Türk dünyası

Türkiyənin Maltadakı səfiri Erdeniz Şən vəfat edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Maltanın xarici işlər və turizm naziri İan Borq (Ian Borg) X hesabında yazıb. Nazir bu hadisədən dərin kədər hissi keçirdiyini vurğulayıb: "Onun diplomatik fəaliyyəti və ölkəsinə xidməti hörmətlə xatırlanacaq". XİN başçısı səfirin ailəsinə, həmkarlarına, Maltadakı Türkiyə səfirliyinə və Türkiyə xalqına başsağlığı verib.

Türkiyədə episentri Egey dənizi olan 4,1 bal gücündə zəlzələ olub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə Fövqəladə Halların İdarə Olunması Agentliyi (AFAD) məlumat yayıb. Bildirilib ki, zəlzələ yerin 7 kilometr dərinliyində baş verib. Qeyd edək ki, dünən də Türkiyənin Qəhrəmanmaraş bölgəsinin Göksün rayonunda 4 bal gücündə zəlzələ baş vermişdi.

CHP lideri Özgür Özəl həbs edilən İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin (İBB) sabiq sədri Əkrəm İmamoğluna həbsxanada sui-qəsd ediləcəyini iddia edib. Sozcu.az Türkiyə mediasına istinadən xəbər verir ki, Özəl bu barədə CHP-nin qrup toplantısında çıxışı zamanı deyib. “Ötən gün mənə hücum edən Səlcuq Tengioğlu yanvar ayında İBB-yə gəlir. Bildirir ki, həbsxanada kamera yoldaşlarına təlimat verilib. İmamoğlu öldürüləcək. Mən bunu xəbər verməyə gəlmişəm deyib. Həmin vaxt bizimkilər onu polisə təhvil veriblər. Bildiriblər ki, bu şəxs belə bir iddia səsləndirib, siz məşğul olun. İndi isə işıq sürəti ilə həmin şəxs barəsində həbs qərarı verildi. Hansı kamerada yatıb? Dostları kim olub? Bu suallar ona verilməyibsə, yenidən ifadəsini alsınlar”, - partiya sədri əlavə edib.

İstanbulda dağıdıcı zəlzələnin baş verməsi ehtimalı əsassızdır. Sozcu.az xəbər verir ki. bu sözləri APA-ya türkiyəli zəlzələ eksperti, professor Şənər Üşüməzsoy bildirib. O qeyd edib ki, 23 apreldə İstanbulda 6,2 maqnitudalı zəlzələ zamanı Mərmərə dənizində qırılması gözlənilən bir xətt vardı: “Həmin xəttin qırılmasından sonra dağıdıcı zəlzələ təhlükəsi aradan qalxıb. Yaxın zamanda gözlənilən şiddətli zəlzələ haqqında fikirlər sadəcə, spekulasiyadır. Bu ehtimal dillərdə dolaşırdı, lakin elmi əsası yoxdur. Çünki Mərmərə qırılma xəttinin 70 km-lik bir qismi 1894-cü ildəki, bir bölümü də 1912-ci ildəki zəlzələ zamanı qırılıb. Geridə elmi təsdiqi olan qırılmamış 50 km-lik bir xətt var. Mən onun bir qisminin aktiv olmadığı, digərinin isə baş verən son zəlzələ zamanı qırıldığı qənaətindəyəm. Aktiv olmayan, ölü sayılan xətt qırılsa belə, baş verəcək zəlzələnin gücü 6,2 maqnitudadan çox olmayacaq”. Şənər Üşüməzsoy Türkiyənin bir çox aktiv qırılma xətti üzərində yerləşdiyini xatırladaraq, ölkənin qərb və şərqində hələ də zəlzələ baş vermə ehtimalının qaldığını, hətta, şərqdəki qırılma xətlərinin qonşu ölkələrin ərazisinə qədər uzandığını əlavə edib: “Yan sürüşməli xətlər Azərbaycana qədər davam edir. Bunlar şərqi Anadolu və Şimal-Şərqi Anadolu xətləridir. Onlar böyük və tək parçadan ibarət olmasalar da, bir çox kiçik qırılma xətləri var. Bu xətlərin yaşayış məntəqələrinə yaxın qırılması zamanı baş verə biləcək 6,5 - 7 maqnitudalı zəlzələlər dağıdıcı ola bilər”.

Türkiyədə Egey dənizinin Datça sahillərində (Muğla vilayəti) 4,4 bal gücündə zəlzələ olub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFAD məlumat yayıb. Zəlzələ yerli vaxtla saat 08:36-da, yerin 14.57 km dərinliyində meydana gəlib. Dağıntı və tələfat barədə məlumat verilməyib.

Türkiyə əhalisinin artım tempi narahatedici səviyyədə azalıb, bu da ölkənin orduya göndərmək üçün əsgər çatışmazlığı ilə üzləşə biləcəyi deməkdir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri Türkiyənin ailə və sosial xidmətlər naziri Mahinur Özdəmir Göktaş deyib. “Bu gün narahatedici səviyyədəyik. Doğum əmsalımız 1,51-dir. Əhalinin özünü yeniləmə əmsalı isə 2,1-dir. Hazırda Türkiyə özünü “yeniləyə” bilmir. Biz qocalırıq. Bu, istehsaldan tutmuş məşğulluq və səhiyyəyə qədər, bir çox sahəyə təsir edir. Ola bilər ki, gələcəkdə orduya göndərmək üçün gənc tapa bilməyək”, - nazir bildirib. Göktaşın sözlərinə görə, Türkiyədə 65 yaşdan yuxarı əhalinin payı 10%-i keçib. Qeyd edək ki, 2024-cü ilin sonuna olan məlumata əsasən, Türkiyədə 17 yaşadək uşaq və yeniyetmələrin sayı 21,8 milyon nəfər olub ki, bu da ölkə əhalisinin 25,5%-ni təşkil edir.

Bu gün səhər saatlarında Türkiyənin Kahramanmaraş vilayətində zəlzələ qeydə alınıb. Sozcu.az xəbər verir ki, Türkiyə Fövqəladə Hallar və Fövqəladə Halların Rəhbərliyi (AFAD) tərəfindən yayılan rəsmi məlumata görə, yerli vaxtla saat 06:04-də baş verən yeraltı təkanların episentri Nurhak rayonunda yerləşib. Zəlzələnin gücü 4,1 bal olaraq ölçülüb və yerin 6,98 kilometr dərinliyində baş verdiyi müəyyən edilib. Yeraltı təkanlar təkcə Nurhak rayonunda deyil, ətraf bölgələrdə də hiss olunub. Qısa müddətli olsa da, əhali arasında narahatlıq və çaxnaşma yaradıb. Hadisə nəticəsində xəsarət alan və ya ciddi dağıntı barədə məlumat verilməyib. Yerli idarə orqanları və AFAD əməkdaşları vəziyyəti nəzarətdə saxlayaraq, əhalini rəsmi məlumatlardan xəbərdar olmağa çağırıb. Qeyd edək ki, Türkiyə seysmik aktiv bölgədə yerləşdiyi üçün bu cür təkanlar tez-tez baş verir və AFAD tərəfindən davamlı şəkildə izlənilir.

Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin Prezidenti Ersin Tatar türk dövlətlərinə ölkəsində səfirlik açmaları ilə bağlı çağırış edib. Sozcu.az Türkiyə mediasına istinadən xəbər verir ki, o, bu barədə IV Antalya Diplomatiya Forumunda çıxışında deyib. E.Tatar bəzi türk dövlətlərinin Kiprin yunan hissəsini tanımaq cəhdlərinə münasibət bildirərək qeyd edib ki, bu, Avropa İttifaqının (Aİ) təlqinləri ilə həyata keçirilir: “Mən türk dövlətlərini eyni münasibəti Şimali Kiprlə də qurmasını istəyərdim”.

Türkiyə Prezidenti yanında Təhlükəsizlik və Xarici Siyasət Şurasına təyinatlar açıqlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə məlumat "Rəsmi Qəzet"də dərc olunub. Prezident yanında Təhlükəsizlik və Xarici Siyasət Şurasına təyinatlarda indiyə kimi bu qurumda yer alan azərbaycanlı alim - professor Aygün Attarın adı yoxdur. Xatırladaq ki, Aygün Attar Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın 6 fevral 2021-ci il tarixli əmri ilə Prezident yanında Təhlükəsizlik və Xarici Siyasət Şurasının üzvü təyin edilmişdi. Professor Aygün Attar daha əvvəl Türkiyədə Giresun Universitetinin rektoru olub. Prezident yanında Təhlükəsizlik və Xarici Siyasət Şurasına təyinat almadığını Aygün Attarın özü də təsdiqləyib.

Egey dənizinin Türkiyə sahillərində miqrantların olduğu qayıq batıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə mətbuatı məlumat yayıb. Məlumata görə, hadisə Ayvacıq rayonu sahillərində baş verib. 5 nəfərin öldüyü, 25 nəfərin isə xilas edildiyi bildirilib. Yaralılar Çanaqqala və Balıkəsirdəki xəstəxanalara yerləşdirilib.

Türkiyənin Azərbaycandakı səfirliyi 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım edib. Sozcu.az xəbər verir ki, paylaşımda deyilir: "1918-ci ildə erməni daşnaklarının və bolşeviklərin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdikləri soyqırımından 107 il ötür. 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür".

Sozcu.az xəbər verir ki, 2019-cu ildə İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsi seçkilərində Ekrem İmamoğluna söylədiyi “Ekrem ağabey, her şey çok güzel olacak” ifadəsi ilə bütün ölkənin yaddaşında iz buraxan və kampaniyanın simvoluna çevrilən Berkay Gezgin həbs edilib. 22 yaşlı universitet tələbəsi olan Berkay Gezgin, Saraçhanədə keçirilən etiraz aksiyaları zamanı saxlanılıb və daha sonra çıxarıldığı məhkəmə tərəfindən barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilərək cəzaevinə göndərilib. “Məni unutdurmayın” – Berkayın son sözləri Berkayın vəkili Cemil Çiçek sosial media hesabında verdiyi açıqlamada, müvəkkilinin həbsini təsdiqləyib və onun son sözlərini paylaşaraq ictimaiyyətə çağırış edib: “Her şey çok güzel olacak şüarının mimarı müvəkkilim Berkay Gezgin nə yazıq ki, həbs edildi. 22 yaşında bir gənc. Son cümləsi bu oldu: ‘Lütfen beni unutturmayın!’ Biz onu unutmayacağıq, unutturmayacağıq! Her şeye rağmen her şey çok güzel olacak!” Berkay: “Bu, siyasi bir davadır” Gənc fəal həbsi ilə bağlı etdiyi çıxışda aşağıdakı sözləri səsləndirib: “Bu dava siyasi. Karar ne olursa olsun biz suçsuzuz. Bizi burada əsassız saxlayıblar. Vətənini, millətini sevən, haqqını arayan 21-22 yaşındakı Türk gənclərini həbsə atırlar. Bu yaşadığımız tablo gülünç və qorxuncdur. Her şey çox güzel olacak – yalnız mübarizə aparsaq. Əgər sussaq, heç nə gözəl olmayacaq.”