Gündəm

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ukrayna lideri Vladimir Zelenskidən məktub alıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Tramp ABŞ Konqresinin hər iki palatasında çıxışı zamanı deyib. Tramp qeyd edib ki, Zelenski məktubda Kiyevin Ukraynadakı vəziyyəti nizamlamaq üçün danışıqlar masası arxasına oturmağa hazır olduğunu bildirib: “Bu gün Zelenskidən vacib məktub aldım, Ukrayna mümkün qədər tez danışıqlar masasına oturmağa hazırdır”.

Müsahibədə mən son 20 il və daha çox müddətdə ABŞ-ın yanında cəsarətlə döyüşən Böyük Britaniya və ya Fransanın adını belə çəkməmişəm. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ-ın vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens “Foks Nyus”a müsahibəsində “30 və ya 40 ildir müharibə aparmayan hansısa təsadüfi ölkədən 20 000 hərbçi”nin Ukraynaya təhlükəsizlik təminatı verməyəcəyi barədə açıqlamasına Britaniyadan sərt reaksiya fonunda sosial şəbəkə hesabında yazıb. “Ancaq etiraf edək ki, bir çox ölkə var ki, döyüş təcrübəsi və ya hərbi texnikası olmadan könüllü olaraq (fərdi qaydada və yaxud publik şəkildə) dəstək verirlər”, - o bildirib. O vurğulayıb ki, onların (Britaniya və Fransa əsgərlərinin – red.) cəsarəti və şücaəti qlobal təhlükəsizliyin təmin edilməsinə, dəyərlərimizin qorunmasına və milli maraqlarımızın müdafiəsinə kömək edib: “Biz Ukrayna üçün davamlı sülhün təmin edilməsinə dair müzakirələri irəli sürərkən milli maraqlarımızı və qlobal təhlükəsizliyimizi necə qoruyacağımıza baxışımızı təzələyəcəyik”. Qeyd edək ki, Vens “Foks Nyus”a müsahibəsində təklif olunan mineral sövdələşmənin Birləşmiş Ştatlara Ukraynada iqtisadi maraq yaradacağı və beləliklə, Kiyev üçün 30 və ya 40 il ərzində müharibə aparmayan bəzi təsadüfi ölkədən gələn 20.000 əsgərdən daha yaxşı təhlükəsizlik zəmanəti olacağını bildirib. Britaniya və Fransa siyasətçiləri isə “30-40 il müharibə aparmayan təsadüfi ölkə” deyərkən, Vensin onları qəsd etdiyini düşünərək, kəskin reaksiya veriblər və ABŞ-ın İraq və Əfqanıstan əməliyyatlarında döyüşdüklərini xatırladıblar. Britaniya və Fransa siyasətçilərinin Vensin sözlərini bu cür qəbul etməsinin səbəbi Ukraynaya bu iki ölkənin sülhməramlı göndərməyə hazır olduğunu bəyan etməsidir.

Vətən müharibəsi şəhidi Kamran Quliyevin atası vəfat edib. Şəhidin atası Dadaş Quliyev yaşadığı Salyan rayonunda dünyasını dəyişib. 1992-ci il təvəllüdlü Kamran Quliyev 2020-ci ilin oktyabrın 5-də Füzuli döyüşlərində şəhid olub. Ölümündən sonra "Vətən uğrunda" və "Füzulinin azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib. Vətən müharibəsi şəhidi Xəqani Cəmillinin atası Mənsuz Cəmilov isə Yevlax rayonunda xəstəlik səbəbindən həyatını itirib. Qeyd edək ki, Xəqani Cəmilli də Füzuli döyüşlərində şəhid olub. O, 1 oktyabr 2020-ci il tarixdə həlak olub və ölümündən sonra "Vətən uğrunda", "Füzulinin azad olunmasına görə", "Xocavəndin azad olunmasına görə" və "Şuşanın azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib.

Ağ Evin sözçüsü Ukraynaya hərbi yardımın dayandırıldığını təsdiqləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Reuters” agentliyi məlumat yayıb. "Prezident Donald Tramp diqqətini sülhə yönəltdiyini açıq şəkildə bildirdi. Biz tərəfdaşlarımızın da bu məqsədə sadiq qalmasına ehtiyac duyuruq. Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin həllinə kömək etmək üçün yardımımızı dayandırırıq və nəzərdən keçiririk", - Ağ Ev sözçüsü bildirib. 03:46 ABŞ Prezidenti Donald Trampın administrasiyası Ukraynaya yeni silah tədarükünü maliyyələşdirməyi dayandırıb və Amerika ehtiyatlarından silah göndərilməsinin dondurulmasını nəzərdən keçirir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-nin hazırkı və keçmiş rəsmilərinə istinadən “The Wall Street Journal” məlumat yayıb. Maliyyələşdirmənin dayandırılması qərarı Tramp administrasiyası tərəfindən xarici yardımın ümumi dondurulması fonunda verilib. Lakin əsas silah təchizatı kanalının bağlanması ABŞ Prezidenti ilə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski arasında Ağ Evdə keçirilən gərgin görüşdən bir neçə gün sonra baş verib. "Bu, Zelenskinin verə biləcəyi ən pis bəyanatdır və Amerika buna uzun müddət dözməyəcək!" - Tramp bazar ertəsi əvvəllər “Truth Social” sosial şəbəkəsində yazıb. Tramp özü də etiraf edib ki, ölkəsi Ukraynaya hərbi yardımı dayandıra bilər.

Böyük Britaniya sülh razılaşmasını təmin etmək üçün Ukrayna üzərində hava məkanını bağlamağa hazırdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Britaniya Baş naziri Keyr Starmer deyib. Onun sözlərinə görə, bəzi Avropa ölkələri artıq təcili olaraq sülhməramlı missiyanın planlaşdırılmasını gücləndirirlər.

Mingəçevirdə 38 yaşlı qadın dəm qazından zəhərlənərək ölüb. Sozcu.az Qafqazinfo-ya istinadən xəbər verir ki, hadisə bu gün baş verib. Rəsul Rza küçəsində yaşayan Gülnar Əlizadə qazdan boğularaq həyatını itirib. Oxşar hadisə Şamaxı rayonunda qeydə alınıb. Martın 2-nə keçən gecə Şamaxı şəhər sakini 1979-cu il təvəllüdlü Şəfəq Kərimova A.Məmmədağa küçəsindəki evdə dəm qazından zəhərlənərək ölüb. Daha bir qazdan boğulma hadisəsi isə Masallı şəhərində olub. 1956-cı il təvəllüdlü Firəngiz Yaqubova yaşadığı Heydər Əliyev prospektindəki evin hamam otağında dəm qazından zəhərlənərək vəfat edib. Hər üç faktla bağlı araşdırma aparılır

Bu gündən etibarən Azərbaycanda bəzi tütün məmulatlarının qiyməti artıb. Bu barədə Trend-ə məlumatı siqaret satışı ilə məşğul olanlar verib. Bildirilib ki, artıq bu barədə siqaret satışı ilə məşğul olan şirkətlər onları məlumatlandırıb. Məlumata görə, “LD”, “Winston”, və “Sobranie” (bir neçə çeşidinin) qiyməti 0,20 qəpik bahalaşıb. “Kent” markalı siqaretlərin də bahalaşacağı gözlənilir.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ABŞ prezidenti Donald Trampla Oval ofisdəki mübahisəsindən sonra münasibətləri düzəltməyin mümkünlüyünə inanır. Sozcu.az “Reuters“ə istinadən xəbər verir ki, bu barədə Zelenski London Sammitindən sonra jurnalistlərə bildirib. Zelenski danışıqların bağlı qapılar arxasında davam etdirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. "ABŞ-ın Ukraynaya yardımı dayandıracağına inanmıram. Çünki Tramp Vladimir Putinə kömək etmək istəmir" deyə, Ukrayna prezidenti qeyd edib. Bununla belə, o, gözlənilən bütün çağırışlara hazır olacağını vurğulayıb. Zelenski Ukraynanın yeraltı sərvətlərinin istismarı üçün ABŞ-la müqavilə imzalamağa hazır olduğunu bir daha bildirib.

Trampın Zelenskiyə hücumları və onun Üçüncü Dünya müharibəsi ilə qumar oynamaqda ittihamları tamamilə yersizdir və bunlar məhz Rusiya prezidentinə aiddir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Fransa Prezidenti Emmanuel Makron deyib. “10 min Şimali Koreya əsgərini Avropaya gətirən də, nüvə proqramına kömək etmək müqabilində İranın PUA-ları yalvaran da o idi. Üçüncü Dünya müharibəsinə oynayan varsa, o da Putindir”, - Makron bildirib.

Böyük Britaniya Baş naziri Keyr Starmerlə görüşdə Ukrayna və bütöv Avropa qarşısında duran çətinlikləri, Ukraynanın mövqeyini gücləndirmək və müharibəni ədalətli sülhlə başa çatdırmaq üçün atılacaq konkret addımları, etibarlı təhlükəsizlik zəmanətlərini müzakirə etdik. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski Starmerlə görüşdən sonra Teleqram kanalında yazıb. “Bu müharibənin başlanğıcından bəri bu qədər dəstəyə görə Birləşmiş Krallıq xalqına, hökumətinə təşəkkür edirəm. Şadam ki, belə strateji tərəfdaşlarımız var və gələcəyin hər kəs üçün necə inamlı olacağına dair eyni baxışa sahibik”, - Zelenski bildirib.

Tramp və Zelenskinin Ağ Evdə qalmaqallı görüşü dünya düzəninin təhükəli istiqamətə yönəldiyini bir daha nümayiş etdirdi. Bu hadisəni həm də Avropa dövlətləri üçün təhlükəsizlik məsələlərində okeanın o tayından ən azı yaxın iki ildə yetərli dəstəyin verilməyəcəyi barədə əlavə mesaj kimi də qəbul etmək olar. Bu mesajdan düzgün nəticə çıxarılsa ilk növbədə Ukrayna müharibəsi olmaqla Avroasiya məkanına aid problemlərin həll olunması üçün daxili güclərin konsolidasiyası sürətlənməlidir. Böyük Britaniya və Avtopa İttifaqı arasında münasibətlərin son durumu təqdirəlayiq olsa da bu güc Rusiyanı durdurmaq, şər üçlüyünə (Rusiya-İran-Çin) qarşı duruş gətirmək üçün yetərli deyil. Avropa ölkələri nəhayət Osmanlı İmperiyasına qarşı incikliklərini unudaraq diqqəti Türkiyə Cümhuriyyəyinə yönəltməlidir. Mühüm kommunikasiyalara nəzarət imkanları olan Türkiyə, həm də NATO nun ikinci güclü ordusuna malikdir. Türkiyə Avroasiya məkanının taleyinin həll olunduğu Ukrayna ilə müttəfiq olmaqla yanaşı, Pusiya ilə də danışmaq imkanlarını saxlayan dövlətdir. Türkiyənin əhəmiyyəti yalnız bununla bitmir. Böyük Britaniya-Avropa İttifaqı-Türkiyə birliyi baş tutarsa bu həm də Türkiyə vasiyəsi ilə Azərbaycan, Qazaxıstan və Mərkəzi Asiya ölkələrinin də bu birlikdə iştirakı, Yaxın Şərqdə mövqeyinin həlledici olaraq artması, nəhayət Belorus istisna olmaqla bütün postsovet məkanı ölkələrinin bu birlik ətrafında toparlanması deməkdir. Bütün bu amillər yeni dünya düzəninin formalaşmasında, Avroasiya məkanının təhlükəsizlik sistemində Türkiyənin iştirakının nə qədər mühüm və əhəmiyyətli olduğunu təsdiq edir. Əslində Səudiyyə Ərəbistanında ABŞ-Rusiya danışıqlarının başlandığı gün Prezident Zelenskinin Ankara səfəri də təsadüfi deyildi. Hadisələrin episentrində olan Ukrayna prezidenti çıxış yolunun harada olduğunu yəqin ki, daha aydın dərk edir. Prezident Zelenski müharibənin Ukraynanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və təhlükəsizliyi şərti ilə dayandırılmasına çalışır. Ümid edək ki, o öz müttəfiqlərini bu prosesdə və danışıqlar masası arxasında Türkiyənin də yer almasının nə qədər vacib olduğuna inandıra biləcək.  P. S. Bu arada Türkiyənin əksər televiziya kanallarında Zelenskinin, Ukraynanın əleyhinə peşəkarlıqdan uzaq, bayağı təbliğat yanlış və ədalətsiz olmaqla yanaşı, həm də Türkiyənin milli maraqlarına ziddir. Yazı Arif Hacılının feysbuk səhifəsindən götürülüb

Avropa liderləri Trampla qalmaqallı görüşdən sonra Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskiyə dəstəyini ifadə ediblər. Sozcu.az onlardan bəzilərini təqdim edir: Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti: “Güclü olun, cəsarətli olun, qorxmaz olun. Siz heç vaxt tək deyilsiniz, hörmətli Prezident. Biz ədalətli və davamlı sülh naminə sizinlə işləməyə davam edəcəyik”. Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula fon der Lyayen: “Güclü olun, cəsarətli olun, qorxmaz olun”. İspaniyanın Baş naziri Pedro Sançes: "Ukrayna, biz səninləyək”. Polşanın Baş naziri Donald Tusk: “Əziz Zelenski, əziz ukraynalı dostlar, siz tək deyilsiniz”. Fransa Prezidenti Emmanuel Makron: “Bir təcavüzkar var, o, Rusiyadır, hücuma məruz qalan insanlar isə Ukraynadır”. Almaniyanın kansler namizədiFridrix Mert: "Hörmətli Volodimir Zelenski, biz yaxşı və imtahana çəkildiyimiz vaxtlarda Ukraynanın yanındayıq. Biz bu dəhşətli müharibədə təcavüzkarla qurbanı heç vaxt qarışdırmamalıyıq”.