Belə ki, 2025-ci ildə Azərbaycanda qadınlar üzrə pensiya yaşı 64 olacaq. Sirr deyil ki, son zamanlar ölüm yaşı gəncləşib, əksəriyyət pensiya yaşı həddinə çatmır. Sual yaranır: "Əgər ölüm yaşı azalırsa, o zaman pensiya yaşı nəyə əsasən tənzimlənir?" Sozcu.az bildirir ki, Globalinfo.az-a danışan iqtisadçı Xalid Kərimli deyib ki, hazırda kişilərin pensiya yaşı 65-dir, qadınlarda da 2027-ci ilə qədər bu hədd 65-ə çatacaq. O, qanunla qadınların pensiya yaşının 6 ay artırıldığını qeyd edib: "Kişilərdə bu proses daha sürətli getdi, qadınlarda isə 60-dan 65-ə artırıldığına görə gec gedir. Artım kişilərdə 2021-ci ildə yekunlaşıb, qadınlarda 2027-ci ildə yekunlaşacaq. Bu, "Əmək pensiyaları haqqında" Qanuna uyğun həyata keçirilir. Artıq qanun 7-8 il bundan öncə Milli Məclisdə qəbul edilib. Sadəcə, ardıcıllıq belə planlaşdırılıb və 2027-ci ildə bitəcək". İqtisadçı deyib ki, son illərin statistikası əvvəlki illərlə müqayisədə ömür müddətinin artdığını göstərir: "Biz bunu rəsmi statistikaya əsasən deməliyik. Digər tərəfdən qadınların ömrü kişilərdən haradasa 2 il çox olur. Kişilərin 65, qadınların isə daha tez pensiyaya çıxmasına gender problemi kimi baxıla bilər. Nəzəri olaraq kişilərlə qadınların eyni vaxtda pensiyaya çıxması yaxşıdır. Lakin məsələyə ümumi yanaşdıqda, pensiya yaş həddi Azərbaycan üçün çoxdur. 2017-ci ildə qəbul edilmiş qanun tamamilə yanlışdır. Burada ciddi sürətdə anti-humanist addım atılıb. Dediyim kimi, qadınlar kişilərdən çox yaşayır. Bunun orta yaş həddi haradasa 74 yaş həddindədir. 65 yaşda pensiyaya çıxanda orta ömür müddəti 74 olursa, bu o deməkdir ki, hökumət nəzəri olaraq vətəndaşa 9 il pensiya vermiş olur. Bunu da ona görə belə ediblər ki, daha az adama pensiya verilsin. Çünki pensioner dövlət üçün əlavə sosial yükdür". Xalid Kərimli Azərbaycanla Avropanı müqayisə edib: "Avropada da 65 yaşdan pensiyaya çıxılır. Amma orada insanların ömür müddəti 83-84 ildir. Avropada ömür müddətinin 80 ildən aşağı olan ölkəsi yoxdur. Ona görə də bizdə həm kişilərin, həm də qadınların pensiya yaş həddinin 65-ə qaldırılması yanlış idi. Lakin kişi və qadınların eyni yaşda pensiyaya çıxması tamamilə doğrudur. Bu, fərqli ola bilməz. Hətta fərqli olacaqsa, kişilərin xeyrinə olmalıdır. Çünki bəylərin gözlənilən ömür müddəti daha aşağıdır". Qeyd edək ki, "Əmək pensiyaları haqqında" Qanunun 7-ci maddəsinə əsasən, azı 25 il sığorta stajı olan qadınların yaş həddi 2017-ci il iyulun 1-dən başlayaraq 2027-ci il iyulun 1-dək hər il 6 ay artırılır. Qadınların pensiya yaşı sonuncu dəfə 2024-cü ilin iyul ayının 1-dən 6 ay artırılaraq 64 edilib. 64 yaş müddəti 2025-ci il iyunun 30-da başa çatacaq. 2025-ci il iyulun 1-dən isə əmək pensiyası hüququ olan qadınların yaşı 64 il 6 aya qalxacaq. Beləliklə də, 1 iyul 2026-cı il tarixindən etibarən Azərbaycanda kişilərlə qadınların pensiya yaşı 65 olacaq. Xatırladaq ki, Azərbaycanda azı 25 il sığorta stajı olan kişilərin pensiya yaşı 2021-ci il iyulun 1-dən 65 edilib.

- Mən heç bilmirdim... - Nəyi? - Onu necə yaraladığımı. - Qanaxmadan öldü? - Yəqin ki... - Biz özümüzü necə idarə edə bilərik? - Bu mümkünsüzdür... - Ah.h.h.h! - Hə, insanlar biri-birilərini öldürmək üçün nə desən edirlər. - Bizi icad etdikləri kimi... O, sağ əlinin barmaqları arasında tutduğu gülləyə qəzəblə baxıb, sonra sol əlinin barmaqları arasındakı gülləyə gözucu nəzər saldı. Bir az əvvəl eşitdiyiniz dialoqu səsləndirən o özü idi. İki gülləni biri-biri ilə danışdıran əsgərin, bir saat əvvəl döyüş yoldaşı ağır yaralanmışdı. O davam edərək sağ əlindəki güllədən soruşdu: - Sən heç görmüsən ki, düşmən torpağının ilanı, ayısı, iti, pişiyi əlinə silah alıb, bizim torpaqdakı öz həmcinsləri ilə müharibə edə? - ... - Niyə susursan ay oğraş? Cavab ver! Yox, mən hələ dəli olmamışam... *** Hərbi xidmətimi sovet ordusu sıralarında Ukraynada keçirmişəm. Əsgərlikdən sonra anamın razılığı ilə orada qalıb ali təhsil də aldım. Lyudmila adlı bir qızla evləndim və Ukraynada yaşamağa qərar verdim. Hər şey qaydasında idi. İşləyirdim, oğlumuz dünyaya gəlmişdi, bir sözlə, xoşbəxt idim. Günlərin bir günü anamdan gələn məktub vəziyyəti dəyişdi. O yazırdı: “ Oğul, ermənilər burada yaman baş qaldırıblar. Hökümətimiz sovet əsgərləri ilə birlikdə camaatda olan silahları yığıblar, ov tüfənglərinə qədər alıblar əlimizdən, qalmışıq əliyalın. Elə bir axşam olmur ki, kəndi atəşə tutmasınlar. Evdə iki bacın var, qorxuram əsir düşərlər, el içinə çıxa bilmərik. Qayıt geriyə, oğul! Qayıt, vətənini, ailəni qoru!”  Məktubu Lyudmilaya oxudum vətəkidləgedəcəyimi bildirdim. Onun qoca anasından başqa heç kimi yox idi. Təbii ki, anasını qoyub heç yerə getməyəcəyini, dedi. Ana və vətən sevgisi uğrunda öz xoşbəxtliyimizi qurban verməli olduq.  Vətənə qayıtdım. Burada vəziyyət düşündüyümdən də gərgin idi. Min bir əzab-əziyyətlə özünümüdafiə dəstələri yaradıb kəndi qoruyurduq. Hava qaralan kimi ermənilər kəndi atəşə tuturdular. Cavab atəşi açanda isə sovet əsgərləri kəndi mühasirəyə alır, silahları yığmamış əl çəkmirdilər. Bütün bunlara baxmayaraq Milli Ordu yaradıldı və bütün könüllülər kimi biz də Müdafiə Nazirliyinin tərkibinə keçdik. Amma artıq ermənilər rus ordusunun köməyi ilə bizim kəndlərimizi boşaltdırmışdılar.Canımızı götürüb güclə kənddən çıxmışdıq. Bununla belə yenə döyüşərək bir neçə kəndi geri almışdıq. Döyüşlərin birində yaralandım. Üç aylıq0 müalicə kursundan sonra yenidən döyüş bölgəsinə qayıtdım. *** - Göydə ulduzlar da bomba kimi partlayır. Külək güllə kimi saçlarımı sığallayıb, qaçır açıq qalmış qapıdan. Ağaclarda yarpaqlar da qalmayıb, bu yaz günündə. Yarpaqlar da ölüb Lyudmila! Mənim qışqırmaq istədiyim sözləri top mərmiləri qışqırır. Bir dəfə bir zabit dedi ki, bu müharibənin səmalarında Allah yoxdur! Olsaydı, o özü də ölərdi...Mən ölmək istəmirəm Lyudmila!Bilirsən nə istəyirəm? Gecə səmada partlayan mərmilərin əvəzinə fişəngləri görmək istəyirəm. Görüb uşaq kimi sevinərək səni qucaqlamaq istəyirəm. Bu açıq qalmış qapıdan saçlarımı sığallayan külək yox, əllərin çıxmalı idi, mətbəxə gedib mənə çay gətirməli idi əllərin. Bu yaz günündə ağaclardakı yarpaqlar ölməməli idi, sənin adını pıçıldamalı idi qulaqlarıma! Hardasan Lyudmila? İndi nə edirsən? Necəsən? Bax, mən beləyəm... O yazdığı məktubu səliqə ilə qatlayıb, zərfə qoydu. *** İşlər gözlədiyimiz kimi getmədi. Rayonlar bir-birinin ardınca işğal olundu və mən bir neçə zabitlə bərabər torpaqların itirilməsində günahkar elan edilərək həbs olundum. Nəticədə ömrümün bir neçə ilini türmədə keçirməli oldum. Doğrudur, sonra bizə bəraət verildi və azad olunduq. Lakin olan olmuşdu. Ömrümün ən gözəl illərini həbsxanada keçirdim. Bu illər ərzində Lyudmila ilə maraqlanmağa imkanım olmadı. Həbsdən çıxdıqdan sonra Ukraynada vaxtilə yaşadığım ünvana məktub yazdım, lakin cavab gəlmədi. Anamın təkidinə baxmayaraq bir daha ailə qurmadım. Həyatımı yenidən qaydaya salmağa başlayırdım. Dostlarımın köməyi ilə qəzetlərin birində iş də tapmışdım. Nağıllarda deyildiyi kimi illər bir göz qırpımında keçmiş və saçımda silinməz izlərini salmışdı. Uzaq keçmişi demək olar ki, unutmuş və ya unutduğumu zənn etmişdim. Arabir yadıma düşən xatirələrdən başqa demək olar ki, heç nə xatırlaya bilmirdim.  Bir gün redaksiyada olarkən Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsi barədə xəbər eşitdim. Şimal qonşumuz bizə olduğu kimi bu ölkəyə də dolayı yolla müdaxilə etmişdi. Orada ağır döyüşlər gedirdi. Yadıma bir anlıq keçmiş vaxtlar, orada yaşadığım gözəl günlər düşdü. Vaxtilə Ukraynada yaşadığımı və oralara bələd olduğumu nəzərə alaraq məni ora ezamiyyətə göndərdilər. Bu mənimçün lap göydəndüşmə oldu. Düşünürdüm ki, həm Lyudmilanı tapar, həm də oradakı vəziyyəti lazımınca işıqlandıraram.  Artıq Kiyevdə idim. Əvvəlcə xəstəxanalara baş çəkdim. Xəstəxanalar yarılarla dolu idi. Onların arasında, əsgərlərlə yanaşı uşaqlar, qocalar, qadınlar da vardı. Sonra qaçqın düşərgələrinə getdim. Bura Krımdan, Donetskdən və Luqanskdan olan qaçqınlarla dolu idi. Onlar var dövlətlərini qoyub Rusiya üsul-idarəsini qəbul etməyib Kiyevə qaçmışdılar. Topladığım məlumatları redaksiyaya ötürdükdən sonra Lyudmilanı axtarmağa başladım. Bizi Ukrayna əsgərlərinin dəfn edildiyi qəbristanlığa ziyarətə apardılar. Ölənlərin əksəriyyəti gənclər idi. Valideynləri, əzizləri qəbirlərini ziyarətə gəlmişdilər. Şəkil-şəkil adamlar baş daşlarından baxırdılar. Kimisi sevdiyinə baxırdı, kimisi anasına, kimsi atasına. Ölülər də danışırmış Lyudmila! Şəkil-şəkil danışırmış... Bura Bakıdakı Şəhidlər Xiyabanına çox bənzəyir. Ölülərin milliyyəti olmurmuş Lyudmila... O məzarlara baxa-baxa irəliləyib, beynində Lyudmilanı axtarmağa haradan başlamaq barədə düşünürdü. İndi də başqa bir məzarın qarşısında bir qadın ağlayırdı. O bir az yaxınlaşıb dayandı. Yenə içindən keçənləri dodaqları pıçıldamağa başladı: - Yoxsa sən də şəkil olmusan Lyudmila? Ölü şəkli... Bəs oğlumuz necə, o hardadır? Necə oldu? Nə etdi?  Özü-özü ilə danışan adam, yəni mənim hekayəmin qəhrəmanı, bir az da o qadına tərəf yaxınlaşıb qəfil yerə yıxıldı. O anda mən heç özüm də bilmədim ona nə oldu...Sonradan mən onunla bu barədə də xəstəxanada danışdım. O deyirdi: - Bilirsən? Həmin məzarın baş daşında ölən şəxsin ata adının mənim adım olduğunu gördüm. Sən sağ əlimdə tutduğum gülləni xatırlayırsan? Mən bu haqda sənə danışmışdım. Bax, həmin güllə elə o andaca mənim ürəyimi deşib, kürəyimin ortasından çıxdı. Mən huşumu itirdim. Əziz Lyudmila sən xatırlayırsan... Əziz Lyudmila indi mən oğul itirmiş bədbəxt bir atayam? - Əbil, biz onu itirdik, amma sən sağsan... Əbil, yəni mənim hekayəmin qəhrəmanı, Lyudmilanın kövrək əllərindən tutub, öz saçlarına apardı. Gözlərinin qırağından axan yaş, özünə yol tapıb, ağ yastığa düşdü... Əbil Həsən