Mövqe

Sentyabrın 1-dən Moskva şəhərində və Moskva vilayətində “Amina” mobil əlavəsindən istifadə etməklə əcnəbi vətəndaşların miqrasiya məqsədilə qeydiyyata alınması üçün eksperimentə başlanılacaq. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın Çoxfunksiyalı Miqrasiya Mərkəzi məlumat yayıb. Yeni mexanizm bir müddət sonra mövcud proseduru əvəz edəcək. Məlumata görə, ərizə regiona işləmək üçün gələn Özbəkistan, Tacikistan, Qırğızıstan, Ermənistan, Qazaxıstan, Gürcüstan, Azərbaycan, Moldova və Ukrayna vətəndaşları üçün məcburi olacaq: “Amina” yaşayış yerini və onun dəyişdirilməsi barədə distant şəkildə Daxili İşlər Nazirliyinə məlumat verməyə, həmçinin şəxsi səfər etmədən miqrasiya mərkəzinin ünvanında qeydiyyatdan keçməyə imkan verəcək”.

"Erməni soyqırımının tanınmasının xarici siyasətçilərin əlində geosiyasi alver vasitəsinə çevrilməsinə ehtiyac yoxdur". Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyandeyib. O, İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun “erməni soyqırımı"nı tanımasını tənqid edib: “Biz anlamalıyıq: doğrudanmı istəyirik ki, erməni soyqırımının tanınması bizim reallığımızla və xalqımızın maraqları ilə heç bir əlaqəsi olmayanların əlində geosiyasi alətə çevrilsin?” Onun sözlərinə görə, Netanyahu tərəfindən səsləndirilən bu bəyanat nə Ermənistan Respublikası, nə də onun əhalisi ilə əlaqəlidir. Paşinyan vurğulayıb ki, "soyqırımı"nın tanınması ölkəyə heç bir fayda vermir.

Universitetlərin hamısı niyə Bakıda olmalıdır ki?! Kampusu olmayan universitet nəyə lazımdır ki?! BDU-dan başqa (tarixdəki yerinə, simvolizmə görə), bütün universitetlər regionlara, əsasən də Qarabağa, Şərqi Zəngəzura köçürülməlidir, başqa yol yoxdur. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri iqtisadçı Natiq Cəfərli bildirib. Onun sözlərinə görə, işğaldan azad edilmiş bölgələrimizin inkişafı da buna bağlıdır: “Xankəndidəki Qarabağ Universiteti modeli doğrudur, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda eyni model tədbiq edilməlidir. Azad edilmiş torpaqlarda iqtisadi aktivlik üçün universitetlər və torpağa milkiyyət məsələsi həll edilməlidir. Universitet şəhəryaradan müəssisədir, ətrafında həyat qaynayır, iqtisadi aktivlik yaranır. Dövlət iqtisadiyyatda əsas oyunçu olaraq oralarda müəssisə açmağa çalışmaqdansa, investisiya qoyub universitetləri ora köçürsə, iş yerləri, köç prosesi orqanik, ən əsası, qalıcı olacaq...”

Braziliya Prezidenti Lula da Silva İsrailin yeni səfir təyinatını təsdiqləməyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İsrail mediası məlumat yayıb. Məlumata görə, İsrailin Braziliyadakı səfiri Daniel Zonşayn ötən həftə istefaya getdikdən sonra rəsmi Təl-Əviv onun yerinə ölkənin Kolumbiyadakı keçmiş səfiri Qali Daqanı təyin edib. Lakin Daqan Braziliyadan hökumətindən lazımi razılığı almayıb. İsrail də buna cavab olaraq yeni səfir göndərməyəcəyini və münasibətləri aşağı səviyyəyə endirdiyini açıqlayıb. Qeyd edək ki, iki ölkə arasındakı gərginlik Braziliya Prezidenti Lula da Silvanın İsrailin Qəzzadakı hərəkətlərini nasistlərlə müqayisə etməsindən sonra başlayıb. İsrail bundan sonra Lula da Silvanı arzuolunmaz şəxs (“persona non-qrata”) elan edib.

Şimali Koreya lideri Kim Çen İnlə nə zamansa görüşəcəyimə ümid edirəm. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ağ Evdə çıxışı zamanı deyib. “Həqiqətən, mən onu bir gün görəcəyəm. Onunla görüşü gözləyirəm”, - deyə Ağ Ev rəhbəri bildirib.

Pentaqon artıq bir neçə aydır ki, Ukraynanın uzaq mənzilli raketlərdən istifadə edərək Rusiya ərazisinə zərbələr endirməsini bloklayır və bununla da Kiyevin Moskvanın işğalına qarşı mübarizədə güclü silahlardan istifadə imkanlarını məhdudlaşdırır. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “Voll Strit Jurnal” amerikalı rəsmilərin sözlərinə istinadən yazıb. Bildirilir ki, ABŞ Müdafiə Nazirliyində hələ ictimaiyyətə açıqlanmayan yüksək səviyyəli təsdiqləmə proseduru Ukraynanın yazın sonlarından bəri Amerika istehsalı olan uzaq mənzilli taktiki raket komplekslərini (ATACMS) Rusiya ərazisindəki hədəflərə qarşı işə salmasına imkan vermir. Qeyd olunur ki, Ukrayna ən azı bir dəfə ATACMS raketlərindən Rusiya ərazisindəki hədəfə qarşı istifadə etməyə cəhd göstərib, lakin rədd cavabı alıb. Nəşr yazır ki, Pentaqon hücumlara icazə verməkdən imtina edib, çünki Ağ Ev Moskvanı sülh danışıqlarına başlamağa inandırmağa çalışırdı. Vacib məqam odur ki, belə zərbələrə icazə vermək yalnız şəxsən müdafiə naziri Pit Heqsetin səlahiyyətindədir. Bu, həm ATACMS raketlərinə, həm də ABŞ-dan hədəf üzrə nişan alma məlumatı alan Britaniya-Fransa istehsalı “Storm Shadow” qanadlı raketlərinə aiddir.

Gümrüdəki Rusiya hərbi bazası yaxınlığında “Respublika Naminə” partiyasının təşkil etdiyi etiraz aksiyası başlayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan mediası məlumat yayıb. Aksiya iştirakçıları Rusiya hərbi bazasının Ermənistan ərazisindən çıxarılmasını tələb edirlər.

Son hadisələr Ermənistan üçün yeni tarixi imkanlar yaradıb. Sozcu.az Teleqraf-a istinadla xəbər verir ki, bunu Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyan deyib. “Son hadisələr (Azərbaycanla sülh sazişinin paraflanması və nəqliyyat dəhlizlərinin açılmasına dair razılaşma – red.) dövlətimiz üçün yeni tarixi imkanlar yaradıb, Ermənistanın müstəqilliyi və suverenliyini daha da möhkəmləndirib. Bu gün biz müstəqilliyimizin, suverenliyimizin dəyərini hər zamankindən daha çox dərk edirik. Müstəqilliyimizi möhkəmləndirən, ölkəmizi inkişaf etdirmək, vətəndaşlarımızın layiqli həyatını təmin etmək imkanı verən sülhdür”, - spiker bildirib.

Rusiya Ədliyyə Nazirliyi politoloq Sergey Markovu xarici agentlər siyahısına daxil edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə “İnterfaks” məlumat yayıb. O, xarici agent materiallarının yaradılması və yayılmasında iştirak, arzuolunmaz təşkilatların materiallarının yayılması, xarici agent platformalarında respondent kimi iştirak və Rusiya hakimiyyətinin hərəkətləri haqqında yalan məlumatların yayılmasında ittiham edilir.

“Vaşinqton Bəyannaməsində (Azərbaycan, Ermənistan, ABŞ prezidentlərinin imzaladığı birgə sənəd-red.) beş prinsip - ərazi bütövlüyü, suverenlik, yurisdiksiya, sərhədlərin toxunulmazlığı və qarşılıqlılıq aydın şəkildə ifadə olunub. Vaşinqton sazişi onların əsasında fəaliyyət göstərəcək”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu baş nazir Nikol Paşinyan Azərbaycan vətəndaşlarının Zəngəzur dəhlizi ilə Naxçıvana gedərkən Ermənistan sərhədçiləri ilə qarşılaşıb-qarşılaşmayacağ haqda sualı cavablandırarkən deyib. Baş nazir qeyd edib ki, dünyanın bir çox ölkələrində biometrik pasportlar və rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə gömrük və sərhəd prosedurları təkmilləşdirilir. Onun sözlərinə görə, tezliklə Ermənistandakı keçid məntəqələrində də sadələşdirilmiş prosedurlar qüvvəyə minəcək ki, bu da biznes üçün tranzit və ixracı asanlaşdıracaq: "Dünyanın bir çox inkişaf etmiş ölkələri artıq son onilliklərdə adət etdiyimiz gömrük və sərhəd nəzarəti formalarını tətbiq etmirlər. Xüsusilə, biometrik pasportlardan istifadə zamanı tamamilə yeni prosedurlar tətbiq olunur. Rəqəmsal texnologiyaların inkişafı başqa yanaşmaları da diktə edir. Belə demək mümkünsə, "insana toxunmağı" tələb edən üsullar keçmişdə qalacaq. Bu nəzarət formaları yalnız illər ərzində yox olacaq - Ermənistan və Azərbaycan sərhədində, həm də bütün keçid məntəqələrimizdə”. Paşinyanın sözlərinə görə, hökumət biznes mühitinin, tranzitin və ixracın inkişafına kömək etmək üçün bütün sərhədlərdə sadələşdirmələrə çalışacaq: "Əminliklə deyə bilərəm: biz yuxarıda göstərilən beş prinsip çərçivəsində uyğun gələn istənilən sadələşdirməyə hazırıq". Avqustun 8-də Ağ Evdə imzalanan Birgə Bəyannaməyə əsasən, Zəngəzur dəhlizi ABŞ şirkəti tərəfindən idarə olunacaq. “Beynəlxalq Sülh və Rifah naminə Tramp Marşrutu” (TRIPP) adlandırılan dəhliz 99 illiyə ABŞ şirkətinə icarəyə verilib. Bu dəhliz vasitəsilə Azərbaycan həm Naxçıvana birbaşa gediş-gəliş əldə edəcək, həm də beynəlxalq yüklər daha qısa məsafə ilə daşınacaq.

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski amerikalı həmkarı Donald Trampla söhbəti zamanı Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Moskvada ikitərəfli görüş keçirmək təklifini rədd edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFP məlumat yayıb. Bazar ertəsi Tramp və Putin arasında telefon danışığı zamanı Rusiya dövlət başçısı Moskvada Zelenski ilə ikitərəfli görüş təşkil etməyi təklif edib. Həmin vaxt Avropa liderləri ilə birgə Ağ Evdə olan Ukrayna prezidenti rədd cavabı verib. *** 18:36 Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Ukrayna dövlət başçısı Volodimir Zelenski ilə Moskvada görüş keçirməyi təklif edib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə AFP məlumatlı mənbələrə istinadən bildirib. Agentliyin məlumatına görə, Putin müvafiq təkliflə ABŞ Prezidenti Donald Trampla telefon danışığı zamanı çıxış edib.

"Mövcud boşluğu aradan qaldırmaq üçün bir sıra istiqamətdə təkliflər nəzərə alına bilər. İlk növbədə, Cinayət Məcəlləsinin 245-ci maddəsinin təkmilləşdirilməsi, yəni şəhid məzarlarının təhqir edilməsi ayrıca ağırlaşdırıcı hal kimi göstərilməlidir".  Bu sözləri "Yeni Sabah"a “Konstitusiya Araşdırmaları Fondu"nun prezidenti Əliməmməd Nuriyev deyib. Onun sözlərinə görə, Cinayət Məcəlləsində işəhid məzarlarına qarşı ayrı-ayrı maddələr, ağırlaşdırılmış məsuliyyət nəzərdə tutulmayıb:  “Ölkəmizə turist kimi gələn bəzi şəxslər bir çox hallarda Azərbaycanın atributlarına, mədəniyyət abidələrinə münasibətdə düzgün davranış modeli seçmirlər. Bu şəxslərin hərəkətləri ilə bağlı Cinayət Məcəlləsinin 245-ci maddəsinin tərkibi var. 245-ci maddə "Qəbir üzərində təhqiredici hərəkətlər" başlığı ilə belə hallarla bağlı cinayət məsuliyyəti yaradır. Bu müddəa ümumilikdə qəbristanlıqların, qəbir daşlarının və digər dəfn yerlərinin təhqir edilməsini nəzərdə tutur. Yəni şəhid məzarları ilə yanaşı, digər şəxslərin məzarlarına qarşı da təhqiramiz hərəkət, yaxud hörmətsizlik xarakteri daşıyan addım cinayət əməli sayılır. Bununla yanaşı, şəhid məzarları xüsusi simvolik məna daşıdığından ictimai şüurda və milli dəyərlər sistemində digər məzarlardan fərqli, müqəddəs statusa malikdir. Cinayət Məcəlləsində isə şəhid məzarlarına qarşı ayrı-ayrı maddələr, ağırlaşdırılmış məsuliyyət nəzərdə tutulmayıb. Yəni şəhid məzarına qarşı edilmiş təhqiramiz hərəkət mövcud qanunvericilikdə ağırlaşdırıcı hal hesab olunmur. Məhz buna görə cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrində belə bir ehtiyacın olması ilə bağlı vaxtaşırı müzakirələr aparılır. Şəhid məzarının üzərində edilən hərəkətlər təkcə mərhumun xatirəsinə hörmətsizlik deyil, həm də dövlətin müstəqilliyi, suverenliyi, xalqın milli yaddaşına qarşı təhqir hesab olunur. Bu baxımdan, şəhid məzarı ilə adi məzara qarşı edilən qeyri-etik hərəkət arasında ictimai təhlükəlilik dərəcəsi nöqteyi-nəzərindən ciddi fərq var. Şəhid məzarları ilə əlaqədar, 245-ci maddəyə əlavə bənd kimi, əlavələr etmək olar”. Əliməmməd Nuriyeev qeyd edib ki, Azərbaycan qanunvericiliyində şəhid statusunun yalnız dövlət tərəfindən müəyyən edilmiş meyarlara görə verilir: “Azərbaycan qanunvericiliyində, şəhid adının əbədiləşdirilməsi qanunu mövcuddur. Həmin qanunun əsasən, şəhid statusu yalnız dövlət tərəfindən müəyyən edilmiş meyarlara görə verilir. Bu status hərbi əməliyyatlarda, vətənin müdafiəsi zamanı, dövlət və ərazi bütövlüyü uğrunda həlak olmuş şəxslərə şamil olunur. Bu, şəhidlər üçün rəsmi-hüquqi statusdur və aidiyyəti dövlət orqanlarının qərarı ilə rəsmiləşir. Çox təəssüf ki, bəzən "şəhid" ifadəsinin əsassız istifadəsinə rast gəlirik. Müəyyən hallarda, vətəndaşlar öz təşəbbüsü ilə təbii fəlakətlər, yol qəzaları və digər faciələrdə həlak olmuş şəxslərin məzarında “şəhid” ifadəsini yazıdırırlar. Hüquqi baxımdan, bu, statusun saxtalaşdırılması mənasına da gələ bilər. Çünki şəhid statusu yalnız qanunla müəyyən edilmiş hallarda verilir. Əks halda, çaşqınlıq yaradır və dövlətin qəbul etdiyi statusa qarşı hörmətsizlik formalaşdırır. Qanunvericilikdə bu məsələ ilə bağlı konkret məsuliyyət norması nəzərdə tutulmayıb. İnzibati Xətalar Məcəlləsi və Cinayət Məcəlləsinə əlavələr və dəyişikliklər formasında şəhid statusunun əssasız surətdə təhrif edilməsi ayrıca məsuliyyət predimeti kimi müəyyən edilə bilər. Bu, həm də şəhid adının qorunması, ondan sui-istifadənin qarşısının alınması üçün vacibdir. Mövcud boşluğu aradan qaldırmaq üçün, bir sıra istiqamətdə təkliflər nəzərə alına bilər. İlk növbədə, Cinayət Məcəlləsinin 245-ci maddəsinin təkmilləşdirilməsi, şəhid məzarlarının təhqir edilməsi ayrıca ağırlaşdırıcı hal kimi göstərilməlidir. İkincisi, şəhid statusundan sui-istifadə ilə bağlı məsuliyyətin müəyyən edilməlidir. Yalnız dövlət orqanı tərəfindən verilmiş status əsasında bu ifadədən istifadə edilməsinə icazə verilməlidir”.