Sosial

Bakının bir sıra yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Nəqliyyatı İntellektual İdarəetmə Mərkəzi (NİİM) məlumat yayıb. Hazırda: 1. Ziya Bünyadov prospekti, Müzəffər Nərimanov küçəsi ilə kəsişmədən metronun "20 Yanvar" stansiyası istiqamətində; 2. Ziya Bünyadov prospekti, Əbdülvahab Salamzadə küçəsi ilə kəsişmədən Əhməd Rəcəbli küçəsi istiqamətində; 3. Bakı-Sumqayıt şosesi, "Xırdalan" dairəsi istiqamətində; 4. Yusif Səfərov küçəsi, mərkəz istiqamətində; 5. Xətai prospekti, Heydər Əliyev prospekti istiqamətində; 6. Bakıxanov küçəsi, İnşaatçılar prospekti ilə kəsişmədən "Dədə Qorqud" parkı istiqamətində; 7. Atatürk prospekti, Ziya Bünyadov prospekti istiqamətində; 8. Alı Mustafayev küçəsi, Ziya Bünyadov prospekti istiqamətində; 9. Tbilisi prospekti, İzmir küçəsi ilə kəsişmədən metronun "20 Yanvar" stansiyası istiqamətində; 10. Tbilisi prospekti, metronun "20 Yanvar" stansiyasından mərkəz istiqamətində; 11. Əbdülvahab Salamzadə küçəsi, Ziya Bünyadov prospekti istiqamətində; 12. Koroğlu Rəhimov küçəsi, Həsən Əliyev küçəsi ilə kəsişmədən Heydər Əliyev prospekti istiqamətində; 13. Koroğlu Rəhimov küçəsi, Gülarə Qədirbəyova küçəsindən Həsən Əliyev küçəsi istiqamətində; 14. Neftçilər prospekti, "Azneft" dairəsi istiqamətində; 15. Mikayıl Useynov prospekti, Bayraq Meydanının qarşısından "Azneft" dairəsi istiqamətində; 16. Üzeyir Hacıbəyli küçəsi, Azadlıq prospekti ilə kəsişməyə qədər; 17. Heydər Əliyev prospekti, əsas yol, mərkəz istiqamətində; 18. Heydər Əliyev prospekti, köməkçi yol, mərkəz istiqamətində; 19. Yusif Səfərov küçəsi, Heydər Əliyev prospekti istiqamətində; 20. Heydər Əliyev prospekti kənar yol, metronun "Koroğlu" stansiyası istiqamətində; 21. Heydər Əliyev prospekti, köməkçi yol, metronun "Koroğlu" stansiyası istiqamətində sıxlıq müşahidə olunur.

Biləsuvar rayonu və kəndlərində artıq bir müddətdir ki, yas mərasimlərində ehsan verilməsi ləğv edilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Oxu.az-a rayon sakinləri məlumat veriblər. Bildirilib ki, ağsaqqalların ümumi qərarı ilə yas mərasimində təkcə çay süfrəsi açılır və dəbdəbəli yemək süfrəsi ləğv olunub. Qeyd edək ki, analoji qayda ölkəmizdə artıq bir neçə rayonda tətbiq olunub.

Günəşdə 2025-ci ilin üçüncü ən güclü alışması baş verib. Onun səviyyəsi X1,9 səviyyəsində qiymətləndirilir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Elmlər Akademiyasının Kosmik Tədqiqatlar İnstitutunun Günəş Astronomiya Laboratoriyasının mətbuat xidməti məlumat yayıb. Alimlər iyunun 20-nə keçən gecə Bakı vaxtı ilə saat 03:50-də böyük partlayışı qeydə almağa müvəffəq olublar. Onun mənbəyi 4114 saylı günəş regionu olub. Güc baxımından bu fenomen mayın 14-də və fevralın 23-də baş verən alovlardan sonra ikinci yerdədir. Onlar müvafiq olaraq X2.7 və X20 səviyyələri kimi təsnif edilib. "Alışmanın yüksək fəallığına və Günəş-Yer xəttinə yaxın olmasına baxmayaraq, radio siqnalların keçidinə təsir istisna olmaqla, hadisə hələ ki, Yerə faktiki olaraq heç bir təsir göstərməyib", - deyə hesabatda deyilir. Yerin maqnit sahəsinə böyük təsir göstərən və qütb işıqlarının yaranmasına səbəb olan plazma axınları planetlərin müstəvisindən yuxarıya yönəldilib. Mütəxəssislərin fikrincə, plazmanın planetlərə doğru hərəkətinə Günəşdə bir sıra amillər mane olur. Laboratoriya işçiləri belə qənaətə gəliblər ki, partlayış gücünə baxmayaraq, görünməz maneəni aşa bilməyib. Plazma yenidən şimala doğru hərəkət edib, Yerə praktiki olaraq heç bir təsir göstərməyib./BAKU.WS

Xəbər verdiyimiz kimi, Nazirlər Kabineti iş və istirahət günlərinin ardıcıllığını təmin etmək üçün 27 iyun iş günü ilə 21 iyun istirahət günlərinin yerlərinin dəyişdirilməsi barədə qərar verib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu qərara əsasən gələn həftə 4 gün ardıcıl iş olmayacaq. Belə ki, 26 iyun Silahlı Qüvvələr Günü qeyri-iş günü hesab olunur. 28 və 29 iyun tarixləri isə şənbə-bazara təsadüf edir. Buna görə də beş günlük iş həftəsində çalışanlar üçün 26, 27, 28 və 29 iyun tarixləri qeyri-iş günləri olacaq.

Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin iyunun 16-sı saat 9:00-a olan məlumatına əsasən ölkə ərazisinin bəzi yerlərində yağıntılı və küləkli hava şəraiti davam edir. Sozcu.az xəbər verir ki, düşən yağıntının miqdarı Zaqatalada 45, Qaxda 38, Balakəndə 15, Lənkəranda 12, Lerikdə 7, Yardımlı, Tovuzda 4, Ceyrançöl, Şəki, Qusar, Ağstafada 3, Astara, Daşkəsən, Mingəçevirdə 2, Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı, Şuşa, Xankəndi, Xocalı, Füzuli, Göygöl, Şəmkir, Şamaxı, Naftalan, Goranboy, Gədəbəy, Gəncə, Şəmkir, Beyləqan, Oğuz, Şahdağ, Qubada 1 mm-dir. Hazırda qərb küləyi əsir, küləyin maksimal sürəti arabir Bakıda və Abşeron yarımadasında, eyni zamanda Naftalanda 18, Mingəçevirdə 15 m/s-yə çatır. Dənizdə dalğanın hündürlüyü 3 metrdir. İyunun 15-i saat 17:35-17:41 radələrində Tovuz rayonunun Əsrikçay-Əsrikcırdaxan ərazisinə diametri 12 mm olan dolu düşüb. Altıağac, Daşkəsən, Qax (Sarıbaş), Şəki, Qrız, Qusar, Lerik duman müşahidə olunur, görünüş məsafəsi 200 m-dək məhdudlaşır. Ölkə ərazisində müşahidə olunan qeyri-sabit hava şəraitinin iyunun 18-i gündüzədək davam edəcəyi gözlənilir.

İyunun 15-i saat 11:00-a olan məlumatına əsasən ölkə ərazisinin bəzi yerlərində yağıntılı və küləkli hava şəraiti davam edir. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti məlumat yayıb. Qeyd olunub ki, düşən yağıntının miqdarı Balakəndə 42, Zaqatalada 41, Tovuzda 6, Daşkəsəndə 5, Ağstafa və Şəkidə (Kişçay) 4, Ceyrançöl və Gəncədə 3, Şəmkir, Göygöl, Qax və Qusarda 1 mm-dək olub. Bəzi yerlərdə qərb küləyi əsir. Küləyin maksimal sürəti arabir Zaqatalada 28, Bakıda və Abşeron yarımadasında 23, Naftalanda 22, Oğuz və Tovuzda 20, Şahdağ, və Goranboyda 19, Gəncə və Şəmkirdə 16 m/s-yə çatır. Sumqayıt, Pirallahı, Lerik, Neft daşları və Çilov adasında duman müşahidə olunur. Dumanda görünüş 500-1000 m-dək məhdudlaşıb. İyunun 14-də Tovuz rayonuna saat 20:05-20:08 radələrində diametri 18, iyunun 15-də Tovuz rayonuna saat 03:30-03:34 radələrində diametri 20, Şəmkir rayonuna saat 04:05-04:08 radələrində diametri 20, saat 06:45-06:50 radələrində diametri 15 mm olan, eləcə də Gədəbəy rayonunun Xarxar kəndinə dolu yağıb. Ölkə ərazisində müşahidə olunan qeyri-sabit hava şəraiti iyunun 17-si gündüzədək davam edəcək.

Fövqəladə Hallar Nazirliyinin (FHN) "112" qaynar telefon xəttinə Bakı şəhəri, Sabunçu rayonu, Bilgəh qəsəbəsində dənizdə (ən yaxın sularda xilasetmə məntəqəsindən təqribən 3 km aralı, nəzarətsiz ərazi) 1 nəfərin (uşaq) batması barədə məlumat daxil olub. Bu barədə Sozcu.az-a FHN-dən bildirilib. Məlumatla əlaqədar FHN-nin Kiçikhəcmli Gəmilərə Nəzarət və Sularda Xilasetmə Dövlət Xidmətinin dalğıc-xilasediciləri axtarışlara cəlb olunublar. Əlavə məlumat veriləcək.

İyunun 13-də bir sıra şəxslərin bank hesablarından 1400, 756, 750, 700, 490, 399, 392, 300, 200, 200, 135, 76, 73, 64, 50, 38, 30, 15 AZN və 159 ABŞ dolları məbləğlərində vəsaitlər kiberyolla oğurlanıb. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Daxili İşlər Nazirliyi məlumat yayıb. "Vətəndaşlar bilməlidir ki, bank kartlarının CVV/CVC kodu, istifadə müddəti və SMS-lə göndərilən OTP (birdəfəlik şifrə) məlumatları mütləq şəkildə məxfi saxlanmalıdır. Bu məlumatların üçüncü şəxslərlə paylaşılması nəticəsində bank hesablarından pul oğurluğu, vətəndaşın adından kredit və digər maliyyə əməliyyatları həyata keçirilə bilər. Tövsiyə olunur ki, naməlum nömrələrdən gələn zəng və mesajlara cavab verilməsin, heç bir halda şəxsi və maliyyə məlumatları paylaşılmasın, şübhəli ünsiyyət zamanı əlaqə dərhal dayandırılsın və nömrə blok edilsin. Bu cür hallarla üzləşən şəxslər dərhal polis orqanlarına və müvafiq bank qurumlarına müraciət etməlidirlər", - məlumatda qeyd edilib.

Azərbaycan İran İslam Respublikasından təxliyələrin həyata keçirilməsinə dəstək göstərir. Sozcu.az xəbər verir ki, İranda yaranmış böhran vəziyyəti bəzi ölkələrin İranda qalmış vətəndaşlarının təxliyəsinə gətirib çıxarıb. Əldə olunmuş məlumata əsasən, Azərbaycan Respublikasına edilmiş müraciətlər əsasında, ölkəmiz İran İslam Respublikasından təxliyyələrin həyata keçirilməsinə dəstək göstərir. Görülən müvafiq tədbirlər nəticəsində, yaxın günlərdə bir sıra ölkələrin nümayəndələrinin və vətəndaşlarının, İranda səfərdə olan Rusiyanın P.Çaykovski adına Böyük Simfonik Orkestrinin 51 nəfər heyətinin, habelə Rusiya Federasiyasının xalq artisti və rejissor Fyodr Bondarçuk daxil olmaqla, Rusiya və digər ölkələrin vətəndaşlarının olduğu 90 nəfərə yaxın aktyor və incəsənət heyətinin quru yolla İrandan Azərbaycana gəlməsi nəzərdə tutulur. Qeyd edək ki, İsrail Hərbi Hava Qüvvələri 13 iyun səhər tezdən İranın nüvə və hərbi bazalarına zərbələr endirib.

“Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi (ADSEA - keçmiş "Azərsu") dövlət qurumu olduğu üçün vətəndaşların sosial-maddi vəziyyəti nəzərə alıb yekun qərar verilə bilər. Amma ADSEA dəfələrlə rəsmi açıqlamalarında və açıladığı statistikada göstərir ki, hazırda su maya dəyərindən 3 dəfə aşağı qiymətə satılır. Faktiki olaraq, bu qurum zərərlə işləyir”. Bu sözləri "Yeni Sabah"a iqtisadçı Allahverdi Aydın deyib. O bildirib ki, zərəri aradan qaldırmaq üçün suyun maya dəyərini aşağı salmaq lazımdır: “Zərərdən çıxmaq üçün alternativ olaraq qiymətlərin artırılması üzərində düşünülür. Amma hesab edirəm ki, bu alternativ deyil. Zərəri aradan qaldırmaq üçün suyun maya dəyəri aşağı salınmalıdır. Maya dəyərinin aşağı salınması üçün dövlət bu sahəyə əlavə investisiya yatırmalıdır. Ya da özəl qurumları bu sahəyə cəlb etməlidir. Yəni özəl sektor bu sahəyə sərmaye qoymalıdır. İstehsal olunan suyun təxminən 40 faizi itkiyə və başqa məqsədlərə gedir. Bu itkinin qarşısı alınmalıdır. Məsələn, borular yenilənməlidir. Bir sözlə, bu sahəyə ciddi həcmdə sərmaye yatırılmalıdır”.  Ekspert vurğulayıb ki, suyun qiymətini artırmaq hesabına maya dəyərini azaltmaq düzgün variant deyil: “Bu sahəyə investisiya qoymaq üçün dövlətin yetərincə imkanı var. Suyun 40 faizinin itkiyə getməsi milyonlarla manatın itirilməsi deməkdir. Vaxtilə təbii qaz sektorunda da bu cür itkilər olurdu. Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) müəyyən investisiyalarla həmin ziyanın həcmini xeyli azaltdı. Eyni təcrübəni su sahəsində də etmək olar. Dövlət qurumları bunun üzərində işləməlidir. Onsuz da maya dəyərinin qarşılanması üçün suyun tarif qiyməti 3 dəfəyədək artırılmalıdır. Yəni 1 kubmetr suyun qiyməti hazırda 1 manatdırsa, bunu 3 manatadək artırmaq lazımdır ki, qurum zərərlə işləməsin. 1 kubmetr suyun 3 manat olması isə əhalisi üçün kifayət qədər ağır maliyyə yükünə çevriləcək. Fikrimcə, birdən-birə belə radikal qiymət artımı olmayacaq. Amma tariflərdə müəyyən artımlar ola bilər. 3 manata başa gələn su 1 manata satılırsa, ADSEA hər kubda 2 manat ziyana gedir. Bunu bir şəkildə kompensasiya etməyi düşünürlər. Bu baxımdan, bu il 20-30 faizlik qiymət artımına gedə bilərlər”.

Enerji Məsələlərini Tənzimləmə Agentliyinin direktor müavini Rövşən İsmayılov və energetika nazirinin müavini Samir Vəliyev deyiblər ki, ölkədə qaz və elektrik enerjisində sabit tarif tədbiq olunacaq. Yəni, Azərbaycanda mənzili olan, amma orada yaşamayan vətəndaşlar elektrik enerjisini sabit tariflə ödəyəcəklər, bu yanaşma təbii qaz təhcizatına da aid ediləcək. Sozcu.az xəbər verir ki, bu sözləri iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli deyib. “Məntiq belədir ki, elektrik enerjisinə görə ödənilən vəsait iki hissədən ibarət olacaq. Məsələn, hər hansı 10 binanın 8-də yaşayış var, amma ikisində yaşayış yoxdur. Amma transformator məntəqəsi onsuz da qurulmalıdır. Onun xərci tarifin içərisində olmalıdır. Yəni, yaşadın-yaşamadın, ödəməlisən. Demək istəyirlər ki, biz mənzilə qədər elektrik və qaz xəttləri çəkirik, infrastruktur qururuq, siz də işlətdiz, işlətmədiz, ayrıca aylıq “sabit” məbləğ ödəməlisiniz. Birincisi, biz – vətəndaşlar öz vergilərimizlə o infrastrukturun qurulmasında zatən iştirak etmişik, çünki ölkədə infrastruktur layihələrinin çoxu büdcə hesabına həyata keçirilir, büdcəyə isə hamımız vergi veririk. İkincisi, biz vətəndaşların seçimi yoxdur axı, su-işıq-qaz təbii inhisarçılar olan dövlət şirkətlərinin əlindədir, bizim hüquqlarımızı kim qoruyacaq?! Yaxşı, saatlarla işıq-qaz-su olmayanda, şirkətlər vətəndaşlara kompensasiya ödəyəcəklərmi? Məsələn, mən şəhərin mərkəzinə çox yaxın, Bayılın girəcəyində yaşayıram, dünən 8 saat qaz olmayıb – buna görə mənim qarşımda nə məsuliyyətləri yaranıb?! Məsuliyyət təktərəfli olmur axı ki, tək vətəndaşın çiyninə yüklənsin, bəs şirkətlərin məsuliyyəti hardadı?! Üçüncüsü, bunların “məntiqinə” görə, məsələn, metronun iki- üç-dörd çıxışı var, həm də yeraltı keçiddir, sən metroya minmədən yeraltı keçiddən keçsən, infrastruktura görə pul ödəməlisən. Və ya, özəl sektor, məsələn, investisiya qoyur, infrastruktur yaradır, mağaza tikir – bunların “məntiqinə” görə, dükana girib, heç nə almadan çıxan vətəndaş qapıda kassaya 1-2 manat ödəməlidir. Bəs necə, bu iş adamı da mağazanı qapımızın ağzına qədər gətirib, infrastruktur qurub axı – elə deyil?! Yəni, belə dünyagörüşü, belə məntiqlə ölkəni idarə etmək istəyən məmurlar, belə bir sistem var, bu təkliflərin əsl səbəbi isə odur ki, büdcə daxilolmaları, neft gəlirləri azalır-azalacaq, bunun fonunda islahatlara getməkdənsə, hökumət büdcədən subsidiyaları kəsib, həmin vəsaiti vətəndaşa yükləyərək, bizim vasitəmiz isə öz təbii inhisarşılarına pul vermək istəyir”.

Azərbaycanda "Qaz təchizatı haqqında” yeni qanun layihəsi də hazırlanıb. Qanun qazın nəqli, paylanması, saxlanması, satışı, idxalı, istehlakı və qaz qurğularının istismarı ilə bağlı qaz təchizatı subyektləri, istehlakçılar və qaz təchizatı sektorunda fəaliyyət göstərən dövlət orqanları arasında yaranan münasibətləri tənzimləyir və qaz təchizatının hüquqi, iqtisadi və təşkilati əsaslarını müəyyən edir. “Elektroenergetika haqqında” qanuna dəyişikliyə əsasən isə sabit tarif elektrik enerjisinin istehlak səviyyəsindən asılı olmayan sabit xarakterli xərclərin tənzimləyici tərəfindən müəyyənləşdirilən hissəsinin qarşılanması məqsədilə hər bir istehlakçı üzrə tətbiq olunan aylıq tarif elementi kimi təsbit edilir. Layihədə, həmçinin sabit tarifin tətbiqi ilə bağlı elektrik enerjisi təchizatçısının və istehlakçının hüquq və vəzifələri, sabit tarifin tətbiqindən irəli gələn məsələlər tənzimlənir. Hər iki qanunla bağlı mətbuatda və sosial şəbəkələrdə ciddi müzakirələr aparılıb. Bəziləri qanunların qüvvəyə minməsindən sonra qaz və işıqla bağlı limitlərin ləğv ediləcəyini iddia edir. Modern.az-a açıqlamasında enerji məsələri üzrə ekspert, Neft Araşdırmaları Mərkəzinin sədri İlham Şaban bildirib ki, dünyada belə bir təcrübə mövcuddur: “Xüsusilə də, Qərbi Avropa ölkələrində çoxdan belə praktika özünü göstərir. Azərbaycan üçün də bu yad bir şey deyil. İnsanlar bunu şok kimi qəbul edirlər. Amma bu belə deyil. Ölkəmiz XXI əsrə qədəm qoyandan və yeni tikililər inşa edilməyə başlayandan 99% MTK-lar evdə yaşayıb-yaşamamağından asılı olmayaraq kirayə haqqı alırlar. Bunu bir ili üçün "Xruşşovka" və doqquz mərtəbəlilərdə yaşayan insanlar 35-40 manat illik mənzil kommunal təsərrüfatına pul ödəyirdisə, 1 ayına 30-100 manatı ürəklə verirdilər. Digər yandan deyirdilər ki, yaxşı yaşamaq istəyirsənsə, ödə. Qurtardı, getdi. Bu məsələnin əsas hissəsi ondan ibarət olacaq ki, sabit tariflər hansı baxışla tətbiq ediləcək, bu evin kvadratındanmı, otaq sayındanmı asılı olacaq? Yaxud mənzillərin ümumi sayına bölünüb əmsal çıxarılacaq? Çünki hər bir binanın transformator, qaz paylacı sistemi var. Ona görə buna normal yanaşmaq lazımdır, faciə kimi yox". Ekspert söyləyib ki, yeni qanun layihələrinin işıq və qaza tətbiq olunan limitlə bağlılığı yoxdur: "30-50 manat sabit tarif verilməyəcək ki, onun içərisində hansı həddə istəyirsən istifadə et. Haradasa bunun qiyməti 1-2 manat olacaq. Kiçik bir şeydir. Xəttə qoşulmaq, abonent kimi saxlanılma haqqıdır. Onun istifadəyə heç bir dəxli yoxdur".