Gündəm

BMT sülhməramlıları Malinin şimal-şərqindəki Tesalit şəhərindəki bazasını sürətlə tərk ediblər. Bu barədə BMT-nin Malidəki sülhməramlı qüvvələrinin (MINUSMA) qərargahı məlumat yayıb. “MINUSMA qüvvələrinin Tesalit bazasından sürətlə çıxarılması həddindən artıq gərginlik və missiyanın həyatını riskə atan təhlükəsizlik vəziyyətinin pisləşməsi fonunda tamamlanıb”, - deyə məlumatda vurğulanıb. Tessalit bazasının bağlanması missiyanın mandatını sona çatdıran BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsindən sonra MINUSMA qoşunlarının Kidal bölgəsindən ilk və Malidəki altıncı bazasından çıxarılmasını göstərir. Kontingentin Tesalitdən çıxarılması sülhməramlıların atəşə tutulması ilə müşayiət olunub. Qeyd olunub ki, sülhməramılların bir hissəsi olan Çad bölmələri artıq evə uçub. Missiya komandanlığı, həmçinin nəqliyyat vasitələri, generatorlar və döyüş sursatları da daxil olmaqla, çıxarıla bilməyən avadanlıqları məhv etmək və ya sıradan çıxarmaq qərarına gəlib. İyunun 30-da BMT Təhlükəsizlik Şurası Mali hökumətinin tələbi ilə bu ölkədən sülhməramlı missiyanı dayandırmaq barədə qətnaməni yekdilliklə qəbul edib. Sülhməramlıların çıxarılması 31 dekabr 2023-cü ilə qədər tamamlanmalıdır.//Report

Qəzza zolağının HƏMAS partiyasının hərbi qanadının hücumu nəticəsində 212 nəfər girov götürülüb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə İsrail Müdafiə Ordusunun nümayəndəsi Daniel Hagari açıqlayıb. Onun sözlərinə görə, girov götürülənlərin ailələrinə bununla bağlı məlumat verilib. İsrail Müdafiə Qüvvələri daha əvvəl HƏMAS-ın 200-dən çox adamı girov götürdüyünü bildirmişdi. Qeyd edək ki, oktyabrın 7-də HƏMAS İsrailə bir neçə min raket atıb və “Əl-Əqsa daşqını” əməliyyatının başladığını elan edib. İsrailin cavab əməliyyatı “Dəmir qılınclar” adlanır. Əməliyyatın məqsədlərindən biri də HƏMAS-ın məhv edilməsidir. İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Qəzza zolağında HƏMAS-ın yüzlərlə hədəfinə zərbələr endirib.

Hizbullah şimal cəbhəsindən İsrailə qarşı müharibəyə qoşulsa, İrana hücum edəcəyik. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri İsrailin iqtisadiyyat naziri Nir Barkat deyib. “Hizbullah yeni cəbhə açarsa, ilanın başını, İranı hədəf alıb, ayətullahları yer üzündən siləcəyik", - nazir xəbərdarlıq edib.

Paris və İrəvan bazar günü Fransa silahlarının alınmasına dair razılaşmaları rəsmiləşdirəcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Fransanın müdafiə naziri Sebastyan Lekornu Senatda bildirib. “Ermənistana imkan vermək lazımdır ki, öz mülki əhalisini qorusun və sərhədlərinin mühafizəsini təmin etsin. Sabah biz Ermənistanın fransız istehsalçılarından müəyyən sayda silah almasını rəsmiləşdirəcəyik”, - nazir bildirib. Qeyd edilib ki, İrəvana xüsusilə hava hücumuna qarşı müdafiə vasitələri veriləcək.

Fələstinin HƏMAS radikal hərəkatı İsrailin Təl-Əviv şəhərini yenidən atəşə tutub. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə HƏMAS-ın sosial şəbəkə hesablarında məlumat yayılıb. Məlumata görə, onlar axşam saatlarından Təl-Əvivi yenidən bombalamağa başlayıblar.

BMT Təhlükəsizlik Şurasının qlobal səviyyədə islahatlara ehtiyacı var. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Türkiyənin BMT-dəki daimi nümayəndəsi Sədat Önal deyib. “Mərkəzi BMT olmaqla, hazırkı çoxtərəfli sistem nəsilləri müharibədən qorumaq üçün qurulub. Ancaq bu məsələdə uğurlu olduğumuzu söyləmək çətindir. Bunun səbəblərini ətraflı nəzərdən keçirməliyik. BMT TŞ-nin qlobal səviyyədə islahatlara ehtiyacı var”, - Önal bildirib.

Özünü buraxmış qondarma “Artsaxın təhlükəsizlik şurasının keçmiş katibi”, Xocalı qatili Vitali Balasanyanla bağlı yeni xəbər var. Sozcu.az xəbər verir ki, “Hraparak”ın məlumatına görə, Vitali Balasanyan Qarabağdan Ermənistana qaçıb gəldikdən sonra şahid qismində dindirilmək üçün Milli Təhlükəsizlik Xidmətinə dəvət olunub. Bildirilir ki, Xankəndidə qondarma “Artsax” rejiminin onun barəsində başladığı cinayət işinə xitam verilib, oğluna qarşı da iş başlanıb. Yaxınları deyir ki, Vitali Balasanyan onlarla əlaqə saxlamır, telefon zənglərinə belə cavab vermir. Onun nə işlə məşğul olduğunu və niyə kölgəyə çəkildiyini bilmirlər. “Hraparak”ın əməkdaşı oktyabrın 20-də Vitali Balasanyanı Rusiyanın Ermənistandakı səfirliyindən çıxarkən görüb. O, səfirlikdən çıxaraq boz rəngli “Nissan” markalı avtomobilə əyləşərək gedib. Vitali Balasanyan 1988-ci ildən etibarən Azərbaycan Respulikasının keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin ərazisində separatizmin qızışdırılmasında və terror aktlarının təşkilində, etnik təmizləmənin aparılmasında, Xocalı soyqırımının törədilməsində yaxından iştirak edib, çoxsaylı müharibə cinayətləri törədib. Balasanyan Azərbaycan torpaqlarının işğalında yaxından iştirak edib. 1999-cu ilin sentyabrından 2005-ci ilə qədər qondarma qurumun “müdafiə nazirinin müavini” vəzifəsini tutub.  O, “Daşnaksütyun” partiyasının üzvü olub. Həm qondarma “Artsax rejimi”nin, həm də Ermənistanın “xaç qəhrəmanı”dır. Azərbaycan Respublikasının Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının məlumatına görə, V.Balasanyan Birinci Qarabağ müharibəsində ermənilərin əsir götürdüyü  “Qaradağ şahinləri” taborunun əsgəri Natiq Qasımovu şəxsən sorğu-sual etmiş, ona işgəncələr verdikdən sonra öldürmüşdür.   Azərbaycanın 19-20 sentyabr 2023-cü il tarixli antiterror tədbirlərindən sonra V.Balasanyan Qarabağdan Ermənistana qaçıb.

“Separatçıların məhkəməsi kifayət qədər açıq mühitdə keçirilməli və ictimaiyyət nümayəndələri oraya dəvət olunmalıdırlar”. Bu sözləri Yenisabah.az-a açıqlamasında BDU-nun professoru, hüquqşünas Qulamhüseyn Əlibəyli deyib. O, həbs olunan separatçıların neçə il cəza alması, cəzalarını harada çəkməsi və Ermənistana ekstradisiya olunması ehtimalları barədə fikir bildirib. “Açıq məhkəmələr gələcəkdə alver predmetini aradan qaldıracaq, Ermənistan bundan sui-istifadə etməyəcək. Hər halda, məhkəmələrin açıq şəkildə keçirilməsi yaxşıdır. Hətta təklif edərdim ki, elektron media, telekanallar məhkəmələrdən geniş reportajlar hazırlayıb “YouTube” və digər sosial şəbəkələrdə yerləşdirsin. Qoy hamı onların hansı cinayətləri törətdiyi və nə işlər gördüyünü bilsin”. Hüquqşünas əlavə edib ki, son söz məhkəmənindir: “Məncə, onlar ən ağır cəzaya layiq adamlardır və ən ağır cəzaya da məhkum ediləcəklər. Onların cəzası təbii ki, Azərbaycanda çəkilməlidir. Lakin cəzanın çəkilməsi ilə bağlı şəxslərin ekstradisiyasına dair Avropa Konvensiyası var. Bu məsələdə dövlətlərarası ikitərəfli razılaşma olmalıdır”. Q. Əlibəylinin sözlərinə görə, Azərbaycanın hələlik Ermənistanla sülh müqaviləsi yoxdur, amma Ermənistan separatçıların cəzalarını həmin ölkədə çəkməsinə əsasən Avropa Konvensiyasına istinad edərək müraciət edə bilər: “Həmin şəxs və yaxud şəxslərin verib-verilməməsi ilə həmin dövlətin səlahiyyətinə aid olan məsələdir. Məsələn, Ramil Səfərovla belə bir məsələ oldu və Macarıstan onu cəzasını çəkməsi üçün Azərbaycana təhvil verdi, Azərbaycan Prezidenti də öz səlahiyyətindən istifadə edib onu azadlığa buraxdı”. Müsahibimiz hesab edir ki, bu cür şəxslərin ekstradisiyası hüquqi cəhətdən mümkün olsa da, həmin şəxsləri cəzalarını çəkmək üçün Ermənistana vermək düzgün olmazdı: “Çünki onlar Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı cinayətlərinin törədilməsində iştirak edən şəxslərdir. Ona görə də onlar cəzalarını tam şəkildə Azərbaycan ərazisində çəkməlidir. Lakin hüquqi cəhətdən gələcəkdə onların ekstradisiyası mümkün ola bilər”.

Müstəntiq və hakim Ermənistanın ikinci terrorçu prezidenti, Xocalı canisi Robert Köçəryanın oğlu Levon Köçəryanın həbs müddətinin daha 2 ay uzadılması barədə vəsatət verib.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə vəkil Aleksandr Koçubayev öz “Facebook” səhifəsində məlumat paylaşıb. “Prokuror vəsatət verərkən iddia etdi ki, Levon Köçəryanın nalayiq davranışı ilə bağlı onlarda faktiki məlumat yoxdur, lakin o, həbsdə saxlanılmalıdır. "Onun sentyabrın 27-dən oktyabrın 11-dək heç bir hərbi əməliyyat keçirməməsi ilə bağlı heç bir mövqeyi yoxdur, lakin o, Levon Köçəryanın həbsdə qalmasında israrlıdır", - Koçubayev belə yazıb. Xatırladaq ki, L.Köçəryan sentyabrın sonunda – Azərbaycanın Qarabağdakı separatçı-terrorçuları təmizləmə əməliyyatından sonra İrəvanda baş nazir Nikol Paşinyan əleyhinə aksiyalarda saxlanılıb və bir məhkəmə onun bir ay müddətinə həbsdə saxlanılması haqda qərar verib. O, dörd polis əməkdaşını döyməkdə ittiham edilir.

Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı amansız cinayətlər, qətllər və işgəncələr törədən Vaqif Xaçatryan kimdir? Globalinfo.az Trend-ə istinadən xəbər verir ki, Vaqif Xaçatryan 28 oktyabr 1955-ci ildə Əsgəran rayonunun Badara kəndində (Badara kəndi faciənin tördildiyi Meşəli kəndinə qonşu kənd olub, 4 km məsafədə yerləşir – red.) anadan olub, həmin kənddə yaşayıb, evlidir ve üç qız övladı var, ailədə ondan başqa iki qardaşı və bir bacısı olub, 1974-1976-cı illərdə keçmiş sovet ordusu sıralarında hərbi xidmətdə olub. Meşəli faciəsi haqqında Meşəli Xocalı rayonun ərazisində yerləşən kəndlərdən biridir. 23 dekabr 1991-ci ildə Meşəli kəndinə qonşu olan Badara kəndinin erməni sakinləri və digər ermənilər silahlı birləşmələr yaradaraq kəndə hücum ediblər. Vaqif Xaçatryanın da üzv olduğu cinayətkar dəstə Meşəlidə 25 nəfər azərbaycanlını amansızlıqla öldürüb, 14 nəfərə xəsarət yetirib. Törətdiyi cinayət əməllərinə görə Vaqif Xaçatryan barəsində cinayət işi başlanılıb və 2013-cü ildə Nərimanov məhkəməsində onun həbs olunması ilə bağlı qərar çıxarılıb. Bundan sonra isə beynəlxalq axtarışa verilib. 2023-cü ilin iyulun 7-də Laçın sərhəd-keçid məntəqəsində saxlanılıb. Artıq Vaqif Xaçatryanın 3 məhkəmə iclası baş tutub. İclaslar ictimaiyyət tərəfindən də böyük maraqla qarşılanır. 68 yaşlı Vaqif Xaçatryan isə 32 il əvvəlki kimi soyuqqanlı və artistdir. Məhkəmədə V. Xaçatryan ittiham aktında göstərilənlər üzrə də özünü təqsirli bilmədi və Meşəliyə hücumda iştirak etmədiyini iddia etdi. “O çörək səni tutar” Zərərçəkmiş Şahin Kazımov məhkəməyə ifadəsində deyir: “Vaqif Xaçatryanı şəxsən tanıyıram, o və qardaşı Qurgen dəfələrlə evimizdə qonaq olublar, çörəyimizi kəsiblər. Vaqif Xaçatryanın yaşadığı Badara kəndindən çox şəxsi tanıyırdım, tez-tez bizə gəliblər, əlaqələrimiz yaxşı idi. Onların bizə hücum edəcəyini qətiyyən gözləmirdik. Qardaşım Ramil Kazımov kəndimizdən xəstəni təcili yardım maşını ilə aparırdı, bu zaman Vaqifin dəstəsi onlara pusqu qurub atəşə tutmuşdular. Qeyd edək ki, Kazımovların atası İbrahim Kazımov Vaqif Xaçatryanın qardaşı Qurgen ilə kirvə olublar. Digər zərərçəkmiş Məhəmməd Zeynalov: “Ermənilərin yaşadığı Badara kəndində çox olmuşam. Onlarla münasibətimiz çox yaxşı idi, bizə hücum edəcəklərini düşünmürdük. Onlar Meşəli kəndini tam mühasirəyə alıb, bizi tamamilə qırmaq istəyirdilər. Sadəcə kəndi tam mühasirəyə ala bilmədilər deyə biz çıxa bildik. Evlərə bir-bir od vururdular. Novruz kişi vardı, onun bütün ailəsini qətl etdilər. Əgər Laçın istiqamətində biz qaça bilməsəydik, bizim hamımızı öldürəcəkdilər. Sonradan meyitləri götürəndə çoxsunun yandırıldığını, qadınların sinələrinin kəsildiyini gördük”. Bir çox məqamlarda Vaqif Xaçatryan zərərçəkmişləri tanıyıb, lakin onlara hücum edib qətlə yetirdiyini etiraf etməyib. Vaqif Xaçatryan: “Mən Meşəli sakinlərini öz toyuma dəvət etmişəm, onlar üçün ayrıca stol açmışam. Mən onlara necə güllə ata bilərdim”. Vaqif Xaçatryanın bu ifadəsi zərərçəkmişlərin ciddi etirazına səbəb oldu. Zərərçəkmiş Nemət Kazımov: “Vaqifin dəstəsi kəndə hücum edib atamı şəhid etdilər, xalam Nübar Qasımovanı ayağından yaralamışdılar. O yaralı halında dedi ki, Vaqifin dəstəsi bizi qırdı. Kəndi tam mühasirəyə ala bilməmişdilər, Laçın istiqamətində yol açıq idi və biz canımızı xilas edə bildik”. Vaqif Xaçatryan isə zərərçəkmişlərin hər dəfə onu günahlandırması fonunda peşmanlıq keçirmək əvəzinə, daha çox çıxış yolu axtararaq özünü yazıq və günhasız göstərməyə çalışır. Azərbaycanlıların evində çörək kəsib, onlarla yoldaşlıq edib, sonra isə onlara divan tutan şəxs necə olmalıdırsa Vaqif Xaçaturyan da özünü elə göstərir. Meşəli hadisələri zamanı əsir düşmüş Mikayıl Nurməmmədov Xaçatryanın törətdiyi əməlləri dilə gətirib: “Sən nə alçaq adamsan”. Meşəli kəndində ən böyük divan tutulan azərbaycanlılardan biri isə Novruz kişi olub. Bütün zərərçəkmiş şəxslər ifadələrində onun adını çəkirlər. Meşəli sakini Novruz kişi ovçu olub. O Meşəli kəndinin seçilən sakinlərindən olub, ermənilər ondan çəkiniblər. Hücum zamanı da 50-dən çox erməni Novruz kişinin evini müsahirəyə alaraq atəşə tutublar, daha sonra isə evi yandırıblar. Onun ailəsindən heç kim sağ qalmayıb. Novruzov Novruz Məhərrəm oğlunun öldürülən ailə üzvləri: 1932-ci il təvəllüdlü Novruzova Adilə Məhəmməd qızı, 1977-ci il təvəllüdlü Novruzova Rahilə Novruz qızı, 1979-cu il təvəllüdlü Novruzova Rübabə Novruz qızı, 1971-ci təvəllüdlü Novruzov Zakir Novruz oğlu

Ermənistanın keçmiş ədliyyə naziri Gevorq Danielyan yerli İT mütəxəssislərinə müraciət edərək Qarabağda separatçı rejimin zamanında fəaliyyət göstərən saytların bərpasını və məlumatların etibarlı mediaya ötürülməsini xahiş edib. Sozcu.az erməni mediasına istinadən xəbər verir ki, bu barədə o, feysbuk hesabında paylaşım edib. “Arxiv materiallarının düşmən əlinə keçməməsi üçün onlar məhv edilib. Üstəlik, söhbət hətta sosial şəbəkələrdə belə olmayan hüquqi aktlardan gedir. Mövcud rəsmi saytlar Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən bir neçə saat ərzində bağlanıb. Bu materiallar son dərəcə mühümdür və əhəmiyyəti əvəzsizdir. Həmin sənədlərin mənbələrinin tamamilə məhv edilməsinə yol vermək olmaz”, - deyə keçmiş nazir yazıb. Qeyd edək ki, bu paylaşım bizim yerli ekspertlər üçün əslində bir siqnal olmalıdır.Musavat.com

İsrailin bombardmanları nəticəsində Qəzza zolağındakı evlərini tərk edənlərin sayı 1 milyon nəfərə çatıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə BMT məlumat yayıb.