Sosial

Milli Hidrometerologiya Xidməti fevralın 16-17-də Bakıda və Abşeron yarımadasında, eyni zamanda bəzi bölgələrdə gözlənilən küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verib. Xidmətdən Sozcu.az-a bildirilib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında, Qobustan, Neftçala, Lerik, Yardımlı, Astara, Daşkəsən, Gədəbəy, Şəki, Qax, Oğuz, Mingəçevir, Yevlax, Kəlbəcər, Zəngilan, Laçında qərb küləyi əsəcək, sarı xəbərdarlığa uyğun olaraq küləyin sürəti 13.9-20.7 m/san təşkil edəcək.

Xəbər verdiyimiz kimi, mart ayının 20 və 24-ü Novruz bayramı ilə bağlı qeyri-iş günüdür. Sozcu.az xəbər verir ki, 22 və 23 mart tarixləri şənbə və bazara düşdüyü üçün, qanunvericiliyə uyğun olaraq, şənbə-bazar istirahət günləri bayram günündən sonrakı ilk iş gününə keçirilir və buna görə də 25 və 26 mart tarixləri də qeyri-iş günü olacaq. Azərbaycanda 30-31 martda Ramazan bayramı qeyd ediləcək və bu günlər də qeyri-iş günüdür. 30 mart bazar gününə təsadüf etdiyindən, 1 aprel də qeyri-iş günü olmalıdır. Nazirlər Kabinetinin bu gün verdiyi qərarla, qeyri-iş günlərinin ardıcıllığını təmin etmək məqsədilə 27 və 28 mart tarixləri ilə 10 mart və 1 aprel istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib. Beləliklə, 1 aprel iş günü olacaq. Bununla da Azərbaycanda 20-31 mart - 12 gün ardıcıl qeyri-iş günləri olacaq.

Bu gün saat 10:00-a olan faktiki hava açıqlanıb. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən Sozcu.az-a verilən məlumata görə, ölkə ərazisində yağıntılı hava şəraiti müşahidə olunub. Dağlıq rayonlara qar yağıb. Yağan qarın hündürlüyü Lerikdə 24, Qrızda 16, Şahdağda 10, Şahbuzda 8, Qobustan, Şuşada 7, Kəlbəcər, Sədərək, Laçın, Daşkəsəndə 5, Xankəndi, Şərur, Gədəbəydə 3, Göygöl, Qusarda 2, Xocalı, Şəki, Zaqatala, Şamaxı, Naxçıvanda 1 sm olub. Bəzi yerlərdə yağış yağıb. Belə ki, düşən yağıntının miqdarı Neftçalada 12, Kürdəmirdə 7, Ağsuda 6, İmişli, Sabirabadda 5, İsmayıllı, Zərdabda 4, Göyçay, Beyləqan, Biləsuvar, Lənkəranda 2, Culfa, Ordubad, Balakən, Yardımlı, Astarada 1, Bakıda və Abşeron yarımadasında isə 9 mm-dək olub. Sumqayıt, Naxçıvan, Şərur, Daşkəsən, Gədəbəy, Naftalan, Şəmkir, Qəbələ, Şamaxı, Qobustan, Qrız, Xaltan, Şahdağ, Tərtər, Füzuli, Şuşa, Xankəndi, Xocalı, Bərdə, Yevlax, Hacıqabul, Göyçay, Beyləqan, Neftçala, Sabirabad, Goranboy, Ağdam, Qəbələ, Şəki, Zaqatala, Lerikdə duman müşahidə olunub. Dumanda görünüş 50-500 metrədək məhdudlaşıb. Havanın minimal temperaturu Bakıda və Abşeron yarımadasında 3, Aran rayonlarında 4 dərəcəyədək isti, Naxçıvan MR-da 6, dağlıq rayonlarda 11, yüksək dağlıq rayonlarda isə 18 dərəcəyədək şaxta qeydə alınıb.

Fevralın 14-ü saat 17:00-a olan faktiki hava açıqlanıb. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən Sozcu.az -a verilən məlumata görə, fevralın 14-ü saat 17:00-a olan məlumatına əsasən ölkə ərazisinin bəzi yerlərində arabir yağıntılı hava şəraiti müşahidə olunur. Bakıda və Abşeron yarımadasında, İmişli, Hacıqabul, Sabirabad, Beyləqan, Salyan, Neftçala, Şuşa, Füzulidə yağış, Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı, Şuşa, Xankəndi, Xocalı, Daşkəsən, Naxçıvan, Şərur, Şahbuz, Culfa, Ordubad, Sədərək, Göygöl, Lerik, Şirvan, Yardımlıda qar yağır. Pirallahı, Naxçıvan, Culfa, Yevlax, Sabirabad, Neftçala, Lerikdə duman müşahidə olunub. Havanın temperaturu Bakıda və Abşeron yarımadasında 5, Aran rayonlarında 9 dərəcəyədək isti, Naxçıvan MR-da 3, dağlıq rayonlarda 5 dərəcəyədək şaxta qeydə alınıb.

Bakıda yarım milyon sənədsiz ev var. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin deputatı Kamran Bayramov parlamentin bugünklü plenar iclasında çıxışı zamanı deyib. O qeyd edib ki, bunun bir sıra obyektiv səbəbləri var. "Əgər qeyri-rəsmi rəqəmlərə inansaq, ümumilikdə 1 milyon sənədsiz ev var. Bu da  bələdiyyələrin 1 milyon evdən gəlir götürə bilməməsi deməkdir ki, bu da ciddi rəqəmdir. Sənədləşdirmə işləri sürətlə aparılarsa, həm mənzil bazarı canlanacaq, həm də bələdiyyələr üçün bu sərfəli olacaq.  Eləcə də ev sahibləri  də fayda götürəcək. Belə ki, onlar sənədsiz evlərə sərəncam verə bilmirlər, alğı-satqıya yönəldə bilmirlər. Cənab Prezidentin sərəncamına uyğun olaraq, sənədləşmə işləri aparılarsa, həm dövlətimiz, həm də vətəndaşlarımız xeyir götürəcək”.

Vətən müharibəsi şəhidi Mirmuraz Cəfərovun atası Mirbaba Cəfərov vəfat edib. Sozcu.az “Qafqazinfo”ya istinadən xəbər verir ki, bir müddət əvvəl onun səhhətində problemlər ortaya çıxıb. Şəhid atası bu gün axşam saatlarında Gəncədə həyatını itirib. Mərhum sabah Gəncənin “Təzə Səbiskar” adlanan qəbiristanlığında torpağa tapşırılacaq. Məlumat üçün bildirək ki, M.Cəfərov Qubadlı rayonunun azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olub. O, 2020-ci ildə Gəncə şəhərinin Şəhidlər xiyabanında dəfn edilib. “Vətən uğrunda” (ölümündən sonra), “Döyüşdə fərqlənməyə görə” (ölümündən sonra), “Füzulinin azad olunmasına görə” (ölümündən sonra) medalları ilə təltif edilib.

Sabah bəzi bölgələrdə güclü külək gözlənilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verib. Xəbərdarlığa əsasən, Qobustan, Hacıqabul, Salyan, Neftçala, Lənkəran, Masallı, Cəlilabad, Lerik, Astara, Yardımlıda qərb küləyi əsəcək, sarı xəbərdarlığa uyğun olaraq küləyin sürəti 13.9-20.7 m/san təşkil edəcək.

2023-cü ilin yanvar ayından keçmiş məcburi köçkünlər üçün tikilmiş və istifadəsiz mənzillərin onlayn satışına başlanılıb. Mənzillər Bakının Ramana, Ümid, Kürdəxanı qəsəbələrində, Abşeron və Samux rayonlarındakı yeni yaşayış binalarındadır. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən satış prosesi ümumilikdə 5 kompleks üzrə 1662 mənzili əhatə edir. Satış prosesinin 2023-cü il iyulun 1-dək davam edəcəyi gözlənilsə də hazırda nazirliyin müvafiq portalında satılmayan mənzillərə rast gəlinir. Eyni zamanda, xeyli sayda bron edilən mənzillər də var. Sozcu.az xəbər verir ki, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tabeliyində Sosial Xidmətlər Agentliyindən Bizim.Media-ya keçmiş məcburi köçkünlər üçün tikilmiş, ancaq istifadəsiz qalan mənzillərin nazirlik tərəfindən satış prosesinin davam etdirildiyi bildirilib. Qeyd olunub ki, nazirlik tərəfindən satışı həyata keçirilən mənzillərlə bağlı məlumat (ünvanı, binanın mərtəbə sayı, mənzilin nömrəsi və qiyməti, sahəsi, yerləşdiyi mərtəbə, otaqlarının sayı, təmir vəziyyəti və s.) ms.sosial.gov.az portalında təqdim olunur: “Mənzillərdən maksimum 3 mənzili bron etmək mümkündür. Mənzil almaq istəyənlər öz şəxsi kabinetinə daxil olmaq və mənzilləri bron etmək üçün əvvəlcədən ASAN Loginin autentifikasiya vasitələrindən (identifikasiya nömrəsi, SİMA rəqəmsal imza, ASAN imza, SİMA Token (elektron imza), BSXM Elektron imza) birinə malik olmalıdır. Bron prosesinin ardından isə vətəndaşlar mənzilə baxış keçirmək və qərarlarına əsasən alqı-satqı prosesini yekunlaşdırmaq üçün dəvət olunurlar. Mənzilləri alan şəxslər tərəfindən mənzillərin dəyəri tam ödənilməklə onlarla notariat qaydasında təsdiq edilmiş alqı-satqı müqaviləsi bağlanır və mənzillər sahiblərinə təqdim olunur”. Bildirilib ki, hazırda 1194 mənzil satışdadır: “Yeni binalarda yerləşən həmin mənzillər tam təmirlidir, istifadə olunmayıb. Hazırda Qaradağ rayonundakı Ümid qəsəbəsindəki kompleksdə 44 ədədi üç otaqlı, 14 ədədi dördotaqlı olmaqla ümumi 58 mənzil, Abşeron rayonundakı kompleksdə 821 ədədi üçotaqlı, 197 ədədi dördotaqlı olmaqla ümumi 1018 mənzil, Sabuçu rayonu, Ramana qəsəbəsindəki kompleksdə 102 ədəd dördotaqlı, Samux rayonunda yerləşən kompleksdə isə 16 ədəd dördotaqlı mənzil satışdadır. Mənzillər çıxarışla təmin olunduğu üçün ipoteka və kredit predmeti hesab oluna bilər. Bunun üçün vətəndaşlarımız müvafiq banklara müraciət edə bilərlər”. Məlumat üçün bildirək ki, satışdan əldə olunan vəsait ölkəmizin digər bölgələrində şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərin mənzil və fərdi evlə təminatına yönəldiləcək.

Cərrahi əməliyyat zamanı orqanlarından birindən məhrum olan və ya öz funksiyalarını böyük ölçüdə itirən şəxslər əlillik hüququnu necə alır? Mövzu ilə bağlı "Yeni Sabah"a danışan vəkil Turan Abdullazadə bildirib ki, bu məsələ əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında qanuna əsasən tənzimlənir: “Qanuna əsasən, şəxsin orqanizminin funksiyalarının pozulması faizi, səbəbi və müddətini müvafiq orqan (qurum) müəyyən edir. Qanun Azərbaycan vətəndaşlarına, habelə ölkə ərazisində daimi yaşayan vətəndaşlığı olmayan şəxslərə və əcnəbilərə şamil olunur. Əlilliyin qiymətləndirilməsi keçirildikdən sonra qəbul edilmiş qərar əsasında status müəyyənləşdirilir.  "Əmək pensiyaları haqqında" qanunun 11-ci maddəsinə əsasən, əlilliyə görə əmək pensiyası sığortaolunanın xəstəlik və ya xəsarət nəticəsində yaranan əqli və ya fiziki pozuntulara görə əmək qabiliyyətinin məhdudlaşması ilə əlaqədar təyin edilir. Əlilliyə görə pensiyası orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə ümumən sığorta stajı 5 ildən az olmamaq şərtilə, əmək qabiliyyətli yaş dövrünün hər tam ili üçün 4 ay sığorta stajı olduqda təyin edilir. Orqanizmin funksiyalarının 31-80 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərə əlillik pensiyası fərdi şəxsi hesabın sığorta hissəsində qeydə alınmış pensiya kapitalı əmək pensiyasının minimum məbləğindən az olmayan pensiya təminatına imkan verməsi şərtilə, bu maddədə göstərilən sığorta stajı olduqda təyin edilir”.  Hüquqşünas qeyd edib ki, əlilliyə görə əmək pensiyası almaq istəyən vətəndaşlar bunu etməlidir: “Dövlət Sosial Müdafiə Fondun regional filialına və ya DOST mərkəzlərinə şəxsən və ya etibarnamə üzrə nümayəndə vasitəsilə yazılı, o cümlədən elektron qaydada müraciət. Qanunların məzmununundan göründüyü kimi, əlilliyə görə pensiya sığortaolunanın xəstəlik və ya xəsarət nəticəsində yaranan əqli və ya fiziki pozuntulara görə əmək qabiliyyətinin məhdudlaşması ilə əlaqədar təyin edilir. Müxtəlif maneələrlə qarşılaşdığı zaman digər şəxslərlə bərabər səviyyədə cəmiyyət həyatında tam və səmərəli iştirakına mane olan sabit fiziki, psixi, əqli və ya hissiyyat pozuntuları olan şəxs əlilliyi olan şəxs hesab edilir. Əgər əməliyyat zamanı vətəndaş daxili orqanlarından hər hansı birini itirirsə və onun real vəziyyəti yuxarıda qeyd olunan qanunların müddəalarına da uyğun gəlirsə əlbəttə ki, ona da əlillik təyin edilə bilər. Əlillik 1 il, 2 il, 5 il və müddətsiz müəyyən edilə bilər”.

Sevgililər Günü sevginin və romantikanın bayramı kimi təqdim olunsa da, bu gün hər kəs üçün xoş emosiyalar doğurmur. Sosial mediada nümayiş olunan ideal sevgi münasibətləri, bahalı hədiyyələr və xüsusi jestlər bəzi insanlarda yalnızlıq hissini daha da gücləndirir. Tək olanlar özlərini kənarda qalmış kimi hiss edə, münasibətdə olanlar isə yüksək gözləntilər səbəbindən təzyiq və stress yaşayırlar. Sevginin simvoluna çevrilmiş bu gün, əslində, bir çox insan üçün emosional gərginliyin və sosial müqayisənin qaynağına çevrilə bilər. Psixoloq Vüsalə Rüstəm bununla bağlı “Yeni Sabah”a açıqlama verib. O, işbazların bu günü bir növ alətə çevirdiyini vurğulayıb: “Bu, müqəddəs valentin günü kimi Roma imperiyası dövrünə təsadüf edən, katolik xristianların inancına görə bayram edilən tarixi bir gündür. Qlobal dünyada insanlar çox asanlıqla səyahətə gedə bilir və müxtəlif sivilizasiyalardakı bayramları və tarixi günlərini öz ölkələrinə gətirə bilirlər. Bu gün xristianlara aid olan bir gündür. Milli sevgililər günü isə iyun ayının 26-sı qanlı yanvar şəhidlərimizdən olan İlham və Fərizənin evlilik günü hesab edilir. Sevginin günü, saatı, dəqiqəsi, ili olmur, sevgi insanı həyata bağlayan bir duyğudur. Keçmiş dövrlərdə olan bayramları müasir dövrdə kommersiya alətinə çeviriblər. Gül və hədiyyə satışı ilə məşğul olanlar o günü sosial şəbəkələrdə qabardaraq insanları hədiyyə almağa təşviq edir”. Psixoloq onu da qeyd edib ki, keçmiş dövrlərdə həmin günləri diqqət üçün ayırıb insanları duyğulara köklənməyə, daha mərhəmətli sevgi dolu olmağa çağırırdılarsa, bu gün elə günlər başqalarında həsəd yaratmaq, mağazalardakı hədiyyələri daha baha qiymətə satmaq məqsədi güdür: “Heç bir əsl sevgili, ya həyat yoldaşı, ya da nişanlı öz sevdiyinə aldığı hədiyyəni və öz sevgisini kiməsə nümayiş etdirmək ehtiyacı duymaz. Kim bunu edirsə, şəxsiyyəti tam formalaşmayıb, həyatını ona-buna göstərməklə yaşayır və reallıqla heç bir əlaqəsi olmur. Çox zaman ayrılır, ya da boşanır. Əsl olan ailə, sevgi münasibətləri sosial şəbəkələrdə paylaşılmağa ehtiyac duyulmayanıdır. Çox insan bunu anlamır, başqalarının sevgililər günü hədiyyələrini baxaraq tənhalaşır, depressiya düşür. Anlamır ki, sosial şəbəkə çox zaman yalançı göstəriş üzərində qurulur, real həyat tam başqadır. Sevdiyin insanı sevmək üçün nə sənə xüsusi gün, nə də hədiyyə lazım deyil. Onun verdiyi quru bir çiçək sənə ruh verir, dünyaya bağlayır, həyatın rənglənir. Hədiyyə, pul  üzərində qurulan heç bir münasibət real deyil, buna inanmayın. Gec ya tez həqiqət üzə çıxır. Sevgilisi olmayan insanlar belə günlərdə sosial şəbəkələrdə göstərilən böyük ayı oyuncaqlarına, üzük taxılmış "aşkımın hədiyyəsi" üzüklərini baxıb öz həyatları barədə neqativ düşünməsinlər. Belə insanların çoxu paylaşımları ilə kimlərəsə acıq verir, ya da mağaza, hədiyyə reklamları olur. Xoşbəxtlik gizliliyi və sakitliyi sevir. Bir çiçək alan real insanları sevin, maddiyyat üzərində qurulan münasibətlər sınıq körpüdür, gec ya tez uçacaq”.

Ani mesajlaşma tətbiqləri üzərindən Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinə məxsus “Azərpoçt” MMC-nin adından dələduzluqlar həyata keçirilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə nazirlik yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti (ETX) məlumat yayıb. Qeyd olunub ki, müxtəlif elan platformalarında məhsul paylaşan vətəndaşların nömrələrinə məhsulu almaq barədə mesajlar göndərilərək onlar saxta keçidlərə yönləndirilir: “Həmin keçidlər vasitəsilə məhsulun ödənişini almaq üçün vətəndaşlardan bank kartı və digər fərdi məlumatlarını daxil etmək tələb olunur. ETX vətəndaşlara belə hallara qarşı diqqətli olmağı, hər hansı qurum adından kampaniya tipli məlumatlarla rastlaşdıqda həmin məlumatı qurumun özündən dəqiqləşdirməyi, şübhəli keçidlər vasitəsilə bank kartı və digər fərdi məlumatlarını qarşı tərəfə ötürməməyi tövsiyə edir". Xatırladaq ki, daha əvvəl də “Azərpoçt”un adından vətəndaşlara qarşı dələduzluq hallarına yol verilib.

Fevralın 13-də gözlənilən tibbi-meteoroloji proqnoz açıqlanıb. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən Sozcu.az-a verilən məlumata görə,  Abşeron yarımadasında meteoroloji amillərin mülayim tərəddüdü gözlənilir ki, bu da bəzi meteohəssas insanlar üçün əsasən əlverişlidir.