Sosial

Son günlər Bakıda, eləcə də regionlarda küçə itlərinin hücumuna məruz qalanların sayı artır. Sözügedən problemlə bağlı müxtəlif təkliflər irəli sürülür. Məsələn, itlərin hücumu zamanı onları uzaqlaşdırmaq üçün xüsusi cihazların olduğu deyilir. Globalinfo.az-a danışan hərbi kinoloq Nicat Əhmədli deyib ki, həmin cihazlardan Azərbaycanda da var, lakin effektiv deyil: “Bir-iki ABŞ firmasının cihazı var ki, nisbətən yaxşı olur. Onların da qiyməti olduqca bahadır. Həmin qurğuların əksəriyyəti keyfiyyətsizdir. Digər tərəfdən də mövcud cihazlar bütün itlərə təsir etmir. Yalnız böyük itləri uzaqlaşdırır”. Kinoloq itlərin azalmasının yolunu açıqlayıb: “İtlərin artmasının qarşısını almağın bir yolu var – qısırlaşdırmaq. Başqa variant yoxdur. Hər hansı variant olsa, başqa ölkələr istifadə edərdilər. Təsəvür edin, ABŞ, Almaniya, İtaliya kimi ölkələr qısırlaşdırma siyasətinə gedib. İtlər də qısırlaşdırıldığı üçün avtomatik sayları azalır. İlk 5 ildə artıq nəticə əldə etmək olur, amma hansısa aparatı quraşdırmaq bir itdə effekt verəcəksə, beşində verməyəcək”.

Lahıc-Dəmirçi avtomobil yolu güclü yağış nəticəsində yararsız vəziyyətə düşüb. Sozcu.az APA-ya istinadla verir ki, bir neçə gündür yağan yağışlar nəticəsində yolun bir neçə hissəsində torpaq sürüşüb. Nəticədə asfalt örtüyü tamamilə dağılıb. Qeyd edək ki, Şamaxı rayonunun Dəmirçi kəndini İsmayıllı rayonunun Lahıc qəsəbəsi ilə birləşdirən 22 kilometrlik yol 2018-ci ilin avqustunda istifadəyə verilib. Azərbaycan Prezidentinin müvafiq sərəncamlarına əsasən, Şamaxı rayonunun 1 və İsmayıllı rayonunun 4 yaşayış məntəqəsini əhatə edən Dəmirçi-Lahıc yolunun tikintisinə müvafiq olaraq prezidentin ehtiyat fondundan 3 milyon, dövlət büdcəsinin investisiya xərclərindən isə 13,7 milyon manat olmaqla Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinə ümumilikdə 16,7 milyon manat ayrılıb.

İllər keçdikcə yaşayış minumumu artmaqda davam edir. Demək olar ki, bütün xidmət və sahələrdə hər il bahalaşma müşahidə olunur. Hesablamalara görə, dollar nisbətində yaşayış minimumu 2 dəfə artıb, 80 dollardan 160 dollara qədər yüksəlib. Bu o deməkdir ki, vətəndaşın 10 min dollarlıq əmanətinin alıcılıq qabiliyyəti ötən 8 ildə 2 dəfə azalıb. Əmanətini dollarda saxlayan vətəndaşlar üçün bu, mənfi tendensiyadır. Maraqlıdır, Azərbaycanda hansı sahəyə yatırım edib, gəlir götürmək daha qazanclı sayılır?  İqtisadçı ekpert Əkrəm Həsənov mövzunu “Yeni Sabah”a şərh edib. Bildirib ki, insanlar pullarını daha çox dollara və daşınmaz əmlaka yatırırlar, lakin bu düzgün seçim deyil:  “Qiymət artımının sürəti əmanətlər üzrə qazanılan faizdən daha çoxdur. Buna görə də əmanətlər qiymət artımının qarşısını almır. Bəziləri düşünür ki, bu belədir. Yox. Qiymətlər daha sürətlə artır. İnsanlar əmanətləri dollar və avroda ona görə saxlayırlar ki, onların devalvasiya qorxusu var. Əslində isə, manat üzrə faizlər daha çoxdur. Ancaq yenə də bu, həmin qorxunu aradan qaldırmır. Azərbaycanda insanların çoxu daşınmaz əmlaka yatırım edir. Bu sahədə də qiymətlər artmaq əvəzinə daha da aşağı düşür. Beləliklə, həmin daşınmaz əmlakı istədikləri qiymətə sata bilmirlər”.  Ə.Həsənov yatırım üçün sahibkarlıq və biznesin uğurlu istiqamət olduğunu vurğulayıb:  “Pulun ən düzgün qoyuluşu sahibkarlığa, biznesə yatırım etməkdir. Fəqət, bunun üçün Azərbaycanda alətlər yoxdur. İnkişaf etmiş ölkələrdə səhmdar cəmiyyətləri mövcuddur. Bu vasitə ilə insanlar pullarını həmin yerdə birləşdirirlər, birgə biznes qururlar və qazanırlar. Təəssüflər olsun ki, bu bizdə yoxdur. Bunun da əsas səbəbi şəffaflığın olmamasıdır. Eyni zamanda sahibkarlıq üçün şərait mövcud deyil. Ona görə də insanlara düzgün və dəqiq tövsiyə vermək olmur. Çox pulu olanlar vəsaitlərini hansısa yolla xaricə çıxarır və orada biznes qururlar. Ancaq az pulla birləşərək səhmdar cəmiyyəti yaratmaq mümkündür. Bu istiqamətdə qanunvericilik olmadığı üçün isə Azərbaycanda ciddi iqtisadi problem var”. 

Taksi xidməti ilə məşğul olan şirkətlərin balansında olan nəqliyyat vasitələrinin azalması tendensiyası müşahidə olunur. Bu isə özlüyündə təqdim olunan xidmətin müqabilində qiymətlərin artımı ilə nəticələnir. Hətta ölkəmizdə taksi sektorunda yetərincə istifadəçisi olan “Bolt” şirkətində də qiymət artımı artıq baş verib. Belə ki, şirkət taksi xidməti ilə bağlı qiymətlərin 9 faiz artırıldığını elan edib.  Digər tərəfdən, taksilərlə bağlı qəbul edilmiş yeni qərar da iyuldan etibarən taksilərin sayının kəskin azalacağını göstərən əsas faktorlardan biridir.  Bəs taksilərin sayının məhdudlaşdırılması digər şirkətlərdə də qiymət artımına səbəb ola bilərmi?  Mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert İlqar Hüseynli bildirib ki, tələb-təklif prinsipinə uyğun olaraq, taksi avtomobillərinin azalması qiymətlərin artmasına da təsir göstərəcək:  “Taksilərin sayının məhdudlaşdırlması tendensiyası başlayıb. Təkcə “Bolt”da deyil, digər şirkətlərdə də bu azalma müşahidə olunur. Sözsüz ki, ümumi olaraq xidmət göstərən taksilərin sayı azalırsa, nəticə etibarı ilə bu xidmət göstərənlərin sayının da azalması deməkdir. Beləliklə bu da bazarda qiymətə öz təsirini göstərir”.  Ekspertin fikrincə, əvvəllər taksilərin sayının yetərincə çox olması xidmətin daha ucuz təklif olunmasına səbəb olurdu: “Nə qədər rəqabət çox olurdusa, nəqliyyat sayı, ərazi və sifariş olunan yerlərdə taksi sayı çox olardısa, bir o qədər də aşağı qiymət müşahidə olunurdu. Ona görə də, taksi xidməti göstərən şirkətlərdə nəqliyyat vasitələrinin sayının azalması bütün hallarda qiymətin artımına səbəb olur. Bu, təkcə taksi xidmətində deyil, bütün xidmətlərdə özünü göstərən tendensiyadır”.

Bakıda və Abşeron yarımadasında mayın 12-si günün ikinci yarısından 14-ü gündüzədək şimal-qərb küləyinin 15-18 m/s, arabir 20-25 m/s-dək güclənəcəyi gözlənilir. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən Sozcu.az-a bildirilib ki, mayın 12-si axşamdan 13-dək arabir yağış yağacağı gözlənilir. Yarımadanın bəzi yerlərində intensivləşəcəyi, şimşək çaxacağı ehtimalı var. Azərbaycanın rayonlarında mayın 12-si gündüz şimal və qərb rayonlarından başlayaraq hava şəraitinin dəyişəcəyi, 15-i səhərədək fasilələrlə leysan xarakterli yağıntılı olacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə (Naxçıvan MR, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur, Qazax-Gəncə, Balakən-Şəki, Quba-Qusar, Dağlıq Şirvan, Mərkəzi Aran, Lənkəran-Astara) yağıntıların intensiv olacağı, şimşək çaxacağı, dolu düşəcəyi, dağlıq ərazilərdə qar yağacağı ehtimalı var. Qərb küləyi 15-20 m/s, ayrı-ayrı yerlərdə arabir 23-28 m/s-dək güclənəcək. Havanın temperaturu ötən günlərlə müqayisədə tədricən 5-8° aşağı enəcək. Çaylarda o cümlədən Kür, Araz və Qanıx çaylarında sululuğun artacağı, Böyük və Kiçik Qafqazın, Lənkəran-Astara bölgəsinin ərazisindən axan bəzi çaylardan qısamüddətli daşqın və sel keçəcəyi gözlənilir.

Mayın 12-si saat 10:00-a olan məlumatına əsasən əksər rayonlarda arabir yağış yağıb, ayrı-ayrı yerlərdə qısamüddətli leysan xarakterli olub. Arabir güclənən şimal-qərb küləyi əsib. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən Sozcu.az-a bildirilib ki, yağıntının miqdarı Zaqatalada 9 mm, Tovuz, Balakəndə 6 mm, Şəmkirdə 5 mm, Şahbuzda 4 mm, Qax, Gəncə, Şəki, Ceyrançöl, Sədərək, Gədəbəy, Naxçıvan, Şahdağ, Göygöl, İsmayıllı, Tərtər, Kürdəmir, Yevlax, Ağdam, Culfa, Ordubad, Şərurda 3 mm-dək olub. Mayın 11-i Daşkəsən rayonuna saat 14:45-14:47 radələrində daimetri 8 mm, Daşkəsən rayonu Dəstəfurçay-Qaraqollar ərazisinə saat 15:00-15:18 radələrində 17 mm, Gədəbəy rayonuna isə saat 14:10-14:18 radələrində 9 mm olan dolu düşüb. Şimal-qərb küləyi arabir Bakıda və Abşeron yarımadasında 17 m/s, Mingəçevirdə 25 m/s, Tərtər, Goranboyda 23 m/s, Naftalanda 22 m/s, Şahdağ, Şəkidə 20 m/s, Gəncədə 18 m/s-dək güclənib. Göygöl, Şamaxı, Gəncə, Şəmkir, Balakən, Zaqatala, Qax, Yevlax, Göyçayda duman müşahidə olunub. Havanın maksimal temperaturu Bakıda və Abşeron yarımadasında 21-25, Naxçıvan MR-da 20-26, Aran rayonlarında 22-27, dağlıq rayonlarda isə 15-19 dərəcə isti olub.

Lənkəranda bu gün qeydə alınan əsas təkandan sonra ərazidə bir neçə xırda afterşok qeydə alınıb. Bu barədə Sozcu az-a Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzindən bildirilib. Hazırda Mərkəzin Zəlzələlərin Tədqiqatı bürosu tərəfindən monitorinq davam etdirilir.

Tovuz rayonunda evlənmək məqsədilə qaçırılan məktəbli qız ailəsinə təhvil verilib. Sozcu.az xəbər verir ki, bu barədə Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin mətbuat katibi Teymur Mərdanoğlu bildirib. Onun sözlərinə görə, araşdırma zamanı məlum olub ki, 10-cu sinif şagirdi Aysel Məmmədlini (şərti ad) kənd sakini Mətin Mustafayev evlənmə məqsədi ilə qaçırıb. Məktəbli qız ailəsinə təhvil verilib, məsələnin nəzarətdə saxlanılması təmin olunub. Faktla bağlı araşdırma davam etdirilir.

Bu gündən etibarən paytaxt Bakıda şiddətli geomaqnit qasırğası müşahidə olunacaq. Qasırğanın şiddəti zaman-zaman ekstremal dərəcədə şiddətlənəcək. Sozcu.az xəbər veir ki, zəif səviyyəli qasırğa bu gecə saat 00:00-dan etibarən hiss edilməyə başlayacaq, günorta saat 15:00-18:00 aralıqlarında nisbətən güclənərək yerini orta geomaqnit qasırğasına verəcək. Axşam saat 21:00-dan isə müşahidə ediləcək qasırğasnın təsiri daha da artacaq və şiddətli geomaqnit qasırğasına çevriləcək. Mayın 10-dan 11-nə keçən gecə geomaqnit qasırğası şiddətlənərək ən yüksək həddə çatacaq - 8. Belə geomaqnit dalğalarına ekstremal fırtına deyilir ki, bu da ən güclü hesab olunur. Qasırğa tədricən zəifləsə də, səhər saat 6-da özünün orta həddinə çatacaq. Günorta 12-dən sonra bir qədər də azalan maqnit dalğaları axşama doğru kiçik pozuntular olaraq qalacaq. Geomaqnit qasırğası meteohəssas, yaşı 60-dan yuxarı olanlar və hər hansı bir xəstəliyi olan insanlarda narahatlıq yarada bilər. Belə günlərdə başağrısı, başgicəllənmə, ürəkbulanma, əzələ və oynaqlarda ağrı və yuxusuzluq halları baş verə bilər. Geomaqnit qasırğasının sağlamlığa mənfi təsirini azaltmaq üçün telefon, kompüter, planşet, televizor kimi əşyalardan minimum istifadə edilməlidir.

Ötən ilin dekabr ayında Nizami rayonunda yerləşən və “Vosmoy” bazarı kimi tanınan “8-ci km Ticarət Mərkəzi”nin sökülməsinə dair məlumatlar dolaşırdı. Bu xəbər çox ciddi sosial təlatüm yaratdı. Həmin bazarda çalışan ticarətçilər narazılıq və narahatlıq ifadə etdilər. Sonradan “Vosmoy” bazarının sökülməyəcəyi ilə bağlı açıqlamalar oldu. Hazırda da sökülmə prosesinin təxirə salındığını görürük. Amma belə bazarların ömürlərini başa vurduğu və onların plana düşəcəyi ilə bağlı söz-söhbətlər və ehtimallar hələ də dövriyyədədir. Son günlər “Keşlə” bazarının söküləcəyi deyilir. Bu xəbər doğru olarsa, oradakı ticarətçilər hara köçürülə bilər? Belə hallarda ticarət mərkəzinin qiymətləndirilməsi hansı şəkildə aparılır? Mövzu ilə bağlı Globalinfo.az-a danışan Əmlak Ekspert Mərkəzinin direktoru Ramil Osmanlı deyib ki, “Keşlə” bazarının sökülməsi artıq öz təsdiqini tapıb. Onun sözlərinə görə, Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi tərəfindən Həsən Əliyev küçəsindən Ziya Bünyadov prospektinə qədər olan hissədə yeni avtomobil yolunun çəkilişinə start verilib: “Həmin işlər çərçivəsində “Keşlə” bazarı da layihəyə düşən obyektlər sırasındadır. Hesab edirəm ki, ən azı bazarın bir hissəsi və ya hamısı söküləcək. Çünki yolun keçdiyi ərazi “Keşlə” bazarından keçir. Belə olan halda təbii ki, bazar da qiymətləndiriləcək. Bazarın qiymətləndirilməsi Azərbaycan Respublikasının Qiymətləndirmə Fəaliyyəti Haqqında qanunla, eyni zamanda milli və beynəlxalq qiymətləndirmə standartlarına uyğun olaraq müvafiq qurumların cəlb etdiyi müstəqil qiymətləndirici tərəfindən həyata keçiriləcək. Buna uyğun olaraq da bazar rəhbərliyinə ödəniş olunmaqla o ərazilər dövlət ehtiyacları üçün mülkiyyətçidən alınacaq”. R.Osmanlı deyib ki, bazarla bağlı ümumi məlumat tərəflərə bildiriləcək: “Qiymətləndirmə məsələsi isə müvafiq sənədlər təqdim olunduqdan sonra qiymətləndirici tərəfindən prosesin necə həyata keçirilməsi sifarişçi və tərəflərə bildiriləcək. “Keşlə” bazarında çalışanların hara köçürüləcəyi təəssüf ki, mənə məlum deyil. Bilirəm ki, orada kifayət qədər çoxsaylı ticarət obyektləri var. Hər halda hökumət ticarətçilərin yerləşdirilməsi ilə bağlı da addımlar atacaq”.

Mayın 9-u saat 10:00-a olan məlumata əsasən, Şahdağa qar, Xınalıqda isə sulu qar yağıb. Bu barədə Sozcu.az-a Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib. Bildirilib ki, Bəzi yerlərdə şimşək çaxıb, arabir yağış yağıb, ayrı-ayrı yerlərdə leysan xarakterli intensiv olub. Qar örtüyünün hündürlüyü Şahdağda 5 sm-ə çatıb. Düşən yağıntının miqdarı Qəbələdə 31 mm, Kürdəmirdə 27 mm, Cəfərxanda 19 mm, Biləsuvar, İmişlidə 16 mm, Neftçala, Şamaxıda 14 mm, Qrız, Oğuzda 12 mm, Lənkəranda 11 mm, Yevlax, Göygöl, Ordubad, Qobustan, Xaltan, Şəki, Mingəçevir, Lerik, Naftalan, Qax, Tərtər, Gədəbəy, Şahbuz, Sabirabadda, Altıağac, Göyçay, Yardımlı, İsmayıllı, Astara, Naxçıvan, Sədərək, Qusar, Zərdab, Beyləqan, Gəncə, Balakən, Şərurda 8 mm-dək, Bakıda və Abşeron yarımadasında: Bakıda 2 mm, Maştağa, Sumqayıt, Neft Daşları, Binədə 1 mm-dək olub. Naftalan, Gəncə, Şəmkir, Qrız, Biləsuvar, Lerikdə duman müşahidə olunub. Havanın minimal temperaturu Bakıda və Abşeron yarımadasında 11-14, Naxçıvan MR-da 6-11, Aran rayonlarında 11-14, dağlıq rayonlarda 4-6 dərəcə isti, yüksək dağlıq ərazilərdə isə 5 dərəcəyədək şaxta olub.

“Atam son nəfəsində qardaşımın şəklini qucaqlayıb dünyadan köçdü”. Bu sözləri “Report”un Yuxarı Şirvan bürosuna mayın 8-də İsmayıllı rayonunun Hacıhətəmli kənd qəbiristanlığında dəfn olunan Birinci Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş hesab edilən şəhid Ayaz Həbibulla oğlu Ağayevin qardaşı Eynulla Ağayev bildirib. O, atasının ötən illər ərzində bir dəqiqə də olsa, ümidini üzmədiyini və oğlunun yolunu gözlədiyini bildirib: “Atamın uzun illər ərzində qardaşımı tapmaq üçün döymədiyi qapı, müraciət etmədiyi qurum qalmadı. Həmişə də bizə dönə-dönə deyirdi ki, əgər ömrüm vəfa etməsə, məndən sonra da qardaşınızı axtarıb tapın. Bu gün artıq atamın da ruhu şad və rahatdır”.