Gündəm

Ermənistan silahlı qüvvələri birləşmələrinin Qarabağdakı bir neçə səngəri, sığınacağı və hərbi kolonlarına dağıdıcı atəş zərbələri endirilib. Bu barədə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.

Azərbaycan Ordusu Qarabağ bölgəsinin bir neçə yerində qanunsuz erməni qüvvələrinin müdafiə xəttini yarıb və strateji məqsədlərini həyata keçirmək əzmindədir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi - Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev “Reuters”ə açıqlayıb. Hacıyevın sözlərinə görə, Bakı yalnız tərksilah edilmiş Qarabağ erməniləri ilə danışmağa hazırdır. O xatırladıb ki, Azərbaycanın qonşu Ermənistanda heç bir hərbi hədəfi yoxdur. “Azərbaycanın niyyəti düşmənçilik və qarşıdurma səhifəsini bağlamaqdır. Yetər. Biz artıq öz ərazimizdə bu cür silahlı qüvvələrin, eləcə də Azərbaycanın təhlükəsizliyinə və suverenliyinə hər gün meydan oxuyan strukturun olmasına daha dözə bilmərik”, - Prezidentin köməkçisi vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, Bakı antiterror əməliyyatları ilə strateji hədəfinə - öz ərazisi üzərində suverenliyini təmin etməyə - nail olacağına inanır.

Ermənistan silahlı qüvvələrinin birləşmələrinin ön xətt və dərinlikdə olan mövqeləri və uzunmüddətli atəş nöqtələri, eləcə də döyüş vasitələri və hərbi təyinatlı obyektləri yüksək dəqiqlikli silahların tətbiqi ilə sıradan çıxarılır. Bu barədə Sozcu.az-a Azərbaycan Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. Bildirilib ki, üçtərəfli bəyanatın müddəalarının təmin olunması, Qarabağ iqtisadi rayonunda törədilən genişmiqyaslı təxribatların qarşısının alınması, Ermənistan silahlı qüvvələrinin birləşmələrinin tərksilah edilərək ərazilərimizdən çıxarılması, onların hərbi infrastrukturunun zərərsizləşdirilməsi, işğaldan azad edilmiş ərazilərə qayıdan dinc əhali, habelə bərpa-quruculuq işlərinə cəlb olunmuş mülki işçilər və hərbi qulluqçularımızın təhlükəsizliyinin təmin olunması və Azərbaycan Respublikasının konstitusiya quruluşunun bərpa edilməsi məqsədilə bölgədə lokal xarakterli antiterror tədbirlərinə başlanılıb. Tədbirlər çərçivəsində Ermənistan silahlı qüvvələrinin birləşmələrinin ön xətt və dərinlikdə olan mövqeləri və uzunmüddətli atəş nöqtələri, eləcə də döyüş vasitələri və hərbi təyinatlı obyektləri yüksək dəqiqlikli silahların tətbiqi ilə sıradan çıxarılır.

Xəbər verdiyimiz kimi, Baş Prokurorluq, Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti Xocavəndə polis əməkdaşlarının minaya düşərək həlak olması ilə bağlı birgə məlumat yayıb. Sozcu.az xəbər verir ki, məlumatda 19 sentyabr 2023-cü il tarixdə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) əməkdaşlarının olduğu “Kamaz” markalı nəqliyyat vasitəsi həmin gün Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa yolunun Xocavənd rayonundan keçən 58-ci kilometrliyində Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi əməkdaşlarının öldürülməsi ilə nəticələnmiş terror hadisəsinin baş verdiyi yer istiqamətində hərəkət edərkən saat 04:30 radələrində Xocavənd rayonunun Tağaverd kəndi ərazisində yeni inşa olunan tunel yolunda sülhməramlıların müvəqqəti yerləşdiyi ərazidə fəaliyyət göstərən qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin təxribat-diversiya qrupu tərəfindən yerləşdirilmiş minaya düşərək partladığı, törədilmiş terror aktı nəticəsində DİN-in əməkdaşları olan 05.02.1994-cü il təvəllüdlü Camalzadə Asim Knyaz oğlu, 08.07.1987-ci təvəllüdlü Şirinov Ramil Arif oğlu, 12.07.1991-ci il təvəllüdlü Mahmudov Seymur Elsevər oğlu və 21.07.1998-ci il təvəllüdlü Zamanov Xəzər Azər oğlunun hadisə yerində həlak olduğu bildirilib.

Mümkün qədər ərazimizi təmizləyib irəli getməliyik, hətta yüz metrdən az olsa belə, bunu etməliyik. Putinə nəfəs almağa imkan verməməliyik. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski deyib. Zelenskinin sözlərinə görə, əks-hücum sürəti aşağıdır, amma qoşunlar irəliləməyə davam edir: “Hazırda cəbhə xətti ukraynalılar və rusların hər gün 40 mərmi atdığı artilleriya duelinə çevrilib. PUA-larla aparılan müharibənin də sürəti azalıb. Çətin vəziyyətdir. Amma biz rusların hücumunun qarşısını alıb əks-hücuma keçmişik”.

Ukrayna müharibənin 571-ci günü üçün Rusiya ordusunun itkiləri haqda məlumatı yeniləyib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Baş Qərargahı məlumat yayıb. Məlumata əsasən, Rusiya indiyə qədər 272 320 hərbçi, 4620 ədəd tank, 8828 ədəd zirehli döyüş maşını, 6003 ədəd artilleriya sistemi, 776 ədəd RYAS (reaktiv yaylım atəş sistemi), 523 hava hücumundan müdafiə sistemi, 315 ədəd hərbi təyyarə, 316 ədəd helikopter, 8537 ədəd avtomobil texnikası, 4742 ədəd PUA, 1455 qanadlı raket, 20 gəmi/qayıq, 1 sualtı qayıq, 896 xüsusi avadanlıq itirib.

Mərmərə dənizində ən azı 7 bal gücündə zəlzələ gözlənilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu türkiyəli akademik, məşhur geoloq Cəlal Şəngör deyib. “Zəlzələnin 2 dəqiqə davam edə biləcəyini düşünürük. Əgər seysmik xətt Silivridən Çekmeceyə qədər qırılarsa, qorxacaq bir şey yoxdur, ancaq seysmik xətt Gebzə sahillərinə qədər uzanarsa, 7,5 bal gücündə zəlzələ meydana gətirər”, - geloq bildirib. Digər türkiyəli geoloq isə zəlzələnin baş vermə tarixindən danışıb: "İstanbula təsir edəcək böyük zəlzələ 2045-ci ildən əvvəl olmayacaq. Mümkün İstanbul zəlzələsinin 2045-ci ildən əvvəl baş verməsi təəccüblü olar".

Çinin müdafiə naziri Li Şanfu üç həftədən artıqdır ictimaiyyət qarşısına çıxmır.  Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" yazıb.  Nəşrin məlumatına görə, çox güman ki, o, vəzifəsini itirəcək.  "Financial Times" 3 ABŞ rəsmisinə istinadən qeyd edib ki, o, Şanfu böyük ehtimalla istintaq altındadır və bu, Pekinin hərbi və xarici siyasət idarəsinin elit dairələrindəki çaxnaşmanın son əlamətidir.  Xatırladaq ki, o, bu ilin martında müdafiə naziri təyin olunub. 

"Azərbaycanda uşaq pulu o vaxt verilə bilər ki, təbii azalma prosesi baş versin və əhalinin strukturunda yaşlı əhalinin sayı çox olsun. Biz də bu problemlərin heç biri yoxdur, vəziyyət Avropadan daha yaxşıdır”. Sozcu.az xəbər verir ki, bunu qaynarinfo-ya açıqlamasında iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli deyib. Ekspert uşaq pulunun nə üçün verilməməsinin səbəbini belə izah edib:  "Uşaq pulu nədir? Doğum artımını həvəsləndirən, ailələrin daha çox uşağa sahib olması üçün dövlət tərəfindən subsidiya mexanizmidir. Azərbaycanda həm əhalinin strukturunda gənclərin payı 40%-in üzərindədir, həm də təbii artımla bağlı müsbət tendensiya var. Məsələn, Avropada əhali azalanda, əhalinin strukturunda yaşlılar çoxalanda həmin ailələrə pul verirlər ki, uşaq sayı çoxalsın. Həm də miqrasiya qanunlarını yaxşılaşdırırlar ki, yaxşı işçi qüvvəsi cəmiyyətə qayıtsın. Azərbaycanda isə bu problemin heç biri yoxdur. Əhalinin strukturunda  gənclərin sayı kifayət qədərdir. Cəmiyyəti natahat edən işçi çatışmazlığı deyil, məşğulluq problemidir. Bu baxımdan, bizdə uşaq pulu verilməli deyil”.  Ekspert qeyd edib ki, bu gün cəmiyyətdə varlı və kasıb ailələr var:  "İndi uşaq pulu verəndə bunlara baxmadan bütün ailələrə uşaq pulu verirsən. Birincisi, Azərbaycan cəmiyyətində demoqrafik problem yoxdur,  əhalinin artımı baş verir, insanların sayı artır. İkincisi, əhalinin strukturunda yaşlanma problemi Qərb və Abropadakı kimi xüsusi aktuallıq kəsb etmir, gənclərin payı daha çoxdur. Üçüncüsü, uşaq pulunun ağına-bozuna baxmadan verilməsi bir az da ədalətsizlik yaradır. Çünki uşaq var ki, bahalı paltarlar geyinir, uşaq da var nimdaş geyinir. Bunların hər birinə büdcədən pul vermək doğru deyil”.  Ekspert təklif edib ki, uşaq pulunu verməkdənsə, dövlət kasıb ailələrə sosial ödənişlərin həcminin artırılmasına baxsa, daha yaxşı olar:  "Söhbət uşaqdan getmir ki, böyüyün də qarnı tox olmalıdır. Böyük var ki, iş tapa bilmir. Sosial çəhətdən köməyə ehtiyacı olan, ailə gəlirləri aşağı olan insanlara daha çox vəsaitin verilməsindən söhbət gedir. Ehtiyacı olan ailələr düzgün müəyyənləşdirilsin”. 

İrəvan qısa zamanda sülh müqaviləsi ilə bağlı Azərbaycanın təkliflərinə cavab verəcək. Bu barədə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan hökumətin iclasında bildirib. Paşinyanın sözlərinə görə, sülh region ölkələrinin suverenliyinə, müstəqilliyinə və ərazi bütövlüyünə təminat verə biləcək yeganə amildir.

"Ermənistan Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Statutunu (Əsasnamə) tam ratifikasiya edir". Sozcu.az erməni mediasına əsasən bildirir ki, bunu baş nazir Nikol Paşinyan Milli Assambleyada hökumət saatı zamanı deyib. “Hökumət Roma Əsasnaməsini Milli Assambleyaya göndərdi və mənim mövqeyimə və fraksiyamızın mövqeyinə görə, o, tam təsdiqlənəcək. Bunun Ermənistan-Rusiya münasibətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, bu, Ermənistanın təhlükəsizlik məsələlərinə aiddir”, - Paşinyan bildirib. 2022-ci ilin sonunda Ermənistan Nazirlər Kabineti Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Statunun ratifikasiyası prosesinə başlayıb. 2023-cü ilin martında Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi Roma Əsasnaməsinin ölkənin əsas qanununa uyğun olduğunu tanıyıb. Bundan əvvəl sənədin ratifikasiya olunacağı təqdirdə Rusiya Prezidentinin Ermənistana daxil olarkən həbs ediləcəyi ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Bu addımın təkrarən aktuallaşması Paşinyan hokumətinin Putinə şantajı kimi qəbul oluna bilər. Mesaj aydındı: Putin İrəvana gəlsə, qandallanacaq... Bu da o deməkdir ki, Paşinyan hökuməti Rusiya ilə bütün körpüləri yandırmağa hazırdır... Arayış: Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Əsasnaməsi (ing. Rome Statute of the International Criminal Court) — 15 iyun 1998–17 iyul 1998 tarixləri arasında Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Konfransının, İtaliyanın paytaxtı Romada qəbul etdiyi Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Qurulması haqqında statusdur. Beynəlxalq müqavilələrə tez-tez status deyilir və bu sənəd gündəlik istifadədə Roma Əsasnaməsi adlanır. Sazişin qəbuluna 160 səs verilmişdi; 120 lehinə, 21 bitərəf, 7 əleyhinə olmaqla səs çoxluğu ilə qəbul edilmişdi. Roma Statutunun təsir dairəsi dörd əsas beynəlxalq cinayətlə formalaşır: soyqırım, insanlığa qarşı cinayətlər, müharibə cinayətləri və təcavüz cinayətləri. Bu cinayətlərə heç bir məhdudiyyət tətbiq olunmur. Roma Statutuna əsasən, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi, dövlətlərin özlərinin həll etməkdə çətinlik çəkdiyi və müdaxilə etmək istəmədiyi vəziyyətlərdə yalnız dörd əsas beynəlxalq cinayətin araşdırmasını apara bilər; məhkəmənin yurisdiksiyası yerli məhkəmələrin səlahiyyətləri ilə ziddyyət təşkil etmir. Məhkəmə yalnız cinayətlərin hər hansı iştirakçı dövlətin ərazisində və ya iştirakçı dövlətin vətəndaşı tərəfindən törədildiyi təqdirdə səlahiyyətlərə malikdir; İstisna olaraq, BCM-nin yurisdiksiyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən icazə verildiyi təqdirdə, bəzi beynəlxalq cinayətlərə də aid ola bilir.Musavat.com

“Qarşıda Qranada görüşü də gözlənilir. Bu görüşədək Azərbaycanı hərbi təxribata çəkmək üçün Qarabağda və dövlət sərhədində gərginlik yaradan addımların atılması gözləniləndir. Odur ki, strateji təmkin siyasəti bizim üçün vacib xəttdir…” Putin yalnız indi deyil, hələ keçən il Praqa görüşündə Almata deklarasiyasını qəbul edən Ermənistan baş nazirini Valday diskusiya klubunda hədəfə alaraq, onu Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu qəbul etdiyinə görə şantaj etmişdi. O dərəcədə ki, keçən il oktyabrın 31-də Soçidə keçirilən görüşdən sonra altı ay danışıqlara fasilə verildi. Dünən Vladivostokda keçirilən tədbirdə bir daha bu məsələyə münasibət bildirən Rusiya prezidenti faktiki olaraq Qarabağın Azərbaycanın ərazisi olduğunu elan etmiş Paşinyanı qınadı. Putinin dediklərinə diqqət edək: “Əgər Ermənistan Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın bir hissəsi olduğunu tanıyıbsa, biz nədən danışırıq? Bütün problemin əsas açar hissəsini, yəni, Qarabağın statusunu Ermənistan özü müəyyən edib. Bütün problem də budur”. Putinə sual vermək lazımdır ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün Ermənistan tərəfdən tanınması ( hələ şifahi bəyanatla) niyə Rusiya üçün, şəxsən Putin üçün problemdir? Hərçənd cavabını çoxdan bilirik…  Elə həmin mətbuat konfransında Putin Paşinyanla münasibətlərində problem olmadığını dildə desə də, qonşuları ilə normal münasibətlər yaratmağa çalışan Paşinyanı hakimiyyətdən devirib, rusiyayönümlü bir ermənini Ermənistanın başına gətirməklə Qarabağ münaqişəsini uzun müddətə dondurmaq niyyətindədir. Yaxşı xatırlayırıq ki, 44 günlük müharibəyədək Qərb də, Rusiya da Azərbaycana təzyiq edir və “mövcud reallıqla barışmağı” məsləhət görürdülər. İndi Putin köhnə varianta qayıtmaq üçün Ermənistanda hakimiyyəti dəyişdirməyi və yeni hakimiyyətin “Dağlıq Qarabağa müstəqillik” tələbi ilə çıxışını əsas götürüb, “yeni reallıq” kimi Azərbaycan qarşısında qoymağı planlaşdırır. Və yaxud, bu plan baş tutmadıqda “B” planına keçsin. Yəni, hazırda Putin Paşinyana təzyiq edir ki, “Qarabağ Azərbaycanın tərkib hissəsidir” bəyanatından açıq şəkildə imtina etsin və Ermənistan baş naziri bunu guya son zamanlar Azərbaycanın qeyri-konstruktiv mövqeyi ilə izah etmiş olsun. Dünənki çıxış göstərdi ki, Putin artıq paralel olaraq ikinci planına da start verib. Mövqeyini tez-tez dəyişən Paşinyanın belə bir bəyanat səsləndirməsi də istisna deyil və Azərbaycan buna hazır olmalıdır… Putinin Vladivostokdakı çıxışı həm də Rusiyanın əsil sifətini göstərdi. Putin Laçın və Kəlbəcər də daxil olmaqla keçmiş Dağlıq Qarabağın Ermənistana təklif edildiyini və bunu Ermənistanın qəbul etmədiyini təəssüf hissi ilə vurğulayıb məyusluğunu etiraf etdi. Bu o deməkdir ki, Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla tanınmış ərazisini erməniyə peşkəş etmək siyasəti hələ Putinin planında qalır. Bu siyasətin gizlin tərəfləri qalmayıb. Üç ilə yaxındır ki, Qarabağa gələn Rusiya hərbi kontingenti sülh naminə heç nə yaratmayıb. Azərbaycanın humanitar yük maşınlarının da Ağdam yolundan keçməsinə şərait yaratmayan Rusiyanın məqsədinin sülh deyil, məhz qarşıdurmanı daha da gərginləşdirməkdir…  Alınan məlumatlara görə, Azərbaycan-Ermənistan danışıqları tezliklə Vaşinqton müstəvisində davam edəcək. Avropa İttifaqının səmərəsiz fəaliyyəti və onun Borrel kimi rəsmilərinin yanlış bəyanatları ortada olduğundan, görünür, Vaşinqton artıq Brüssel görüşlərinə ciddi yanaşmamağı qərara alıb. Təbii, Vaşinqton süddən çıxan ağ qaşıq deyil, amma ABŞ-ın hədəfi Rusiyanı Cənubi Qafqazdan çıxarmaqdır və bu istiqamətdə istədiyinə nail omaq üçün iki ölkə arasında tezliklə sülh müqaviləsinin imzalanmasını və Rusiya hərbi kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasını şərt hesab edir. Qarşıda Qranada görüşü də gözlənilir. Bu görüşədək Azərbaycanı hərbi təxribata çəkmək üçün Qarabağda və dövlət sərhədində gərginlik yaradan addımların atılması gözləniləndir. Odur ki, strateji təmkin siyasəti bizim üçün vacib xəttdir…  Amma, bu o demək deyil ki, Azərbaycan baş verənlərə zəruri cavablar verməsin, əksinə, Azərbaycan bu günlərdə yeni qanuni tələblərlə çıxış edərsə, Laçın yolu ilə bağlı hələ də qalmaqda olan gərginliyi müəyyən qədər səngidə bilər. Bu məqsədlə Laçın yoluna tətbiq olunan bəzi məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması üçün şərt olaraq 10 noyabr bəyanatına əsasən Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindən çıxarılmasını tələb etmək mümkün variantlardan biridir… Əlbəttə, bölgədə gedən proseslərə Ukrayna müharibəsinin ciddi təsiri var və perspektivdə də gözlənilir. Burada Rusiyanın uğursuzluğu bizim maraqlarımıza uyğundur. Amma, heç kəs zəmanət vermir ki, mütləq Rusiya məğlub olacaq. Ona görə də Putinin Qarabağla əlaqədar planlarını alt-üst etmək üçün zamanı dəyərləndirməli və Türkiyə ilə koordinasiyalı siyasət yürüdüb, 2025-ci ildə Rusiyanın Qarabağdan çıxarılmasını qarantiyaya almaq lazımdır. Çətindir, amma mümkündür… (moderator) İlham İsmayıl