Sosial

Azərbaycanda doğum səviyyəsi son illərdə kəskin azalıb. Ədliyyə Nazirliyinin rayon (şəhər) qeydiyyat şöbələrinin məlumatına görə, 2024-cü ildə ölkədə cəmi 102 min 310 doğulan körpə qeydə alınıb. Halbuki, 2019-cu ildə bu göstərici 141 min 179 nəfər olub. Yəni, son 5 il ərzində doğum sayı 38 min 869 nəfər azalıb. Statistikaya nəzər saldıqd azalma tendensiyasının ardıcıl davam etdiyini görmək mümkündür. 2020-ci ildə 126 min 571, 2021-ci ildə 112 min 284, 2022-ci ildə 122 min 846, 2023-cü ildə isə 112 min 620 körpə dünyaya gəlib. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, bu azalma Azərbaycanda demoqrafik problemlərin yaranmasına səbəb ola bilər. Ekspertlərin fikrincə, doğum səviyyəsinin azalmasının bir neçə əsas səbəbi var. İlk növbədə, ailə planlaşdırması və sosial-iqtisadi çətinliklər gənc ailələrin az uşaq dünyaya gətirməsinə təsir edir. Bundan əlavə, şəhərləşmə və karyera hədəfləri də ailə qurmaq və uşaq sahibi olmaq qərarlarına təsir edən mühüm amillərdən biridir. Bakı Dövlət Univertsitetinin Sosial elmlər və psixologiya fakültəsinin Sosial iş kafedrasının müdiri Üzeyir Şəfiyev Modern.az-a açıqlamasında bildirib ki, təbii artımdakı ləngimənin səbəbi cəmiyyətdə, insanların düşüncəsində tranformasiya baş verməsidir. "Sovet dövrünə qədərki və sovet dövrü cəmiyyəti ilə bugünkü Azərbaycan cəmiyyətində çoxlu fərqlər var. Həmin dövrlərdə çoxuşaqlı ailələr trend idi. SSRİ dövründə demoqrafik təşviq siyasəti də həyata keçirilirdi. Hətta Qəhrəman ana adı yaradılmışdı. Ancaq Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən, insanlar xaricə getməyə başladıqdan sonra cəmiyyətdə düşüncə dəyişdi. Belə bir düşüncə formalaşdı ki, çox uşaq yerinə keyfiyyətli böyüdülən az uşaq olması daha yaxşıdır. Ona görə də çoxuşaqlı ailə trendi yavaş-yavaş arxa plana keçməyə başladı". Sosioloq qeyd edib ki, əhalinin təhsil səviyyəsi artdıqca çoxuşaqlı ailələrin sayı azalır: “İnsanlar artıq 1,2 ən yaxşı halda 3 uşağa üsünlük verirlər. Bu yaxınlarda parlamentdə çoxuşaqlı ailədə uşaq sayının 5-dən 3-ə endirilməsi bağlı yanaşma düzgündür. Belə olsa, güma edirəm ki, Azərbaycanda 3 uşaqlı ailələrin sayı arta bilər. Bu zaman təbii artımda da artım müşahidə edilə bilər. Son 22 ilin statistikasını təhlil edəndə görürük ki, təbii artımda ləngimə müşahidə olunur. Əhalinin artımı təqribən 26.44% artıb amma ahılların sayı 99.4% artıb. 2023-cü ildə əhalinin təbii artımı əvvəlki ilə nisbətən 15% aşağı düşüb. Bu əhalinin ailə planlaşmasında olan dəyişiklərlə bağlıdır. İnsanlar indi daha çox eqoist, bəncil həyat yaşayırlar. Onlar uşaq məsuliyyəti götürmək yeni özlərinin eqoist həyatını sürdürmək istəyirlər”. Müsahibimiz sonda qeyd edib ki, Cənubi Qafqaz ölkələri arasında Azərbaycan təbii artım baxımından irəlidədir. "Ancaq tədbirlər görülməsə, orta perspektivdə təbii artımda daha da ləngimə ola bilər. Təbii artımın aşağı düşməsi eyni zamanda orta perspektivdə əmək bazarına və səfərbərliyə də təsir edə bilər. Təbii artım aşağı düşərsə, mexaniki artımla əhali sayı arta bilər. Bu da yaxşı nəticə verməz, çünki Avropa mexaniki artım hesabına miqrant ekspansiyası ilə qarşılaşıb. Əgər demoqrafik siyasət dəstəklənməsə bənzər vəziyyət Azərbaycanda da ola bilər. Güman edirəm ki, bu tədbirlər görülərsə, doğum sayında artım olar, Azərbaycan əhalisinin qocalması probleminin qarşısının alınması alınar. Bildiyiniz kimi, yeni doğulanlar azaldıqca, qocaların sayı artır. Bu da əhalinin qocalmasına gətirib çıxarır. Məsələn ahılların sayı əhali içərisində 8%-dən yuxarıdırsa, bu qocalma sindromu ola bilər. Güman edirəm ki, Azərbaycanda bu sahədə tədbirlər sayəsində doğum sayı artacaq və əhalinin qocalmasının qarşısı alınacaq”.

Fevralın 20-də gözlənilən hava şəraiti açıqlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, sabah Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin arabir yağıntılı olacağı, səhərdən bəzi yerlərdə sulu qara, axşam isə qara keçəcəyi gözlənilir. Yarımadanın ayrı-ayrı yerlərində intensivləşəcəyi ehtimalı var. Şimal-qərb küləyinin arabir güclənəcəyi gözlənilir. Havanın temperaturu gecə 1-3° isti, gündüz 4°-dək isti olacaq. Atmosfer təzyiqi normadan yüksək 766 mm civə sütunu olacaq. Nisbi rütubət 70-80 % olacaq. Azərbaycanın rayonlarında bəzi yerlərdə arabir yağıntılı olacağı, sulu qar, qar yağacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə intensiv olacağı ehtimalı var. Bəzi yerlərdə arabir duman. Qərb küləyi gündüz ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək. Havanın temperaturu gecə 0-4° isti, gündüz 4-8° isti, dağlarda gecə 7-12° şaxta, gündüz 2-6° şaxta olacaq. Bəzi yerlərdə yolların buz bağlama ehtimalı var.

Şəhid Ülfət Kərimovun anası Fatma Kərimova vəfat edib. Sozcu.az xəbər verir ki, o, bu gün dünyasını dəyişib. Qeyd edək ki, kəşfiyyatçı kimi xidmət edən Ülfət Kərimov, 1993-cü ilin mart ayının 27-də Kəlbəcər rayonunun Ağdaban kəndi istiqamətində yerli əhalinin kəndi tərk edə bilməsi üçün ermənilərlə qeyri-bərabər döyüşüb. İnsanların sağ-salamat kəndi tərk etməsinə nail olsa da, özü Aşıq Şəmşirin məzarı yaxınlığında döyüşən zaman şəhid olub.Oxu.az)

Şəmkir Regional Qaz İstismar İdarəsinin Şəmkir Xidmət Sahəsinin Kargüzarlıq və inzibati təsərrüfat xidmətinin 8-ci dərəcəli texniki işcisi, 1982-ci il təvəllüdlü, Şəmkir şəhər sakini Mirzəyeva Sona Qurban qızı əsassız olaraq öz işindən azad edilib. 2006-ci ildən bu vəzifədə çalışan Sona Mirzəyeva öz işində illərdi qüsursuz çalışıb və çalışdığı idarədə uzun illərdi hörmət qazanıb. İdarə rəhbərliyi ani və əsassız olaraq illərdi qüsursuz çalışan Sona Mirzəyevanı işindən azad edib. O bildirir ki, işindən azad olunması qanunvericiliyin tələblərinə və Əmək məcələsinə ziddir. İşdən azad olunma ilə bağlı verilmiş izah İdarə rəhbərliyinin özbaşnalığıdır. O bildirir ki, mən hər zaman öz işimdə məsuliyyətli olmuşam və orada çalışan hər bir kəsdən soruşa bilərlər ki, mən öz işimdə nə qədər məsuliyyətli və düzgün çalışmışam. Sona Mirzəyeva işinə bərpa olunmasını və pozulmuş əmək hüquqlarının təmin olunmasını tələb edir.  Sözcü.az

Bakıda hava şəraiti kəskin dəyişəcək. Sozcu.az xəbər verir ki, sinoptiklərin proqnozuna görə, qarşıdakı günlərdə temperatur enəcək və paytaxtda qar yağacağı gözlənilir. Şaxtalı hava və yağıntılar şəhər sakinlərini çətin vəziyyətə sala bilər. Mütəxəssislər vətəndaşlara ehtiyatlı olmağı və hava şəraitinə uyğun hazırlıqlı davranmağı tövsiyə edirlər. Paytaxtda hava şəraitinin dəyişkən olacağı proqnozlaşdırılır. Son məlumatlara əsasən, yaxın günlərdə Bakıda yağıntılı və soyuq hava şəraiti hökm sürəcək. Məşhur "Live Weather" hava proqnozlarını təqdim edən platformanın məlumatında qeyd olunur ki, Bakıda bu günlərdə qar yağacaq: 20 fevral – gün ərzində az yağış və qar qarışıq yağış gözlənilir, temperatur 2°C, gecə isə -2°C, yüngül qar yağacaq. 21 fevral – Küləkli hava və yüngül qar müşahidə ediləcək, gündüz -1°C, gecə -2°C. 22 fevral – Qar yağacaq, temperatur gündüz 0°C, gecə -1°C. 23 fevral – Gün ərzində qar yağacaq, temperatur 0°C, gecə isə buludlu və -2°C. 24 fevral – Yüngül qar yağıntıları davam edəcək, gündüz -1°C, gecə isə -3°C. 25 fevral – Buludlu hava gözlənilir, temperatur 2°C, gecə -1°C. Mütəxəssislər hava şəraitinin dəyişkən olacağını bildirir və sakinlərə isti geyinməyi, açıq havada ehtiyatlı olmağı tövsiyə edirlər.

Abşeron rayonunda azyaşlının ölümü ilə nəticələnən bədbəxt hadisə baş verib. Sozcu.az xəbər verir ki, "Qafqazinfo"nun əldə etdiyi məlumata görə, fevralın 17-si saat 18 radələrində 2017-ci il təvəllüdlü Səyid Zəkəriyəyevin nəfəs borusuna qida düşüb. Hadisə onların yaşadığı Saray qəsəbəsindəki evlərində qeydə alınıb.  Xəstəxanaya çatdırılan uşaq vəfat edib. Faktla bağlı Abşeron Rayon Prokurorluğu tərəfindən araşdırma aparılır.

Azərbaycanda daha bir azyaşlı qızdırma və tənəffüs çatışmazlığından ölüb. Hadisə Saatlı rayonu, Dədə Qorqud kəndində qeydə alınıb. Kənd sakini, 2024-cü il təvəllüdlü Raul Röyal oğlu Gülüşov yaşadığı evdə vəfat edib. İlkin məlumata görə, körpə qızdırma və tənəffüs çatışmazlığından dünyasını dəyişib. Faktla bağlı araşdırma aparılır./Lent.az

Ötən il Azərbaycanda 58 kişi gender əsaslı zorakılığa məruz qalıb. Sozcu.az report-a istinadla xəbər verir ki, bununla bağlı məlumat Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin 2024-cü il üzrə hesabatında öz əksini tapıb. 2024-cü ilin yanvar-dekabr aylarında 860 Gender əsaslı zorakılıqla bağlı Dəstək Xəttinə 330 müraciət daxil olub. Onlardan 58-i kişi, 272-si isə qadınlar tərəfindən edilib. Onlardan 205 nəfəri Bakıdan, 125-i isə regionlardan müraciət edib: "Bundan başqa, 137 evli, 140 subay, 53 boşanmış şəxsin Dövlət Komitəsinə müraciəti daxil olub. Həmin şəxslərdən 64-ü ali təhsilli, 177-si orta, 89-u isə təhsilsiz insanlardır. 77 nəfər 0-18 yaş aralığında, 145 nəfər 19-35, 80-i 36-55, 28 nəfəri isə 56+ yaş aralığında olan şəxslərdir".

Mangistau əyalətinin ekologiya departamentinin mütəxəssisləri Xəzər dənizinin qırmızı rəngə boyanması ilə əlaqədar suda kimyəvi maddələrin və neft məhsullarının mövcudluğunu yoxlayıblar. Sozcu.az xəbər verir ki, analizin nəticələrinə əsasən suyu çirkləndirən maddələr aşkar edilməyib. Mangistau əyalətinin ekologiya departamenti şöbəsinin sədri Kaysar Nadirbekin sözlərinə görə, suya qırmızı və tünd qəhvəyi rəng verən yosunlardır. “Qar yağdığından bu hadisə daha aydın görünüb. Yosunlar dayaz sularda, xüsusən də bizim sahilboyu ərazilərdə bitir. Onların toplandığı yerlərdə isə su rəngini dəyişir. Bu təbii hadisə barədə məlumatlı olsaq da, suyun vəziyyətini yoxlamalıyıq”, - Kaysar Nadirbek bildirib. Qeyd edək ki, Xəzər dənizinin al-qırmızı rəngə boyanması Qazaxıstanın Aktau şəhərinin sakinlərinin diqqətini çəkib./Axar.az

Nərimanov rayonu, Ziya Bünyadov prospekti ilə Əhməd Rəcəbli küçəsinin kəsişməsində, "Çermet" körpüsünün üzərində və Nəsimi rayonu, Alı Mustafayev küçəsi, körpünün üzərində təmir işləri aparılır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Daxili İşlər Nazirliyinin Nəqliyyatı İntellektual İdarəetmə Mərkəzi (NİİM) məlumat yayıb. Bu səbəbdən metronun "Koroğlu" stansiyası istiqamətində sıxlıq yaranıb.

Bu ilin ilk 6 ayında ölkədə seysmik və tektonik aktivlik davam edəcək. Xəzər dənizi aktiv seysmik region sayıldığından aktivlik ən çox məhz bu su hövzəsində müşahidə olunacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu “Xəzər Xəbər”ə açıqlamasında Geologiya və Geofizika İnstitutunun şöbə müdiri Qulam Babayev deyib. Onun sözlərinə görə, ölkənin digər ərazilərində olan aktiv seysmik zonalar da sakit deyil. Qulam Babayev qeyd edib ki, hazırda Xəzər dənizində ardıcıl zəlzələlər baş verir. 3 və bir qədər yuxarı maqnitudalı zəlzələlər müşahidə edilir. Dövrilik bir neçə il əvvəl aktivləşməyə başlayıb və davam edəcəyi gözləniləndir. O bildirib ki, hiss olunan zəlzələlərin baş verəcəyi də istisna olunmur. Dağıdıcı və güclü zəlzələlər isə gözlənilmir. Milli Elmlər Akademiyasının Coğrafiya İnstitutunun Ekocoğrafiya şöbəsinin müdiri Ənvər Əliyev isə deyib ki, zəlzələnin əvvəlcədən proqnozu mümkün deyil.

Milli Hidrometerologiya Xidməti fevralın 16-17-də Bakıda və Abşeron yarımadasında, eyni zamanda bəzi bölgələrdə gözlənilən küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verib. Xidmətdən Sozcu.az-a bildirilib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında, Qobustan, Neftçala, Lerik, Yardımlı, Astara, Daşkəsən, Gədəbəy, Şəki, Qax, Oğuz, Mingəçevir, Yevlax, Kəlbəcər, Zəngilan, Laçında qərb küləyi əsəcək, sarı xəbərdarlığa uyğun olaraq küləyin sürəti 13.9-20.7 m/san təşkil edəcək.