İqdisadiyyat

Gələn il Azərbaycanda minimum maaş 400 manat olacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu, “Hesablama Palatasının Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsinə rəyində əksini tapıb. Bu, 2024-cü illə müqayisədə 55 manat, yaxud 15,9 faiz çoxdur. 2024-cü ildə minimum əmək haqqı 345 manat olub.

Bank sistemində izafi likvidliyin effektiv idarə edilməsi və likvidliyin konsentrasiyasının azaldılması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı tərəfindən məcburi ehtiyat normaları alətindən istifadə olunur. Banklara tətbiq edilən məcburi ehtiyatlar üzrə tələblər “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında” Qanunla (Qanun) yanaşı, Mərkəzi Bankın “Məcburi ehtiyatların norması, hesablanması və saxlanması” Qaydası (Qayda) ilə tənzimlənir.  “Yeni Sabah”ın məlumatına görə Mərkəzi Bankın bu haqda açıqlamasında bildirilir ki, bundan irəli gələrək, banklar tələb olunan məcburi ehtiyatların Qaydaya müvafiq surətdə Mərkəzi Bankda olan müxbir hesablarında saxlanmasını təmin etməlidirlər. 15.10.2024 - 14.11.2024-cü il tarixlərini əhatə edən saxlama dövründə “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” ASC manatla məcburi ehtiyatları tələb olunan normadan az saxlamaqla Qaydanın tələblərinə riayət etməyib. Bundan irəli gələrək, Qanunun 32-ci maddəsinə müvafiq olaraq Mərkəzi Bank tərəfindən “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” ASC-yə qarşı 272 343.69 manat (iki yüz yetmiş iki min üç yüz qırx üç manat altmış doqquz qəpik) məbləğində maliyyə sanksiyası tətbiq olunub.

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti (ƏMDX) dekabrın 19-da növbəti dəfə torpaq hərracları keçirəcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə qurum məlumat yayıb. Məlumata görə, hərraclar ƏMDX-nın Gəncə, Ucar, Bərdə, Xaçmaz, Cəlilabad və Şəkidə yerləşən ərazi şöbələrində olacaq. Hərraclara müxtəlif bələdiyyə orqanlarına məxsus 21 torpaq sahəsi çıxarılacaq. Hərraclar barədə ətraflı məlumatı buradan əldə etmək mümkündür.

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev pensiya ödənişlərinin gecikdirilməsi ilə bağlı iddialara cavab verib. Sozcu.az xəbər verir ki, nazir jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, bununla bağlı dəfələrlə açıqlama verilib. “Biz bütün pensiyaları avansla ödəyirik. Həmin ayın pensiyası ayın sonunda ödənilməlidir. Sadəcə Azərbaycan Hökumətinin növbəti humanist addımı ondan ibarətdir ki, biz pensiyaları ayın sonunu gözləmədən ödəyirik. Ümumiyyətlə, pensiyalar sosial sığorta haqlarının hesabına ödənilən vəsaitdir. Sosial sığorta haqlarının toplanmasına uyğun olaraq, ayın bəlli dövrlərində pensiya fondu tərəfindən elan verilir və müvafiq ərazilər üzrə ödənişlər həyata keçirilir. Bir daha deyirəm ki, ödənişlər ayın sonunda ödənilməli olduğu halda ayın 10-15-i arasında bir qisim ərazilərimiz, 15-20-si arasında bir qisim ərazilərimizdə həyata keçirilir. Vaxtında ödəsək, bu o deməkdir ki, ayın sonunda ödəməliyik, bu da əhalimizin ziyanına olacaq”.

Türkiyədə qızıl bahalaşıb. Bazarlar da FED-in bu addımını dəyərləndirməyə başlayıb. Keçən həftə rekordlar ardınca rekord qıran qızıl sərt düzəlişlə üzləşib. FED-in faiz endirimi qərarından sonra isə cüzi toparlanmağa başlayıb. Mütəxəssislər ilin sonuna qədər qızılın 3 min dollar olacağını proqnozlaşdırırlar və qısamüddətli enişdən sonra artım gözləntisi üstünlük təşkil edir. Qlobal ekspertlər xüsusilə qlobal risk iştahasının artacağı təqdirdə qızılın yeni zirvələrə doğru hərəkət edə biləcəyini proqnozlaşdırırlar. Bəs Azərbaycanda hansı vəziyyət hökm sürür? Ölkənin qızıl bazarında qiymətlərdə hər hansı dəyişiklik gözlənilirmi? İqtisadçı Xalid Kərimli “Yeni Sabah”a açıqlamasında qızıl qiymətləri ilə suallara belə cavab verib: “Təkcə Türkiyədə deyil, bütün dünya üzrə qızıl qiymətlərində artım müşahidə olunur. Qızıl əmtəəsindən istifadə edilən bütün məhsulların qiymətlərinin qalxması gözlənilir. Dünya bazarında əmtəə birjalarında qızılın qiyməti qalxdıqca qızıl və zərgərlik məmulatları istehsal edən ölkələrdə bu məhsulların qiymətini artıracaqlar”. Xalid Kərimli ölkəmizə idxal olunan qızılın da qiymətində gözlənilən dəyişikliyi şərh edib: “Azərbaycanda da idxal olunan qızıl məhsullarının qiyməti artacaq. Özümüzün də istehsal etdiyimiz zərgərlik məhsulları var ki, onların da qiymətlərində müəyyən dərəcədə artım gözlənilir”. Qeyd edək ki, qızıl iqtisadi qeyri-müəyyənliklər və digər amillərlə əlaqədar olaraq bahalaşmağa davam edir. Bu vəziyyət, qızılın həm fiziki investisiya, həm də valyuta bazarlarında qiymətinin yüksəlməsi ilə nəticələnir. Lakin qızılın qiyməti bazar şəraitinə, iqtisadi vəziyyətə və digər faktorlara görə dalğalanmalar göstərə bilər, buna görə də qızıl alışı ilə bağlı qərar verərkən diqqətli olmaq vacibdir.

Rusiyalı alimlər Rusiyada istixana qazlarının balansını yenidən hesablayıblar.  Rusiyanın iqlim monitorinqi sistemi və antropogen emissiyaların və istixana qazlarının udulmasının hesablanması üçün suveren metodologiya Rusiyaya Rusiya Federasiyasının ərazisində milli antropogen emissiyaların "təftişini" keçirməyə imkan verdi. Yeni məlumatlar 1990-2022-ci illər üçün Rusiya ekosistemlərinin udma qabiliyyətinin 1,23 milyard ton CO2-ekv olduğunu göstərir [1] . Bu, Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin “Antropogen emissiyalar: inventar” elmi konsorsiumunun əldə etdiyi məlumatlardır. Bundan əlavə, alimlər enerji, sənaye, kənd təsərrüfatı və tullantıların emalı sektorlarında 80 milyon tondan çox emissiya ilə antropogen emissiya göstəricilərini dəqiqləşdiriblər. BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına (UNFCCC) təqdim edilmiş son inventar nömrələrini müqayisə etsək, orta hesabla, inventar məlumatları 2010-2021-ci illər ərzində ildə 680 milyon ton CO2-ekv azalması istiqamətində dəyişmişdir. Bu nəticələr udma, məsafədən zondlama texnologiyaları, süni intellektin uçotuna yeni yanaşmaların, habelə Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin təkmilləşdirilmiş məlumatlarının və monitorinq nəticələrinin sinerjisidir. Peyk məlumatları əsasında ağac ehtiyatları ilə bağlı yeni məlumatlar əldə edilmiş , illik yanğınlar nəticəsində meşələrin tələf olduğu ərazilər dəqiqləşdirilmiş, mühafizə tədbirlərinə başlanılan çəmənliklər və əlçatmaz meşələr nəzərə alınmışdır. Bu, əvvəlki inventarla müqayisədə yüz milyonlarla ton CO2-ekv udma dəyərlərini aydınlaşdırmağa imkan verdi. Bütün modellər, düsturlar və hesablamalar ölkəmizin geniş ərazilərindən toplanmış obyektiv məlumatlarla dəstəklənir . Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin 2030-cu ilə qədər daha da inkişafı quruda, dənizlərdə və okeanlarda müxtəlif ekosistemlər haqqında böyük həcmdə məlumatların dəqiqləşdirilməsinə səbəb ola bilər. Rusiya ekosistemlərinin daha çox istixana qazlarını udması faktı sadəcə sözlər və ya rəqəmlər deyil, qlobal istixana qazları dövriyyəsini yenidən qiymətləndirməyə kömək edəcək yeni elmi biliklərdir. 800-dən çox rusiyalı alim ekosistemlərin istixana qazlarının aradan qaldırılması imkanlarının aydınlaşdırılmasında və hesablamalar üçün istifadə edilən yeni müstəqil emissiya əmsallarının işlənib hazırlanmasında iştirak etmişdir. Dövlət qurumlarının, elm, biznes və ictimai təşkilatların nümayəndələrinin daxil olduğu Rusiya nümayəndə heyəti Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konfransında (COP29) iştirak edəcək. Rusiya elminin nümayəndələri beynəlxalq ekspertləri açıq dialoq üçün COP29-da Rusiya pavilyonuna dəvət edirlər. Pavilyonda Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin iki illik işinin nəticələri və onların antropogen emissiyaların milli inventarında əks olunması nümayiş etdiriləcək. Noyabrın 12-də Elm Günündə Akademik Yu.A adına Qlobal İqlim və Ekologiya İnstitutunun direktoru. İsrail, Anna Romanovskaya yeni milli metodologiya və onun tətbiqinin nəticələrini təqdim edəcək. Monreal Protokolu ilə nəzarət olunmayan mənbələr üzrə antropogen emissiyaların inventarlaşdırılması və istixana qazlarının udulması BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına (UNFCCC) ölkələr tərəfindən təqdim edilən hesabat sənədidir. O, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi prosesini asanlaşdırmaq üçün istifadə olunan istixana qazları emissiyaları və atılmaları haqqında məlumatları ehtiva edir. İnventar mənfi iki il müddətinə hazırlanır (2024-cü ildə 2022-ci il üçün məlumatları təqdim edirik). [1] CO2-ekv (karbon dioksid ekvivalenti, CO2-eq) istixana qazı emissiyalarını qiymətləndirmək üçün istifadə edilən vahiddir (karbon izi hesablamaları daxil olmaqla). Rusiyalı alimlər ölkədəki istixana qazlarının balansını yenidən hesablayıblar Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin alimləri və antropogen emissiyaların və istixana qazlarının udulmasının hesablanmasının suveren metodologiyası Rusiyaya ölkədə antropogen emissiyaların "auditini" keçirməyə imkan verdi. Yeni məlumatlara görə, 1990-2022-ci illər üçün Rusiya ekosistemlərinin udma qabiliyyəti hazırda 1,23 milyard ton CO2-ekv təşkil edir. – bunu Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin “Antropogen emissiyalar: inventar” elmi konsorsiumunun məlumatları sübut edir. Bundan əlavə, alimlər energetika, sənaye sektorları, kənd təsərrüfatı və tullantıların emalı sahəsində 80 milyon tondan çox emissiya ilə antropogen emissiya göstəricilərini dəqiqləşdiriblər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına (UNFCCC) təqdim edilmiş ən son inventarın rəqəmlərini müqayisə etsək, orta hesabla inventar məlumatları 2010-2021-ci illər ərzində ildə 680 milyon ton CO2-ekv azalması istiqamətində dəyişmişdir. . Alınan nəticələr udma, məsafədən zondlama texnologiyaları, süni intellekt və yenilənmiş məlumatların uçotu üçün yeni yanaşmaların sinerjisidir və Rusiya İqlim Monitorinq Sisteminin monitorinqi nəticələridir. Peyk məlumatlarına əsasən ağac ehtiyatları haqqında yeni məlumatlar əldə edilmiş, illik yanğınlar nəticəsində meşələrin tələf olduğu ərazilər dəqiqləşdirilmiş, açıq sahələr və çətin gedilən meşələr nəzərə alınmış, burada mühafizə və mühafizə tədbirlərinə başlanılmışdır. Bu, əvvəlki inventarla müqayisədə yüz milyonlarla ton CO2-ekv udma dəyərlərini dəqiqləşdirməyə imkan verdi . Bütün modellər, düsturlar və hesablamalar obyektiv məlumatlarla dəstəklənir - onlar ölkəmizin geniş ərazilərində toplanmış məlumatları ehtiva edir. Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin 2030-cu ilə qədər gələcək inkişaf perspektivlərini nəzərə alaraq, bunun quruda, dənizlərdə və okeanlarda müxtəlif ekosistemlər haqqında çoxlu məlumatları dəqiqləşdirməyə imkan verəcəyini iddia etmək olar. Rusiya ekosistemlərinin daha çox istixana qazını udması faktı təkcə rəqəm deyil, həm də qlobal istixana qazlarının dövriyyəsini yenidən qiymətləndirməyə kömək edəcək yeni elmi biliklərdir. 800-dən çox rusiyalı alim təbii sistemlərin istixana qazlarını udmaq imkanlarının aydınlaşdırılmasında və hesablamalar üçün istifadə olunan yeni suveren emissiya amillərinin işlənib hazırlanmasında iştirak etmişdir.  Rusiya nümayəndə heyəti, elm, biznes və ictimai təşkilatların nümayəndələri Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konfransında (COP29) fəal iştirak edəcəklər. Rusiya elmi beynəlxalq ekspertləri açıq dialoq üçün COP29-da Rusiya pavilyonuna dəvət edir, burada Rusiyanın iqlim monitorinqi sisteminin iki illik işinin nəticələri və onların antropogen emissiyaların milli inventarında əks olunması da təqdim olunacaq. 12 noyabr Elm Günü Anna Romanovskaya - Akademik Yu.A adına Qlobal İqlim və Ekologiya İnstitutunun direktoru. İsrail, yeni rus texnikasını və onun tətbiqinin nəticələrini təqdim edir . Monreal Protokolu ilə idarə olunmayan mənbələr tərəfindən antropogen emissiyaların və istixana qazlarının udma qurğuları tərəfindən atılmalarının inventarlaşdırılması ölkə tərəfindən UNFCCC-yə təqdim edilən hesabat sənədidir. O, istixana qazlarının balansına dair məlumatları ehtiva edir, bunun əsasında ölkə səviyyəsində qlobal istiləşmənin qarşısını almaq üçün əlavə qərarlar qəbul edilir . Kadastr mənfi iki il müddətinə hazırlanır: 2024-cü ildə 1990-2022-ci illər üçün məlumatlar verilir.

Ötən ayla müqayisədə hazırda Azərbaycanda unun topdansatış qiyməti artıb. Bu barədə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarlarına Nəzarət Dövlət Xidməti məlumat yayıb. Bildirilib ki, noyabrın 4-dən etibarən istehsalçılar unun qiymətini 70 qəpik artırıblar. Belə ki, rəsmi məlumata görə, ölkədə hazırda 50 kq-lıq unun topdansatış qiyməti 25.95-28.20 manat aralığında dəyişir. Ötən ay bu rəqəm 25.30-27.50 manat təşkil edirdi. Hazırda ölkə üzrə bazara təqdim ən ucuz unu "SKY AGRO" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti, ən bahalısını isə "Azeri-Arapoğlu U.S.və T.LTD" Birgə Müəssisəsidir. Bəs, unun topdansatış qiymətinin artması çörəyin qiymətinə təsir edəcəkmi? Məsələyə münasibət bildirən iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli Bakupost.az -a deyib ki, Azərbaycanda unun bahalaşması qonşu ölkələrdə bu məhsulun qiymətinin qalxması ilə bağlıdır. Onun sözlərinə görə, Rusiya, Qazaxıstan və Ukraynada taxılın qiymətində artım müşahidə olunur ki, bu da unun bahalaşmasına təsir edir: “Bizim xaricdən aldığımız taxıl, yaxud unu yerli taxıla qatmaqla çörək hazırlanır. Təssüf ki, Azərbaycanda istehsal olunan taxılın keyfiyyəti o qədər də yüksək deyil. Ona görə də xarici ölkələrdən alınmış taxılla qarışdırılmalıdır ki, hazırlanan çörək keyfiyyətli olsun. Hazırda unun qiymətində artım məhz bununla bağlıdır. Azərbaycan özünü təxminən 24-25 faiz taxılla təmin edə bilir. Qalan hissəni xaricdən alırıq. Son illər taxıl aldığımız üç ölkə -Ukrayna, Rusiya və Qazaxıstan var idi. Ukraynadan müharibəyə görə taxıl almaq xeyli çətinləşib. Bu, mümkünsüz hala gəlib. Rusiya isə öz daxili tələbatını ödəmək üçün taxıl ixracı ilə bağlı tez-tez qadağalar qoyur. İndi əsas bazarımız Qazaxıstandır". İqtisadçı vurğulayıb ki, unun qiymətindəki artım çox olmadığından çörək bahalaşmayacaq: “Həm də uzun illərdir bizdə belə praktika mövcuddur ki, çörəyin qiyməti qaldırılmır, çəkisi aşağı salınır. İndiki məqamda da çörəyin bahalaşmasının ciddi etiraz doğuracağı nəzərə alınaraq, çəkinin azaldılmasına çalışacaqlar”.

Ötən ayla müqayisədə hazırda Azərbaycanda unun topdansatış qiyməti artıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarlarına Nəzarət Dövlət Xidməti məlumat yayıb. Noyabrın 4-dən etibarən istehsalçılar unun qiymətini 70 qəpik artırıblar. Rəsmi məlumata görə, ölkədə hazırda 50 kq-lıq unun topdansatış qiyməti 25.95-28.20 manat aralığında dəyişir. Ötən ay bu rəqəm 25.30-27.50 manat təşkil edirdi. Hazırda ölkə üzrə bazara təqdim olunan ən ucuz un növü "SKY AGRO" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti, ən bahalısı isə "Azeri-Arapoğlu U.S.və T.LTD" Birgə Müəssisəsidir. Noyabrın 4-dən etibarən Azərbaycanda istehsalçılar tərəfindən unun topdansatış qiyməti aşağdakı kimi müəyyənləşib: "Dəvəçi-Dəyirman" MMC-yə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 26.70 manat; "ATS MİLL", "Taxıl AQRO" və "Qarabağ un" MMC-lərə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 27 manat; "Anadoluqida" və "AVETA" MMC-yə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 27.20 manat; "Azeri-Arapoğlu U.S.və T.LTD" BM-ə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 28.20 manat; "Dəvəçi-Taxıl" və "Avrora" MMC-lərə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 26.50 manat; "Gəncə Dəyirman" MMC-yə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 27.40 manat; "Bakı Taxıl Terminalı", "Hazartürk LTD", "KARAT HOLDİNQ", "Dəniz un sənayesi LTD", "Sünbül 2012", "Karmen", "Orxan UN", Xırman"MMC-lərə, eləcə də "Nadir Quliyev adına Bakı-Taxıl" ASC, "PAK-NUR" FİRMASI və "Səma" fərdi firmasına məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 27.10 manat; "NEON" firmasına məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 27.65manat; "Nural" MMC-yə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 27.30 manat; "SKY AGRO" MMC-yə məxsus 50 kq-lıq un kisəsinin satış qiyməti - 25.95 manat.

Azərbaycanda istehlak kreditlərinin faizləri ilə yanaşı, diqqəti çəkən digər məqam bankların ödəniş cədvəli ilə bağlıdır. Moderator.az-ın xəbərinə görə, iqtisadçı-alim, Milli Məclisin üzvü Vüqar Bayramov bildirib ki, hazırda istehlak kredit portfeli 7 milyard manatdan çoxdur və 3 milyon vətəndaşımız bu kreditlər üzrə borclanıb. “Bütün bunlarla yanaşı, digər məqam bankların ödəniş cədvəlində ilk öhdəliklər üzrə faiz ödənişlərini önə salması ilə bağlıdır. Belə ki, rəqəmlər göstərir ki, istehlak kreditlərində ilk aylar üzrə ödənişlərdə aylıq ödənişin 40 faizə yaxınını faiz ödənişləri təşkil edir. Məsələn, əgər vətəndaşın ilk dövrlər üzrə aylıq ödənişi 300 manatdırsa, onun təxminən 120 manatı məhz faiz ödənişidir. Yəni kommersiya bankları kredit üzrə hesabladıqları faizləri müqavilə imzalanandan qısa müddət sonra müştəridən almağa çalışırlar. Eyni zamanda, müştərinin hətta yubanması yoxdursa və müəyyən müddətdən sonra birdəfəlik ödəniş ilə kreditini bağlamaq istəyirsə, bəlli olur ki, əvvəlki ödənişlərinin xeyli hissəsi faizlərə silinib. Əsas məbləğdə isə ciddi dəyişiklik baş verməyib. Bu o deməkdir ki, müəyyən müddətdən sonra vətəndaş krediti ödəyə bilmirsə və ya kreditini tam bağlamaq istəyirsə o zaman aydınlaşır ki, həmin zamanadək ödədiyi vəsaitin 40 faizə qədəri faizlərə çıxılıb”, - V. Bayramov qeyd edib. Millət vəkilinə görə, faiz ödənişlərinin əhəmiyyətli hissəsini ön aylara daxil etməklə banklar bir tərəfdən risklərini sığortalamağa, digər tərəfdən isə gəlirliyini təmin etməyə çalışsalar da, bu, müştəri üçün xüsusi faiz öhdəlikləri yaradır: “Bu, eyni zamanda, əsas məbləğ və faizlər üzrə ödənişlərin aylar üzrə proporsional və bəzən də ədalətli bölgüsünə imkan yaratmır. Bu baxımdan banklar üçün əsas məbləğ və faizlər üzrə ödəniş qrafiki ilə bağlı ədalətli və proporsional bölgünün tövsiyəsi məqsədəuyğun olardı”.

Dünya bazarlarında "Azeri Light" (CIF) markalı Azərbaycan nefti bahalaşıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Azərbaycan neftinin 1 barelə olan qiyməti 0,95 ABŞ dolları və ya 1,28% artaraq 74,80 ABŞ dollarına bərabər olub. Azərbaycan neftinin öncəki qiyməti 73,85 dollar təşkil edib.

Əksər banklarda təklif olunan biznes kreditlərinin faizləri yüksək, şərtləri isə ağırdır. Sahibkarların bir çoxu biznes kreditlərinin əlçatan olmamasından şikayətlənir. Amma bankların kredit şərtləri fərqlidir, əsasən kiçik, yaxud orta sahibkarlıq subyektləri üçün nəzərdə tutulub.  Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov bildirib ki, sahibkarlıq subyektləri kredit müraciəti zamanı banklara düzgün uçot göstəriciləri təqdim etmirlər: “Ümumiyyətlə, Azərbaycanda maliyyə əlçatanlığı, kreditlərə çıxış imkanları elə də əlçatan deyil. Sorğular da onu göstərir ki, sahibkarlar üçün ən vacib müşkül məhz budur.  Faktiki olaraq, obyektiv və qeyri-obyektiv səbəblər var. Obyektiv səbəblər ondan ibarətdir ki, bank sektoru mövcud bazarda işləməkdə çətinliklərlə üzləşir. Çünki gəlirlər və biznes növlərinin bir çoxu leqal deyil. Bəzi sahələrdə isə ümumiyyətlə uçot aparılmır. Belə bir vəziyyətdə sahibkarın maliyyə vəziyyətini müəyyən etmək çox çətin olur. Digər tərəfdən, regionlarda girov-təminat realizə edilə bilmir”.  Ekspert qeyd edib ki, bu istiqamətdə dövlət bir sıra yumşaldıcı addımlara təşviq etməlidir: “Xüsusilə, 2015-ci ildən sonra yaranmış vəziyyətlə əlaqədar banklar daha ehtiyatlı davranmağa çalışdı. Əvvəlki dövrlərdə hətta “qara mühasibatlıq” əsasında banklar kreditlər verirdi. Lakin sonralar bu variantda problemlər ortaya çıxdı və banklar belə üsullardan əl çəkdi. Əlbəttə, müəyyən mexanizmlərin təkmilləşdirilməsi mümkündür. Düşünmürəm ki, əsas problem bankların hansısa sadələşdirməyə getməsidir. Çünki banklar özəl təşkilatlardır və öz pullarını daha etibarlı müştərilərə vermək istəyir. Yaxşı olar ki, dövlət də təminat mexanizmlərini təkmilləşdirsin. Bu istiqamətdə bir çox addımlar atmaq olar. Müxtəlif üsullarla dövlət bu istiqamətdə yumşalmaları təşviq edə bilər”.

Bu ilin üçüncü rübündə "Azərenerji" ASC 73,7 milyon ABŞ dolları dəyərində məhsul ixrac edib. Bu isə ötən ilin eyni dövrünə nisbətən 4,5 dəfə azdır.  “Yeni Sabah” bu barədə “İxrac İcmalı”na istinadən xəbər verir.  Məlumata görə son bir ildə dövlət şirkətinin ixrac gəlirləri 256 milyon manat azalıb. 2023-cü ilin ilk doqquz ayında "Azərenerji" xaricə 329,7 milyon dollarlıq məhsul ixrac etmişdi.  Qeyd edək ki, ASC dövlət şirkətləri arasında qeyri-neft məhsulları ixracına görə 5-ci yerdə qərarlaşıb.  Xatırladaq ki, bu ilin oktyabrın 10-da Baş nazir Əli Əsədovun sərəncamı ilə "Azərenerji”nin sədri Balababa Rzayevə şiddətli töhmət elan edilib. Buna əsas səbəb kimi 2024-cü il üzrə təsdiq edilmiş yanacaq-enerji balansında qazdan istifadənin istiqamətlərini pozaraq müvafiq qaydada razılaşdırmadan elektrik enerjisini ixrac etməsi göstərilib.