Sağlamlıq

Alimlər siqareti tərgitməyin psixi sağlamlığa yaxşı təsir etdiyini açıqlayıb. Sozcu.az lent.az-a istinadən bildirir ki, 24 həftə siqaretdən istifadə edilmədikdə ondan asılı olan şəxslərin psixologiyasında yaxşı dərəcədə dəyişikliklər görülüb. Araşdırmalar 2011-ci ildən 2015-ci ilə qədər olan dövrdə siqaretin mənfi təsirlərini qiymətləndirmək üçün 4260 iştirakçını əhatə edən randomizə edilmiş klinik sınaqdan əldə edilən məlumatlardan istifadə edilib. Tədqiqatda iştirak edən şəxslərin təxminən yarısında psixi xəstəlik keçmişi var idi. Mütəxəssislər 9-24 həftə ərzində siqaretdən imtinanın təsirini araşdırıblar. Siqareti tərk etməzdən əvvəl və sonra iştirakçılardan psixi sağlamlıqla bağlı sualların daxil olduğu anketləri doldurmaları istənilib. Xüsusilə, narahatlıq və depressiya ölçüləri 0-dan 21-ə qədər olan klinik reytinq şkalası ilə ölçülüb. Nümunə arasında ilkin orta bal narahatlıq üçün 4,25 və depressiya üçün 2,44 olub. Siqareti buraxdıqdan 24 həftə sonra xəstələrdə simptomlarda əhəmiyyətli bir yaxşılaşma müşahidə olunub. Demoqrafik göstəricilərə və əsas dəyişənlərə düzəliş etdikdən sonra, siqareti dayandırmaq siqaret çəkməyə davam edən qrupla müqayisədə həm narahatlıq (mənfi 0,4 bal), həm də depressiya (mənfi 0,47 bal) azalması ilə əlaqələndirilib.

Qocalmanı sürətləndirən ən təhlükəli səhər yeməyinin adı açıqlanıb. Sozcu.az lent.az-a istinadən bildirir ki, mütəxəssislər səhər yeməyində taxıl tərkibli qidaların istehlak edilməsini məsləhət görmür. Bu cür qidalar sağlamlığın vəziyyətini qeyri-müəyyən şəkildə pisləşdirir və bədənin vaxtından əvvəl qocalmasını sürətləndirir. Fakt budur ki, taxılda çox miqdarda şəkər, zərif un, konservantlar, süni dadlandırıcılar və doymuş yağlardan ibarət maddələr var. Bütün bunlar piylənməyə və maddələr mübadiləsinin pozulmasına gətirib çıxarır.

Dünya diyetoloqlarının araşdırmalarına görə, həzm proseslərini aktivləşdirmək üçün daha çox su içmək lazımdır. Bu, dərini iltihabdan təmizləməyə, çəkini nəzarət altında saxlamağa və həzmi yaxşılaşdırmağa kömək edəcək. Həkimlərin hansı suyu içmək barədə fikirləri fərqlidir. Bəziləri qaynatmanın bütün zərərli mikrobları öldürdüyünü və buna görə də sağlamlıq üçün faydalı olduğunu təkid edirlər. Digərləri deyir ki, qaynadılmış suyu sağlam hesab etmək olmaz, çünki təkcə bütün zərərli bakteriyalar deyil, həm də faydalı bakteriyalar ölüb. Sozcu.az medicina.az-a istinadən xəbər verir ki, həkim - diyetoloq Marina Sorokinanın sözlərinə görə, belə fikirlər iki tərəflidir. Yəni hər iki tərəf hardasa özlüyündə haqlıdır. "Əgər böyüklər üçün sudan danışırıqsa, o zaman adi kran suyu içmək daha faydalı olacaq, lakin xüsusi bir cihazda və ya qabda süzülməlidir. Ancaq uşaqlara yalnız qaynadılmış su vermək yaxşıdır. Su 100 ° C-yə qədər qızdırıldığında, suda yalnız təhlükəli bakteriyalar yox, həm də zərərli çirklər yox olur. Üstəlik, belə su daha uzun müddət saxlanıla bilər (şüşə qablara tökmək şərti ilə). Bu o deməkdir ki, evdən kənarda plastik butulkalarda satılandan daha yaxşı olacaq. Çünki orada sağlamlığa zərərli və təhlükəli heç nə yoxdur. Unutmaq olmaz ki, mikrobioloji təhlükəsizlik baxımından qaynadılmış su hələ də standartdır".

"Quduzluq virusuna yoluxma şübhəsi olduqdan sonra dərhal yaxınlıqdakı tibb müəssisəsinə müraciət etməli, quduzluq əleyhinə antirabik vaksini vurulmalıdır". Bunu Səhiyyə Nazirliyi Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin şöbə müdiri Ceyran Cəfərova deyib. O qeyd edib ki, quduzluq virusu insanlar üçün həyati təhlükəsi olduğundan zədələnmənin lokalizasiyasından asılı olaraq, antirabik vaksin ilə yanaşı quduzluq əleyhinə antirabik immunoqlobulin də vurulur. "Həmçinin, əlavə olaraq tetanus əleyhinə anatoksin vurulur. Heyvan tərəfindən zədələnməyə məruz qalmış şəxsin müalicə kursu müalicə-profilaktika müəssisəsinin cərrahı tərəfindən təyin edilir. Belə ki, əgər dişləyən heyvan məlumdursa və 10 gün müddətində sağ qalmışsa, o zaman şərti müalicə kursu təyin edilir. Şərti müalicə zərərçəkənin müraciət etdiyi gün, həmçinin 7, 21 və ya 28-ci günləri antirabik vaksin vurulur. Dişləyən heyvanın naməlum olduğu təqdirdə və ya məlum olan halda belə 10 gün müddətində ölmüşdürsə, o zaman qeyri-şərti müalicə kursu təyin olunur. Qeyri-şərti zədələnmənin müraciət edilən gün, həmçinin 3, 7, 14 və 28-ci günləri antirabik vaksin vurulur. Bu peyvəndlərin hər biri əzələdaxilinə yeridilir", - şöbə müdiri vurğulayıb.

Dərmansız ürək xəstəliyi riskini azaltmağın təsirli yolu tapılıb. Sozcu.az lent.az-a istinadən bildirir ki, bu üsul ürək xəstəliyindən ölüm riskini təxminən 22 faiz azalda bilər. Tədqiqatlar zamanı bir qrup britaniyalı alim 40 ildən sonra ürək-damar xəstəliklərinin inkişaf riskini əhəmiyyətli dərəcədə azalda biləcək üsul kəşf edib. Tədqiqatçılar depressiyanın infarkt, insult və digər xəstəliklərin inkişafı üçün əsas risk faktorlarından birinə çevrildiyini iddia edirlər. Tədqiqat nəticəsində məlum olub ki, depressiv pozğunluq diaqnozu qoyulmuş insanların bu tip xəstəliyin inkişaf riski depressiya olmayan insanlara nisbətən təxminən 72 faiz daha yüksəkdir. Alimlər qeyd edirlər ki, depressiya dəyişən risk faktorudur və xüsusi diqqətə layiqdir. Psixoterapiya və ya danışıq terapiyası xəstənin problemlərinin müzakirəsi və xüsusi təlim keçmiş bir mütəxəssisin məsləhəti ilə psixi xəstəliyin müalicəsi üsuludur.

Günün müxtəlif saatında qəhvə içmək hər birimiz üçün adət halını alıb. Ən çox da səhərlər günə qəhvə ilə başlayırıq. Son vaxtlar isə çoxları şəkərsiz, sürtgəzdən keçirilən qəhvədən istifadə edir. Bəs görəsən, bu qəhvə orqanizmə xeyirdir, yoxsa ziyan? Sozcu.az Axşam.az-a istinadən qəhvənin orqanizmə təsirini təqdim edir: Norveçli araşdırmaçılar 20-79 yaş arası insanlar arasında sənədlər toplayıb və 20 il müşahidə aparıb. Onların əksəriyyəti kağız sürtgəcdən keçirilmiş və ya süzülmüş digər qəhvələr içiblər. Filtirdən keçirilən qəhvə içmək insanlar arasında ölüm riskini 15 faiz azaldır. Gündə 3-4 fincan içmək isə ziyandır. Araşdırmaçılar filtirdən keçirilən qəhvə içənlərlə adi qəhvə içənlərin də sağlamlığının fərqləndiyini bildiriblər. Filtirlənməmiş qəhvə orqanizmdə xolestronu çoxaldır. Ürək üçün ziyanlıdır. Filtirlənmiş qəhvə isə ağız, qaraciyər və prostat vəzi xərçəngi riskini azaldır. Onu səhər yeməyindən və nahardan sonra içmək uyğundur. Axşam qəhvə içmək düzgün deyil.

Əsəbi və ya qəzəbli hiss etdiyiniz zaman refleks kimi baş verən dırnaqyemə vərdişi impulslara nəzarətin ən çox görülən pozuntularından biridir. Tibb dilində onikofaqiya olaraq tanınan dırnaqyemə xəstəliyi əksər insanlarda özünü biruzə edə bilər. Qeyri-adi bir vəziyyətlə qarşılaşan insanların reaksiyaları fərqli olur. Əsəbi, stresli olan insanlar bəzən ayaqlarını silkələyir, bəzən stolun üstünə nəsə vurur, bəzən isə dırnaqlarını dişləyir. Dırnaqyemə xəstəliyi olaraq təyin edilən bu vəziyyət ümumiyyətlə uşaqlıqda başlayır və ömür boyu davam edir. Türkiyə mətbuatı xəbər verir ki, insanın əsəbi, stresli və ya gərgin hiss etdiyi zaman dırnaqların dişləməsi və dırnaq ətrafındakı dərinin qoparılması şəklində görülən dırnaq yemə xəstəliyi, bir növ impuls nəzarət pozuqluğu və ya bir növ davranış pozuqluğu olaraq təyin edilə bilər. Dırnaqyemə xəstəliyi ümumiyyətlə 3-4 yaşlarında, bəzən hətta 5 aylıqdan sonra başlayır. Yeniyetmələrin 40, uşaqların 33 faizi dırnaqyemə xəstəliyindən əziyyət çəkir. Bəzi insanlarda bu pozunti qələm dişləmə, saçla oynama, dodaq dişləmə, burun toplama kimi müxtəlif impuls nəzarət pozğunluqlarına çevrilə bilər. Daha da maraqlısı odur ki, onlara tez-tez “etməyin” desəniz və ya onların razılığı olmadan onları bu vərdişdən çəkindirməyə çalışsanız, onlar daha çox stress keçirəcək və tamamilə bu vəziyyətdən asılı olacaqlar. Dırnaqyemə xəstəliyinə səbəb nədir? Mütəxəssislərin fikrincə buna səbəb körpəlik travmaları, ətraf mühit faktorları, genetik faktorlar, psixoloji vəziyyət səbəb ola bilər. 3-4 yaş arasında baş verən dırnaq yemə xəstəliyi, uşağın baxça kimi yeni bir mühitə girməsi nəticəsində yaranan stress və narahatlığın nəticəsidir. Körpələrdə 5 aydan sonra başlayan vərdişin səbəbi, barmaq əmmənin davamı olaraq qəbul edilir. Ola bilsin ki, döş, butulka, əmzik vərdişləri sonradan dırnaq yeməyə çevrilsin. Ətraf Mühit faktorları: Bəzi uşaqlar barmaq əmmə və dırnaq yemə vərdişini təməl bir instinktlə qazana bilər, lakin bu vərdişi olan uşaqların əksəriyyəti əslində bunu ətraflarından görür və öyrənirlər. Uşağın anası, atası, qohumları, böyük qardaşları və s. bu tip dırnaq yemə xəstəliyi varsa, uşaq buradan görüb təqlid edə bilər. Genetik faktorlar: Təbii ki, dırnaq yemə genetik olaraq ötürülən bir vəziyyət deyil, lakin psixoloji pozuntular genetik olaraq ötürülə bilər. Yəni ailədə keçən emosional pozutular, narahatlıq, təşviş pozuntuları və buna bənzər psixoloji pozuntular dırnaq yemə xəstəliyi kimi özünü göstərə bilər. Psixoloji vəziyyət: Dırnaq yemə və buna bənzər impuls nəzarəti poztularının əsas səbəbi psixolojidir. Bunun mütləq diaqnoz qoyulmuş bir vəziyyət olması lazım deyil. Xroniki olaraq hiss edilən gərginlik, sıxıntı, narahatlıq, qəzəb, kədər, qorxu və buna bənzər hallar dırnaq yemə xəstəliyinə səbəb olur. Sosial mühitdəki dəyişikliklər, fiziki mühitdəki dəyişikliklər, etibarsızlıq hissləri, ailədə təzyiq, sevgisizlik kimi amillərlə yanaşı, zehni gerilik, inkişaf poztuları, tiklər, depressiya, obsesif-kompulsif şəxsiyyət pozğunluğu, diqqət əksikliyi, yataq islatma və hiperaktivlik dırnaq yemə xəstəliyinin səbəbləridir. Dırnaq yeməyin nə kimi zərərləri var? Dırnaq yemə xəstəliyi olan insanın həyatı üçün təhlükəsi yoxdur, lakin zərəri kifayət qədər yüksəkdir. Dırnaqlar və onların ətrafındakı quruluş sıradan çıxır, dəhşətli görünür. Bu pis görünüşə görə insan sosial həyatda özünü pis hiss edir və özünə inamını itirir. Dırnaqları və ya onların ətrafındakı dərini yeyib udsanız, mədə infeksiyaları qaçılmazdır. Uşaqlıqdan bəri dırnaq yemə xəstəliyiniz varsa, çənənin tam bağlanmadığı maloklüzyon adlı bir vəziyyətlə qarşılaşa bilərsiniz. Dırnaq yemə xəstəliyini müalicə etmək mümkündürmü? Bədənimizin bir yerində yaranan infeksiyaya bağlı xəstəlik olmadığı üçün həkimə gedib dərman qəbul edə bilməzsiniz. Ancaq bir mütəxəssis psixoloqla görüşərək, impuls nəzarət pozuntusundan xilas ola bilərsiniz. O, dırnaq yemənizin arxasında duran səbəbləri aradan qaldıra bilər. Dırnaq yemə xəstəliyi əslində başqa bir psixoloji pozğunluğun əlaməti hesab olunur. Bir çox impuls nəzarəti pozuntusu kimi, dırnaq yemə də idarə edə biləcəyiniz və psixologiyanız yaxşılaşdıqca uzaqlaşacağınız bir vərdişdir. Dırnaq yemə vərdişindən necə qurtulmaq olar? Sizi dırnaq yeməyə aparan hadisələrdən çəkinin. Ağzınızı və əlinizi saqqız çeynəməklə və ya əlinizdə bir şey tutmaqla məşğul edin. Stress səviyyənizi nəzarət altında saxlamağa çalışın. Dırnaqlarınızı qısa və səliqəli şəkildə kəsin. Dırnaqlarınıza acı dad verən bir şey çəkin. (Bizimyol.info)

Yuxu sağlam bir həyat üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Biz gün ərzində sərf etdiyimiz enerjini yuxu vasitəsilə bərpa edirik. Nizamlı yuxu həm də ruhumuzun sağlamlığı deməkdir. Sozcu.az Axşam.az-a istinadən xəbər verir ki, yuxusuzluq sağlamlığımıza zərbə vuran ilkin əlamətlərdən biridir. Yuxusuz insan aqressiv olur, düzgün qərarlar qəbul edə bilmir, yaddaşı zəifləyir. Həmçinin onun nəfəs yollarında problemlər yaranır. Yuxusuzluğun növləri · Çətin yatmaq · Tez oyanmaq · Gecələr dəfələrlə durmaq · Nəhayət, yuxunun tamamilə olmaması Hər dörd hal sonradan tamamilə yuxusuzluğa gətirib çıxarır. Yuxusuzluq orqanizmdə bir çox xəstəliklərin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Qanda oksigen çatışmazlığı, dəyişikliklər meydana gəlir. Yuxusuzluq zamanı həmçinin ürək, ağciyər və hormonal xəstəliklər də özünü göstərir. Yuxusuzluğun fəsadları Hazırda dünyada ən çox yayılan və qarşısı alına bilinməyən xəstəlik məhz yuxusuzluqdur. Belə ki, dünyada hər on insandan beşi yuxusuzluğun müxtəlif növlərindən əziyyət çəkir. Alimlərin araşdırmaları nəticəsində məlum olub ki, yuxusuzluq zamanı insanda müxtəlif xəstəliklər əmələ gəlir. Mütəmadi şəkildə 6 saatdan az yatmaq bir müddətdən sonra qandakı şəkərin miqdarını sürətlə artırır. Şəkərli diabetin yaranmasına səbəb bədəndəki insulinin hüceyrələrə nəqli zamanı yaranan pozğunluq nəticəsində qlükozanın qanda yığılması və bu zaman mədəaltı vəzin normadan artıq insulin ifraz etməsidir. İnsulini normada saxlayansa yuxudur. Yuxusuzluq həmçinin cinsi pozğunluğa və astma xəstəliyinin yaranmasına gətirib çıxarır. Yuxusuzluğun yaratdığı digər bir fəsadsa xərçəng xəstəliyidir. Yuxu pozğunluğuna qarşı tədbir görülməzsə, bu, ölümlə nəticələnə bilər. Alimlərin qənaətinə görə, yuxusuzluq özünüöldürmə həddinə belə gətirib çıxarır. Yuxusuzluğun səbəbi: Tibb elmində "insomnia" adlanan yuxusuzluğun yaranmasına səbəb aşağıdakılardır: · Vərdiş olunmamış yataq, səs-küy, havasızlıq · Yatmazdan əvvəl tərkibində kofein olan qidalar, içkilər qəbul etmək · Axşam ağır və yağlı yeməklər yemək · Sinir pozğunluğu · Normal həyat tərzini dəyişmək · Stress, narahatçılıq · Artıq çəki · Qorxu, depressiya · Mədəaltı vəzin narahatçılığı, mədədə köp · Bronxial, ürək və ağciyər xəstəlikləri · Soyuqdəymə zamanı ağrılar Müalicəsi: Yuxusuzluq zamanı yuxugətirən dərmanların qəbulu digər xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Belə ki, bu dərmanlar qaraciyərin çürüməsinə səbəb olur. Buna görə də belə dərmanları qəbul edərkən çoxlu süd məhsulları yemək lazımdır. Ən əsası isə həkimə müraciət edib, yuxusuzluğun hansı səbəbdən yarandığını müəyyən etmək lazımdır.  Yuxusuzluqdan əziyyət çəkənlər · Tərkibində kofein olan içkilərdən uzaq olmalı · Yuxudan 3 saat əvvəl yemək yeməli · İstiotu az olan yeməklərdən istifadə etməli · Yatmazdan əvvəl heç bir dərman qəbul etməməli (sakitləşdiricidən başqa) · Sakit, qaranlıq otaqda yatmalıdırlar

Alkoqol qadınlar üçün kişilərdən daha təhlükəlidir. Sozcu.az Publika.az-a istinadən xəbər verir ki, bu sözləri narkoloq Daniil Petrov deyib. Həkim bildirib ki, pivə qadınlar üçün son dərəcə təhlükəli spirtli içkidir: ondan sui-istifadə potensial olaraq döş xərçənginə, polikistik xəstəliyə və sonsuzluğa səbəb ola bilər. Amma digər spirtlər də təhlükəlidir. Bədəndə lazımi fermentlərin sayının az olması səbəbindən asılılıq kişilərə nisbətən daha sürətli inkişaf edir. "Biz eşitməyə öyrəşmişik ki, pivə kişilər üçün zərərlidir, onun tərkibində kişi hormonal balansını pozan estrogen qadın hormonu var. Ancaq bu içkinin səbəb olduğu digər mənfi nəticələr haqqında unutmaq olmaz: metabolik pozğunluqlar, daxili orqanların patologiyası, piylənmə, sonsuzluq. Bütün bunlar həm kişiləri, həm də qadınlara təsir edə bilər", - Petrov xəbərdarlıq edib. Qadınlarda pivə artıq bədəndə olan estrogen səviyyəsinə təsir göstərə bilməz. Ancaq qadın orqanının reproduktiv sisteminin əsas fəaliyyət zəncirinə - yumurtalıqların, hipofiz bezinin və hipotalamusun əlaqəsinə təsir göstərir. Məhz bu zəncirə əlavə olaraq daxil olan estrogen hormonal fonu və menstrual dövrü pozur. Gələcəkdə dövr tam bərpa olunmaya bilər. Hormonal səviyyələrin pozulması döş xərçəngi, polikistik xəstəlik, yumurtalıq xərçəngi, sonsuzluğa səbəb ola bilər. Bundan əlavə, narkoloqun fikrincə, istənilən alkoqol qadınlar üçün kişilərdən daha təhlükəlidir. Fakt budur ki, qadın orqanizmində alkoqolu parçalayan fermentlər daha azdır. Müvafiq olaraq, asılılıq daha sürətli inkişaf edir. "Qadın orqanizmində 10 faiz çox su olduğu üçün spirt də daha yaxşı həll olunur. Həmçinin qadınlar kişilərdən daha emosional və dəyişkəndir, hormonal dəyişikliklər daha qabarıq şəkildə özünü göstərir və bu baxımdan asılılıq da daha sürətli inkişaf edir", - Petrov yekunda vurğulayıb.

Dünyada və qonşu dövlətlərdə qızılca sürətlə yayılmağa davam edir. Qeyd edilir ki, xəstəliyin fəsadları daha ağır formada özünü göstərir. Bəs Azərbaycanda qızılca ilə bağlı vəziyyət necədir, qarşısı necə alınır? Sozcu.az Trend-ə istinadla xəbər verir ki, infeksionist Mərdan Əliyev qızılca təhlükəli xəstəlik hesab edir: “Hansı ölkələrdə qızılcaya yoluxma baş verib, sürətlə yayılırsa, bu o deməkdir ki, həmin ölkələrdə peyvəndlənmə zəif səviyyədə aparılır. Qızılca çox təhlükəli bir xəstəlikdir və peyvənd olunmaq çox vacibdir. Bu xəstəliyin qarşısını almağın tək yolu peyvəndləmədir. Digər xəstəliklərdən fərqli olaraq yoluxduruculuq qabiliyyəti həddən artıq çoxdur. Əgər sinifdə bir uşaq qızılcaya yoluxubsa və digər uşaqlar peyvənd olunmayıblarsa, bütün hər kəs yoluxacaq". "Azərbaycanda qızılca peyvəndi uşaqların rutin peyvəndlənmə siyahısına daxildir. Bu səbəbdən hər hansı bir təhlükə olacağını düşünmürəm. Bir-iki yoluxma halı ola bilər. Lakin epidemik səviyyədə qızılcaya yoluxma halları yaşanmır”, - deyə M.Əliyev vurğuayıb. Səhiyyə Nazirliyindən verilən məlumata görə, hazırda ölkədə qeyri-adi simptomları olan viruslu infeksiyalar yayılmayıb: “Ölkədə qeyri-adi simptomları olan viruslu infeksiyaların xüsusilə uşaqlar arasında yayılması müşahidə olunmur”.

2022-ci ildə ilk dəfə anemiya diaqnozu ilə 46 min 770 nəfər qeydə alınıb. Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsindən APA-nın sorğusuna cavab olaraq bildirilib. Qeyd edilib ki, tibb müəssisələrində anemiya diaqnozu ilə qeydiyyatda olan xəstələrin sayı isə isə 390005 nəfər olub. Qeyd edək ki, ilk dəfə qoyulmuş diaqnozla 2018-ci ildə 47 min 552, 2019-cu ildə 47 min 912, 2020-ci ildə 43 min 188, 2021-ci ildə 43 min 150 nəfər qeydə alınıb.

İnsan orqanizmində yod çatışmazlığı ən böyük problemdir. Bu, ilk növbədə zob xəstəliyinə səbəb olur. Zob xəstəliyinin yod çatışmazlığı nəticəsində əmələ gəlməsi halı ilk dəfə 1820-ci ildə aşkar olunub. Həmin vaxtlar alimlər bunu ciddi qəbul etməyiblər. Müasir dövrdə isə zob daha çox yayılıb və təhlükəli hesab edilir. Sozcu.az axşam.az-a istinadən bildirir ki, orqanizmin inkişafı üçün insana qida ilə yanaşı, kimyəvi elementlərin olması da vacibdir. Bu elementlər içərisində yod mühüm rol oynayır. İnsan həyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən yod insan orqanizminə üç yolla - hava, su və qida məhsulları ilə daxil olur. Son günlər isə içdiyimiz rəngli sular zob yaradır. Tibb elmində boğaz uru adlandırılan bu xəstəlik el arasında zob adı ilə məşhurdur. Zob - qalxanabənzər vəzin potologiyasıdır. Bu anadangəlmə və qazanılmış ola bilir. Zobun bir çox növləri mövcuddur: qarışıq, düyünlü, defus toksik, endemik. Bunlar həmçinin zəhərli və adi zob olmaqla da iki yerə ayrılır. Bu vəzin inkişafının dayanması və funksional aktivlikdən qalması ilə müşayiət olunur. Zob xəstəliyinə dağlıq bölgələrdə daha çox rast gəlinir. Belə bölgələrdə yod çatışmazlığı olduğu üçün endemik zoba tutulanlar çoxdur. Zobun ən geniş yayılmış forması defus toksikli urdur. Bu, eyni zamanda zobun ən qorxulu, fəsadlı formasıdır. Mərkəzi sinir və qan damar sisteminin pozğunluğu, ağırlaşması ilə müşayiət olunur. Hətta bu hal mərkəzi sinir sistemini psixoza və ürək çatışmazlığına gətirib çıxarır. Bu, bir çox kliniki hallarla özünü büruzə verir: Ürək tez-tez döyünür, gözlər bərəlir, bədən əsməyə başlayır, xəstədə kəskin arıqlama halları başlayır. Xəstəlik zamanı insan qəribə hallar keçirir: həyəcanlı,  narahat olur, özünə yer tapa bilmir, cümlə qurub danışmaqda çətinlik çəkir, ürəyi sıxılır. Müalicə vaxtında aparılmadıqda bu hallar daha da kəskinləşir, xəstənin vəziyyəti ağırlaşır, tez-tez qorxur, dəli kimi olur. Adi halda ürək 4-5 litr qan vurursa, bu zaman 30-40 litr qan vurmağa başlayır ki, bu da qan-damar sisteminin zəifləməsinə, ürək çatışmazlığına gətirib çıxarır. Zobun müalicəsi necə aparılmalıdır? Müalicə əsasən üç üsulla aparılır: konservativ, cərrahi və radiaktiv şüalar vasitəsilə.  Ümumiyyətlə, dünya alimlərinin araşdırmalarına görə, zob xəstəliyi tamamilə yoxedilmə funksiyasına malik deyil. Xəstəlik müəyyən müddətdən sonra yenidən baş qaldıra bilər.  Dəniz kələmini qurudub, ondan çay kimi dəmləyib içməklə özünüzü zobdan qoruya bilərsiniz. Zobun digər bir dərmanı isə feyxuadır. Onu ət maşınından çəkib, şəkər tozu ilə qarışdırın (hər ikisi eyni miqdarda olmaq şərtilə). Hər səhər yeməkdən 30-40 dəqiqə əvvəl 2 xörək qaşığı qəbul edin.  Şirin və rəngli qazlı sular içməkdən çəkinin.