Dünya

Ukrayna və ABŞ nümayəndələri iclas çağırmaq üzərində işlərə başlayıblar. Sozcu.az Globalinfo.az-a istinadən xəbər verir ki, bunu Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski videomüraciəti zamanı deyib. “Bu gün Ukrayna və ABŞ komandaları toplantı təşkil etmək üzrə işlərə başladılar. Andrey Yermak və Mayk Uolts arasında telefon danışığı oldu, müsbət irəliləyiş var. Növbəti həftə ilk nəticələri görəcəyik”, – Ukrayna prezidenti qeyd edib. O, həmçinin martın 6-da Brüsseldə keçiriləcək Avropa Birliyi ölkələrinin növbədənkənar sammitində iştirak edəcəyini də vurğulayıb. “Diplomatik hadisələrin nə qədər sürətlə inkişaf etdiyini hər kəs görür”, – deyə əlavə edib.

Tramp ticarət tariflərini artırdıqdan sonra Çin ABŞ-a qarşı ritorikasını xeyli sərtləşdirdi. Bu gün, martın 5-dən etibarən, ABŞ-dakı şirkətlər Çindən idxala görə əhəmiyyətli dərəcədə daha çox pul ödəməli olurlar.  Tibbi mallar xüsusilə ağır zərbə alacaq: iynələrin rüsumu indi 50%, qoruyucu maskalar üçün - 25% (əvvəllər 7,5%), tibbi əlcəklər üçün - 25% (əvvəllər 7,5%). ABŞ prezidenti Donald Tramp bu tədbirləri fentanil adlı narkotik maddənin Çindən ABŞ-a qaçaqmalçılığı ilə əsaslandırır.  Lakin Çin vəziyyətə çox fərqli baxır və sərt bəyanatlarla cavab verir. Çinin ABŞ-dakı səfirliyi Çin nazirliyinin rəsmisinə istinadən verdiyi açıqlamada, "Fentanil məsələsi ABŞ-ın Çin idxalına tətbiq etdiyi tarifləri artırmaq üçün əsassız bir bəhanədir" dedi.  "Hüquqlarımızı və maraqlarımızı qorumaq üçün cavabımız tamamilə qanuni və zəruridir." “Biz qorxmuruq.  Təzyiq, məcburiyyət və təhdidlər Çinlə mübarizə yolu deyil.  Bizə maksimum təzyiq göstərməyə çalışanlar səhv hədəf seçib, səhv hesablayıblar.  Əgər Birləşmiş Ştatlar həqiqətən də fentanil problemini həll etmək istəyirsə, Çinlə bərabərhüquqlu şəkildə məsləhətləşməlidir”, - hesabatda deyilir. Çin çox sərt bəyanatla yekunlaşdırır: “Əgər Birləşmiş Ştatlar müharibə istəyirsə – istər tarif müharibəsi, istər ticarət müharibəsi və ya hər hansı digər müharibə – biz sona qədər mübarizə aparmağa hazırıq”.

Böyük Britaniya Baş naziri Keyr Starmer və Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Ukraynada sülh planını təqdim etmək üçün gələn həftə Vladimir Zelenski ilə birlikdə Vaşinqtona getməyə hazırdırlar. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Deyli Meyl” diplomatik mənbələrə istinadla yazıb. “Starmer və Makron Vaşinqtona getməyə hazırdırlar. Zelenski gələn həftə ABŞ Prezidenti Donald Trampa planla bağlı vahid mövqe təqdim edəcək”, - məlumatda qeyd olunub.

ABŞ şirkəti Panama limanlarını satın alıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Birləmiş Ştatların “BlackRock-TiL” şirkəti Panamanın Balboa və Kristobal limanlarında səhmlərin 90 fazini ələ keçirib. Bu razılaşmanın 22,8 milyard dollara başa gəldiyi vurğulanır. Saziş Panama hökumətinin təsdiqindən sonra qüvvəyə minəcək. Yekun razılaşmanın aprelin 2-dən gec olmayaraq baş tutacağı bildirilir. Xəbərdə qeyd olunur ki, amerikalılar 23 ölkədə 199 yanalma körpüsünə sahib olan şirkətlərdən daha 43 liman almağı planlaşırıb.

Ukraynanın silah istehsalı onun tələbatının yalnız üçdə birini ödəyir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ukraynanın Baş naziri Denis Şmıqal ABŞ-ın hərbi yardımları dayandırması xəbərləri fonunda deyib. “Hazırda ehtiyacımız olan silahların təxminən üçdə birini istehsal edirik. Hədəfimiz 50 faizdir, bundan az deyil”, - o bildirib.

Tramp administrasiyası yüksək rütbəli hərbçilərə Ağ Evin icazəsi olmadan rəsmi olaraq terrorçu kimi təyin edilmiş hədəflərə qarşı hava hücumları ilə bağlı qərar qəbul etməyə imkan verən yeni qaydaları təsdiqləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Militari Tayms” portalı adı açıqlanmayan Pentaqon rəsmisinə istinadən məlumat yayıb. “Terrorizmlə mübarizənin effektivliyini artırmaq üçün silahlı qüvvələrin qərarların qəbul edilməsində səlahiyyətlərinin və müstəqilliyinin genişləndirilməsi zəruri idi”, - mənbə bildirib.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski arasında mübahisə, yəqin ki, təsadüf deyildi, bu, əvvəlcədən planlaşdırıla bilərdi. Sozcu.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, bu barədə Almaniyanın Xristian Demokratik İttifaq (XDİ) Partiyasının lideri Fridrix Merts bildirib. “Fikrimcə, bu, Zelenskinin bəyanatlarına kortəbii reaksiya yox, açıq-aşkar düşünülmüş eskalasiya idi”, - o deyib. Almaniyanın potensial gələcək kansleri deyib ki, o, dialoqun tonundan təəccüblənir və bu, işin xeyrinə kömək etmir. Merts qeyd edib ki, Tramp və Zelenski arasında belə bir mübahisə Amerika hökumətinin hazırkı davranışına uyğun idi. Xatırladaq ki, fevralın 28-də Zelenski ilə Trampın Vaşinqtonda görüşü zamanı Ukraynaya ayrılan hərbi yardımla bağlı onlar arasında mübahisə yaranıb. Bundan sonra Zelenski Ağ Evi erkən tərk edib. Eyni zamanda, Ukrayna və ABŞ daha əvvəl planlaşdırıldığı kimi nadir faydalı qazıntılar üzrə saziş imzalamayıb.

London sammiti Ukraynaya və bizim ümumi Avropanın gələcəyinə həsr olunub. Sozcu.az Teleqraf.com-a istinadən xəbər verir ki, bunu London sammitində iştirak edən Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski sosial şəbəkə hesabında yazıb. "Biz Ukraynaya, xalqımıza: əsgərlərə və mülki şəxslərə, müstəqilliyimizə güclü dəstəyi hiss edirik. Biz hamımız Avropada birlikdə çalışırıq ki, əsl sülhün əldə olunması və təhlükəsizliyin təmin edilməsi naminə Amerika ilə əməkdaşlıq üçün etibarlı zəmin olsun", - bildirib. V.Zelenski uzun müddətdən bəri Avropanın ilk dəfə həmrəylik nümayiş etdirdiyinə də diqqət çəkib: "Avropa son dərəcə yüksək həmrəylik göstərir, belə birlik uzun müddətdir olmamışdı". Ukrayna lideri tərəfdaşlarla təhlükəsizlik təminatlarını və Ukrayna üçün ədalətli sülh şərtlərini müzakirə etdiyini bildirib. O qeyd edib: "Biz yaxın gələcək üçün bir sıra mühüm görüşlər və həll yolları hazırlayırıq". Sonda Prezident Ukraynanın bütün dostlarına və tərəfdaşlarına ölkəsində sabit və təminatlı sülhün bərqərar olması üçün göstərdikləri səylərə görə təşəkkür edib: "Ümumi qüvvələrimiz gələcəyimizi qorumağa qadirdir".

ABŞ ritorikasının dəyişməsi fonunda Avropa ordusunun yaradılması istiqamətində ilk addımlar atılmalıdır. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Avropa Parlamentinin Avropa Xalq Partiyasından olan deputatı Manfred Veber deyib. “Vaşinqtona baxan hər kəs başa düşməlidir ki, Avropa birdir və biz indi müstəqil şəkildə silahlanmalıyıq. Ona görə də indi Avropa ordusuna doğru ilk addımları atmalıyıq. Çox vaxt itirildi. İndi öz müdafiə sənayemizi gücləndirməliyik”, - Veber bildirib.

Fransa prezidenti Emmanuel Makron bildirib ki, Ukrayna bir neçə milyard avro dəyərində böyük maliyyə yardımı ala bilər. Sozcu.az xəbər verir ki, o, bu barədə “La Tribune” qəzetinə müsahibəsində məlumat verib. Makron Avropa İttifaqından Ukraynaya bir neçə milyard avronun ayrılmasına icazə verib. Yardımla bağlı qərar Aİ-nin martın 6-da Brüsseldə keçiriləcək sammitində qəbul edilə bilər. “Martın 6-da keçiriləcək sammit çox vacibdir. Bu külli miqdarda vəsaitin yüz milyardlarla avroya bərabər olacağı ehtimal edilir”, - Makron deyib. O həmçinin əlavə edib ki, sammitin məqsədi Avropa İttifaqının Ukraynaya dəstəyini gücləndirməkdir.

Danışıq aparan tərəfdaşlar bütün dünyanın gözü qarşısında alçaldıldıqda diplomatiya uğursuz olur. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer dünən Oval kabinetdə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski ilə ABŞ Prezidenti Donald Tramp arasında yaşanan qalmaqala reaksiyasında deyib. “Dünən Ağ Evdəki səhnə nəfəsimi kəsdi. Mən heç vaxt inanmazdım ki, biz bir gün Ukraynanı ABŞ-dan müdafiə etməli olacağıq”, - o əlavə edib.

Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın adından Ukrayna məsələsilə bağlı sabah Londonda toplaşacaq Avropa liderlərinin sammitinə qatılacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, xəbər Türkiyə KİV-lərinə diplomatik mənbələrdən bildirilib. Hakan Fidanın Londonda Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə bağlı mövzuları, o cümlədən ABŞ Prezidenti Donald Trampın danışıqlara yönəlmiş son addımlarını, Türkiyənin prosesə verə biləcəyi töhfələri müzakirə edəcəyi, Ankaranın Ukraynanın müstəqilliyi və suverenliyinə dəstəyini təsdiq edəcəyi gözlənilir. Bundan əlavə, Fidanın 2022-ci ilin martındakı kimi Türkiyənin Rusiya və Ukrayna arasında birbaşa danışıqlara ev sahibliyini yenə öz üzərinə götürməyə hazır olduğunu vurğulaması gözlənilir. Ukrayna ilə bağlı sabahkı iclasa Böyük Britaniyanın baş naziri Key Starmer ev sahibliyi edəcək. Görüşdə Rusiya-Ukrayna müharibəsi kontekstində cari hadisələrin və Avropanın təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərin müzakirə ediləcəyi gözlənilir. Görüşə Fidanla yanaşı, Ukrayna, Almaniya, Fransa, İtaliya, Danimarka, Hollandiya, Norveç, Polşa, İspaniya, Finlandiya, İsveç, Çexiya, Rumıniya, həmçinin NATO və Avropa İttifaqının rəhbərləri də dəvət olunub.